St. Nicolaas St. Nicolaas Abr. Meijer Ultraphoon-Gehoorzalen kruisweg 70 columbia collectie bloemenmagazijn „het centrum" Sigarenmagazijn „Overveen" 5 COMM. VENN. ELECTR. DRUKKERIJ drukwerken. KLEVERPARK HENNY MULLER G. EIKELENBOON Zijlweg 6t Telefoon 10503 Advertentiën f 9+~ tot f950+- „'t KLEVERPARK" mi WEEK-AGENDA PLAATSELIJK NIEUWS KERK-AGENDA SPECIALIST in Truien Pullovers Vesten Slobkousen- broeken riiviió c io "in of Een ware uitkomst VAN ZURK EN OOSTERLING i b ST. N1C0LAAS CADEAUX m i ::::sK: G. M. OORD SOS I v.h. RID0ERINKH0F RUIJS Co. j LIEF EN LEED UIT DE TROPEN.^, AERDENHOUT. GERARD SMIT \j1IL11L o autotype worden billijk geleverd door Bloemendaalscheweg 42 Bloemendaal ,Tel. 22324 ZIJN DE bij bet uitzoeken van een Sint cadeau 1 Denkt U alleen maar even zoo'n enorme j èn sorteering Koffer-Gramophones j Platen enz., die huns gelijken in de j Stad niet vinden «J. Kummer St. Nicoiaascadeaux! Ruime sorteering nuttige el resultaat JAMES WAIDLICH, Dansleeraar ZIJLWEG 107 Nieuwe Leiiestr. 109 Amsterdam Het voordeeligst adres voor al uw JAC. C. VAN LOENEN - DAMESKAPPER Zie ook pag. 4 v.d. Blad 'n Radio-Toestel St. Nicolaas-Geschenk Voor Luxe doozen zeep Eau de Cologne Films, Platen Afdrukpapier enz'. Drogisterij KLEVERPARK 60 Fa. J. en W. Scholten Hedenavond. Stadsschouwburg: „Leontientje", 8 uur. Zondag 27 November. Stadsschouwburg: „Tropenadel", 8 uur. Concertgebouw: H.O.V.-matinee, 2.30 uur. „De Getemde Feeks" (Jac. Smits), 8 uur. Rusthoek: Dancing, 811 uur. Maandag 28 November. Concertgebouw: Concert Polyhymnia, 8 uur. Dinsdag 29 November. Stadsschouwburg: „De Vrek", 8 uur. Concertgebouw: Baoh-concert, 8 uur. Woensdag 30 November. Stadsschouwburg: „Wij zijn geen kinderen meer", 8 uur. Hotel Vreeburg: St. Nicolaasfeest, 35 uur. Kennemer Lyceum (Aula): Herman Gorter-her denking, 8 uur. Donderdag, 1 December. ConcertgebouwH.O.V.-ledenconcert. Rembrandt-Theater: lederen avond doorloopende voorstellingen „Twee Menschen" (zie adv.). Concertgebouw „Modern": Optreden van verschil lende artisten. DE SARIKAT ISLAM. door GERARD BRANDT. In vroegere jaren hebben wij, Nederlanders, dikwijls vergeten, dat we geroepen zijn om in een gebied, uitgestrekt als Europa, bewoond door vol keren, wier zielental de 50 millioen te boven gaat, de zegeningen te brengen onzer hoogere bescha ving. Wij beschouwden het rijke Insulinde veelal slechts als wingewest, goed genoeg om uitge plunderd te worden. Wij waren in dit opzicht niet beter en niet slechter dan de overige „kolonisee- rende" mogendheden. Gelukkig heeft de regeering in onze dagen be grepen, dat volksontwikkeling daar te lande niet alleen haar plicht is, maar tevens het beste middel om onze koloniën op te voeren tot welvaart en bloei. Overal waar ons gezag intensief is geves tigd, waar loonende cultures de inkomsten rijkelijk doen vloeien, wordt in stijgende mate gezorgd voor voldoend onderwijs. Toch zien velen onzer juist in dat onderwijs een gevaar. „De inlanders komen zoodoende tot de jaren des onderscheids", wordt er éeweerd. „Hoe eerder het volk mondig wordt, des te vuriger zal het er naar verlangen, ziet» van de Westersche voogdij te ontdoen." Hiertegen zou -itti kunnen aanvoeren: „Hoe zorgvuldiger >v< volk ontwikkeld wordt, des te Korte Kleverlaan 26 Telefoon 22149 Bloemen abonnementen vanaf f per week beter zal het begrijpen, dat het onder Nederlandsch gouvernement een hoopvoller toekomst tegemoet gaat dan onder het wanbestuur van eigen vorsten en priester-edelen. Toch is het met gemengde gevoelens, dat vele Hollanders het vereenigingsleven der Inlanders gadeslaan. Met name koestert men wantrouwen jegens de Sarikat Islam. Zonder vaak recht te weten wat voor vereeni- ging het is en welk doel ze beoogt, slaat velen landgenooten, zoo hier als in