Van 20 Au
dagelijks g
van 20 AUI
OFFICIEELE
conc
rolschaat
De Sportteiitooustelling te Haarlem.
Als onze lezers dit nummer van ons blad onder de oogen
krijgen, is de tentoonstelling reeds aan den gang. De opening heeft
ten 2 ure plaats gehad, doch daar dit artikel een paar uren
vroeger ter perse kwam, zal het begrijpelijk worden geacht
dat wij over deze officieele plechtigheid nog niet veel kunnen
zeggen Het ziet or in de zaal uiterst gezellig uit. Behalve
dat de tentoongestelde voorwerpen een prachtig effect maken
en het geheel een levendig beeld vormt van kracht en koop
manschap, laat ook de decoratieve versiering, aangebracht
door de firma Van Doesburg te Amsterdam, niet na, dezen
aanblik tot een recht feestelijke te maken. Met het elec-
trisch licht is kwistig omgesprongen. Van alle kanten en
uit alle hoeken schitteren u de ballonnetjes tegen, die
alles met een zee van licht overgieten.
In het gebouw hebben de volgende firma's gedurende de
komende maand hun zetels opgeslagen
Venvegeu Kok, Amsterdam. Paarden-, jachtsport,
lederwaren.
Heenk Wefers Bettink, Haarlem. Hoofdzakelijk rot
en ijsschaatsen.
G. (Ie Vries Lentscll, Nieuwendam. Werrys.
H. J. Eijlers Co. Amsterdam. Diverse sportartikelen.
A. K. Hoekstra Co., Warga. Speciaal ijsschaatsen.
Maggi-producten.
M. Stibbe, Amsterdam. Voetbalschoenen.
H. J. de Pont—Mannaerts, Tilburg. Voetballen.
The Nugget Polish Cie., Amsterdam. Crème etc. voor
sportlederwerk e.d.
Rijwielhandel De Vries, Jansstraat, Haarlem. Rijwielen
en banden.
Billgham Lugt, Botterdam. Bootmotoren.
Biedermann Co., Amsterdam. Sportartikelen.
N. V. Ned. Fabriek van turnwerktuigen v./h. J. H.
I" Keunen, Amsterdam. Turnwerktuigen.
Jan Pesie, Almelo. Shirts.
N. V. Werf „De Amstel", J. P. G. Thiebout. Motor
booten enz. Een model van het motorjacht „De Zonnestraal"
tentoongesteld.
Joh. M. Schmidt, Haarlem. Optische artikelen.
Wapenmagazijn v./h. S. de Jager, Haarlem. Verschillende
wapenen.
A. Darracq Cy., Amsterdam. Automobielen.
Thunissen Kropman, Nijmegen. Alleen op het gebied
der kegelsport.
De Hertog Gerads, Den Haag. Aluminium-artikelen.
Joh. C. Ritseina, Haarlem. Prentbriefkaarten.
J. F. van de Ven, Baarn. Sport-Bibliotheek.
Jail Kleyn, Den Haag. Reclame-teekenaar.
G. Jochmann, Utrecht'. Fotografische aardigheden op Chan-
tecler"-gebied.
De Nederlandsche Sport, Amsterdam. 1
De Nieuwe Courant, Den Haag. Sport-journalistiek
Het Vaderland, Den Haag.
Sportvereenigingen uit Nederland, die hunne prijzen ten
toonstellen.
Tot zoover de ons op dit oogenblik bekende namen der
inzenders en hunne inzendingen. Men ziet dat het een zeer
belangrijke collectie vormt. Zoo goed als alle firma's hebben
zich zeer ingespannen en zijn schitterend voor den dag
gekomen.
Maar de clou der tentoonstelling is de
Vliegmachine
van Gebrs. Ph. J. en J. Hamers en P. de Boos te Water
graafsmeer. Het bekende tijdschrift De Luchtvaart bevatte
in haar nummer van 25 Juli j 1. een beschrijving er van,
waaraan wij een en ander ontleenen.
