3e te-pro
A. POT!-
GEBROED
Overt
Advertentie
Groote Houts
alleen, maar speciaal het belang der arbeiders er wel bij
varen, en kwam er meer waardeering van beide kanten
en meer belangstelling in het lot der arbeiders Het komt
ons voor als of door de werkstakingen, dikwijls ongemoti
veerd begonnen, meestal in een tijd dat er veel werk is, de
arbeiders ten slotte hun eigen glazen ingooien.
Voor het eerst is een geboren javaan Mas Ismaoen na zijn
arts-examen hier te lande afgelegd te hebben, tot officier
van gezondheid bij het N. I -leger benoemd.
Door een toeval waren wjj in de gelegenheid kennis te
maken met dezen intelligenten manhij maakte op ons
op het eerste gezicht den indruk van een Japanner, het
zuivere hollandsch dat hij sprak zonder eenig accent, verraste
ons evenzer als de algemeene ontwikkeling waarvan hij blijk
gaf. Zijn familie in Indië was er in den beginne niet bijster
mede ingenomen dat hij naar Holland ging om te studeeren
en zelf vreesde hij wel zich nu vreemd te zullen gevoelen
in de Javaansche omgeving.
Wij hebben zooals wij zeiden door een toeval een tijdje
met hem doorgebracht, en moeten bekennen dat menig
Europeaan zijn gezelschap niet zoo goed waard is als deze
jonge ontwikkelde Javaan. Het is te hopen dat zijn voor
beeld navolging zal vinden, want aan goede artsen hebben
onze Indische koloniën groote behoefte. Onzes inziens is de
toelating van Javanen tot alle betrekkingen voor ons Neder
landers nog de eenige weg, om op den duur in Indië de
nederlandsche beschaving te doen zegevieren. Het ontwik
kelde deel der natie krijgen wij dan op onze hand, dat
evenals Ismaoen zeer goed begrijpt, dat de inlanders veel
beter er aan toe zijn onder ons bestuur dan onder dat dei-
vroegere vorsten. Nederlandsch moet overal onderwezen wor
den, evenals de Engelschen in hunne koloniën overal den
inlanders engelsch leeren.
Men begint gelukkig ook inlanders op te leiden voor
controleur voor binnenlandsch bestuur. Wanneer men nu
ook kader en officieren gaat vormen uit inlanders, dan zijn
wij op den goeden weg. Iedere ontwikkelde inboorling
wordt dan onze bondgenoot en gaat zich Nederlander gevoe
len, evenals ieder Engelsch kolonist en inboorling zich een
Brit voelt, omdat hij dezelfde voorrechten heeft als een
Engelschman. Ontwikkeling der overheerschte rassen moet
aan zulk een bondgenootschap voorafgaan. Wij mogen intus-
schen wel zorg dragen, dat wij onze nederlandsche bescha
ving niet aan anderen opdringen voordat wij zeker zijn,
dat wij van eene eigen beschaving kunnen spreken. Onze
ziekelijke binnenlandsche politiek, onze achterlijke wetgeving,
ons stroeve rechtsleven, onze kerkelijke oneenigheden, onze
door het drijven van politieke heethoofden vergiftigde pers
geven ons nauwelijks aanspraak op den naam van eene
levende nationale-eenheid, laat staan van eene beschaafde
slechts als beoefenaars der kunsten en wetenschappen kan
het nederlandsche volk voor den dag komen, maar hoelang
zal dit nog duren, wanneer de gezonde ondergrond ontbreekt
Turkije. Tusschen 14 en 17 Januari
Buitenlaildsch zullen bij den berg Arafat, in de nabij-
Overzicht. heid van Mekka een 100.000 mekka-
gangers, ter gelegenheid van het koer-
ban-bairamfeest, te zamen zijn, om hun offer te brengen
in den vorm van een hamel, bok, kameel of ezel. Door de
ergelijke nalatigheid van het turksche gouvernement zijn
de schepen met bedevaartgangers die uit Rusland kwamen,
ongehinderd de Dardanellen gepasseerdze mochten wel niet
in Constantinopel aan wal komen, maar stoomden alle door
naar het kanaal van Suez, om zoo verder te gaan naar
Djeddah, alwaar de internationale gezondheidsraad er niets
tegen kan doen dat de schepen hun besmetten inhoud zoo
spoedig mogelijk lossen. Besmet zijn deze schepen in hooge
mate en wel met cholera-lijders.