Indië de schrik om het hart bij het hooren van den naam alleen. Wat is het dan wel voor vereeniging? Een Jong-Javaansche beweging, op touw gezet, om de „Orang Blanda" het land uit te jagen? Of een bond van Mohammedanen, die in doodelijken haat tegen al wat Christen is, een aanslag voorbereid tegen die „ongeloovige honden"? Niets van dat alles. Het woord Sarikat wil slechts zeggen: Coöperatieve Vereeniging. En „I s - 1 a m" heeft op Java een geheel andere beteekenis dan bij ons. Vraagt men den eenvoudigen desa man: „Wat ben jij voor een landsman," dan ant woordt hij: „Saja Orang Islam." Daarmee wil hij zeggen: Ik ben een Javaan. Sarikat Islam is dus niets anders dan: „Bond van Javanen." Maar wat beoogt die bond? Het is gemakkelijk genoeg, dat te weten te komen. Want hij heeft van onze Indische regeering de Koninklijke goedkeuring gekregen. We hebben dus even de statuten na te slaan om het te weten. In die statuten staat: „De Sarikat Islam beoogt de behartiging van de belangen der inlandsche bevolking, inzonderheid van den kleinen man; de bevordering van het onderwijs en van het gods dienstig en godvruchtig leven der inlanders; ze sT't zich ten doel: „het wegnemen van verkeerde begrippen, omtrent den Mohammedaanschen gods dienst." Allen, die den leeftijd van 18 jaren heb ben bereikt, kunnen zonder onderscheid van rang of stand in den bond worden opgenomen, mits ze Mohammedaan zijn. Uitdrukkelijk wordt verze kerd, dat de Sarikat Islam geen politieke vereeniging is. Dat valt mee. Een democratische instelling al- zoo, die niet tegen de Hollanders gericht is, doch ijvert voor de volkswelvaart, de zedelijke en godsdienstige verheffing van den inlander op Java. Een bond, die in haar streven dus tot op zekere hoogte parallel loopt met de tegenwoordige be stuursrichting van het gouvernement. Hoe die bond in het leven werd geroepen? Wel, in 1910 werd door enkele handeldrijvende Hahji's te Buitenzorg een vereeniging opgericht, die den naam kreeg van Sarikat dagang Islam Inlandsche handelsvereeniging). Men moet n.l. weten, dat op Java zoowel als overal elders in Indië de tusschenhandel bijna geheel in handen is van Chineezen. Deze „Joden van het Oosten" leven heel sober, althans zoo lang ze niet geheel en al in goeden doen zijn. Ze stellen zich daarbij met een uiterst geringe winst tevreden, zoodat het zeer moeilijk is tegen hen te concur- reeren. Het was dus voornamelijk om sterk te staan tegen deze zonen der zon, dat de Buiten- zorgsche hadji's hun vereeniging stichtten. Maar de naam dier vereeniging klonk weldra over heel Java en kreeg tenslotte een n a t i o - nalen klank. Zoo trok ze meer in het bij zonder de aandacht der Solosche intellectueelen. Daar, in de vorstenlanden begeerde men vurig een degelijken bond en weldra nam een zekere Samnahoeddin het initiatief om te Solo een gelijk- waardigen bond te stichten. Het woord dagang (handel) werd weggelaten en zoo ontstond de naam Sarikat Islam. Het was, of al wat Javaan was, daar slechts op had gewacht. In elke stad, in menige desa werden afdeelingen opgericht, en zóó sterk nam het aantal leden toe, dat op de vergadering der S. I. te Soerabaja op 20 Januari 1913 ongeveer 8000 inlanders tegenwoordig waren, die 100.000 leden vertegenwoordigden. voorzitter van dat Con gres verzekerde nogmiaals plechtig, dat de ver eeniging geen politiek lichaam was en dat ieder zich had te onthouden van al wat het karakter zou dragen van verzet tegen de regeering. „De Inlander", zoo sprak de president, „gevoelt zich tevreden onder de Hollandsche driekleur; hij denkt er niet aan zich te verzetten tegen het Nederlandsche gouverrL-ment." Toch weigerde de gouverneur-generaal aan vankelijk de vereeniging rechtsgeldigheid te ver- leenen. Toen in Maart 1913 een deputatie van