Ir. lel. 13
31.
an Veen.
mm- w
mm
.e inrichting
keer
idi's Piano-
Houtstraat 153. Tel. 931.
«Sr
- Haarlem.
rAARNS
Dienstboden
en Kunsthande
si Haarlem.
E, =-
Telef. 481.
Stoffeerderi).
eering.
Gordijnen.
3(arpetlen.
chn. Bureau
TRA
- tm
bijvoegsel van „}(et bloemendaalsch Weekblad"
Uyt de Vroetschap van Haerlem.
I N S U L I NDE".
EN.
Tel<ȣra.m-a<li*es
STEEXBOOR.
IENE.
s. Palfreniers Chauffeurs,
ter verkrijging eener goede
ng in BLOEMENDAAL en
NG geen betere cou-
om hunne dienstaanbie-
net goed gevolg te plaatsen
et
LMAKER1J.
nder garantie.
1 Zitmeubelen,
der verbinding
I
n enz.
oolboeken.
eeren en restaureereiii
Boekverkoopingen, en;
tPI.M'HTIKti.
LICHTBESTRALING.
neeskundig toezicht.
OUDE GRACHT 39.
HAARLEM.
•ige en smakelijke
'LEVERANCIERS.
Telefoon 1543.
OPGERICHT 1854.
en soliedste adres voor
-stemmen.
Piano's in huur.
-reparatiën. enz.
Ill l
iiders, huistelefoons, aanleg van
srkstroom artikelen,
stoestellen. Spoelstra's zuiverings-
Teleph. Interc. 1274.
r0T0-ARTIKELEN.
TELEF.-INTERC. 735.
(voor lichtbeelden)
irnplaten. 1HJ
- Mr-
van Zaterdag 31 December 1910. No. 52.
XVIII.
Alweder heeft een geliefd
en naerstig poorter de
Aertsche heerlyekheid
verlaeten, om deselve te ver
wisselen voor. ja waervoor,
ach, ick en weet sulx niet en
gylieden al evenmin. In elck
glieval, De Doodt heeft hem ons
ontroofd, dien edelaerdighen
mensck en beininnelycken hel
per in zooveeler nood. 'Twas
den Praeses die in eenen
fraayen toespraeck tot den Raedt den Heere Mr. A. A.
Land onsinlyck voor 't laetst de hand reicktesyn ge
voel klom allengs hoogher hem in 't herte en de schoonheyd
van den overleedene, door geenen glans verduystert, liet hij
helder in de somber-stille sael der Vroetschap opschijnen.
En toen de reet.s grijzende Praeses sweegh, nadat hij den
adel van hem die was verscheiden, aen allen had laeten ge-
voelen en als 't waere op diens geestesgraf de zilveren sluyer
der gedagtenisse had neergelegd, was de Vroetschap die
staende den Praeses had aengehoort, voor een kort oogenblick
als aan den gront gekluystert,
De edele geest van den Heere Land was hier op een
sacht rustbed gelegd. Multa petentibus Desunt multa 1).
Nadat de Raedt desen tol aeu de danckbaerheyt betaeld
had, ginc hy weederomme in selscip en hingb sigh het
uychje weer aen, willende ick hyermede segghen dat hy
sigh met al te zaamen wéér ginc beesighouen en bysonder-
lyck met het zesde punt, waerover ick ditmael wat sal
segghen.
Dog eerst nog wat over het vierde, waer insaecke de
keurmeesters de Heeren Van der Kamp en Thijssen een rol
wilden speelen die sy niet en kenden, willende sy den keur
meester-laborant en den keurmeester allebey denzelfde titula-
uure geeven. Maer uaedemael elck ding met, syn eige
aniere van spreecken uytgebeelt wil syn en behoort te weesen,
vat door den Wethouder van Pinanlicn dan oock keel duy-
•lyck en met een gezont oordeel wert verclaert, segghende
dat een laborant yemant is met de vereischte bequaem-
■yt om de wercken eens laboratoriums naer behooren te
vervullen en die toch, ingeval de keurmeester afwesigh
,iogt syn, in staat is diens werck even bequaem te doen,
paste dit oock hier het geval te syn. De Raedt begreep
ilx oock, doch de Heeren Van der Kamp en Thijssen niet,
n bij het tellen der stemmen liet de Raedt hen dan oock
met de monden open staen, die ze niet vergaeten dicht
te doen.
Het zesde punt dan, vermindering van den gasprijs", was
eon saeck van langen adem en 't had heel wat volx op de
houten bancken doen zitten. Ghy kent alderwaerschynlyckst
L geval? De Heeren J. H. Bregonje c s. waeren man-
it edighlyek in den strijt getreden om onse huysmoeders in
k re nodruft te helpen wat aenbelanght de maniere der
verwarmingh onser spysen in de potten en pannen gelyck
S'x gebruyckelyck wort te doen en tevens om ons tegen-
r ordigh kunstlicht' minder stroef in de uytgaeven te doen
syn. Aldereerst begon de Heere Bregonje self yverigk van
v.-'i te steecken en hoewel hy verre van zwetsen bleef, dog
k m syn oordeel in de sckaale vant oordeel wierp, was hij
t van weynig kern, en bleef het by vergulden.
do ginc 'toock den Heere Visser, die de redenen uyteen-
srlte waerom hy den Heere Bregonje wide helpen. Nog
nimmer heb ick desen Raedtsheer so regt en sonder kreupel-
lieyt hooren segghen wat hy meende dat billyck was, doch
oock hy vermogt geen velts te winnen.
