Electi
Voor dienstbi
0VERVEE
sche, kuyperiaansche en op andere wijze vrij diep denkende
burgers gereed staan hunne medemenscken naar de keel te
vliegen. De bisschop heeft gezorgd zich de hulp te ver-
zekeren van alle rangen, standen, gezindten, beroepen en
lagen van het stadleven, doordat hij zijne talrijke vrienden en
familieleden tot in de kantoren en winkels der meest vrije geu
zen heeft gehuisvest, de vrede is in zijn hand en allengs wordt
deze gesymboliseerd in groote huizenblokken die hij voorzichtig
en geregeld opkoopt en zoodanig laat verbouwen dat zij
middeneeuwsch versterkte vestingen gelijken, waarbinnen
hij een eigen degelijke rechtspraak uitoefent en alle zielen
die daarnaar verlangen, na de verrichting van hun zware
taak in het woedend sterke verkeersleven der stad, de rust
geeft van den levenden dood. Tot groote bezuiniging op de
kosten van justitie en politie wordt dè overheid aldus van
veel werk ontlast, zoodat deze zich dan ook meer en meer
in rust en weelde kan baden. De invloed van dien goeden
geest is merkbaar in den toenemenden groei van de lichaams
lengte der politieagenten. Wat er nog toe bijdraagt om het
reusachtige handelsleven te doen bloeien, is eene wijdver
takte Vereeniging of Hanze van de machtigste kooplieden
der eeuwenoude stad, welke als het ware het tweede
heft der regeering in handen heefthet eerste en voor
naamste heft wordt sedert de roomsche bisschop te Haar
lem woont ten raadhuize in een gouden flacon met sterk
spraakwater bewaard en is, behalve op Zon- en feestdagen,
voor de burgerij door een kijkglas te zien. Van de vroed
schap, welke ook door bemiddeling der zoogenaamde kie
zers door den bisschop bij den toom wordt geleid en waarin
tal van geestige advocaten en politici den toom dragen,
gaat eene groote beschavende en tegen den verwilderenden
invloed der buitengemeenten beschermende kracht uit. Met
energie heeft dit college de overbevolkte haarlemsche scho
len tegen bevolking door boeren- en buitenlui-kinderen
beschermd en telkens weet ze zich, als het te laat is, met
eene gulle redevoering vrij te pleiten van obscurantisme,
janklaassendom en overproductie van ingenomenheid met
zich zelf. De krachtige mannen doen veel aan sport en zij
zijn het die met hun sterke schouders de groote zeesluis
bij Spaarndam, die eenmaal in de 2 jaar opengaat ge
durende heel den overigen tijd met nadruk dicht houden.
Zoo ver ziend zijn deze mannen, dat toen anderen besloten
in 1910 een wereldveroverend schoon bloemenfeest aan te
richten in een der buitenkampen, zij in allerijl elec-
trisehe sporen deden aanleggen die vóór Maart de buiten
gemeenten van Noord en Zuid en West met de stad zullen
verbinden, langs breede voor alle soort rijtuigen berijdbare
spoorbanen, waardoor de vreemdeling er toe zal komen den
oppersten burgervader der stad te noemen onzen tweeden
koning van België.
Hier moesten wij dr. Soesman even onderbreken om hem
te verzoeken niet persoonlijk te worden, aan objectiviteit,
dat is neutraliteit, dat is karakterloosheid allengs over
gaande in duitenplaterij ons den hoogsten vorm van men
schel jjke geestesontwikkeling toescheen. Dr. Soesman gaf ons
dit onmiddellijk toe en zeide geen stad is zoo objectief als
Haarlem, Haarlem is niet alleen op houderd wijzen het
object van het handelen van anderen, maar elk subject van
eenigszins eigenaardige beteekenis wordt er met virtuositeit
in een ommezien stukgepraat en doodgerammenast. De,
eenigen die er een subjectief leven leiden beschermd door
een der eerste autoriteiten des lands zijn de zoogenaamde
Groote Houtstraat-apachen, een soort roofdier op sloffen
met een zijen das om en een cigaret in het hoofd uit de
bioscoop van Albert Frères naar buiten en in het leven
gestapt, welke naar de bullepees verlangende wezens-soort
des avonds met een psalraachlig en melancholiek gebrul de
donkere krochten der nijvere stad verlevendigen; geen vrouw
of ridder is voor hen veilig, hunne aanrakingen laten levende
sporen na, die in de Haarlemsche afdeeling der natuur
historische vereeniging onder de microscoop komen om
bewonderd te worden.
