F. LOS,
STADSSCHOUWBURG
F
B
Februari-Aanbieding
ALS IK WILDE
MAANDAG
DAMES KAPPER
HAARWERKER
C. HULSEBOSCH ZONENHAARLEMGED. RAAMGR. 50
AUTOMOBIELEN Type B. 14 Sedan f 2400.-
Agentschap: «I. «I. LANSDORP
Beethoven Cyclus
SPEL VAN LIEFDlE EN LIST
ELSA VAN DEN BOSCH
HILDA VAN DEN BOSCH
Inwendige schoonmaak
van Huizen.
FIRMA F. J. VAN LUYKEN
AMERICAN-BRUNSWICK-GRAMOPHONE
KLEINE HOUTSTRAAT 25 - TELEF. 12264
BRUNSWICK GRAMOPHONE
HAARLEM
Type Grand Luxe - Model 1928 ff 2900.-
Tel. 22387 Bloemendaal Tel. 22387
3- JL ^iuut-
VEREENIGD TOONEEL
CSI JE VOULAIS)
VEREENIGD TOONEEL
EHANDELT
ALLE
GOEDEREN
6 FEBRUARI
KIJKDAG
VAN 10-4 UUR
Speciale
van eerste klas Engelsche gemaakte
COLBERT COSTUUMS
GERARD BRANDT
Zaterdag. 11 Febri
ADVERTE!
Weekblad voor BI
Overveen, Aerdenl
veld, Vogelenzang,;
(Haarl.) en Santpo
Haarlem's
O O O <S> O UURWERo MAhK1906
Wekkers en Horlogekettingen
Reparatie-Inrichting
PRÊVINAIRESTRAAT HOEK GARENKOKERSKADE 54
VOORHEEN GIERSTRAAT
JAMSSTRAAT 69
TELEFOON 10883
VIOOL-ONDERRICHT
PIANO- EN ENSEMBLELESSEN
ORANJE NASSAUL. 9 - OVERVEEN
KOMEN OOK TE AERDENHOUT, SANTPOORT ENZ.
Deze schoonmaak geschiedt door ons vast vrouwelijk
personeel, onder ons toezicht, in den kortst mogelijken tijd,
door UEd. vooraf te bepalen.
De prijs wordt, na het werk gezien te hebben, vooraf bepaald.
Al het materiaal is onder deze opgaaf begrepen.
Plafond- en muurzeepwerken worden accuraat uitgevoerd.
Gaarne geven wij zonder verbinding prijsopgave.
Men wende zich s.v.p. direct tot ons kantoor.
Minzaam aanbevelend,
GIRO HAARL. BANK TELEFOON 10751 POST GIRO 88580
^^^^ïiïHïtïïiïïiïïlïïlïïlïïiïSiiHïlïÊiïiiïïfïïiïïlïHSIï
SOLE AGENT OF THE
HOORT BIJ ONS DE
DIE ALLE ANDERE INSTRUMENTEN OVERTREFT
BRUNSWICK-RECORDS
DE BESTE DANSPLAAT TER WERELD
12-24 P.K. uitgevoerd met Vierwieiremmen, Schokbrekers, Autom. Ruitenwisscher
enz. Uit voorraad leverbaar.
3- P- jSiirat
Icctro - Cechnisch JUureau
(Êlerfririieit up tik gebieb
Zijl meg 20
®clrfonn 14168 - ©umicen
(Pnerneen, ^Jajtuari 1928
plij hebben liet genoegen JiKEb. ntee te heelen, haf ottje jaab
per 1 Jjebmart j-L nerpiaatst is nan Zijimcg 14 naar het haarnoor
nerbcntuihe en gerestanreerhe perceel
jlrtreg ;NCL 20.
JJn heie nienrne inriri{ting hnnnen mij he hinerse (Electro-
®echniscl;e- en Jtuisbunhelijke Artikelen op (Elertriscb gebieh smaaknnlier
arrangecrcn, hetgeen ons aattleihing geeft 3d beleefh te nerjueken nnje
^aak te komeit bepebtigen.
piij jïjit speciaal ingeririjt none he lenerïng nan (Complete
JlRahio-ijnsfallatirs, termijl enentueele storingen hoor ons oakkunhig
morhen Ijerstelh.
JHclerfb aanhenelenh,
Zaterdag 4 Febr. Zondagmiddag 2'/2 u.
