MET PENSION- EN WONINGGIDS
- OVERVEEN -
VOGELENZANG
2C jaargang
ZATERDAG, 11 APRIL 1908
No. 15
ieuwsblad
voor
AERDENHOUT -
BLOEMENDAAL
en omliggende
b gemeenten
>£-
Het Bloemendaolsch (deekblod
Prijs per
halfjaar f 1.25
bij vooruitbe
taling.
Prijs per
nummer f 0.10
Dit nieuwsblad verschijnt wekelijks onder redactie van Mr. P. TIDEMAN te Bloemendaal
bij den uitgever J. A. BOOM te Haarlem. -:-
Advertentiën
10 cents per
regel;
bij herhaalde
plaatsing
korting.
fik
Mede deelingen van allerlei aard aan de redactie schriftelijk
Bloemendaalsche weg 227.
II
Alle mededeelingen de administratie, advertentiën enz. betreffende:
Klein Heiligland 5, Haarlem. Telefoon 457. -:-
Het auteursrecht van den inhoud van dit blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad 124) tot regeling van het auteursrecht.
In verband met beslissende be-
Aan de lezers, sprekingen omtrent het in wer
king brengen van een autobus
dienst om Overveen met Haarlem en Bloemen
daal te verbinden, welke besprekingen verschil
lende ingezetenen van Overveen wenschon te doen
houden, verzoeken wij allen die omtrent deze zaak
nog eenige inlichtingen van technisclien of anderen
aard wenschen te ontvangen, hunne vragen, liefst
schriftelijk, zoo spoedig mogelijk bij onzen redac
teur in te zenden. Het doel van dit verzoek is dat,
alvorens tot gezamenlijke bespreking te Overveen
wordt overgegaan, alle voorkomende vraagpunten
vooraf onder de oogen kunnen gezien zijn.
Gezondheidsbelangen.
De zorg voor de gezondheidsbelangen in onze gemeente
is naar sommigen meenen toevertrouwd aan de gezondheids
commissie, die hier zetelt en ook voor de andere gemeenten
rondom Haarlem is ingesteld. Niets is minder waar. De
zorg voor de gezondheidsbelangen is door de gemeentewet
opgedragen aan het gemeentebestuur.
Rendabiliteit van een Saurer-0mnibus-dien st
tusschen Haarlem-0 verveen en Bloemendaal,
II
door F. A. Smit Kleineelectrotechnisch ingenieur.
Alvorens deze zaak te beschouwen, een woord vooraf
betreffende enkele noodzakelijke gegevens.
Beschrijving van den Saurer-Omnibus.
Het onderstel van dezen omnibus is een automobiellast-
wagenchassis van Sl/2 ton laadvermogen, met 4-cylinder
motor van 30 H.P. (Horse power). Boring van de cylinders
110 m M. Slaglengte 140 m.M.
Deze motor is vóór in 't chassis geplaatst. De krukas,
evenals de secondaire of nokkenassen loopen op kogellagers.
Het aantal omwentelingen per minuut van de krukas
1000 maximaal en 850 normaal. De motor werkt volgens
't bekende viertact-systeem en heeft mechanisch bewogen
onderling verwisselbare uit- en inlaatkleppen aan de tegen
overgestelde zijde van den cylinder geplaatst. De oliesmering
geschiedt geheel automatisch door een, door de krukas ge
dreven pomp. Drie regelbare druppelaars met kijkglazen
staan toe, dat men elk moment de oliesmering kan con-
tróleeren en stellen. Deze druppelaars zijn onder 't bereik
van den bestuurder zichtbaar aangebracht. De ontsteking
kan op tweëerlei wijze geschieden
o. Electrisch door bougies en accu.
b. Magneto-electrisch.
De carburateur of vergasser staat toe alle bözine, zelfs
die van 0,740 specifiek gewicht, te gebruiken.
Pet brandstofverbruik bedraagt 25 K.G. benzine per
100 K.M. bij volle belasting van den motor.
De practische snelheid van den omnibus is 20 a 25 K.M.
per uur. De motor is door eene koppeling verbonden met
den gangwissel, waarin zich 5 paar tandwielen bevinden, welke,
naarmate deze worden ingeschakeld, vier diverse snelheden,
rust en achteruitgang veroorzaken. Bovendien kan bij verdere
snelheid deze nog worden vergroot of verkleind door het
toerental van den motor te varieeren. Dit geschiedt door 't
verstellen van 't ontstekingsmoment en 't openen en sluiten
van den gasklep, hetgeen bewerkstelligd wordt door 't ver
stellen van handleswelke onder 't bereik van den bestuur
der zijn aangebracht.