Aangezien suiker voor arbeidzame lieden het meest snel
werkende volksvoedsel is, heeft de haarlemsche regeering
voor de rijken de suikeraccijns afgeschaft en is, gelijk in
andere steden met brandkranen het geval is, in de hoofd
straten iedere vijftig meter een koek- en suikergoedberg
plaats gezet welker voorraden nimmer oudbakken worden
omdat zij zoo gebakken zoo verdwijnen. Voor. wij
hielden hier dr. Soesman tegen, het scheen ons dat hij te
ver ging en al lachende de waarheid te kort deed, althans
met de waardigheid van ons die als inwoners eener buiten
gemeente aan Haarlem alles te danken hebben een loopje
wilde nemen. Wij waren reeds lang van lachend, eenigszins
pessimistisch gezind geworden in ieder geval vermoeid.
We namen afscheid. Dag dokter zeiden wij, maar wij dachten,
een volgend maal moeten wij een causeur hebben die ons
wat leert omtrent de gezondheid van den Ernst.
v. u. W
In eene te 's-Gravenhage gehouden
Muziek. bijeenkomst der Haagsche Toonkunste-
naarsvereeniging, in de groote kunstzaal
van sPulchri Studio", heeft de heer Willem Hutschenruyter
eene voordracht gehouden over het door hem gewenschte
Beethoven-Huis", met bet doel deze stichting te verdedigen
tegen de van verschillende kanten daartegen ingebrachte
bedenkingen.
De voordracht werd toegelicht door lichtbeelden, eene
voorstelling gevende van het terrein waarop hij dezen
muziektempel beeft gedacht, en van de architectonische
plannen van den heer Berlage, welke geheel aan zijne be
doeling beantwoorden. De heer Hutschenruyter blijft er bij
dat zijne vroeger reeds in geschrift geuite meening volkomen
kan worden verklaard uit het wezen, der kunst.
Wij verwijzen naar de advertentie van de opvoering dei-
opera Het Klokje van den Kluizenaar. Reeds hebben we hier
omtrent verschillende gegevens medegedeeld. Wie nog
plaatsen wil bekomen, diene zich te baasten, aangezien nog
slechts een beperkt aantal verkrijgbaar is.
De afdeeling Haarlem der Maatschappij tot bevordering
der Toonkunst zal aanstaanden Vrijdag in de concertzaal
der Sociëteit Vereeniging te Haarlem eene eerste uitvoering
geven van het bekende oratorium van MendelssohnEtias.
Aanvang ten half acht uur precies.
Eene bespreking over het Schlegel-concert in het volgend
nummer.
I -i—, V
Naai het Haarlemss Dagblad verneemt componeert Philip
Loots het verplichte koor voor de 1ste afdeeling mannen
koren van den zangwedstrijd uitgeschreven door de Kon.
Liedertafel Zang en Vriendfechap te Haarlem.
Gezondheids-Commissie.
Volksgezondheid. Verslag der vergadering van
5 Januari 1910.
Voorzitterden heer J. Muilemeister.
Aanwezig alle leden behalve'de heeren Nanninga en Brongersma.
Op een uitbreidingsplan, ingezonden dooi B. en W, van
Haarlemmerliede, voor het oostelijk gedeelte van Houtrijk en
Polanen (Halfweg) werd besloten gunstig te adviseeren.