Dinsdag 7- en Donderdag 9 Februari
te geven door het Gapet Kwartet
Zondag 5 Februari 8 uur
Dir. Verkade en Verbeek
Paul Géraldy's geestige blijspel in 3 bedr.
Vrijdag 10 Februari 8 uur
Dir. Verkade en Verbeek
Blijspel In 3 bedrijven van MARIVAUX
Plaatsbespreking dagelijks van 10-3 uur
Per Telefoon C10189) alleen van 12-3 uur
IJNWASSCHERIJ
a. GEZ. v. d. HAAK
HAARLEM
□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□ooDonDDDODBaaaanDanondd
KINDERHUIS VEST 27
TELEFOON 10118
VEREENIGING DER NOTARISSEN
TE HAARLEM
Verkooplokaal ,,'t Notarishuis"
BILDERDIJKSTRAAT - TELEFOON 11928
Directeur Jhr. G. E LI AS te HAARLEM
Onberispelijk passend voor ieder figuur
Nieuwste dessins en modellen vanaf I 27.50
Ulsters,
Overjassen,
Demi-saisons,
Regenjassen,
Ziet de etalages
Colbert-costuums
Ziet de etalages
a
o
a
Alleen: PLEIN 35 t.o. de Tempeliersstraat
Haarlem - Telefoon 11265 - Geen filialen
Eerstdaags opening van onze nieuwe maat-afdeeling
DOOR
Nadruk verboden
MATJAN GADOENGAN.
in de dessa Karang Asem heerschte een
zeer gedrukte stemming. De kampongbewoners
schoolden samen en hielden lange fluisterende
gesprekken, waarbij ze telkens angstig om zich
heen gluurden. Blijkbaar was er iets gebeurd, dat
grooten schrik teweegbracht.
Vannacht is Soewardo weggehaald, fluis
terde een der vrouwen. Ik geloof, dat ik hem wel
heb hooren schreeuwen.
- Wie? Wie? Wie? klonk het dooreen.
Soewardo, mijn buurjongen. Zijn ouders zijn
radeloos en zoeken de bosschen af. Maar het geeft
niets. En ze mogen zelf wel voorzichtig zijn ook.
De hoeveelste is dat nu uit onze dessa?
De v e e r t i e n d e! O, Allah, hoe vreeselijk
toch.
Ach, wat moeten we doen? Dit kan toch zoo
niet voortduren? Wat hebben we misdaan, dat we
zoo zwaar gestraft worden?
Sst! Zwijg toch. Daar komen Orang Welan-
da
Inderdaad naderden een heer en een dame. Ze
waren gelogeerd in den Pasangraham (Gouverne-
mentsverblijf) van deze stille dessa. De woeste
schoonheid der natuur op de helling van den
S e m e r o e en het aangename bergklimaat had
den hen doen besluiten eenigen tijd in dit afgelegen
oord te vertoeven.
Op den terugweg vati hun wandeling viel hun
de gedrukte stemming op, die er in het dorp
heerschte.
De heer Terwee wenkte een der mannen en
vroeg:
Waarom kijken de menschen zoo angstig. Is
er een ongeluk gebeurd?
O, ja, toewan. Een tijger heeft vannacht
Soewardo weggehaald.
Zijn de tijgers hier zoo brutaal? Het is ver
schrikkelijk. Jammer, dat we onzen Fox niet heb
ben meegenomen. Die is buitengewoon waaksch.
Mevrouw Terwee was bleek geworden.
Zeg, beste je mag 's avonds deuren en
ramen van den pasangraham wel terdege sluiten!
zei ze.
Vertel mij eens, vroeg meneer verder is
dit de eerste keer, dat er iemand uit je dessa
werd verscheurd.
-O, neen, Toewan; hij is de veertiende.
Groote hemel, de veertiende. En doen jullie
daar nu niets aan? Heb je nog geen klopjacht
gehouden?
Neen, Toewan.
Maar waarom dan toch niet?
We durven niet, Toewan.
Bah, wat hazen zijn jullie! Ik ga er morgen
aan den dag op uit.
Maar manlief, viel mevrouw angstig in. Je
zult je toch niet te ver wagen in deze wildernis?
O, ik sta doodsangsten uit. Hoe kan zooiets toch.
