IMOÏKAMR.ZÜ
ngbureau
KUNST
HOUT
Het adres voor alle Bloemwerk
=JEHAN5ERt;
jMEUBELMAKBMi
HOiïEEKfö
WERKEN NAAR EBGEN EN
GEGEVEN ONTWERPEN
E NON
BELL
AD VERTENTIEN
Ingezonden Mededeelingen
Weekblad voor Bloemendaal,
Overveen, Aerdenhout, Bent
veld, Vogelenzang, Kleverpark
(Haarl.) en Santpoort-Sta'tion
abonnementen
i VOGEL
THEATER
r 22089
1Bloemendaal
;l
DE NIEUWE KLOPPERSINGEL
KERK
speciaal voor Bruidswerk en Kransen
voor Tuinaanleg
Bloemendaalscheweg 42
Telefoon 22324
Post-Cheque- en Gironummer 73407
A* H* van der Steur Jr.
Rusthoek - Bloemendaal
FOTO AMERICAN
„ANDRÊA" -jï
C VERVEEN - TELEF. 10956
ZATERDAG 15 OCTOBER 1927
9 Oct. - 8 uur:
naar het beroemde
SISTER"
middags 2 uur
van Abcoude
jyter
Per regel0.20
Kleine annonces „vraag
en aanbod" 1 tot en
met 5 regels 0.50
elke regel meer „0.10
(le pagina) per regel 0.45
(volgende pagina's) 0.40
Bij contract speciale tarieven.
DERDE JAARGANG
No. 6
Per jaar3.—
Per half jaar1.60
Per drie maanden. 0.85
(Bij vooruitbetaling te voldoen).
Abonnementen kunnen op ieder tijdstip
aanvangen*
Losse nummers a 5 cent ver
krijgbaar bij den boekhandel en
aan het bureau van dit blad
10-3 uur
12-3 uur
oit werden gemaakt
lingen-legicen, naar
C. WREN
fdpersonen
ree, Noah Beery
len schitterend zijn
OOPT NU !N HET
jstratie ten gehoore
rvoor door onzen
ECK, werd gemaakt
i wij nog twee uitmuntende
ERS Equilibristen, en
il Hoepel Act met lichteff.
sgran-ma willen zien. Wij
•oegtijdig te bespreken en
n 7 uur te bezoeken.
Zondag voor de middag-
Ivoorstellingen vanaf 2 u.
'4
aanwezig te willen zijn,
>ot is.
;eit, Schuren, Schuttingen,
Uppenhokken enz. enz.
RAAT
15198
e
VOORHANDEN
In alle
soorten, maten
en prijzen
ASPHALTPAPIER
NHOUT
ZATERDAGSMIDDAGS
Sutorius. De lange weg,
i Houtzager. Herfstbloemen,
/an Beest. Kater, bel en de
i 2 teekeningen van Nora
kindervers van Anna Suto-
kindervers- van D. A. Cra-
tte voor vrije uurtjes.
t „Onze Aarde"..
geïllustreerde maandschrift
e_r redactie van Dr. W. van
G. Kremer, J. C. Lamster,
Sleen, A. N. J. Thomassen a
op en Ph. C. Visser bij van
f's Uitg. Mij. te Amsterdam
zich tot dusverre als vaste
:n de Heeren:
Iers, Prof. Ir. E. C. Abenda-
Mr. W. J. v. Balen, Mr. Dr.
Beckers, Prof. Dr. L. G. M.
an v. d. Bergh, F. E. Blaauw,
Hermann Bock, Prof. Dr.F.
Burkom, Dr. H. C. Delsman,
van Eerde, Th. van Erp,
e, C. H. de Goeje, Prof. Ir.
P. Gunning, Mej. H. C. de
Mej. Dr. Jac. Hol, Kol. G.B.
sting, A. M. de Jong, J. P.