Mededeeling wordt gedaan omtrent de geïnspecteerde wonin
gen in de z.g. typhusbuurt der gemeente Bloemendaal bij de
Leidsche Vaart. Men is van meening, dat alle eigenaren der
betrekkelijke woningen in staat zijn de noodige verbeteringen
aan te brengen. Wordt besloten aan B. en W. van Bloemen
daal eene opgave der woningen te zenden met vermelding
der gebreken en verzoek de eigenaren aan te schrijven, bin
nen een te stellen niet te lang te nemen termijn, de verbete
ringen te doen aanbrengeij.
Wordt besloten: le. aap den heer J. Slagveld, zijnde een
der bewoners der perceelep, waarvan het water is onderzocht
en ongeschikt is bevonden,,pp diens verzoek een afschrift van
het rapport omtrent het wateronderzoek te zenden; 2e. aan
den inspecteur der Volksgezondheid te zenden, gegevens om
trent een zestal gedurende het jaar 1909 onbewoonbaar ver
klaarde woningen; 3e. aan de daarvoor bestemde sub-com
missie in handen te stellen om advies een verzoek van B. en
W. van Velsen om opnieuw advies te mogen ontvangen om
trent het aanbrengen van verbeteringen van een achttal
woningen; 4e, aan een der leden om advies in handen te
stellen eene circulaire van het bestuur van den Nederlandschen
Bond van Handelsvereenigipgen gericht tot Z. E. den Minister
van Binnenlandsche Zaken,, omtrent hotelbranden; 5e. gunstig
te adviseeren op een verzoek van het college van B. en W.
van Schoten op een besluit van den Baad dier gemeente,
tot vaststelling eener rooilijn langs beide zijden van den Rijks
straatweg Haarlem Alkmaar: 6e. toetekennen voor het jaar
1909 eene vergoeding a. f 80.aan den deskundige voor het
gebruik van zijn rijwiel; 7e,. tot B. en W. van Heemstede een
schrijven te richten omtrent den toestand eener woning, waar
omtrent vroeger tot het aanbrengen van verbeteringen werd
geadviseerd, en later tot 1 November j.l. uitstel werd verleend,
doch waaraan tot nu toe niet was gedaan.
Omtrent een klacht over het drinkwater van het perceel
Rijksstraatweg L 75 te Velsen zal eene onderzoek worden
ingesteld.
Wat het bouwplan in de gemeente Schoten betreft, hoewel
door de commissie reeds" gunstig daarop was geadviseerd,
kwam van den inspecteur der Volksgezondheid een schrijven
in, dat het hem leed <|eed te voren hieromtrent niet
met de commissie te hebben kunnen spreken, daar het
een bij uitstek minderwaardig plan is, welke geen enkele aan
bevelenswaardige eigenschap bezit; het is feitelijk, zegt de in
specteur, niet anders dan het gewone eigenbouwersidee voor
de exploitatie van een bouwterrein. De bebouwing, welke
reeds in de gemeente Schoten ontstond is in alle opzichten
eene geheele mislukking; het is daarom wenschelijk, aan het
geen nog moet ontstaan, buitengewone zorg te besteden.
Een der leden van de commissie, aan wie was opgedragen
dat schrijven met B. en W. van Schoten te bespreken zegt
dat het hem ten zeerste bevreemt, dat die inspecteur, die met
zooveel afkeurende woorden het bouwplan in kwestie bespreekt
en zijn subjectieve meening zoo zeer op den voorgrond stelt,
daarvoor in het minst geen motieven bijbrengt. Een nader
onderzoek met B. en W. omtrent het bouwplan bracht echter
niets minderwaardigs aan hef licht.
Volgens het bouwplan zal, voor zoover huizen aan den
Rijksstraatweg worden gigbouwd, de rooilijn op 14 M. vanuit het
midden van den weg zijn gelegen, terwijl daarbij gerekend is
op tuintjes voor de huizen van 4 M. diepte.