Ik meende, dat tijgers zelden menschen aan
vielen
Ja vrouwtje, dat zit zoo. Er zijn drie soorten
tijgers. De eerste zijn z.g. wild-roovers. Die
zie je nooit. Ze bewonen de dichtste gedeelten
van het woud en leven van herten, wilde varkens
en dergelijk gedierte. De tweede groep is die der
veeroovers. Die houden zich op in de nabij
heid der kudden, halen af en toe een geit, een
schaap en een kalf weg, maar doen overigens geen
kwaad. Die van de derde soort ja, dat zijn de
menschen eters. Meestal is zoo'n exemplaar
een gewezen veeroover, die door een noodlottig
toeval te weten is gekomen, dat een mensch nog
veel gemakkelijker en misschien ook smakelijker
prooi is, dan een stuk vee. In den regel zijn deze
monsters buitengewoon slim en moeilijk te schie
ten. Ze weten precies het verschil tusschen een
stok en een geweer.
Vreeselijk mannie. Willen we niet liever
dadelijk naar Malang terugkeeren? Daar zijn we
veilig.
En deze menschen één voor één laten op
peuzelen? Ik zal aan een paar vrienden schrijven,
dat hier gelegenheid is voor een tijgerjacht met
kans op groot succes. Maar ik zou toch wel eens
willen weten, waarom de menschen hier geen hulp
gevraagd hebben bij het bestuur.
Ach, Toewan, antwoordde de Javaan, het zou
niets geven.
En waarom dan niet?
Omdat het geen gewone tijger is, maar een
Matjan Gadoengan.
Wat is dat?
O, Toewan is nog een orang-baroe (pas uit
Holland gekomen), anders zou hij dat niet vragen.
Toch niet. Ik ben jaren lang in Batavia ge
weest en woon nu in Malang. Maar ik heb nooit
van een Matjang Gadoengan gehoord.
Dat is geen tijger, meneer, zei de Javaan
plechtig. Dat is een mensch.
Ga weg hoe kan dat nou?
Betoel, toewan. In het Kedirische ligt de
dessa Gadoengan vlak bij een groote rimboe (wil
dernis).
De menschen uit Gadoengan kunnen zich allen
in tijgers veranderen. Ze trekken daartoe hun
baadje binnenst-buiten aan, gaan naar een een
zaam plekje, knielen neer, zeggen hun lapal-
gadoengan (tooverspreuk) op en buitelen driemaal
over den kop. Dan zijn. ze tijger.
Zoo, zoo. En die onzin geloof jullie?
Ja, meneer. En u mag wel oppassen want
ongeloovigen worden het eerst opgegeten.
Zoo. Dus als ik iemand uit Gadoengan tegen
kom, dan sta ik eigenlijk tegenover een tijger.
Ja toewan, een tijgennensch.
Hm. Ben jij ook uit Gadoengan?
Neen, toewan, kijk maar naar mijn bovenlip
en hielen.
Nou, wat zou dat?
Orang-gadoengan hebben geen kuiltjes in de
bovenlip en ook geen hielen. Daar kun je ze aan
herkennen.
Nou, dat is een geruststelling. Kom vrouw
we gaan naar den Pasangraham. Ik zal den
wedana (districtshoofd) eens laten komen.
De wedana kwam.
Wedana, sprak de heer Terwee, is het u
bekend, dat er hier zooveel menschen door tijgers
worden opgegeten?
Ja, meneer.
En is er nog geen klopjacht gehouden?
Neen meneer.
Waarom niet, Wedana?
Het volk is bang, dat er dan nog veel meer
door de tijgers worden opgegeten, meneer.
Dus u gelooft ook aan dat verhaal van die
tijgermenschen?
Ja zeker, meneer.
Vertel me dan eens, Wedana, hebt u wel
eens zoo'n matjan gadoengan gezien?
Ja meneer. In mijn jeugd heb ik in de woning
van zoo'n tijgermensch gelogeerd. Ik wist natuur
lijk niet, dat hij er een was. Maar 's avonds vroeg
hij mij: „wat zal het zijn: djangan asem
(tamarinde-soep) of djangan menir (maïs
soep)? Toen wist ik, waar ik was en haastte mij
te zeggen: „djangan menir." Want als ik het an
dere gekozen had, dan moest ik slapen op de
djogan (vloer). Nu wees de gastheer mij een zol
dertje, en daar was ik veilig. Toen het laat wérd,
kwamen de vrienden van den huisheer aangewan
deld, alle in tijgergedaante, en voor hén
gold het gastrecht niet. Op den vloer zouden ze
mij hebben gevonden en verscheurd.
