MET PENSION- EN WONINGGIDS
Nieuwsblad
B voor n
AERDENHOUT
BLOEMENDAAL
OVERVEEN -
VOGELENZANG
en omliggende
gemeenten
4,. jaargang.
ZATERDAG, 9 APRIL 1910
No 14.
Het Bloemendoolseh liMblod.
Prijs per
halfjaar 1' 1.25
bij vooruitbe
taling.
Prijs per
nummer t'0.10
Dit Nieuwsblad verschijnt wekelijks onder Redactie van Mr. P. TIDEMAN
te Bloemendaal.
Advertentiën
10 cents per
regel
bij herhaalde
plaatsing
korting.
Mededeelingen van allerlei aard aan de redactie schriftelijk
Bloemendaalsche weg 227.
II
Alle mededeelingen de administratie, advertentiën enz. betreffende
Ged. Oude Gracht 65, Haarlem. Telefoon 141.
Het auteursrecht van den inhoud van dit blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad 124) tot regeling van het auteursrecht.
Op Zaterdag 16 April a.s. zal mede onder leiding van het bestuur onzer afdeeling der Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur een
.roote rit in auto's plaats hebben van bestuurders, juryleden en afgevaardigden uit het buitenland. Het is het verlangen van het bestuur onzer kranige
fdeeling, aan welke, als inzender die het meest heeft bijgedragen tot het welslagen der eerste tijdelijke tentoonstelling op 4 dezer de hoogste tot dusver verleende
'■ereprijs van het Koninklijk Huis is toegekend, dat de deelnemers aan den rit met eigen oogen zien hoe onze geheele gemeente deelneemt aan de feest
vreugde die gedurende deze maanden Haarlem en omstreken tot het fleurigste plekje van Nederland maakt. Mogen dan op dien dag van alle woningen
in onze gemeente, van arm en van rijk, van gelukkigen en van ernstig gestemden de frissche driekleur uithangen als een saluut aan onze afdeeling,
als een vroolijke groet aan de vreemdelingen! De rit gaat des morgens te 9 uur van af de Groote Markt te Haarlem over den Zijlweg naar Overveen, van
daar door Bloemendaal, door Duin en Daal en Aerdenhout. Wie dus tusschen 9 en 12 uur vlagt, vlagt voldoende, wie den gauschen dag vlagt, vlagt goed.
vfij dit nummer behoort een bijvoegsel.
Agenda.
BLOEMENDAAL.
Dinsdag 12 April, 8 uur. Hotel Duin en Daal. Concert
door het „Amslerdamsch Trio."
Donderdag 14 April. Aanbesteding Mulder enVanAsdonk
Aanwijzing [Maandag 11 April v.m. 11 uur. (Zie advertentie.)
HAARLEM.
Zondag 10 April, 14 uur. Teyler's Stichting. Toegang
vrij.
Zondag 10 April, 71 uur. Schouwburg Jansweg. Too-
neelvereeniging „D. J. V." Voorstelling en Bal. Met den
handschoen getrouwd. Tooneeispei.
Zondag 10 April, 7i uur. De Kroon. Gastvoorstelling dooi
de Koninklijke Tooneelmaatschappij „De Dylezonen" te
Mechelen." Aangeboden door de Haarl. Tooneelvereeniging
„Jacob van Lennep."
Maandag 11—Zaterdag 23 April. Brongebou w. Huisvlijt-
tentoonstelling. Dagelijks geopend.
Maandag 11 April, 8 uur. Schouwburg Jansweg. N. V
Het Tooneel. Dir. Willem Royaards. (Abonnementsvoor
stelling.) De barbier uit Sevilla. Blijspel.
Maandag 11 April, 8 uur. Bovenzaal De Kroon. Concert
door den Heer Aldo Antoniëtti, violist, met medewerking
van Mevrouw J. MosselBelinfante, pianiste. Entree f 1.50.
Dinsdag 12 April, 81 uur. Bovenzaal Café Brin kman n.
Vergadering van de Afdeeling Haarlem van den „Bond
van Vrije Liberalen".
BLOEMENTENTOONSTELLING.
Zondag 10 April—Donderdag 14 April, toegang 25 ct.
Concerten Zondag 122 en van 35. Vrijdag van 2 J—4J uur.