Nu bestaat de meening Van den inspecteur hierin, dat de
tuintjes eene diepte van 10 M. zullen hebben met het oog op
de mogelijkheid, dat wellicht langs den straatweg een dubbel
spoor voor een electrische tram zal worden gelegd.
Nu is echter tegen dien wensch een bezwaar, dat daardoor
de huurwaarde der huizen zooveel hooger zal worden, en de
vrees gewettigd, dat geen bewoners zich zullen aanmelden.
Aan huizen met hooge huurwaarden is in Schoten geen behoefte,
trouwens het bouwterrein strekt zich slechts over eene geringe
uitgestrektheid aan den straatweg uit. Er bestaat dus geen
dringende aanleiding om op het voorstel van den inspecteur
in te gaan. B en W. zijfn niet voornemens aan den raad
wijzigingen voor te stellen.,
B. en W. van Bloemendaal zonden om advies een schrijven
aan Gedeputeerde Staten van Noord-Holland in zake de voor
genomen uitbreiding der prise d'eau van de haarlemsche duin
waterleiding.
Ten opzichte van de dertien woningen aan de Kleverlaau,
van welke alle voorkamers vochtig zijn, wordt besloten te
trachten, door besprekingen met de eigenaren en den klager,
door minnelijk overleg tot verbetering te komen.
Naar aanleiding van een bericht van den voorzitter
van Gedeputeerde Staten van Noordholland kunnen wij
mededee'en, dat door den minister van binnenlandsche zaken
is bepaald, dat het gebied der Gezondheidscommissie gezeteld
te Bloemendaal in dien zin zal worden gesplitst, dat een
afzonderljjke Gezondheidscommissie wordt ingesteld voor de
gemeenten Haarlemmermeer en Velsen.
Een bosch zonder vogels is als een tuin zonder bloemen. Wat is een
winterlandschap zonder een roodborstje? Wat een lentemorgen zonder
lijsterzang? Wat een zomernacht zonder nachtegaal? Wat een herfstdag
zonder vogeltrek?.... En daarom: Beschermt de vogels!
Jac. F. Thijse.
rr '-""w. -~*ï-
Plaatselijk
Nieuws.
De Burgemeester *eu mevrouw Bas
Backer zullen a.s. Donderdag 27 deze
hunne 121/2-jarige echtvereeniging vier
ren.
Lezing Vereenvoudigde Spelling",
(in vereenvoudigde spelling.)
In overleg met het bestuur van „Bloemendaals Bloei",
trad dr. Schepers, leeraar gymnasium te Haarlem, gister
avond in Welgelegen" op om te spreken over „De ver
eenvoudigde spelling en het belang er van voor het schoolgaande
kind." Van de uitgenodigde ouders, onderwijzers en ver
dere belangstellenden was slechts een zeer klein aantal
opgekomen. Blijkbaar bestaat er bij het grote publiek nog
slechts een zeer klein ziertje belangstelling voor deze zaak,
Dr. Schepers vatte de slechte opkomst nogal gemoedelik op,
door vergoelikend te zeggen, dat men in Bloemendaal
komt om rustig te wonen en niet, om zich bezig te hou
den met allerlei wereldvraagstukken. Zijn oordeel was mis
schien minder mild geweest, als hij, evenals ik, een Haar
lems onderwijzeres dezer dagen had horen zeggen„ik
heb er op moeten blokken, (n.l. op de spelregels) ik zal
niet zo mal wezen, om mee te helpen, dat een ander er
van wordt vrijgesteld." En zijn er van de ouderen met
velen, die er zoo, allesbehalve vrij van leedvermaak, over
denken Maar, in weerwil van veler onverschilligheid, be
gint toch de beweging voor vereenvoudiging veld te win
nen en is ze reeds, zooals spreker bij de aanvang zijner
lezing konstateerde, een staatszaak geworden. Niettegen
staande de grote grief, dat de vereenvoudigde schrijftaal
zoo lelijk is, begint toch 't gevoel voor vereenvoudiging
de massa meer en meer te doortrekken, 't Doel der ver
eenvoudigde spelling is in hoofdzaak, 't nader bij elkaar
brengen van schrijf- en spreektaal, (die tegenwoordig o,
zo ver van elkaar staan zonder hierin Heyermans, De
Meester, Verhulst e.a. tot voorbeeld te willen stellen. Hier
mede is dan tevens platheid in de taal buitengesloten.