Het fatalisme der inlanders en de zorgeloosheid van het
turksche gouvernement dat zich niet stoort aan de voor
schriften der algemeene internationale gezondheids-commissie,
bedreigt Europa en alle landen daarbuiten waarheen de
hadjis terugkeeren, met een groot gevaar. Onze indische
regeering mag dan ook wel de meest uitgebreide maatregelen
nemen om geen hadji-schip toe te laten zonder langdurige
quarantaine en ontsmetting van goederen en menschen.
In Constantinopel waar reeds eenige choleragevallen
voorkwamen, heeft de Porte uit lijfsbehoud, den pelgrims
verder geweigerd een voet aan wal te zetten en doet zij de
sanitaire voorschriften nauwkeurig naleven. Buiten Con
stantinopel laat zij evenwel Gods water over Gods akker
loopen, en bedreigt daardoor een groot gedeelte van het
oosten en Europa.
De vuilheid der pelgrims moet alle beschrijving te boven
gaan, terwijl door de berusting der moslems, zoo niet van
hoogerhand wordt ingegrepen, allerlei andere ziekten,
als pest en pokken, welig zullen kunnen tieren. Nu
reeds sterven er 60 a 70 der bedevaartgangers in
Djeddah per dag, terwijl de stroom dier ongelukkigen steeds
sterker wordt.
Het engelsche gouvernement zorgt er voor dat in Egypte
geen pelgrims voet aan wal zetten en zal met de andere
mogendgeden wel maatregelen moeten beramen om het
groote gevaar dat dreigt, af te wenden. Rusland werkt in
deze niet mede, en vreest zijn mahomedaansche onderdanen,
waaronder vele kozakken en khirgisen zijn, door strenge
maatregelen te ontstemmen. Menschenlevtns tellen nu
eenmaal niet veel in het heilige Rusland.
De czarina van Rusland moet op aam-aden der dokto
ren voor herstel van gezondheid en voor versterking harer
geschokte zenuwen met hare kinderen naar het zuiden
van Europa gaan. Of zij het evenwel zal wagen zich onbe
schermd bloot te stellen aan de wraak der tot wanhoop
gebrachte Russen, meenen wij te moeten betwijfelen.
Alsof Rusland in haar eigen gebied nog niet genoeg
ellende heeft, begint de reactie weder in Finland op te
treden en houdt het zenden van troepen naar de omstreken
van Wiborg niet op. De ontwikkeling van het volk en de
vrijheid waarin de Finnen zich in de laatste jaren konden
verheugen is een doorn in de oogen der russisehe bureau
cratie. Er zijn voor dit vrijheidslievende land donkere dagen
in aantocht.
Stolypin, de eerste minister, gaat volgens de reactie
lang niet ver genoeg, en zijn positie begint zwak te
worden. De minister van finantiën is druk in de weer om
in de europeesehe pers allerlei fraaie voorstellingen te
geven van de groote overschotten die de buitengewone
inkomsten opleveren, niet de gewone want die geven een
te kort. Logisch zou het zijn om, als er overschotten
zijn, niet te leenen, maar dit is een europeesehe, eene ver
keerde wijze van de zaken te beschouwen, zoo redeneert
de minister. Het is best mogelijk dat men geld over
houdt van buitengewone inkomsten, maar omdat men groote
werken wil aanleggen, den toestand van den landbouw
verbeteren, het leger en de vloot sterker maken, is er
toch nog geld noodig. Dat die domme europeanen dit
nu maar niet willen begrijpen. De russisehe fondsen gaan
naar boven, leeraart de haute finance, die haar belangen
goed begrijpt en nog veel restanten moet spuien, van oude
leeningen die haar wel een mooie provisie opleverden maar
haar thans toch beletten om op nieuw zich voor eene rus
sisehe leening te interesseeren. Eerst dus de koersen der
russen wat opgedreven, daarna de restanten opgeruimd,
dan maar frisch, vrolijk aan eene nieuwe leening begonnen.