Het toestel van de heeren Hamers lijkt op het eerste
gezicht eenigszins op dat van Blériot. Evenwel blijkt bij
eene nadere beschouwing, dat wij hier werkelijk met eene
eigen vinding van deze heeren te maken hebben. Alle onder-
deelen zijn dan ook door henzelf uitgedacht en het geheel
is inderdaad merkwaardig genoeg om hier nader te worden
besproken. Wanneer men bedenkt, dat genoemde heeren het
toestel hebben vervaardigd, mag bun zeker een compliment
niet worden onthouden voor het flinke stuk werk, dat zij
geleverd hebben. Voor het grootste gedeelte is het toestel
vervaardigd van stalen buizenslechts op enkele plaatsen
bevindt zich houtwerk. Zooals blijkt, zijn motor en schroef
aan de voorzijde aangebracht. Het eigenlijke lichaam van
het toestel wordt gevormd door een, in doorsnede rechthoekig,
geraamte, waaraan aan de bovenvoorzijde de draagvlakken
zijn vervaardigd, terwijl zich aan de achterzijde een driehoekig
richtingsroer, alsmede twee (aan weerszijden een) hoogtestuur
vlakken bevinden. In het geraamte is aan de achterzijde, op
de beide onderste langsliggers, een stabilisatievlak aangebracht,
dat een gewelfden vorm bezit. Scheeftrekking wordt bij dit
toestel niet toegepast. Het geheel rust op drie wielentwee
van voren en een van achteren, die op eene, door de heeren
Hamers zelf uitgedachte wijze, veerend zijn bevestigd. In het
voorste gedeelte van het geraamte bevindt zich, achter den
motor, de zitplaats van den bestuurder. Met behulp van een
handwiel kan hij het hoogteroer bedienen, terwijl de zijdeling-
sche besturing wordt verricht met de voeten, waartoe een voet
hefboom aanwezig is, die in verbinding staat met het rich
tingsroer. Het geheel is met allerlei spandraden goed verstijfd.
De motor, welke thans op het toestel is gemonteerd, is
een twee-cylinder motor van 20 P. K., afkomstig van eene
gangmakers-motorfiets. Deze motor is evenwel niet krachtig
genoeg om het toestel te doen vliegen. Of het toestel dit
overigens doen zal, dient hier evenals bij andere vliegtuigen
door proefnemingen te worden uitgemaakt. Wij achten de
niet-aanwezigheid van eene scheeftrekkingsinrichting een be
zwaar, daar het richtingsroer alléén zeker niet voldoende is
voor de zijdelingsche besturing. Vermoedelijk zullen ook de
hoogtestuurvlakken grooter moeten worden gemaakt, terwijl
de welving van het stabiliteitsvlak onnoodig is.
De helling der draagvlakken kan gewijzigd worden, zoo
dat bij de proefnemingen naar den besten stand kan worden
gezocht.
Zoolang evenwel niet over een krachtiger motor kan wor
den beschikt, zullen er geene proeven genomen kunnen
worden. Jammer genoeg, kunnen de heeren Hamers zich
dezen, met, het oog op den zeer hoogen prijs en de kosten
welke zij zich reeds hebben moeten getroosten, niet aan
schaffen.
Het is daarom, dat wij het toestel van genoemde heeren
aanbevelen in de aandacht van degenen, die hen zouden
kunnen helpen. Wellicht zelfs zou het op den weg liggen
van onze Vakafdeeling voor aviatiek om een motor aan te
schaffen en dezen tijdelijk in bruikleen te geven aan uit
vinders, van wie blijkt, dat zij degelijk werk hebben ver
richt, doch niet bij machte zijn, een duren motor te be
talen.
Voor ongeveer 2000 gulden kan men wel een goeden
vliegmotor koopen. Mochten er onder onze lezers enkelen
zijn, genegen om de gebr. Hamers in hun streven te helpen,
dan zouden zij daarmede een goed werk verrichten. Gaarne
houden deze heeren, alsmede de redactie van dit tijdschrift,
zich aanbevolen voor eventueele financieels ondersteuning
hunner plannen.
