Dioolcurt
Aan FRA
Uyt de Vroetschap van Haerlem.
109 OUDE 1
fiCats
uit he
Santpo
Jekr. met 56 eerste
XI.
In onse zielen ruyschteten de
j I haerlyckste melodieën toen
>§^3^ 0§r^5- van des Praeses' lippen de
verruckelycke klanken vloeyden
datet de vaderlantslievende
Haerlemse Pointers en Poirte-
glaSy'rïïJ ressen gegeven soude syn in
..#ï»!irr 4 den jaere 1910 binnen de poor-
''"sir" ten hunner aloude Veste het lief-
i*Z£*£ lycke beelt onser Koninghinne
- -- - en de cvaftighe gestalte van
Harer Majesteyts ghemael te
moghen aenschouen. 'Twas als een noch noyt gehoirt andante-
niaestoso, en lanc noch trilden de lieflycke toonen nae, op
welcker donsen vleughelen onsen geest sig sachtkens waende
binnengedraeghen te worden in een soet Arcadia en waer-
door selfs de Raedtszaal leeck herschaepen in een lustighe
vermakelycke landstreecke, daer in een aerdigh volck woonde,
vreedsaem als herders, dat, nyet veel anders te doen heb
bende dan schaepjes te hoeden en beesten te weyden,
alderhande goede dinghen naerstiglyck wilde betragten.
En aldus geschiedde het, dat oock het so voor soetluy-
dendheyd vatbaere gemoet des Heeren Van der Kamp in
desen sonnescheyn van vrolyckheyt en blygeestigheyt wert
verteedert en sonder spitsvondige vertellicghen met opge-
ruymden geest de lieflyek bedauwde vlakten en groene
bosschen vant Bronhuys betredende, de nevelagtighe en
moerassighe velden der duysternis verliet, om tot voorstandt
van Waerheyt en Eere het Regt weder te dienen. Ach
ja, laeten wij het aldus maer beschouen dat een ygelyck
wel eens syne luymen heeft, nyet waer?
Van desen klaverrycken beemd ga ick u voeren naer
eenen boschaege met duysternisse en steeckelighe distels,
waer naeuwe paedjes waeren en groote steenen het gaen o
so moeylyck maeckten. De Heere Van Styrura wilde de
ruymte in en tragtte de duysternis te doen vlieden die
niet alleen hier in 't spoor van gerechtmatigheyt vry verre
te buyten gingh, maer sich selven voorwaer een al te ruy-
men toom gaf. Dog 't en mogt neyt baeten. En of de
Heere Spoor nu al de visch op de rooster legde, en de
Heere Modoo een seer verstandighe praet deedt hooren, de
Raedt bleef, dank zij oock de verclaeringh des Heeren
Thiel, loopen lanks kromme paedjes en kon aen 't eynde met
den onbekenden maecker van den betreffende Psalm uytroepen
,,Wy sien 't, maer doorgronden 't nyet." Sodat de school
vergaderinghen vanaf desen stonde tot Haerlem, sy 't dan
oock met loode schoenen nae te gaen, eenen gerechts-dwanck
gelyck sullen syn.
Wat er also verder is gebeurt is van weynig aenbelangh.
Dat de Heere Lasschuyt bij de „keien of klinkers" een
buyl in syn hooft gecreghen hebbende en uyt nijt daer-
over de d'eenighe was die tegen bet, XlXe punt stemde
(bij den Heere Tjeenk Willink groeyde het gras neyt over
de steenen) laet u alderwaerschrjnlyckst koud. Kunnende
ick gevoeghelyck myn penneschaft voor dit keer neerleggen,
hebbende ick oock nog aan andere dinghen heel wat te
zwoegen en te ploegen, maer wil tog nog tot besluyt een
vriendelyck saluut aan den Heere Van der Kamp brenghen
ter eere van syn clanckvol uytgesproocken „tegen" bij
punt III. Eynd goet, Al goet.
CoRBASlüS.
Geen afkomst hoe gering, treckt dapper helden neer,
Hun volght na vrome daet, ontsterfelijke eer.
Roemer Visser.
L. W. R. Wenckebach, de schilder te Santpoort.
Wie in Amsterdam komt, zal zich niet beklagen, als hij
in den van ouds vermaarden kunsthandel van Frans Buffa
en Zonen in de Kalverstraat een kijkje neemt, Ieder heeft
vrij toegang en men wordt er door de jeugdige en hupsche
praktische kunstgeleerden vriendelijk ontvangen, wien het
een genoegen is, des gevraagd, inlichtingen te mogen geven.