Hoe is 't nu met onze spelling gesteld? Elke spelling
berust op een overeenkomst, op een afspraak. Die vast
stelling begint bij ons reeds in de 17e eeuw. Men richtte
zich gedeeltelik naar 't gebruik bij oudere schrijvers, ge
deeltelik naar de vaak tegenstrijdige opvatting van beroemde
dichters, (wat Hooft bv. mannelik noemt, zegt Vondel vrou-
welik te zijn en omgekeerd). Soms ook ging men naar eigen
willekeur te werk. Maar de spreektaal is de schrijftaal ontgroeid,
zoodat de tegenwoordige offisiele schrijftaal zoo goed als een
dode taal is geworden. Spel- en geslachtsregels eisen dan
ook nodig herziening. Spreker gaf als bewijs van 't grote
verschil tussen de spreek- en schrijftaal enige leuke
staaljes. Ons taalonderwijs, zoals dat op de lagere scholen
wordt onderwezen, bestaat in hoofdzaak uit foutief naam
vals"-onderwijs, waarvoor 't enige motief is: ,,'t is altijd
zo geweest, dus. enz. »En 't is zo nuttig voor taal
studie," wordt er dan verder bijgevoegd, hiermede blijk
gevende, een verkeerd begrip te hebben van het wezen
der taal.
Vervolgens bespreekt dr. Schepers de geslachtsregels,
't zelfs voor taalkundigen grote struikelblok bij het zonder
fouten schrijven. Onze geslachtsregels zijn verouderd en ten
enen male ondoelmatig. De enige regel van de vereniging
is deze: »Wat in een beschaafd gezelschap gezegd wordt,
zonder iemand aanstoot le geven, is oók geschikt, om ge
schreven te worden. De kast, volgens De Vries en Te Winkei
vrouwelik, mag dus gerust met hij genoemd worden. Als
de tijd voor het leven der geslachtsregels eens mocht ver
vallen, zou dit het kind zeer ten goede komen, doordat er
dan veel tijd vrij kwam voor het maken van opstellen,
't verklaren van 't gelezene, enz. En als dan Hogere Burger
Scholen en Gymnasiums deze ballast eveneens over boord
wierpen, verviel meteen het argument van 't niet aansluiten
van het lager- aan het middelbaar onderwijs.
Ook de letterkunde zal er geen nadelige gevolgen van
ondervinden. Grote schrijvers zijn reeds voorgegaan.
Op 't punt van geslachtsregels heeft de vereniging wel de
meeste bestrijding ondervonden. Minder is dit 't geval mrt
de regels voor e en o.
Een andere grote verbetering is 't oplossen van de
scharrelgeschiedenis met ch en de onmogelike tusschen-n,
waaromtrent de grootst mogelike anarchie heerscht.
't Achtervoegsel lik in vrolik, mogelik, enz. was voor
tegenstanders ook esn groot struikelblok, 't Wordt evenwel
geschreven in overeenstemming met monnik, havik, predik,
enz. 't Gevolg van 't opdoeken van al deze overtollige
kennis zal voor het schoolgaande kind beteekenenzich
zelf kunnen helpen, wat zelfvertrouwen geeft; leeren dat
er in de taal orde is, (wat 't mist in do tegenwoordige),
dat 't moet luisteren naar beschaafd spreken, dat 't meei
tijd krijgt voor nuttige taalkennis.