het cen- t. aal-comité te Buitenzorg in gehoor werd ont vangen, gaf de heer Idenburg te kennen, dat hij wel is waar sympathïsWrde met het doel der ver eeniging, doch dat hij eerst overtuigd moest zijn zoowel van den goeden wil als van de kracht der leiders. Hij wees op de noodzakelijkheid van be hoorlijk toezicht door accountants op het finan cieel beleid der bestuurders (financiën is het zwakke punt van den inlander!) en op de wen- schelijkheid om bij de coöperatieve landbouw-on- derneming zich te voegen naar landbouw-advi- seurs. Echter kwam de Gouverneur-Generaal in zoo verre 'aan den wensch der vereeniging tegemoet, dat hij in Juli 1913 rechtspersoonlijkheid verleende aan plaatselijke afdeelingen als op zich zelf staande vereenigingen. Dit was uiterst tactisch en juist gezien van den Landvoogd. Daardoor behield zij de bevoegdheid om in die afdeelingen, welke zich de verkregen goedkeuring onwaardig^ maakten, de rechtsper soonlijkheid weer te ontnemen. Een inlander toch blijft levenslang een groot kind. Nauwelijks was dan ook in sommige gewes ten een afdeeling van de Sarikat Islam opgericht, of de brave dessa-bewoners meenden, dat nu de gouden eeuw was aangebroken; dat niemand meer belasting behoefde te betalen of heerendiensten verrichten, en dat het gezag der inlandsche hoof den was geëindigd. Begrijp eens aan! Ons gezag op Java is nog steeds voor een groot deel gebaseerd op het prestige der inlandsche hoofden tegenover de be volking. Gelukkig is e'r geen volk zoo weinig revolu- tionnair en fanatiek als het Javaansche. Toen dan ook Nederlandsche en Javaansche bestuurslieden zich beijverden te verklaren, dat de S. I. er wel op uit was, om de welvaart van den kleinen man te bevorderen, doch dat hij voorloopig al zijn ver plichtingen tegenover het gouvernement trouw zou moeten nakomen, schikte „Kromo" zich goed moedig in 't onvermijdelijke en bleef hij geduldig het oog gericht houden op de blijde toekomst. En toen nu de vereeniging in haar geheel zich rustig en waardig gedroeg, en het bleek, dat haar nationalistisch streven niet gericht was tegen het Nederlandsch gezag, aarzelde de G.-G. niet lan ger, maar schonk in het begin van 1916 ook aan de Centrale Sarikat Islam de gevraagde rechts persoonlijkheid. BLOEMEND AAL. Schietende stroopers in de duinen achter het Prov. Ziekenhuis. In den nacht van Maandag op Dinsdag werden een 4-tal stroopers ontdekt door 2 parkwachters van het Prov. Ziekenhuis. Toen zij bemerkten, dat ze door genoemde personen werden achtervolgd, struikelde een van hen en verwondde zich. Een der opzichters lichtte met zijn lantaarn bij, om den man te helpen. De andere ging de politie waar schuwen. De stroopers begonnen echter te schie ten, en de opzichters moesten daarvoor wijken en gingen politiehulp van Bloemendaal halen. De stroopers maakten natuuilijk van de gelegenheid gebruik om te ontkomen. Op den Bergweg werd een der stroopers gearresteerd. Hij werd in het politiebureau te Bloemendaal ondergebracht. De gewonde strooper was door den opzichter her kend als te zijn W. de J. Dinsdag trachtte een Bloemendaalsch agent hem in zijn woning aan den Middenweg te Haarlem te arresteeren. Daar be vonden zich ook de andere stroopers D. en K„ die zich zoo zeer verzetten, dat arrestatie onmogelijk was. De agent werd mishandeld, en moest de as sistentie inroepen van de Haarlemsche politie. Later gelukte het, 't drietal toch nog op den Rijks straatweg te arresteeren. De stroopers werden naar Bloemendaal overgebracht, waar ze door den Commissaris werden verhoord. Proces-verbaal is opgemaakt. OVERVEEN. Kennemer Lyceum. Herman Gorter-herdenking. Op Woensdagavond 30 November a.s. zal in de Aula van het Kennemer Lyceum eene herdenking plaats vinden van den, onlangs overleden, dichter