In de beneden-kunstzaal zijn beeldhouwwerken, bronzen
van den beeldhouwer Van Wijk, ten toon gesteldmooi,
onopgesmukt, echt artistiek werkeen visschersman, een
vrouw aan 't wiel, een maaier, visscherlieden op hun paar
den, een oud vrouwtje, enz.
Maar 't is nu eigentlijk te doen om de boven-kunstzaal,
om de schilderijen, die daar nog maar kort tentoongesteld
worden, een zeven-en-twintig in 't geheel. Zij zijn alle van
Willem Wenckebach en geven een goed beeld van zijn
kunnen. Er zijn er al meer dan zeven verkocht. En dat in
een tijd als nu, in den slappen tijd voor den kunsthandel
Als men eerst alles oppervlakkig ziet, en nu voor dit
L. W. R. Wenckebach in zijn atelier.
dan voor dat schilderij langer staan blijft, om weer alle
langs te gaan, en meer van nabjj te bezien, denkt men
met welken kunstenaar heeft Wenckebach iets gemeen Dat
daar met een enkel wit wolkje in de blauwe lucht, herinnert
't aan Weissenbruch Het massale boomgevaarte verder-
1
Septembermorgen aan de Linge.
komen, waar nog geen drommen heen trekken en er gaan
wonen, meenend dat de kunst er uit de lucht valt_ en
men er slechts een atelier hebbe te huren, een schilders
buisje aan te trekken en wat rond te loopen om schilder
te worden, moderne schilder. Hij heeft een kijkje gegeven
op Asperen. Wie komt in Asperenen een heel
op toont dat overeenkomst met werk van Theophile de Bock
Lang heeft men niet te zien, om te snappen dat het
niet aardt naar werk van een van beiden, dat Willem
Wenckebach's kunst een eigen karakter heeft, dat zijn werk
oorsponkelijk is en op iets eigens boogt.
Alle schilderijen, enkele met bewogen wolken
uitgezonderd, geven den indruk van rust, van
kalmte, van ingehoudenheid, van te schijnen wat
zij zijn en te zijn wat zij schijnen. Hier teerheid,
fijnheid, ylheid, zooals het zonnige water
met lieve boompjes of boomgroepjes, een Mor
gen aan de Plas"daar ingehouden en ver
borgen kracht, als bij de boomgroep, door welke
een wandelaar moeite zal hebben, door te komen,
een boomgroep, als een reusachachtige loofover-
welving zich afspiegelend in het kalme water,
helder door de heldere lucht en grootsch door
tegenstelling met een kleiner boomgroepje er
tegenoveraan de dichterlijke, zware, ernstige,
sombere massa geeft de yle lucht, het lichte
verschietje, licht en leven. Het stelt voor«Sep
tembermorgen aan de Linge." De verborgen
kracht ook in het oude stadje, waar huizen en
gebouwen elkaar stevig schijnen bijeen te hou-en,
er omheen een warm, wit muurtje en een er
bovenuitstekend gebouw met zacht, in-blauw
dak, en dat al te zaam in mooie, zachte af
sluiting tegen de heldere lucht. Dat is Leerdam, een lief
stadje, waar niemand komt als hij er niet wezen moet.
Het is mooi aan de rivier De Linge. Weckebach ziet
die streek met pleizier, ze is behagelijk voor zijn schildersoog.
Kijk maar het schilderij: „De Linge bij Mariën Waard.
Wenckebach weet plekjes, waar nog weinig schilders
Denneboom in 't Duin.