Van de gelegenheid om aan spreker vragen te stellen
naar aanleiding van- of in verband met 't gesprokene, werd
door een 4 tal heren gebruik gemaakt.
De heeren 0. J. Ta. Leistikow en A. IJzerman, hoofden
van openbare scholen te Overveen en Bloemendaal, zijn in
de Donderdagavond gehouden vergadering van de commissie
tot wering van schoolverzuim herkozen, respectievelijk tot
voorzitter en secretaris.
Uit het politierapport: Tegen J. de K. te
Haarlem is proces-verbaal opgemaakt wegens het loopen
over verboden gronden.
Tegen J. P. M. te Bloemendaal is proces-verbaal op
gemaakt wegens het doen rijden met een hondenwagen,
zonder licht.
Tegen G. P. te Overveen is procesverbaal opgemaakt
wegens het rjjden met een rijwiel zonder licht.
Tegen P. Z. te Velsen is proces-verbaal opgemaakt wegens
het vervoeren van wildstrikken.
Verloren voorwerpen: een kap van een cape, een dames
bont, een portemonaie met inhoud en een gouden heeren
horloge met dito ketting.
Gevonden en terug te bekomen bij De Rooij, wonende
Rolland te Overveen, een geldbeurs inhoudende 14,68.
of eenvoudige arbeider, w
den verteller. Anders jaagt
hij in het pijnlijk litterat'
dat hem ongeschikt maaki
maken. De echte volle nat
emotie, die een verhaal ot
meest weerbarstige publiel
detailkunst van het natur
meer, wij willen meer over:
En verder:
het zou te betreur
eereplaats in het leven d<
tot nu toe gehad heeft, een
kwijt te raken door de spo
Neen, door de Muziek; (red. I
Inhoud
Tijdschriften. No. 3
Off. med. van
de Grave. Hoe moet een gebruil
derzocht? De kleine Stoewer vi<
den automobilist. L)e Braziliaans<
chauffeur. De 9de Salon de l'Autc
weg. Een nieuwe lijnautomobiel
aanleg van sporen. Luchtscheepv;
otorwielrijden: Off. med. van
Brusselsche Tentoonstelling. Vun
wielrijders. Boekaankondiging.
en Financiële mededeelingen. All
Inhoud van De Luchtvaar
Off. med. van de N. V. V. L. D
1910. Over vogelvlucht en vliegi
gerballons in het Nederlandscbe leg
vre bij Keuien. De plaatsing van
Weervoorspelling en Luchtvaart.
Bij Albe
Een bijzonder fraai progr
Als hoofdnummer is aang
roemde drama van Shakesp
Alleen deze vertooning d
is met de grootste zorg in
Een tweede pakkend ni
door de vele opvoeringen i
Verder is de directie ge;
Vlucht van den Belgischen aviateur Olieslagers, op zijne
Blériot-monoplaan te Oran (Algiers).
Citaat uit eeu critisehe studie vau Fraus Erens, voorkomende
in De Kieuwe Gids van Januari, waarin hij schrijft over de
duitsche romantische school:
Het moeitevolle, langzame indringen in zielediepte en het
uiten van sensatie-merkwaardigheden maken dikwijls een
pijnlijken indruk. Slechts dan, wanneer de stroom der
inspiratie spontaan en uit volle kracht vloeiende is, over
weldigt hij geest en gemoed. Dau slechts wil de heden-
daiagsche man van zaken of van actie, hij zij dan groothandelaar
Het merk „Jantjes" mijnt
Dat is het wat gij moet p
Want 't is en blijft toch werk
Je eenige drie cents sigaar.
Bloemendaal 1910.
H. ZWEERTS.
Agent van Jan Zweerts,
fabriek, Amsterda
Koetsiers, Palfreniers, Chi
enz. is ter verkrijging een
betrekking in BLOEME
en OMGEVING geen be
rant om hunne dienstaa
gen met goed gevolg te
dan het