Woensdag 13 April, 's avonds 8J uur. Ontvangst der reeds
aanwezige gedelegeerden, juryleden en vertegenwoordigers
iler tuinbouwpers, door het hooldbestuur der Algemeene
Vereeniging voor Bloembollencultuur in een der zalen van
café Brinkmann te Haarlem.
Donderdag 14 April, 's morgens 9J uur. Bijeenkomst der
jury, in de Raadzaal van het Museum van Kunstnijverheid,
ingang Paviljoenslaan. Samenstelling der secties. Werk
zaamheden 10—1 uur;
's namiddaga IJ uur. Noenmaal in de tentooustellings-
restauratie, aangeboden door de Alg. Vereeniging voor
Bloembollencultuur
's avonds 8 uur. Officieele ontvangst der deputatiën van
Tuinbouwvereenigingen en der Internationale jury door
het Gemeentebestuur van Haarlem ten Raadhnize;
's avonds 9 uur. Avondfeest in den Schouwburg, aangeboden
door de Vereeniging tot Verfraaiing van Haarlem en ter
bevordering van het Vreemdelingenverkeer.
Vrijdag 15 April, 's morgens 9 uur. Bijeenkomst van het
Internationale Tuinbouwcongres in het hótel Roozfn,
tegenover de tentoonstelling;
'smorgens 10 uur. Opening der tweede tijdelijke
tentoonstelling (zonder toespraken);
'snamiddags 21 uur.Bezoek van H. M. de Koningin-
Mo e d e r aan de Tentoonstelling;
's avonds 6 uur. Feestmaaltijd, aangeboden door de Algemeene
Vereeniging voor Bloembollencultuur aan de Deputatiën
van Tuinbouwvereenigingen en aan de Internationale jury
in Grand Hótel Fünckler.
Zaterdag 16 April, 's morgens 91 uur precies. Automobiel-
tocht door Kennemerland en de bollenstreek, aangeboden
door de afdeelingen Haarlem, Overveen-Bloemendaal,
Heemstede, Bennebroek-Vogelenzang, Hillegom, Lisse,
Sassenheim, Voorhout, Noordwijkerhout, Katwijk, Rijns
burg, Oegstgeest en Omstreken en Warmond der Algemeene
Vereeniging voor Bloembollencultuur. Officieele ontvangst
door het Gemeentebestuur van Heemstede ten Raadhuize.
Noenmaal te Noordwijk. Terug te Haarlem, omstreeks 5 uur
's avonds 8J uur. Raout aangeboden door den Bond van
Bloembollenhandelaren in hotel Roozen tegenover de ten
toonstelling.
Voetbal.
Internationale wedstrijd.
HAARLEM. Zondag 10 April, 2J uur. HollandBelgië (ter
rein aan de Spanjaardslaan.)
Seriewedstrijden op Haarlems terrein.
Zondag 10 April, 10—11 uur. Haarlem VI—Kinheim II.
Haarlem VPrinses Juliana. 11—12 uur. Prinses Juliana
B. V. V. II en III. Haarlem VHaarlem VI.
Recht en Volk.
III.
Nadat wij, volgens enkelen onzer lezers te geleerd, naar
ons bedoelen zoo duidelijk mogelijk hebben aangetoond de
onmisbaarheid van het Recht in de samenleving, en hebben
gewezen op de tegenstrijdigheid van samenleving of bet geheel
van dooreenwoelende persoonlijke belangen, groepsbelan
gen en dergelijke en staat of bet geheel van rechtsinstel
lingen zonder welke de samenleving hare hoogere bestem
ming niet kan worden nader gevoerd, hebben wij tal van
factoren genoemd en hunne werking ontplooid die bet Recht
maken tot eene impopulaire grootheid, neen, een gehate
macht. Wij hebben bij de opsomming dier factoren ééne
belangrijke vergeten: de vaak gebleken onmacht van wet
gever en rechter om zijne bedoeling in gewone menschen-
taal uit te spreken. Wanneer zooals in ons land, het recht
bijna louter uit geschreven bronnen moet worden geput,
is eene onduidelijke beschrijving van het recht een onduide
lijk recht en aldus een ware ramp, een dagelijks terug-
keerende plaag. Ook in de wijze van stellen van rechts
voorschriften zjjn de Romeinen de baas gebleken van de
nieuwere volken, en zijn van die nieuwere volken veie,
met name het Fransche de baas gebleken van de Neder
landers. Trouwens niet alleen de Franschen zijn ons daarin
de baas. Het is nog, voorzoover wij weten, in geen enkel
ander land voorgekomen gelijk ten onzent met de Drank
wet, dat een boek is verschenen met aan de eene zijde
de ambtelijke tekst der wet en daar naast (niet een toe
lichting op die tekst maar) diezelfde tekst afgedrukt in voor
zoover de gebrekkige gedachtenloop toeliet eenigszins betere
schikking en keus van woorden. Het is evenmin voor zoover
wij weten in eenig ander land voorgekomen als ten onzent
met diezelfde Drankwet, dat leeken op wetgevend gebied zoo
veel houtsnijdende kritiek op eene wet hebben geleverd.