Doe quam de Heere Rinkema. Men weet sulx van hem:
hoe grooter het werck is hetwelck dient te worden vol-
trooken, hoe minder hy weet van paayen en ooghenbecon-
kelarye Neen, liever seght hy met verscbe clancken datet
schalt door alles heen wat syn ooghmerck is en hoe hy 't
wenscbt, datet zijn moet. Ja, die Heere Rinkema is een
egte man uyt inyner vaadren eeuwe, edelaerdigh, moedigh
en met eenen kop waerin harsenen. Oock nu seyde hy
kars en vars wat de saecke eygentlyck waselcke stuyver
die men dartel vant gas wil verliesen, dient door den speur-
saemen „fiscus" elders tog weder weggehaelt te worden.
En flink en vaerdig bleef hy synen kluppel swaayen ja, hy
heeft eenen stareken vuyst, die Heere Rinkema.
Nu quam de Heere Modoo (oock eenen die in het scheepjen
van den Heer Bregonje sat) en by wist so snaecks te babbelen
en syne schrandere verbeeldingk sette tusschen heerlycke
woleken so een fraay buys in, dat selfs de Praeses syn
ghewoone strackheyt van doen onder tafel legde en met
verlustigingh naer syn boerterijen luysterde, hebbende hy het
kraftvolle gelaet waerop eene weerspiegelinghe van blijde
geest sigtbaer was, naer den vaerdigben spreecker gewend.
Maer of de Heere Modoo al soals wijlen mynen vriend
Brugman syn praettalenten aen den dagh leghde, en of
hy al gelyck eenen sterken vliet pijlsnel van een steile rots
quam afschieten om de zee te helpen vullen, 't en baette
oock hem niet, soals we straks sullen zien.
Thans dagt de Heere Thiel het groote oogenblick gekoomen
om het havengat met volle seylen binnen te gaen. Dies
spanseerde hij over het deck van synen galjoot datet eenen
aerd had. Hij rafelde alle getallen en cyfers van B. en W.
uyt malcalder, ontdeckte gauw even het bossenki'uyt teneynde
dit linx en reghts een yegelyck die niet voor bem uyt den
wegh wilde gaen, om d' ooren te doen ploffen en seyde om
de twintigh woorden: mijnheer de voorzittermaer noch de
Praeses noch een der Schepenen aen de Hoofdtafel keeck
hem oock maer een oogenblick aen en 't had er meer van
alsof de Heere Thiel syn schichten op de argelose en on-
schuldighe heeren Seignette en Lasschuit afschoot (so keeck
hy steeds dien eenen kant uyt) dan dat hy tot den Praeses en
diens satellieten spraek. De Heere Thiel deed wel syn best
en trock syn seylen so koogke op dat stengen en touwen
kiaekten, doch hy vermogt genen wind te vanghen. Hij
quam de haven niet in.
Toen de heere Thiel evndelyck aen de ingangh syn anekers
uyt, de gaeten hadt laeten loopen, verwagtende dat d' een
of andere jEolus hem later nog een weynigje winds zoude
toeblaesen, waerdoor hy tot aen de reede kon komen, begon
de Wethouder Hulswit syn antwoord in te Irengben, leg-
ghende hy hierin de goede gronden om veyligh en vast te
gaen. Gewilligk liet de Vroetschap het toe dat hy haer by
de hand nam teneynde samen over den wegh te wandelen,
so sorregvuldigh door hem vlack gemaeckt. En of de Heere
Schram nu al sprack van gehoorsaemheyt aen ordonnantiën
ende keuren en al die dinghen meer en of de Heere Thiel
voor de tweede mael probeerde syn galjoot binnen te kryghen,
waertoe hy al syn scheepsvolck sig de wanghen bol liet
blaesen om de seylen toch maer yets te doen dapperen,
't en baette niet, de Heeren Hulswit, Rinkema en Spoor
(weicke laetste nog een flincke duyt in de zack hadt gewor
pen,) hielden den wind teegen en wonnen 't pleit. Zy kreeghen
18 bondgenooten, sodat ze met hun een-en-twintighen de 9
Bregonjers te water wierpen. Waermede dit spelletje uyt was
eo de Heere Blom syn winsten voorloopigh kan blyven
boecken.