Kemmerling, Prof. Dr. J. P.
if. Dr. E. C. Jul Mohr, Oberst
luider, Prof. Dr. A. Noordtzij,
ik, R. Oppenheim, N. Ottema»
C. C. F. M. le Roux, R.
Serrurier, Dr. J. Sloff, Prof.
L de Stoppelaar, Dr. Jac. P.
ma, Prof. Dr. A. van Veld-
Vening Meinesz, Mevr. J.
M. Vissering, Prof. L. van
Vermeskerken, Mr. C. W.
ijlstra Fzn.
Aan het einde des levens gaat de ziel alleen ver
der; onze goede daden zijn dan onze eenige
vrienden.
HAARLEM
674
AAN IEDEREEN.
Als U het hart tot spreken dringt,
Zoo spreek!
Maar wat gij spreekt of preekt of zingt,
Hou' steek!
Nooit rake uw bol, wat zang of lied,
Van streek!
Kort, krachtig zij uw toast, uw lied,
Uw preek!
Geef nimmer, zonder zin of slot,
Geluid!
En snoer, beleefd maar yrij, den zot
Den snuit!
Zeg, wat gij meent, waar plicht gebiedt,
Recht uit!
De dwaas alleen verschiet om niet
l Zijn kruit.
En zoo Uw proza rolt en staat
Hoezee!
Maar zoo gij straks in 't Rijm vergaat,
0 wee!
Wees met Uw stijl, zoo flink, zoo vrij,
Tevree!
Want proza, man en Poëzy,
Zijn twee!
Gij, zanger, wien de boezem brandt,
Hef aan!
Uw lied zij ons een vriendenhand
Of traan!
Maar weg met ijd'le dichtersmart
En waan!
Gezond zij hoofd en harp en hart
Verstaan?
Weet, wat ge zegt, denk eer gij schrijft,
01 dicht;
Maar zoo gij eeuwig wischt en wrijft,
Zoo zwicht!
Een warkop, wat' hij broedt of doet,
Ontsticht;
Een helder hoofd, een rein gemoed,
Brengt licht!
P. A. de Genestet.
VAN ARCHITECT
B. T. BOEYINGA
„En bedenkt men nu, dat het bij de
vergaderplaatsen van 's Heeren
volk, niet ons eigen ik, maar de
gemeente Gods, niet ONS HUIS,
maar het huis des gebeds geldt,
voelt ge dan toch niet, dat het
geweld aan allen hooger zin
doet, zoo öf de gemeente, öf de
ambtsdrager, öf de kerkvoogd
denkt: Hoe het er hier uitziet,
doet er niet toe, als we er maar
zitten kunnen."
(Uit: „Onze Eeredienst", door
Dr. A. Kuyper).
Er bestaat een soort leelijkheid dewelke
voor een groot deel in orthodox protestant-
sche kringen haar ontstaan heeft gevonden.
Men huldigt daar toch algemeen het zeer
zeker onjuiste beginsel, dat schoonheid en
kunst zaken des wereldschen levens zijn,
waarmee een geloovig en godvruchtig
mensch zich niet heeft in te laten.
Gij, lezer, meene niet dat ik overdrijf
Deze en dergelijke voor-historische begin
selen worden nog alom in toepassing ge
bracht.
Het is daarom dat ik als inleiding tot een
bespreking van het door den architect B. T.
Boeyinga ontworpen gereformeerde kerk
GEREFORMEERDE KERK AAN DE KLOPPERSINGEL TE HAARLEM
ARCHITECT B. T. BOEYINGA
Cliché „Op de Hoogte".
gebouw aan den Kloppersingel, heb gekozen
een citaat van den wellicht grootsten ortho
doxen Nederlander, Dr. Abraham Kuyper,
die in zijn standdaardwerk „Onze Eere
dienst" verschillende punten heeft aange
roerd, die feitelijk honderden jaren vol
komen zijn voorbijgezien of opzettelijk ver
waarloosd.