Alvorens wij verder gaan hebben we nu te trachten om
met degenen onzer lezers die zich van het Recht nóg geene
duidelijke voorstelling kunnen maken, dieper op de beschou
wing dezer menschelijke instelling in te gaan. Wij zullen
daarbij zonder telkens de door ons geraadpleegde plaatsen
aan te halen nu en dan gebruik maken van gedeelten ontleend
aan het bekende werk van den genialen Austin Stewart
Chamberlain: »Die Grundlagen des Neunzehnten Jahrhun-
derts," waarin hij ook over het Recht, door frischheid ver
rassende dingen zegt.
Wat beoogen wij zoowel voor ons zelf als voor eenige
groep waartoe wij behooren Levenszekerheid, gelegen in
lichamelijke en economische sterkte. Het eigenbelang dat die
levenszekerheid zoekt te verkrijgen, is aldus het beginsel van
een algemeenen strijd. De arbeid is het normale middel om
in dien strijd te zegevieren en het product van dien arbeid
is goederen. Zoowel arbeid als goederen evenwel roepen om
verdeeling. Maar zoowel voor de arbeidsverdeeling als voor
de goederenverdeeling is onderlinge samenwerking noodig.
Wat houdt bet begrip onderlinge samenwerking in? Niet
alleen onderlinge betrekking, maar ook onderlinge afhan
kelijkheid. Zes mannen willen te zamen een voor hen juist
niet te zwaren grooten steen wentelen en tillen, zij werken
daartoe samen, zij staan met elkaar op verschillende wijze
in betrekkingieder neemt lL van de zwaarte voor
zjjne rekening, zij moeten gelijk aanvatten en gelijk tillen, op
de plaats waar de een staat kan de andere niet staan enz.
maar zij zijn ook van elkander afhankelijk, want, wanneer er een
onder het tillen wil gaan staan op de plaats waar een ander
reeds staat, en hij dringt hem daartoe op zij of wanneer een
het tillen plotseling staakt hetzij willens, omdat hij de anderen
in het ongeluk wil storten hetzij onwillens doordat hij een
toeval krijgt, dan valt de steen en wordt de mate van
levenszekerheid der vijf andere mannen met stel 160/0 ver
minderd.
Men kan de onderlinge afhankelijkheid bij de verdeeling
der goederen op soortgelijke wijze in beeld brengen wat de
een opeet of laat verloren gaan, kan den ander niet dienen.
Nu is een volk een groote groep menschen die te zamen wonen
om te zamen arbeid te verrichten (o.a. bestaande in het voort
brengen en het naar zich toe halen van zooveel mogelijk goede
ren) en welke die goederen onder elkander moeten verdeelen.
Die groote groep menschen, stel het nederlandsehe volk, heeft
een eigen behoefte aan levenszekerheid, eene eigen mate
van lichamelijke en economische sterkte, onderlinge samen
werking is daar evenzeer noodig en onderlinge afhankelijkheid
is daar evenzeer aanwezig als in het kleine groepje dat den
steen op tilt en als in een groep jongens die op de wandeling
met hun vijven drie broodjes te verdeelen hebben.