Hoe de groote joodsche bankiers, die welen dat zoo lang
Rusland geld kan leenen, de onderdrukking van hunne rasge-
nooten voort zal duren, zich tot dit onwaardig spel leenen,
is ons een raadsel, en pleit niet voor hunne liefde voor
hun geloofsgenooten.
De groote bankiers hebben het veel meer dan de diplo
maten in de hand om het russisehe gouvernement tot
zijn plicht te brengen en kunnen thans nu blijkbaar Ruslend
weder erg in de klem zit hunne conditiën stellen, niet alleen
voor de toekomstige maar ook voor de reeds uitgegeven
leeningen.
Het russisehe ijk of de Kroon, want die twee zijn twee tn
toch éen hebben nog genoeg bosschen, gronden, mijnen enz. die
als onderpand kunnen dienen. Wanneer de haute finance
daarop staat krijgt zij haar zin, en indien zij tevens aan
het opnieuw leenen aan Rusland de voorwaarde verbindt
dat werkelijk een ander regeeringsstelsel worde ingevoerd
zal het niet bij beloften die iederen dag door den autocraat
kunnen en werkelijk ook worden ingetrokken blijven.
In de partij van de russisehe reactionairen is oneenigheid
gekomen, een deel wil aan jodenmoorden niet meer meedoen
en beschuldigt de andere partij van de ruime inkomsten
van hun verbond ten eigen bate gebruikt te hebben.
In Duitschland volgt nu op de belasting op sigaren
en bewerkte tabak, een monopoliseering van de aleohol-
fabricage, waaruit de regeering zich voorstelt ettelijke mil-
lioenen, meer dan nu reeds het geval is, te zullen trekken.
Om de agrarische partij te believen zullen er in de wets-
voordracht allerlei bepalingen voorkomen, waardoor die
partij een extra voordeeltje krijgt. In dezen rijksdag staan
ons belangrijke beraadslagingen te wachten, want de sterkste
partij, het centrum, wil, naar hare organen te oordeelen,
niet veel van de plannen der regeering weten, evenmin
als de socialisten en de vrijzinnige partij; deze partijen
zijn wel bij de laatste verkiezingen zeer in sterkte afgeno
men, maar kunnen met het centrum vereenigd nog heel wat
roet in het rijksdageten gooien.
Al het diplomatische talent waarover v. Bülow zoo rijke
lijk beschikt zal er wel bij te pas moeten komen om de
tabak- en alcoholvoorstellen tot wet verheven te krijgen.
Voor den pruissischen landdag geldt nog steeds een zeer
verouderd kiesstelsel, in Berlijn eischt het volk algemeen
stemrecht evenals dit voor den rijksdag plaats heeft. De
regeering wil evenwel van geene verandering weten.
Zooals men weet heeft het Deutsche Flottenverein een
grooten invloed gehad bij de laatste verkiezingen voor den
rijksdag, en nu juist in de afgeloopen weken is er eene
afscheiding gekomen van de Beiersche afdeeling, onder
voorzitterschap van prins Ruprechtandere zuidelijke
afdeelingen hebben ook met afschoiding gedreigd omdat
men niet geheel onder den invloed wilde komen van de
N. Duitschers; prins Ruprecht is op nieuwjaarsdag in Ber
lijn geweest en heeft met keizer Wilhelm lange besprekingen
gehouden, zeker in verband met den Flottenverein en met de
houding der z. duitschers inzake de belastingplannen der regee
ring. Spoedig zal blijken of Wilhelm's invloed gewerkt heeft op
de Beiersche en Wurtenbergsche broeders. Er is haast bij de
belastingplannen want de keizer wil spoedig zijn vloot verder
uitbreiden, en schepen die 20 jaar gevaren hebben afdanken, (de
termijn is thans nog 25 jaar) terwijl voor de luchtscheepvaart en
de artillerie groote sommen noodig zijn. Door het proces van
dr. Peters den vorigen regeeringscommissaris tegen de
Külnisehe Zeitung komen gruwelijke staaltjes van dr.
Peter's wijze van handelen in Afrika aan het licht.