Op het feestterrein Japan is, evenals verleden jaar in
Oud-Haarlem, Champagne-Pilz verkrijgbaar. Deze heerlijke
drank heeft thans bewezen naast haar zusteren niet alleen
reden van bestaan te hebben, maar haar alle in goede
hoedanigheden zelfs de loef af te steken. Champagne-Pilz,
vervaardigd uit zuivere vruchtensappen en gebrande suiker
heeft in geen enkel opzicht een der nadeelen die bijna alle
zgn. vruchtendranken aankleven. Heei'lijk koel en verfrisschend
tijdens het warme weder, bezit zij tevens niet te versmaden
voedende bestanddeelen, terwijl de fabrikant, de heer Th. van
der Loos, te Haarlem met groote nauwgezetheid zijne zorgen
aan een absoluut zuivere bereiding blijft wijden.
Om er even een kijkje te nemen en als fotografische
aardigheid iets nieuws mee naar huis te nemen, bevelen
wij de inrichting van den heer G. Jochmann aan. Alhier
zijn de bekende- hoofdfigux-en uit Chantecler in bijna ware
groote aanwezigde bezoeker of bezoekster die zich als
een dier gevleugelde helden of heldinnen uit Rostand's
treurspel wil doen kieken, heeft slechts het hoofd in een
hiervoor bestemd gat te steken om in den tijd van 10
minuten in 't bezit van een zeldzaam fraai portret te zijn.
De volgende week zullen we het een en ander over het
vei'loop der tentoonstelling mededeelen.
Kerknieuws. ï!ed" Herv. Gemeente. Zo°da" 21 Au§:'
Voorm. 10 uur, ds. Barger, pred.
Utrecht.
R.-K. Kex-k te Overveen. Zondag 21 Aug. Voorm. 7 en
85 uur Gelezen H. Missen 10 uur Hoogmis 3 uur Vespex-s.
B.-K. Kex-k te Vogelenzang. Zondag 21 Aug. Kerkelijke
dienst te 7 5 en 10 uur.
Mijnheer cie Redacteur!
Zonder yerant- Moderne menschen kunnen m. i.
woordelijkheid moeilijk beter vergeleken worden dan
der Redactie, bij muntstukken, die lang in omloop
wax-en.
Het beeld, dat de schepper er op sloeg is sterk, dikwjjls
tot onherkenbaar wezen toe, afgesleten, terwijl de weinige
overgebleven groeven zijn opgevuld met allerlei soorten vuil,
afkomstig van de tallooze handen waardoor de munt gegaan is.
Nu heeft zich het geval voorgedaan, dat de munt Hoff
man door den Goudschen kring geweigerd is geworden en de
groote MEN is natuurlijk dadelijk klaar met te zeggen, dat
deze dan wel bijzonder vuil moet zijn geweest. Slechts
weinig dieper denkenden weten, dat het ook mogelijk was,
dat de munt ax-gwaan wekte, doordien zij er nog zoo nieuw,
zoo weinig afgesleten uitzag.
De lust had mij bekropen te onderzoeken, wat hier eigen
lijk de zaak wasdaarom schreef ik mijn brief aan den
heer H. Ben ik geslaagd? Ik geloof het niet. Het artikel
van den heer H. dat multa non multum brengt is mij
zeer onsympathiek, doch zal ik mij wel wachten op zulk
een lossen grond een ooi-deel te vellen.
Onze polemiek zal ik niet voortzetten. Ik zou daar weinig
anders van verwachten dan verveling voor uw lezers. Waar
ik echter van Vrijzinnig-Kex-kelijke zijde (Kerkbode) lof heb
mogen oogsten, terwijl toch de Katholieke clerus, als corps,
mij sympathieker is dan de vrijzinnige predikanten en waar
ik omtrent onze gedragslijn tegenover onze katholieke mede
burgers geheel andere denkbeelden koester dan u, mijnheer
de redacteur, hoop ik 1), dat u mij bij gelegenheid wel zult
willen toestaan mijn meeningen door middel van uw blad
openbaar te maken.