De kerk, zegt Kuyper zeer terecht, staat
tegenover de kunst niet vijandig; en, ver
volgt hij, schoone kerkbouw is zaak der
kunst, maarals nu de kunst aan de
protestantsche kerk een stijl wil opdringen
ontleend aan Roomsche motieven, dan be
hoort de kerk hiertegen te protesteeren.
Getuigt zulk een uitspraak van een
zekere geborneerdheid ten opzichte van het
wezen der kunst, ze verschilt toch hemels
breed van de ondragelijke verzekerdheid
van het gereformeerde utilarisme. Eeïi uti-
larisme dat overigens niet meer is dan de
verburgerlijkte beau-geste van een aantal
krentenwegerszielen.
Waar nu Kuyper de zijnen terecht waar
schuwt tegen een stijl dieaan roomsche
motieven is ontleend, moet worden gecon
stateerd, dat het protestantisme in- deze -
alleressentieelste kwestie voortdurend ge
zondigd heeft.
Want voortdurend hebben de protestan
ten, zonder dat daar ook maar door iemand
tegen werd geprotesteerd, de roomsche
kerken in grondvorm overgenomen. Ze heb
ben ze naar den grooten vorm gecopieerd,
soms met een tot nuchterheid leidende ver-
waarloozing der details, soms met een vol
komen onbegrepen toevoeging van allerlei
goedkoope en prullerige versieringen. Zoo
ontstond dan de stijl van bouwbaas en
dorpstimmerman, waaraan ieder mensch
met eenig cultuur en schoonheidsbesef zich
wel doodelijk moest ergeren.
V
Abraham Kuyper heeft in „Onze Eere
dienst" ook enkele aanwijzingen gegeven
inzake het grondplan van het kerkgebouw.
Inplaats van het gebouw in kruisvorm van
de roomschen, waar altijd maar een klein
deel door de protestanten van werd ge
bruikt, wil Kuyper het grondplan zien ge
concipieerd naar het voorbeeld van het
onderscheiding
KÖPMOTIEE. NAAR Dr A KUYPER
THEO VAN REYN Qliché „Op de hoogte",
halfcirkelvormige kjassiekè amphitheater
met behoud van Eet oploopènd vlak, voor de
zitplaatsen
De plaais van den prediker komt, dan
juist ih het' middelpunt van dén cirkel, in
dit geval dus in het midden van de rechte
lijn, die den cirkel afsluit; Tot dit punt con
centreert zich de-aandacht der geloovigen
op den verkondiger van het woord Gods. Zij
nemen in steeds grooter wordende bogen
om hem plaats. Door 't aanbrengen van
galerijen is de kerkruimte bovendien be
langrijk te vergrooten.
Een bijkomend" voordeel is, dat de beidé
sacramenten Doop en Avondmaal, die in de
meeste protestantsche kerken geen vaste
plaats hadden, tot een belangrijk lithur-
gisch centrum *2ijn te maken.
De architect Bqeyinga heeft het grond
plan van zijn Rerk voornamelijk vastgesteld
naar Kuyper's theologische beschouwingen,
die hij natuurlijk niet zoo jnaar zonder meer
heeft óver'gendmen, doch' geheel naar den
geest van' zijn schepping heeft vervormd.
Legen den viaKken achterwand, naar
welks midden, de zitplaatsen rayonsgewijs
toeloopen, bevindt zich de kansel ten deele
nogin den muur springend aangebracht.
Het naar voren uitgebouwde orgei daar
boven vormt er als 't ware de bekroning
van. Vanuit de o'rgelgaanderij splitsen zich
twee bandmotieven die rondom de geheele
kerkruimte zijn doorgetrokken en zoodoen
de een scheiding aangeven tusschen de
lichte gaanderijen en het dónkerder begane
grondgedeelte. Van het donker komt men
tot het Jicht, dat als de kristallisatie van
'het woord Gods door de hooge ramen stil-
riuschencl naar binnen trilt. Het licht, 'de
verklaardheid van dit geloof, dat geen
plaats meer laat voor het mysterie; het
ijcht en 'hét goddelijk beginsel die hun syn
these vinden in de haast parabolische witte
gewelven, die mét de betimmeringen der
gaanderijen een voortdurende boeiende
versnijding van'vlakken te zien geven.