De Kölnische heeft een reeks getuigen gedagvaard wier
verhalen de haren te berge doen rijzen en een blik doen
slaan op de barbaarsche wijze waarop de duitschers tegen
over de inboorlingen optraden, een en ander is koren op
den molen van de centrum-partij en zal ten minste het
nuttige gevolg hebben dat minister Dernburg de verkeerde
elementen in het koloniaal bestuur verwijdert en strenge
voorschriften geeft. De verhalen over dr. Peters gelijken als
twee druppels water, op die welke men omtrent den
Congo-staat te hooren kreeg.
Het zal nog lang duren eer Duitschland er in geslaagd
is een welvarend goed bestuurd land van Duitsch Afrika
te maken. De negerstammen zullen wel geen hoog denk
beeld hebben van de blanke indringers, want werden zij
vroeger door hun stamgenooten beoorloogd en verkocht
als slaven, de Europeanen ranselen en verminken hen en
branden hun dorpjes plat, en dat alles ter wille van de
dure caoutchouc en de nog duurdere olifantstanden en als
zij betalen, betalen zij met alcohol.
In de Zu id - Afri kaan sche koloniën, krijgen de
Boeren geheel de overhand in de wetgevende lichamen.
Engelschen en Boeren beginnen meer en meer zich te
verbroederen om samen te strijden tegen de chineezen
en indische immigranten, die ter onzaliger ure door de
mijneigenaren zijn geimporteerd.
De Natalsche regeering is tegen Donozoeli met groote
gestrengheid opgetreden en heeft dat hoofd der Zoeloes
gevangen doen nemen, uit vrees dat er een opstand zou
uitbreken, als hem de vrije hand werd gelaten. De ex-vorst
der Zoeloes heeft een bekwaam advocaat gekozen om hem
te verdedigen.
In de mijnen worden meer en meer kaffers aangenomen
om de chineezen te vervangen. De goudproductie is in het
afgeloopen jaar zeer groot geweest en de mijneigenaren
beginnen zelf eveneens genoeg te krijgen van de chineezen
die moeilijker dan de kaffers in bedwang zijn te houden.
De geimporteerde engelsch-indische bevolking die handel
drijft, concurreert te veel met de blanke bevolking, ver
kiest geen belasting te betalen ën wil zich niet laten
inschrijven, daar dit gepaard gaat met controleering der
individuen door afdruksels der hand te maken. Dit laatste
is hun een groote grief waarover zij zich bij het engelsche
gouvernement hebben beklaagd.
Uit Marocco komt het bericht dat de pretendent, de
andere broeder van Abdul Azis, Molei Hafid tot sultan
van Marocco is uitgeroepen in de moskee te Fez, en dat de
heilige oorlog is afgekondigd. Erg aangenaam is dit bericht
voor de franschen niet, want hieruit blijkt dat Abdul
Azis geen geld meer heeft, en de broeder beter voorzien
schijnt te zijn. In het gunstigste geval kost het dus
Frankrijk zeer zeker geld, want Abdul Azis in den steek
te laten gaat niet meer, en geeft ook niets meer, als het
waar is dat de heilige oorlog is uitgeroepen. Het beste doet
men, zijn oordeel op te schorten want over eenige dagen
waait de wind misschien weer uit een anderen hoek en
verneemt men weer dat Abdul Azis' troepen vorderingen
hebben gemaakt. Spanje schijnt wel van plan te zijn na
het bezoek van minister Pichot in Madrid, Frankrijk beter
te helpen. Engeland schijnt Alphonsus aangespoord te hebben
om wat flinker te zijn en te denken om Spanje's prestige,
dat in Marocco groot gevaar loopt.
Burgerlijke Stand. Jan, D°nderdag 9 J™. tot
J Donderdag 16 Januari.
Getrouwd; E. J. Langelaan en C. Stoop.
Overleden: P. Serné, 76 j.
Overleden te Meerenberg: C. Out, 44 j,A. Wit-
zenhausen, 50 j.
Ned. Herv. Gemeente, Zondag 19 Jan.,
Kerknieuws. voorm. 10 uur H. Avondmaal, 's avonds
half 7 Dankzegging, ds. J. A. van
Leeuwen.