Voor ditmaal wensch ik te volstaan met een enkele op
merking. Bij hun politieke propaganda maken de katholieken
tot vervelens toe gebx-uik van twee schrikbeelden, het socia
lisme en het goddelooze Frankrijk en nu betoont de heer H.
zich aanhanger van de socialistische en Fransche wijzen van
werken. 2) Ik acht het zeer te betreuren, hoewel ook ik
neutraliteit een onmogelijkheid acht en het streven er naar
een vloek. Lof kan men er dunkt mij alleen aan toezwaaien
als men het verwart met objectiviteit.
Ziehier waarom ik het standpunt van den heer H. zoo
noodlottig vind.
De belangrijkheid van den medischen stand is steeds
wassende in den modernen staat. Het is derhalve een
staatsbelang, dat onze stand in het algemeen is sans
peur et sans reproche. De praktijk komt echter niet
overeen met dit ideaal. Integendeel, symptomen van verval-
zijn overal merkbaar, doch nergens sterker dan in Frankrijk,
dat de heer H. wil navolgen
»Gij zijt het zout der aarde", heeft Christus tot zijn
volgelingen gezegd en indien de 600 geneeskundigen,
waarvan de heer H. gewaagt, niet uitsluitend naam
christenen zijn doch werkelijk bezield door Christus'
geest, dan hebben zij hun land en hun stand onnoem
lijk veel kwaad berokkend door op één hoop te krui
pen in plaats van, zooals hun plicht geweest was,
de wereld in te gaan en door woord en daad te trachten
navolgei's te vinden. »De gezonden hebben den medicijn
meester niet van noode, maar de zieken." Als zij dat niet
weten, wie weet dat dan De leden van St. Lucas hebben
hun Christenplicht verzuimd en als zij bedroefd zijn wegens
de toestanden in hun vaderland, zoo hebben zij de hand
op eigen boezem te leggen en berouwvol te prevelen
nostra culpa, nostra maxima culpa".
1) „Hoop ik", beier ware het wellicht geweest te zeggen „ben ik overtuigd",
want bij alle verschil in opvatting tusschen u en mij bestaat er toch ook
groote overeenkomst. Wij willen geen proselieten maken, doch onze medeburge s
dezelfde zaak laten zien bij elke sooit van toelichting en hen dan zelf laten
kiezen. Groote achting dragen wij daarom toe aan een ieder, die nieuwe ge
zichtspunten kan openen. Hen rekenen wij tot de weldoeners der menschheid.
2) De heer H. is ook in dezen vrees ik één uit velen. Het roode en het zwarte
gevaar zetelen op één basis. Zij vragen niet naar het nut van allen, maar naar
het nut voor hun partij. Right or wrong my party, inplaats van my country.
Wie niet tot hun partij behooren zijn vijanden. Toch hoort men
„Samenwerking als vrije Nederlanders." Mel in ore, fel in corde.
Toen Elia God bad hem weg te nemen van deze aarde
troostte de Heer hem zeggende: »Nog zijn er 6000 in
Israël, die de knieën voor Baal niet gebogen hebben
Dat God last gaf hen in een bond te vereenigen, tet
voorkoming van besmetting met de Baülaanbidders, lezen
wij niet. Neen, rustig liet hij hen leven, verspreid, onvind
baar, zelfs voor Elia, verspreid te midden van de aanbidders
van het Gouden Kalf, als bakens voor reiner en hooger
leven-zoekenden.
Wat Nederland aangaat, ik hoop dat Frankrijk voor I
onze nederlandsche katholieke doctoren een afschrikwek
kend voorbeeld mag zijn. Indien zij van oordeel zijn, dat
hun opvattingen hooger staan dan die van het gros der
doctoren en ik zeg niet, dat dit onjuist is zoo
moeten zij die gaan px-eeken aan hun eigen standgenooten
niet aan de boeren in het achterland van Gouda of Bra
bant. Daar ligt het terrein niet waar het Malthusianisme I
en al wat er verder door medici en hygeaenisten ten on-
rechte gepropageerd mag worden, met vrucht kan" worden
bestreden.
Hoogachtend,
Uw dw. dn.
Beverwijk. Wiedeman.
Naschrift van de redactie.
Het verloop van de polemiek tusschen de heeren Wiedeman
en Hoffman bevredigt ons geenszins. Het wil ons voor
komen dat de heeren te veel langs elkander heen praten.