mooi dichterlijk op een buurt „Aan de Giesse" met donkere,
drijvende lucht. De witte plekjes raam, het riviertje voor
den weg, zacht bewogen, en aan het eind een enkele boom
verhelderen de dreigende lucht. En dan zit er bewust of
onbewust in dat werk nog een idee, zooals ik vermoed in
het meeste werk van Wenckebach: een stille kracht. Die
huisjes, warm tegen elkaar, in de stilte, in de verlatenheid,
bij dreigende lucht geven idee van verbondenheid, van
saam sterk te zijn tegen wat ook komt, in de groote
eenzaamheid
De eenzaamheid, de groote stilte, het ongerepte, de
ruimte,... dat schijnen de aantrekkelijkheden voor Wencke
bach. Zijne kunst spreekt er van. Het alleene en het ver
latene, de natuur op en voor zich zelf. Nergens mensch
of dier die de stilte verstoort. Op geen enkel schilderij van
Wenckebach, een boer of stadsmensch. Noch kind noch
kraai, noch hond noch kat. Het zwijgen der natuur
spreekt er. Wenckebach leeft eigentlijk op en in de
Duinen, bij morgen, middag en avond, bij zonsopgang en
zonsondergang. Krachtige golvingen, kronkelingen, hiel
en daar een boom, ginds een boomgroepje, daar een opeen
volging van duinen, met een pad er door als voor stroopers
gemaakt, een duin met een enkelen dennenboom door
den wind als platgedrukt, blonde duinen, die De
Genestet zoo bekoorden, zomer in 't duinduinen,
altijd duinen, eindeloos duinen, alle duinschildering een
ernstige zang, als »Hollandsche Duinzang" van Professor
David Jacob van Lennep.
Wenckebach leeft in de duinen, woont bij de duinen
en schildert in de duinen. Niet in zijn atelier ontstaan de
schilderijen, maar in de natuur zelve. In 't atelier worden
technische eischen bevredigd.
Zooals Wenckebach er uit ziet, zooals Wenckebach is,
blijkt zijn kunst. Waar en eenvoudig, meer zwijgend en
gantsch niet luidruchtig, met sterk innerlijk leven. Een
krachtige kop, geen gewone. Tegen zijn wil, heeft hij ie
van den eigenaaraigen draai den artiest eigen. In het r
zetten van zijn hoed, het dragen van zijn mantel, ziet mj
in hem den kunstenaar met de pientere oogen die zoo schei
omti-ekken ziet en ze, als kunstenaars, kenmerkt, verflapq
Morgen aar. een plas.
weergeeft. Alles, werk zonder gekbeidjes of aans
Waar als de natuur. Echt HollandschEen kunst van
schilder, die het liefst gaat langs glazige weiden en zeer
stille wate ren, en wiens hemel is in Hollandsch Duin. Hij,
Willem Wenckebach, de schilderheer vin Santpoort, zingt
den duinen boven Haarlem in kleur en lijn een ernstig
lied, zooals P. A. de Genestet deed in klank
en rijm. Wenckebach die ook als P. A. de
Genestet zich zelf in verbeelding nog ziet stoeien
met knapen op het Duin, terwijl r. edszijn kinderen
groeien en bloeien in zijn tuin", weet dat de
tijd van stoeien voorbij is en \indt nu in het
zelfde Duin nog grooter geluk door de, kuiot,
om af te beelden wat zij hen. :n h°a'- grootsch-
heid, in de verheven stilte zeggen.
Niemand heeft dat en Wenckebach, zijn n-
nerlijk leven en zijn kunst ooit beter begrej in
dan Hare Majesteit de Koningin-Moeder.
H. M. de Koningin-moeder voor enkele jaren
een bezoek brengend aan de tentoonstelling in
Arti et Amicitiae te Amsterdam, liet den heer
Wenckebach, wiens schilderij, »De liefste ple
of »Het meertje aan de Duinen," ook nog ge
noemd: »Het meertje van Berkhout" door H; e
Majesteit Wilhelmina, koningin der Nederland n
bekroond met de groote gouden medaille, aan
zich voorstellen, en maakte, staande voor z ;n
bekroond schilderij, thans het eigendom van den
heer J. B. de Beaufort, burgemeester van. Woudenberg, tot
hem de opmerking, dat zij het schilderij zeer mooi vond, -n
dat men eerst recht het mooie zou gevoelen als men op
de plek zelf geweest was, 't liefst bij zonsondergang zooa:s
hij het gezien moest hebben.
Grooter lofspraak, maar ook geen zuiverder en mppr wa
oordeel, bizonder vleiend voor Wenckebach, kan
gemaakt worden, want hij had die plek, de liefste
plek voor P. A. de Genestet, en zittend op dezelfde
bank waarop de dichter gaarne zat, bij alle tijden
van den dag waargenomende duinen niet het
meertje, en zich het meest getroffen gevoeld, n hot
sterkst het poëtische van den aanblik ondergaan bij
het ondergaan der zon.