Het exterieur, 'mj;t z'n pittig kleurcon
trast van verschillende steensoorten, is de
getrouwe afspiegeling van het inwendige.
Gelijk kantige en flitsende versnijdingen
van kristallen stijgen de groote dakvlakken
ten hemel, als 't ware bijeengebundeld door
het spitse torentje.
Buitengewoon expressief is deze buiten-
'vtjrin, die zich bovendien prachtig assimi
leert aan de begroeide omgeving.
Tot in details getuigt dit ontwerp van den
gfooten greep van den kunstenaar, van een
voortdurende gezonde wisselwerking tus
schen rationalisme en eigen scheppings
kracht.
In 't bijzonder zij nog vermeld-het vol
komen in het karakter d?r,architectuur op
gaande beèldhouwwerk vart Theo van Reyn.
Deze hakte allereerst zes kopmotieven als
peilers bij de zes uitgangen ih' 'den stejpn.
De dragtfs van het geloof; Kuyper, Kpk;
Bavinck,Rutgers etc. zijn hier uer-beeld
(niet na-gebeeld mijne.herren dogmatici!)
en zoodoende de symbolisch voorgestelde
Bureau voor Redactie en Administratie t
B.15 uur
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
SW* Kleverparkweg 154
Tegenover de Middelbaar Techni sche School
lste klas Heeren- en Dameskleermakerij
Opgericht 1903 - Telefoon 10303
Voor NajaarS' en Winterkleeding het beste adres
Nieuwe stoffen en modellen voorhanden
Zaal disponibel voor vergaderingen, partijen
enz. Ook zeer geschikt voor besloten dansclubs
Denkt aan Uw foto's voor Rijbewijzen
en Abonnementen
3 stuks 25 cent
Bdrrevoetestraat 15 bij de Botermarkt
krachten, die het gebouw als 't ware te
dragen schijnen. Veel vinnig en kleinzielig
verzet laaide hier tegen op. Men bestem
pelde Jiet gebouw al aanstond tot een beel-
dengallerij
Ten slotte hebben echter de vooruit
strevende elementen het pleit gewonnen.
De kerkeraad schaarde zich aan de zijde
der kunstenaars en gaf daarmede het be
wijs, dat dergelijk kleinzielig gedoe niet
meer in overeenstemming is met het beter
inzicht dat zich in onze dagen heeft ge
vormd en waardoor het zoo langzamerhand
tot velen schijnt door te dringen dat de
kunst en de protestantsche godsdienst geen
anti-thesen meer zijn!
Een compliment aan allen die naast de
kunstenaars hebben medegearbeid aan dit
;-sohoome resultaat,is hier tenslotteZeker óp
z'n plaats. T-'
-f A. VAN DER BOOM*
UitgeverG. Êikelenboom - Bloemendaal
HET
KUNSTN II VERHEIDSHUIS
GR. HOUTSTRAAT 163
HAARLEM - TEL. 12393
HEEFT STEEDS RUIME
KEUZE IN SMAAK
VOLLE GESCHENKEN
MEUBELEN L.O.V.
OOSTERBEEK
DOOR
P»
EERiTE NED. VULCAIÏIJEER-IMRICHTinö
FH5MA J. LET1CHERÏ C
TOLSTRAAT 92 04 AMSTERDAM TELEF00H 23167
KERKSTRAAT 2 HAARLEM ,0402
STATIOTlJDLEin 20 - 22 HILVERSUM TELEFOOn 655