Heb je ze werkelijk gezien, Wedana?
Het was erg donker, meneer, maar ik meen
toch duidelijk hun geblaas en gespin te hebben
gehoord en af en toe zag ik het groenige glimmen
hunner oogen. Ik had me verborgen onder een
hoop rijststroo en was blij toen eindelijk de mor
gen aanbrak. De orang gadoengan waren toen ver
dwenen.
Is dat alles, wedana, wat je van de „weer-
tijgers" weet?
O, neen, meneer. Een neef van mij was lang
geleden bij een goeroe onderwijzer) in de leer.
Toen hij zelf goeroe werd, trouwde hij met de
dochter van zijn leeraar. Daarop vroeg hij verlof,
naar zijn vroegere woonplaats te mogen gaan. De
goeroe stemde er in toe, maar vooraf gaf hij zijn
schoonzoon de vermaning: „Denk er om, dat je je
vrouw nooit wekt, als ze slaapt, want dan gebeurt
er een ongeluk!"
Het jonge paar trok weg. Maar in den namid
dag kwamen ze in een boschje van sónö-boomen.
Daar het erg warm was, viel de jonge vrouw in
slaap en haar man hield trouw bij haar de wacht.
Toen de schemering inviel, en ze maar steeds
doorsliep, besloot hij het er op te wagen en haar
te wekken. Hij raakte zachtjes haar arm aan en
riep „Ajo Adik wordt wakker!" Ze ont
waakte enveranderde op hetzelfde oogenblik
in een tijgerin! Dadelijk wierp zij zich op haar man
om hem te verslinden. In zijn angst trok deze zijn
kris en doodde het monster. Daarop begroef hij
haar.
Treurig keerde hij naar zijn schoonvader terug
en vertelde, wat er gebeurd was. De goeroe
zuchtte. Hij had het ongeluk zien aankomen. Aan
zijn zoons droeg hij op, het graf hunner zuster te
bewaken. Dat deden ze veertig dagen lang. Als ze
hongerig werden, veranderden ze zich ook in tij
gers en roofden kippen, geiten en schapen. Deze
goeroe kwam uit de dessa Gadoengan.
De heer Terwee kon een glimlach niet onder
drukken.
Is er hier ook 'ernand in de dessa, Wedana,
die den weertijger gezien heeft?
Zeker, meneer. De pasoeratan (postbode). Die
ontmoet hem bijna eiken nacht in het woud.
Och, zoudt u hem eens naar me toe willen
sturen?
Zeker, meneer, ik zal het doen.
Daarop nam- het districtshoofd afscheid en wel
dra verscheen de brievenbesteller.
Hè, pasoeratan, aldus vervólgde de heer Ter
wee zijn onderzoek. Ontmoet je in het bosch wel
eens tijgers?
O, jawel, toewan haast iederen nacht.
En ben je dan niet bang?
O, neen, toewan. Als ik maar zorg, dat ik
niet loop te slapen, dan is er geen gevaar.
L o o p e n slapen?
Ja, toewan. Heel veel inlanders kunnen al
loopende zoo vast slapen, dat ze niets zien en
overal tegenaan loopen. Dat doe ik nooit. Daar
door zie ik hem altijd wel inti„ds. De groote Heer
ligt midden op het pad. Bi] lichte maan zie ik hem
al van verre. Als het donker is glimmen zijn
oogen.
Wanneer men nu loopt te slapen, trapt men op
hem. Dan wordt de heer boos en doodt hem met
één slag van zijn poot. Maar als men hem eer
biedig nadert, doet hij niets. Ik hurk 'neer, zet
mijn lantaarn en mijn mandje met brieven voor
me neer en wacht geduldig tot het den heer Tijger
belieft weg te gaan.
En duurt het wel eens een poosje voor hij
opstaat?
Jawel, toewan. Soms twee uur en langer.
En ben je dan niet bang, als je 2 uur tegen
over zoo'n tijger zit?
O, neen toewan, want ik ben nooit in eer
bied jegens den grooten heer tekort geschoten.
Bovendien heb ik een soerab djalan.
Een geleidebrief?
Ja, toewan, met een echt koeat (zegel) er op.
Laat zien.