Herman Gorter. Te dien einde heeft zich een comité gevormd, bestaande uit de heeren; K. J. L. Alberdingh Thijm (Lodewijk van D^ijssel), voor zitter, H. G. Cannegieter, dr. Tjebbo Franken, D. Fuldauer, G. D. Gratama, dr. J. B. Schepers, mr. L. G. van Dam, secretaris. Introducties zijn op schriftelijke aanvrage verkrijgbaar bij den secre taris, Wilhelminastraat 49, Haarlem. De gladheid van de wegen j.l. Maandag. Maan dagmorgen is een melkwagen van de Sierkan op den Ruysdaelweg alhier, weggegleden en omge slagen. De koetsier bediende juist een cliënt, toen het voorviel. Het paard bezeerde zich aan de ach- terpooten, terwijl er tevens veel flesschen melk stuk vielen. Aanrijding. Woensdag werd een vrachtauto op den Westerbaan, die juist wilde draaien, door een Katwijker autobus aangereden. Van de vracht auto sprong een band en de stuurstang werd ver bogen. AANSTAANDEN ZONDAG. BLOEMENDAAL. NED. HERV. GEMEENTE, v.m. 10 uur: Ds. J. C. van Dijk. N.m. 5 uur: dezelfde. Bidstond Zaterdag 26 Nov. 's avonds 9 uur, in de consistoriekamer. JONGELIEDENSAMENKOMST in gebouw „Mara- natha", v.m. 10 uur: de heer J. W. v. Kooten, theol. cand. Utrecht. GEREFORMEERDE KERK, v.m. 10 uur: Ds. Joh. C. Brussaard. N.m. 5 uur: dezelfde. VRIJE KATHOLIEKE KERK, Popellaan, v.m. 10 uur: H. Mis. NED. PROTESTANTENBOND (afd. Bloemendaal), v.m. 10.30 uur: Ds. P. D. Tjalsma, te Gouda. OVERVEEN. NED. HERV. GEMEENTE, v.m. 10 uur: Ds. G. C. H. Bos, te Roodeschool. Donderdag 1 December, 's avonds 8 uur: de heer K. Koopman, Bijbellezing. AERDENHOUT. RELIGIEUZEN KRING, v.m. 10.30 uur: Dr. A. H. Haentjens, rem. pred. te Haarlem. l'T T> GED. OUDE GRACHT 38 HAARLEM WIJ LEVEREN U UIT VOOR RAAD ALLE MATERIALEN EN GEREEDSCHAPPEN voor CARTONNAGE - SCHABLO- NEEREN - BATIKKEN HOUTSNIJDEN - FIGUUR. ZAGEN - METAALDRIJVEN ENZ. GR00TE HOUTSTRAAT 16 0 e o O O GOUD EN ZILVERSMEDEN MONTEEREN EN ZETTEN VAN EDELGESTEENTEN lste KLAS REPARATIE-INRICHTING VERGULDEN - VERZILVEREN GRAVEEREN JANSSTRAAT 3 HAARLEM Model Vleeschhouwerij en Spekslagerij ZIJL WEG 84 TELEFOON 12904 HAARLEM levert uitsluitend prima kwaliteit Holl. Rund-, Varkens- en Kalfsvleesch tegen de laagste prijzen. Op bestelling ook bevroren Rundvleesch verkrijgbaar. Beleefd aanbevelend, J. KUMMER. KONINGSTRAAT 56 is het goedkoopst adres voor Leuke gevulde bakjes en mandjes vanaf 0.50. Ziet onze reclamemanden vanaf 1.25, gevuld met bloeiende planten Ruime keuze in alle soorten kamerplanten en snijbloemen. lederen dag versche aanvoer. Speciaal adres voor: KRANSEN EN BRUIDSWERK en versieringen tegen scherp concurreerende prijzen. Beleefd aanbevelend, L. VAN BERGEN. naast Hotel „Van Ouds het Raadhuis" Kistjes Sigaren, Sigaretten, Tabak, Pijpen en verdere rookers-benoodigdheden. Beleefd Aanbevelend, A. G. VAN WIJK van enkele privé-lessen MITS GENOMEN BIJ THE NEW .HIS MASTER'S VOICE' DE EENIGSTE GRAMOPHONE WELKE DE HOOGSTE TRILLER EN LAAGSTE BASTOON IN VOL LE ZUIVERHEID WEERGEEFT. Het Instrument van hoogste volmaking ZONDER EENIGE VERPLICHTING TE HOOREN BI]: Groote Houtstraat 108 - Telefoon 13046 e e OSTADESTRAAT 8 TELEFOON 14822 Specialiteit in; MODERNE HAARWERKEN Nieuwste modellen in kort-haar knippen P; RMANENT WAVE RUIME KEUZE ST. NICOLAAS CADEAUX Parfums, Lotions, Zeepen van Houbigont, Chera..y, Coty, Boldoot, Piver, 4711 enz. Sachets van Piver, beschilderde en bewerkte Zakkammen, etc. a n n als Groothandel biedt toestellen aan in prijzen vanaf Inl. en bestellingen 36 Molenaerstraat 36 bij de Velserstr.-Kleverlaan BIBBfBBiaBlBBIBBIBniBBjBBIBEIBBIB BIB Blï ïlï B lï BIB ïlï BlB ïlï ïlï ïiï ïlï hebben wij voorradig een mooie sorteering diverse soorten Tevens fotoartikelen als Aanbevelend, TELEFOON 11249

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Bloemendaal's Editie | 1927 | | pagina 2