In den gang wisselcarter bevindt zich tevens hoeksche
overbrenging, welke een dwars-as draait, waarop aan de
uiteinden twee kettingrondsels zijn bevestigd. Deze dwars-as
bestaat uit 2 stukken, door een differentiaal verbonden
welke differentiaal 't nemen van korte bochten toestaat en
de kracht gelijkmatig op de beide drijfwielen verdeelt.
Om de tandrondsels worden kettingen gelegd, welke
eveneens loopen in, op de achterwielen gemonteerde, tand-
kransen en welke zoo den wagen voortduwen.
Eene in den gangwissel aangebrachte astatische regulateur
kan op een gegeven aantal K.M. per uur worden afgesteld.
Dezeu reglateur eenmaal afgesteld en geplombeerd zijnde,
is het den bestuurder onmogelijk sneller te rijden, dan de
ingestelde snelheid.
Door vanaf het stuur met 't handle voor de regeling
van den gastoevoer, de nokken-as aan de uitlaatzijde te ver
draaien, sluit men den gastoevoer en laat men den motor,
welke nu slechts koude lucht kan opzuigen, als compressor
werken in tweetact en remt men zoo op zeer progressieve
wijze den wagen.
Een in- en uitschakelbare pomp spijst een reservoir met
lucht en pompt deze op tot 25 atmosfeer drukking.
Door nu door middel van den verdeeler plotseling deze
lucht in de cylinders te laten, begint de motor te draaien
en behoeft men dus niet met een slinger den motor aan
te draaien. Daar de voorraad lucht steeds meer wordt aan
gevuld, is men niet gedwongen bij halte-plaatsen den motor
te laten doorwerken en kan men deze met een enkele hand
beweging weer op gang brengen.
De diameter van de voorwielen 870 mM.
van de achterwielen 1050 mM.
Om de voorwielen zijn enkele massieve gummibanden
100 mM, dek, gemonteerd, terwijl om de achterwielen om
ieder wiel 2 banden 100 mM. dek zijn gemonteerd. De
dubbele achterbanden zijn tevens non-slipping. Het smeer
olie-verbruik is zeer gering; gebruikt wordt automobielolie
Vitesse
De omnibus biedt plaats voor 28 personen binnen en 12
op de impériale.
Gewicht omnibus totaal 3600 K.G.
Spoorwijdte1,93 M.
Radstand3,93 M.
Totale breedte2 M.
lengte6 M.
Hoogte2,87 M.
Breedte achterwielen0,23 M.
Prijs van het Chassis11550
Rijtuigwerk2500
Totaal14050.
Verder worden door den fabrikant de bedrijfskosten als
volgt opgegeven
Kosten per dagrit van 100 K.M.
Benzine-verbruik 10 per 100 K.G2.50
Materiaal voor reparaties door den chauffeur uit te
voeren1.
Smeerolie-verbruik0 50
Afschrijving kapitaal 10 van 14050 per dag 4.
Rente kapitaal a 4 °/01.54
Slijtage aan banden a ƒ0.10 per K.M10.
Chauffeur-conducteur 2.
Brandverzekering0.60
Totaal22.14
Dus per omnibus-kilometer 22 cent.
Het is nu van belang deze gegevens eens aan eenige
critiek te onderwerpen, een voorloopige dienstregeling op
te stellen en hieruit af te leiden wat de kostende prijs
wordt per omnibus-kilometer in 't geval wat ons interes
seert. Alsdan zal gemakkelijk kunnen afgeleid worden voor
't hoeveelste gedeelte de omnibussen gemiddeld moeten vol
zijn om dezen kostenden prijs te dekken, waarbij dan natuurlijk
nog geen sprake is van dividend.
De afstand van Café Brinkmanu, Groote Markt, naar
Kennemerland bedraagt 4,6 K.M.
De practische snelheid, volgens opgave van den fabrikant
20 a 25 K.M. per uur, nemen wij 20 K.M. per uur, dan
wordt dus 4,6 K.M. in 4,6 X 8 13,8 minuten afgelegd.