Nu is de politiek of staatkunge de kunst om zulk een volk
door middel van een bepaalde bestuursinrichting of staats
organisatie in de lijn der goede ontwikkeling te brengen,
en bet eenige middel daartoe is het Recht. Een werkdadig
bestuur stelt voorop gezag en macht bij den bestuurder of
de bestuurders. De orde die in de bestuurde samenleving
behoort te heerschen noemen wij daarom de rechtsorde en
de macht van ieder die in die rechtsorde een plaats bekleedt
van gezag noemen wij zijne rechtsmacht. Die rechtsmacht
berust geenszins alleen bij hen die een deel uitmaken van
de (in een goed georganiseerde samenleving kleine) wereld
van-ambtenaren of regeering, ook in gewone of zoogenaamd
burgerlijke betrekkingen van een buur tot een buur, van
een verhuurder tot een huurder, van iemand die met zijn
flets den hond van een ander overrijdt, kan gesproken wor
den van rechtsmacht die a heeft over b of b over a, of die a
en b wederkeerig uitoefenen over elkander. Het is het ge
zag van de wet dat aan den huurder de macht geeft in
rechte van den verhuurder te eischen dat hij het verhuurd
huis onderhoudt in bewoonbaren staat, het is rechtsmacht
die den verhuurder gezag geeft over den huurder wanneer
hij op den dag der betaling van de huurpenningen vóór
beur staat met de quitantie en betaling van hem, niet ver
zoekt, maar eischt.
Eischen", dat is een typisch rechtswoord. Wanneer par
tijen tot elkander in rechtsverhouding staan wordt niet ver
zocht, veel min gesmeekt, maar gevorderd. De hardheid die
het recht aldus bezit is voor de samenleving als de hard
heid van het gebeente, dat het lichaam rechthoudt, als de
hardheid van de gelijkliggende straatsteenen, die de daar
over rijdende voertuigen langs den kort.sten weg tot het doel
voert, als de hardheid van de pantserplaat waartegen de
kogel van den vijand afstuit. Wie het in de samenleving
zonder dat recht wil stellen, omdat hij deze hardheid schuwt,
begeve zich tot de weekdieren of zwammen. Wilt gij het
recht, dat 'te vergelijken is bij het geraamte des lichaams,
hij de steeDen dienstig voor het verkeer, en bij de pantser
plaat die het teere menschelijke leven beschermt, middel
noemen in vergelijking wat het doel der samenleving of hare
hoogere bestemming, niemand zal u dit euvel duiden, wanneer
gij daarbij er den nadruk op legt dat het middel onmisbaar is.
Wij ontvangen dagelijks de gave van voor ons onmisbare
dingen met een dankbaar gevoel en al vinden wij niet
overal zooveel zonlicht en frissche lucht en zuiver water en
warmte als wij voor ons zelf en voor anderen zouden wen-
schen, wie kent iemand, die bij zinnen is en die
het zonlicht en de frissche lucht, het water en de
nuttige warmte haat? Waarom haat men dan het onzichtbare
maar even onmisbare Recht en meent toch aanspraak te
mogen maken op het bezit van een gezond verstand
Omdat... omdat men zich vergist, en omdat men gemis
aan waardeering heeft voor wat men niet begrijpt, omdat de
gebrekkige immers door en voor menschen bedachte rechts
instellingen nooit zoodanig kunnen zijn, dat zij voorafrekening
houden met de oneindige verscheidenheid van behoefte van
lichaam en van geest die in elk onzer om bevrediging
roepen, omdat wij in onze zelfzucht verwachtingsvol ver
trouwen hebben meer op ons zelf dan op anderen. De impopula
riteit van het Recht, de haat tegen het Recht is een bewijs
van een laag peil van beschaving, het is een bewijs van
innerlijke verslapping, van eene in de burgerij doorvretende
ijdelheid die gestreeld wordt door de gedachte eener ver
slapping van de samenleving als geheel.
Derhalve die het goed meent met zijn volk, welke der
drie bestaande staatkundige richtingen hij zij toegedaan,
vierkant heeft hij zich te kanten tegen hen, die op het
gebrekkige Recht smalen zonder het te begrijpen in stilte
plukken zij de onzichtbare vruchten van haar niemand ont
ziende gezag, maar openlijk honen zij den vorm, waarin het Recht
leeft, het uiterlijk nemend voor het innerlijk, het tijdelijke
voor het wezen. Dit moet uit zijn onder ons, en dit kan
uit zijn, wanneer de ontwikkelden onder ons het ernstig
willen. Want wat onmisbaar is en overal is, gelijk het
Recht, kan niet duister blijven en verborgendat, waarmede
iedereen iederen dag in aanraking komt, behoeft geen afge
trokken bestaan te lijden, dat wat onder ons leeft en waardoor
wij leven, behoeft niet en behoort niet te worden achteraf
gezet als iets, waarover wij ons hebben te schamen.