Dat nu had de Koningin-moeder ontwaard
Over Wenckebach's bij Buffa tentoongestelde
kunst kan men nog veel zeggeD, en geleerde en
ongeleerde kunstmenschen zullen heel wat wijsheid
over techniek, school, penseelstreek en penseel
voering, enz. kunnen neerpennen, en ook ve'i weten
te spreken over vroeger en ander werk van hem,
doch dit is hier niet de bedoeling en ook niet dz
wil. De eenige aanleiding tot dat schrijven is dn
aandacht te vestigen op de tentoonstelling van
Wenckebach's kunst bij de firma Frans Buffa en
Zonen te Amsterdam, van een kunst, die de lol
zingt van Willem Wenckebach, den schilderheer te
Santpoort.
H.
versiert, als ook »gebi
0p ge,regelden tijd, over
kindermaag wordt groc
dat zoo'n maagje zo
ook begrijpen dat zoo'n
met thee, brood enz.
,jles wat moeder eet,
de grootste liefdedaad is
de St. Pancras-school
'kinderen raad vinden. Zi.
izen. Dag in, dag uit,
kche leefregels herhaald en
zeerste aangedrongen,
moeder in krachten te ko
doen, krijgt zij een kaai
maaltijden, die speciaal
e;d. Hiervoor moet d:
De dokteres beveelt
van kleeding aan,
breilessen verkrijgbaar z
moeders het nuttige van
wen gaan inzien. Zoo
hooi, dat er een tweede
-moeders aan moest wor
De directrice onderricht
leging thuis. Een cursus v
kleeren, is op verzoek
wordt aan
vrouwen, slechts eén
beschikken, wordt ei
Ook de benoodigdheden
plaats van een pasteirol, t
kneedplank wordt vervang!
moeders krijgen eerst prai
in handenwasschen, waa
uitgemonsterd worden, dar
vuile schotels te gebruike
voudige »pie", daarna
Dit duurt zes weken, daai
weer zouden vergeten. Da
deze niet zoo bij den nu
vallen als de pies. Ten slot
ctistaed. Dit laatste alleen
t,- doen, want eieren zijn n
1 u-e l«xe. Vele dezer vrou
j.-nge vrouw zeide: »Ik
man van een ander kwam
maken over de vorderingen
unst. Onhandig eu slord
j vuile boel," is het aarc
DINSDAG, DOND
Stoomen in één
De St. Pancras-school.
Voor onze Dames. VrV naar het Engelsch.
Deze school werd ongeveer drie jaar
geleden in een der armste wijken van Somer-Town opgericht,
in een drukke straat waar de vrouwen hare dagelijksche
inkoopen doen aan kraampjes en in goedkoope winkeltjes.
Het Moeders en Bebies Welkom" is het genoemd. Woensdags
en Vrijdags kunnen alle moeders haar kleintjes brengen
om gewogen te worden. Er is dan een der dames dokteressen
aanwezig. Benieuwd om het gewicht van haar kindje te
weten, aangetrokken door de interessante plaatjes voor het
raam, speciaal daartoe uitgenoodigd door de plaatselijke
Gezondheidscommissie of andere kerkelijke of philanthropische
vereeniging of, en dit komt het meeste voor, meegebracht
door een buurvrouw, komt, de moeder een groot, licht ver
trek binnen, dat misschien al half gevuld is door moeders
met kinderen.
Vriendelijk ontvangen door de zuster-hoofddirectrice wordt,
haar gevraagd 't kleintje bij de kachel te ontkleeden en te
wachten tot het haar beurt is om tot de dokteres
toegelaten te worden. Zoovele kinderstemmen protestee
ren tegen het aan, en uitkleeden, dat het onmogelijk
is, gedurende het wegen instructies te geven, maai
de moeders die hier meer zijn geweest, critiseeren de
nieuw aangekomenen, spreken hare afkeuring uit over een
vuil kind, of over een dat te dik en te stijf gekleed is, en
daardoor de verschillende organen in de functiën belemmert.
Gewoonlijk lichten zij de dokteres in omtrent hare vrien
dinnen. Zij drinkt dokter en daardoor is het kind zoo naar,
schrijft u dus geen stout voor, want zij neemt nu al te
»veel, dat ze nu af en toe een slokje neemt om haar melk
»te versterken"is een fataal idee onder de armen.
Maak bebie geheelonthouder", is een ander treurig nood
zakelijk voorschrift der dokteres, dat ook als spreuk den
SpreekuurDinsdags en Vrijdags
Adres
JANSSTRAAT 51/
Telefoon 1511. HAAI
Kei tl
ijenPi
te
Verkrijgbaar te Bloemend
J. WINDTHORS1
STAAL en P. RL
a 80 cent per
Inhoud Vkilo eerst
zuivere natuurl