Te veel, want wel gebeurt dit in iedere polemiek, maar I
twre artsen, beiden christelijk, stoelende op éénen wortel"!
en van ongeveer gelijke akademische opleiding konden elkaar I
o.i. beter, treffen. Goede polemiek is o.i. een worstelstrijd, I
die volstx-ekt niet behoeft te eindigen met de overwinning I
van een der worstelaars, maar die, op het geestelijk plan,!
lichaam aan lichaam der strijdenden moet vertoonen, opdatI
de toeschouwers aldus, op gezegd plan, de verschillende!
uitingen van kracht en lenigheid der geesten aanschouwen, I
om voor zichzelven wijsheid te putten uit het aanschouwen
dier bewegelijke vóór hen levende waarheid. Zelfs over
begrippen, waarmede gepolemiseerd wordt, te vergelijken met I
de regelen van den worstelstrijd, b.v. over het begiij I
neutraliteit schijnt ons tusschen de strijders geene een-1
stemmigheid te bestaan, welke toch vooraf te verkrijgen I
ware geweest. De schuld daarvan is in de eerste plaats aan
dr. Hoffman, van wien het ons voorkomt dat hij de door
hem zelf gebruikte begrippen niet vooraf behoorlijk bepaalt.
Zoo schijnt hij onder kerk, lees de R.-K. kerk, église,
ecclesia, iets anders te vex-staan dan de geestelijkheid
(clei'us), terwijl dit toch twee namen zijn voor in de wer
kelijkheid precies dezelfde grootheid.
De grootste schuld valt te dien aanzien echter aan de
zijde van dr. Wiedeman, die zich aan de fout van slechte
begripsbepaling minder schuldig maakt maar aldus den meer-
dei-e van dr. Hoffman zijnde, o. i. dezen daarin had moeten
aanvallen.
Hij had dan daaraan zelf de verrassende mededeelhig
kunnen toevoegen, dat dr. Hoffman erkent dat in den
helmondschen verkiezingsstrijd de geheele roomsche clerus van
die streek te wapen is geloopen om een bepaalden candidaat
politiek te doen zegevierenwel het beste bewijs dat de roomsche
clerus d.i. de kerk niet is eene grootheid die op verbreiding van
licht en waarheid en stichting van wijsheid uit is, maar eene
die zich en nog wel met hartstocht er op toelegt op het onzui
vere gebied der politiek de macht eenzijdig te verplaatsen naar
eigen kant, hetgeen noch geestelijk noch christelijk ;s,
Dat de R.-K. kerk d.i. de clerus nooit haar draai heeft
genomen, is x-eeds met voox-beelden weerlegd in De Kerkbode
van 20 Augustus 11., (zie hiei-onder).
Wij zouden als voorbeelden van dat »draaien" kunnen wij/.en
op de geschiedenis van het rente- of woekerverbod en op
de bij Fx-uin zoo omstandig beschreven houding der kerk
tegenover Galilei.
De kerk als onveranderlijke grootheid afgebeeld is niet I
anders dan een hex-schenschim, een bedacht ding, dat ner
gens werkelijk heeft bestaan noch kan bestaan.
De kerk, dat is de levende geestelijkheid, evenzeer ver-
andex-lijk als alles wat leeft immers groeit, heeft een werkelijk I
bestaan, een naspeurbare geschiedenis, zoodra die kerk zich
niet meer wendde en keerde naar de omstandigheden, met
meer werkte op de omstandigheden en hare terugwei-kiiig
niet meer onderging zouden de omstandigheden zich van
haar afkeex-en en de kerk alleen laten metden dood.