En de heer Ter wee las:
„Ik, assistent-resident der afdeeling Semeroe-
Kidoel verklaar hierbij, dat Wieroe-Anda, post-
Iooper is in dienst van H. M. Koningin Wilhel-
mina, die regeert over Nederland en N. O. Indië
en ik beveel alle heeren Harimau uit het woud
deze looper ongemoeid te laten."
Dat is mijn dj'imat (talisman), zei Wieroe,
nu kan mij niets overkomen.
Eenige dagen later ging de heer Terwee, van
twee jachtvrienden en vele drijvers vergezeld,
er op uit en op den vijfden dag was hij inderdaad
zoo gelukkig het monster neer te leggen.
Het was een oud mannetje, een kolossaal dier,
dat voor wilddooder te stijf was geworden en zich
nu maar met menschen tevreden stelde.
Nauwelijks was de tijger dood, of een der drij
vers trad toe en sneed h t dier de snorharen af.
Waarom doe je dat? vroeg een der Hol
landers.
Wel, toewan, nu1 kan zijn geest niet komen
spoken!
De blanke heeren lachten om zooveel bijgeloof.
Maar als de heer Terwee in zijn woning te Malang
naar de fraaie tijgerhuid kijkt, die voor zijn bureau
op den grond ligt, dan bedenkt hij met trots, hoe
door zijn toedoen de dessa Karang-Asem van een
groote plaag werd verlost.
Per regel
Kleine annonces „vra
en aanbod" 1 tot
met 5 regels
elke regel meer
Ingezonden Medei
(le pagina) per regel
(volgende pagina's)
Bij contract speciali
Laten we gemeten van
lachen en schertsen, kinder
laat ons nooit den draad los
eeuwige verbindt. Laten we
lens ongeschonden laten e
sequence's ervan te dragen.
LIEFDE
Ik min u die hooger uw dro
dan luwe bedwelming
van kus of gestreel;
ik schamele vrouw, die u s
den steun van uw handen
als liefde-deel.
Ik weet dat uw liefde soms
dan die voor een vrouwe,
dan die voor een kind;
ik weet dat ge uw eigene li
omdat ge de menschen
zoo veel bemint.
Ik weet dat uw oogen den h
die schreit door de gouw;
den honger der zielen
'k wil wakend en sterk
mezelve vergetend;
meer mensch dan vrouw.
Zoo zal 'k u begrijpen en si
uw goddelijk zwijgen,
uw menschelijk woord;
dat wil. ik alleen voor mezi
geen avond meer peinzen
dat gij me behoort.
V 7
Uw ziel is der menschen,
en mag ik niet dragen
I die lampe van God,
ik wil in heur branding zo.
en derven om schoonheid
al ijdel genot.
Zoo zal 'k u niet haten om
de liefde die enkel
op passie berust
vergaat bij de scheiding tol
als alle de kussen
zijn uitgekust.
Maar zoo ge vermoeid var
naar liefde mocht hunkren
van vrouw die u mint,
bewaar voor die ure mijn
'k zal weer tot u komen
als liefde-kind.
In ons vorige nummer sc
week voorbij gaat, of men 1
ciale-dagbladpers der Spaa
andere groote plan, dat i:
vanzelfsprekend moet aa
b zig is zich enorm te ontv
onderbroken tempo's heeft
voer, zijn fantasie den vri
het uitdenken van allerhanc
sche, en nuchter besch
tastische plannen var
hebben vanaf 1917 dienst
ment ter bereiking van d
ernstig stadsbestuurder g
oogenblik aan de mogelijkl
Zeehaven te kunnen houd
gen reeds bij voorbaat
kracht-argument, ter verd
wijzigingsplannen, kon he
goede diensten doen. Maar
waarmede de Annexatiew
gedrukt werd, droog, of m(
lem erop te wijzen, dat
haven", toch eigenlijk mar
laten. Daar kon eenvoui
Haarlem aldus redenee
dan geen „grootsche" (id
meer benaderd hebben!) pi
heeft toch stellig nog „gre
men weer druk bezig m
nieuwe haveniplannen 11
uitvoering zal worden
plannen, dan zal een i
„groote" werk iets werks
wel zeer teleurgesteld woi
Men moet de werkelijk
een haven in het N. R. S
met een blik, die niet d<
fantasie, beneveld is. Zeker
toekomst meer industrie j
lem, maar als men onder
haven noodig is, overdrijft
tiging van -industrie te H
niet gering deel samen n