R.K. Kerk te Qverveen. Zondag 19 Jan. voorn. 7 en
8| uur Gelezen H. Missen; 10 uur Hoogmis; 3 uur Vespers.
R.K. Kerk te Vogelenzang. Zondag 19 Jan. Kerkelijke
dienst te 7£ en 10 uur.
De Bachconcerten in de vernieuwde
Muziek. zaal der sociëteit Vereeniging te Haar
lem, geven aan de leden een onverdeeld
genot de voortreffelijke acoustiek, de heldere vast-brandende
verlichting, de feestelijke gouden glans die door het op de
blonde tint der verf aangebrachte koper en verguld over
de zaal verspreid wordt, de gemakkelijke en toch eenvoudige
armstoelen alles maakt het lichaam behagelijk en daardoor
den geest ontvankelijkhet was of het concertgebouw-orkest
en zijn leider zich in deze omgeving beter geplaatst gevoel
den en daardoor nog inniger dan vroeger zich overgaven
aan spel en leiding. Welk een samenspel! Welk een zelf-
beheersching in de uitvoerenden, die te zorgen hebben vooral
niet meer te geven en te zijn dan een fragment en toch
daarin te leggen het juichen en jubelen en klagen van den
menschelijken geest die zich in tonen uit. Royaal was het
van Mengelberg na de 2de symphonic van Brahms het
orkest in zijn geheel te doen opstaan om het applaus van
het publiek te aanvaardenzij, al die mannen die het
onzichtbare ideaal voor ons doen leven, die te zamen al is
het dan ook maar voor een uur al het lichamelijke van
ons doen om ons te laten drijven naar den geest op lichtende
wateren, die mannen moeten wel eene groote liefde bezitten
voor de muziek en voor de werken der groote meesters
di( zij vertolken om zoo hunne persoonlijkheid te kunnen
doen opgaan in die van hun leider; daarin ligt een nede
righeid die sterker is dan iedere bravouremaar die nede
righeid moet geen slaafsheid worden, waarbij de medewerker
als persoonlijkheid ophoudt te bestaan. Daarom komt ons
de geste van Mengelberg om het orkest te doen opstaan
zoo juist voor, om te doen zien dat hij dat niet wil. Zou
het waar zijn, dat de leden van dit orkest maar matig
worden bezoldigd? Maar dan wordt het toch tijd te over
wegen of ook Haarlem niet nog iets moet doen om daarin
te voorzien. Hoeveel nobeler applaus zou een te Haarlem
verzamelde bijslag op de salarissen der orkestleden zijn, dan
de gebruikelijke handen-gymnastiek die welbeschouwd te
dwaas is om aan te zien en in dit jaargetijde doet denken
aan eene poging om het krijgen van winterhanden te voor
komen. De zangeres, aangekondigd al een lichtster van eerste
intensiteit, kon ons maar matig bekoren, misschien juist
vanwege onze te hoog gespannen verwachting; wat is colo
ratuur-zang, virtuositeit in het algemeen anders dan het
middel tot het doelhet helder, dat is zoo eenvoudig
mogeljjk, muzikaal uitdrukken van menschelijke gevoelens en
menschelijke gedachten Zoodra wij worden vastgehouden
door het virtuooslijke zelf, gaat het ware in de kunst voor
ons verloren, terwijl wij bovendien gevaar loopen zelf op
den verkeerden weg te geraken. Wij zijn vrij van overwe
gingen van journalistieke of muzikale haarlemsche politiek,
aan ons oordeel behoeft trouwens geenevlei waarde te worden
gehecht, waarom wij ronduit verklareneen geheelen avond
Bosetti geven wij voor één lied van mevrouw Noordewier
Reddingius. Of zou de keuze der liederen niet van de
„Diva" zelve zijn geweest? De zangeres ontving veel applaus.
Heel aardig beschrijft Geertruide Carelsen in de Nieuwe
Courant van verleden Zandag een door haar bijge
woonde vergadering van Aardmannetjes" waarin een
algemeen goedkeurend hoofdknikken, een eerbiediger uit
drukking was van dankbaarheid voor het gehoorde dan
het oorverdoovende geklap, waarmede menschen elkander
dank zeggen voor verfijning van hun gehoor en verleven
diging van hunnen geest. Zouden wij althans op de Bach
concerten het geklap niet afschaffen
2<le Séance Steenman.