Aangezien de clex-us nog volstrekt géén lust heeft om
dood te gaan, bemoeit ze zich nu ook met de sociale quaestie
en zoo zal het blijven gaan, zoolang er nog een levende
ziel is, die er prijs op stelt, als R.-K. priester de traditiën
zijner voorgangers zoo goed en zoo kwaad als het gaat in
ovex-eenstemming te bx-engen met de zich wijzigende omstan
digheden van het leven en de hoogere ontwikkeling van I
den menschelijken geest. In welk opzicht wij omtrent onze I
gedragslijn tegenover onze katholieke medeburgers andere
denkbeelden koestex-en dan dr. Wiedeman is ons niet duide-1
lijk. Het zijn menschen als wij en zij hebben aanspx-aak op I
eene welwillende tegemoetkomende bejegening. Zij mogen
weten, dat indien zij zich gedrukt gevoelen door hunne
kex-k, zij bij ons raad, x-edelijkheid, juist begrip en wellicht
ook wijsheid kunnen vinden, en wanneer zij die bij ons
komen zoeken moeten wij ze naar vermogen helpen.
Red.
De Kerkbode maakt in haar nummer van heden gewag I
van wat zij noemt het »geneeskuudig-godgeleerd debat." De
redactie wijdt naar aanleiding van het zeker niet alledaagsche
verschijnsel, dat twee geneesheeren ook de godgeleerdheid
in het debat betrekken" de volgende regelen aan deze quaestie.
„Dr. Wiedeman te Beverwijk had o a. gezegd, indien gij,
roomsche geneesheer, uw kerk en uw geloof bemint, moet gij
er voor waken, dat uw roomsche kerk nooit weer behoefte
krijgt om na langdurige oppositie haar draai te nemen. Daarop
antwoordt de roomsche geneesheer, „onze kerk neemt nooit I
haar „draai". Wij, Redactie Kerkbode, vragen wat moet dat
beteekenen onze kerk neemt nooit haar draaiMoet dat betee-
kenen, dat de roomsche kerk nooit teruggetrokken heeft wat
zij eenmaal als een in geloof en zeden bindend leerstuk heeft
verkondigd? Wil het dat zeggen?
Dus zooveel als, de roomsclxe kerk heeft nooit eene geloofs
waarheid teruggetrokken en vervangen door eene andere waar
heid, die niet de eerste waarheid in strijd is? Wil dat zeggen,
de roomsche kerk nam nooit haar draai? Dan plaatsen wij
daartegenover: de roomsche kerk heeft wel degelijk,meerdau
eens, haar draai genomen, de r. kerk bleef in het verkondigen
der waarheid zich zelve volstrekt niet altijd gelijk.
Bijv. in 325 werd op het concilie van Nicaea de wezensge
lijkheid van den Zoo
den toenmaligen dii
dedigd en in de geloo
De presbyter Arius,
Athanasius, die lee
gelijk in wezen me
in ballingschap. In
ambt hersteld; in 33
middels bisschop gev
is daarna weer teruj
bannen Athanasius
diger van een leer. I
van een zekere kerl
geëerd en verbannt
vraagd, nam de kei
niet bij herhaling ha:
alsof zij zelve niet
of legen Athanasius
het leerstuk van de
Zoon met den Vader
Ook ten opzichte x
is de oude kerk zich
gebleven. Wij stippei
slechts dit aan: in i
vergadering de beelde
de beelden vereering
nomen. Nog dit. E
door het hoofd der 1
in 1773 opgeheven,
kerk ten opzichte
draai en wordt de oi
weer in eere herstek
wonderen wij de v:
ook op het gebied di
weegt, de bewering c
draai nam," zult u n
Verbetering. I
van dr. Hoffman is
slopen. De candidaa
geen kamerheer van
van Z. H. den Paus.
Nieuwtjes, vragen
en antwoorden.
Onderstaande advi
uit éénzelfde no.
(van 31 Juli 1.1.):
Groote Openbare
gen op Maadag 1, Di
7 Augustus, in het
Evang. Gemeente,
Sprekers-, Ds. Briedé
ailen van Franeker;
van Harlingen; Dr
van Achlum; Dr.
Jans van Sexbie run
K.-C. Vei'eenigings
optreden van de ber
met geheel nieuw
heer Louis Kapper,
spreking (bij opvolg
uur a 10 ets. per pei
aangeboden. Brie
v d. bi., Ged Oudegi
Zaterdag 20 Augustus
Zondag 21 Augustus
Muziekvereenigin
Dir.: lie Heer H. W. H
Maandag 22
Opening
Na afloop Bal-<
ENTRÉE: Zate
middagen en avond
Abonn