Nemen we voorts op de plaats van afrit 2,5 minuut
oponthoud en op de haltes ieder 0,5 minuut, dan wordt
een totale heenreis gemaakt in 13,8 min. -(- 2,5 -f 7 X 0,5
min. 20 minuten. Heen en terug dus 40 minuten,
waarbij dan gereden wordt volgens 't volgende rooster
Halte 1 Café Brinkmann,
2 Roozen-'t-Haantje,
3 Schippersvaartje,
4 Raadhuis,
5 Roomhuis Postkantoor,
t 6 Rusthoek,
7 Beekman van Baars,
j> 8 Staal Kerk,
9 Kennemerland,
gelijk op den proefrittendag.
Vange 't bedrijf 's morgens 7 uur aan en dure dit tot
's avonds 11 uur, en laat te 's morgens 7 uur te gelijkertijd
één omnibus afrijden van Haarlem en één van Bloemendaal,
dan verricht iedere bus 16 uur dienst en maakt alzoo 48
enkele reizen, de 2 bussen dus_ 96 enkele reizen.
En in een vol jaar 365 X 96 enkele reizen 35040
enkele reizen.
Stellen we voorts dat gemiddeld per bus 28 12/s
32 zitplaatsen beschikbaar zijn (alleen 's zomers gaat men
toch van de impériale gebruik maken), dan zijn er dus in
een vol jaar 35040 X 62 zitplaatsen enkele reizen beschikbaar
1.121.280 zitplaatsen enkele reizen.
Om een dergelijken dienst evenwel te kunnen volhouden
zijn zeer zeker minimaal 3 bussen en 3 chauffeurs noodig.
De Aanschaffingskosten berekenen zich nu aldus
3 Auto-bussen compleet. 42150
Reserve-deelen voor ieder. 5000
Auto-garage met werkbank. 3000
Onvoorzien en afronding. 850
Totaal ƒ51000
Indirecte bedrijfskosten.
Rente van 51000 a 4 °/0 2040
Amortisatie 51000 a 10 °/0 5100
Totaal ƒ7140 per jaar.
De Directe bedrijfskosten zijn te splitsen in
a. Benzine, dus brandstof-verbruik.
b. Smeerolie-verbruik.
c. Ondei'houd en reparatie.
d. Brandverzekering.
e. Personeel.
De volgende berekeningen zijn uitgevoerd met reken-
liniaal dus slechts op 0,1 °/0 nauwkeurig; hetgeen uit
den aard van de zaak voldoende is.
sub a. Een bus legt per dag 48 X 4,6 K.M. af
220,8 K.M.
Het benzineverbruik bedraagt dus (volgens fabrikant),
2,208 X 25 K.G. 55 K.G. benzine.
55 K.G. benzine kost ƒ5,50.
De twee bussen kosten dus per dag f 11 aan benzim
en per jaar 365 X f 1 ƒ4015.
sub b. Per 100 K.M. ƒ0,50, dus per 220,8 K.M. 2,208
X 0,50 ƒ1,10, voor de 2 bussen dus f2,20, er
per jaar: 365 X ƒ2,20 z== ƒ803.
sub c. Deze post splitst zich in
Materiaal voor reparaties en bandente zamen flip
bus per 100 K.M., dus per dag in ons geval:
22 X 2 208 48 40.
En in 365 dagen 365 X 48.40 17666.
Het wil ons voorkomen, dat deze post te gering is op
gegeven door den fabrikant; boven en behalve toch de
gewone reparation, welke door den chauffeur verricht kunnen
worden, zullen er ongetwijfeld ook reparatiSn van meer
ernstigen aard voorkomen, welke hier niet in zijn opgeno
men. Voorts springt in 't oog hoezeer de banden aan
slijtage onderhevig zijn.
Ook is geen rekening gehouden met reparatiën tengevolge
van mogelijke accidenten.
Het wil mij dus voorkomen dat genoemde post sub c.
verhoogd moet worden tot f 20.000.
sub d. Brandverzekering. Per dag voor 2 bussen f 1.20,
dus per jaar: 365 X t-20 438.
sub e. Voor personeel moet mijns inziens minstens 3 X
800 worden uitgetrokken vermeerderd met 't loon voor
invallende chauffeurs bij ziekte
Dus 3 X 800 -f- 600 3000.
Samenvatting directe bedrijfskosten.
a. Brandstofverbruik4015
b. Smeerolie803
c. Onderhoud en reparatie20000
d. Brandverzekering438
e. Personeel3000
Totaal 28256