De heer Steenman, het is bekend, zorgt altijd voor veel
afwisseling op zijne séances voor kamermuziek. Ook dezen keer
kregen wij eene hoewel ons nog onbekende, toch veel be-
teekenende pianiste, mej. Germaine Schnitzer uit Parijs,
te hooren. Uit een bericht in de Oprechte Haarlemmer Courant
lazen wij, dat zij op een lijn gesteld kon worden met de
overbekende pianiste Frau Carenno. Onze verwachtingen
waren dus, zooals begrijpelijk, zeer hoog gespannenze wer
den wel niet dadelijk teleurgesteld, maar toch hadden wij
meer van haar verwacht dan zij ons op 't oogenblik gat.
Hoogstwaarschijnlijk had hier de oververhitte zaal ook wel
schuld aan, zeer lastig is het dus, om na deze eerste
kennismaking een oordeel te vellen. Zij speelde zelf
de Appassionata" van Beethoven, de techniek was in een
woord schitterend, maar het groote wat in deze sonate ligt,
hebben wij niet gevoeld. Zij speelde met den heer Mossel
de sonate op. 69 (A dur) van Beethoven en bege
leidde den heer Steenman in 't A-moll concert van Tartini.
De heer Steenman speeldi
stijl, toch hebben wij nog
lieer Mossel speelde de s
warmte en stijlgevoel, maa
konden ons niet altijd bek(
te kunnen samenspelen. H«
een trio van Schumann,
goed op dreef en toonder
Op de 3de séance zullen
Laten wij dit verslag eindi
te brengen voor de kennisi
In ve
Plaatselijk deze j
Nieuws. brieve
met
met ingang van 16 Jam
C. Koster, wonende te Blo
Met opgewektheid moei
dezer haar 20ste jaarfeest
was, merkte de president!
steeds met lust de taak,
vervulden.
Ook de penningmeestere
steeds in het noodige voor
Met zang en voordracht
gebracht en het voornemt
gaan, tot steun der Marthr
Er bestaat te Bloemend
vereeniging tot afschaffing
afdeeling heeft zeer haar
wekken voor de zaak de
pogingen zijn niet met sue
genoemde afdeeling op te
noodig is, dat de geheel-e
wint, heeft Ds. J. A. van
te trachten een afdeeling
op te richten. Om tot verw
zal in overleg met, en
heffen vereeniging waarvai
20 Jan. a.s. des avonds
gehouden worden in het
Laan te Bloemendaal. lede)
genoodigd. Laat velen koi
zijn. En vooral velen, die i
In den nacht van Dom
Quispel, Z. Stationsweg di
het geraas van vallende v
dat in de huiskamer brand
kortsluiting veroorzaakt. Di
brand spoedig gebluscht. V
Het bestuur der ijsclub
sing en deelde ons mede.
druk gereed was, vóórdat
Hoewel de bepalingen na
niet zullen worden toegepi
er niet zal kunnen wordi
ons het bericht toch te pli
worde welke maatregelen
weder kan worden openges
Het bestuur verwacht,
den zich alsnog spoedig zu
maar om nog bij te dr;
waarvan zij reeds hebben j
Het bestuur der ijsclul
noodzaakt gezien de navo
beperking van 't gebruik i
Langs den weg wordt d
vinden van de »Binnenla
afgesloten.
Toegang tot de baan w
hotel »Duin en Daal".
Ingezetenen van Bloem!
ijsclub of huisgenoot van
Personen, die niet zijl
kunnen door leden van c
Toegang wordt dus uits
genooten van leden, en ge
De leden worden uitge
schap aan den ingang te
worden verzocht desgevraa
zij huisgenoot zijn.
Zaterdagavond en Zond;
per persoon betaald worde
ingang tegen ontvangst vai
ceerde zichtbaar te dragen
Aanmelding voor het lit
ingang en bij de bestuurslee
Bouwkundige en Makel
Taxateur in Vaste Goe
Assurantiën enz.
Tetterodestraat
HAARLEM.
VOLLED