Het jaar onzes Heeren 1910 is, alsgy lieden dit leest,
bijna den dorpel overgestapt en 1911 ligt voor de deur te
wachten. My docht het nyet verkeert u allen yets toe te
wenschen, synde dit van onzen tjjdt, maer ick en right mij
niet tot die dorpere menschen die, blinder als blind, rijek-
domrnen boven deughden verheffen of die aen yd'le schijn
en wulpschheyt meer hechten dan aen de dinghen die in de
wijsheyt hun oirspronc vinden. So wensch ick U alderge-
nocglyckste uchtenden, waerop ge 't haentje onder het
klappen syner wieken lustigh hoort kraayen dat ge bloem-
pjens die naer honing ruyeken moogt vergaeren en dat uw
huys en hof u eenen oogenstreelderij moge syn gelyck uw
herte het slechts begeeren kan. Voorts dat de vreughde u
bloemen magh geeven vant schoonste kleurenmengh dater
is, dat de droefheyd van u magh blyven en geene lighaems-
qualen u het veege lijf en de sinnen mogheti pynighen ende
hindeven en dat, als ge 's avonds uw lampjen aensteeckt,
uw deerne er naerstigh by sit te spinnen waerdoor ge de
narighheden van armoede kunt buytensluyten. En nog een
zee van aerdsche geneughten wensch ick u meer, ver van
sorgh en vresen, een elck naer syn vollen wensch en dat
ge van waere deughden vol en van sotten lust leegh moogt
syn gelyck ick het van my selven wensch.
Corbasius.
Horatius: Wie veel begeert, mist veel.
De Holl. Lelie van 21 Dec. geeft als hoofd-
Van bO©k en artikel „Vrede op Aarde" (anti-militaristi-
tijdschrift. sche beschouwingen) door Joh. G. Schip-
perus; „In deze feestdagen", door Anna
de Savornin Lobman; „Idealisme", door J. van Reesv Nanta
Lemke, eenige boekbesprekingen en correspondentie. In een
voorberichtje van dit nummer geeft de redactrice een korte
opheldering omtrent het omslagplaatje van haren onlangs uit
gekomen roman Om de Eere Gods, welke roman als vervolg
verhaal eerst in de Lelie verscheen. De afschuwelijke en
onbegrijpelijke voorstelling van die omslagplaat is zeker
reeds menigeen pijnlijk opgevallen en daarom zal het wellicht
velen genoegen doen te vernemen dat zij geheel buiten toedoen
of medeweten van de schrijfster is aangebracht.
Den gulden Winckel van 15 Dec heeft tot inhoud: Iets over
Sheridan's The Rivals, door Simon B. Stokvis (met plaat),
Duitsche letteren (in memoriam Wilhelm Raabe, Paul Heyse,
winner van den Nobel-prijs), door Johan Koning (met twee
portretten)Luchtvaart en boeken, door J. D. C. van Dokkum
Boekenschouw, door F. A. Buis, J. Petri, A. van Loon en
Gerard v. Eckeren (met twee platen); Lexicographische mededee-
lingen (Ina Boudier Bakker en Nico van Suchtelen). door J.
D. C. van Dokkum (met twee medaillonportretten); Russisch
behandeld? (Over de spellingsquaestie), door Gerard v. Eckeren;
Letterkundig leven uit de tijdschriften (met twee platen); Lees
tafel.
De Nieuwe Kroniek, een algemeen weekblad Directeur-uit
gever: C. Harms Tiepen, redacteur D. Th. Jaarsma. Vergroote
uitgaaf van Het Artistiek Weekblad voor Schilderkunst en Kunst
nijverheid, le jaargang n°. 6. Inhoud: Problemen, door D. Th.
J.; Een sympathiek stukje over werkloosheid en de middelen
ter bestrijding: Aanteekeningen. door L. Simons, over recht
begrip en wonderlijke regeeringslogica, waarin de vermakelijke
tegenstrijdigheid wordt aangetoond tusschen twee uitspraken
der regeering: 46 millioen te willen besteden aan landsver
dediging en het weigeren van steun aan kindervacantie en
herstellingsoorden, omdat zulks le duur zou uitkomen. Weerloos,
door H. Spiekman, Literatuur (introductie) door D. Th. J.,
Beeldhouwkunst (Charles v. Wijks nieuwe richting) door H. T.,
Schilderkunst (Haagsche kunstkring, teekeningen Simplicissimus
bij Schüller) door H. T.; Verscheidenheden.
Tijdschrift voor economische geographic, 15 December. Inhoud
Dr. H. Blink: De beteekenis en verbreiding der machine-nijver
heid in het algemeen en in Nederland in het bijzonder, II, de
machine-nijverheid in Nederland, III, de machine-fabriek der
Gehr. Stork Co., te Hengelo., T. J. Bezemer: De economie
der Javaansche dessa, H BI.. Bossehen en bosch-exploitatie in
Suriname. W. C. Muller: Uit de koloniale literatuur. Inhoud
(le jaargang).
De nieuwe tarieven der Spoorwegen, zooals die op 1 Tanuari
1911 met afschaffing van de retourbiljetten zullen worden inge
voerd, benevens volledige afstandswijzer in kilometers tusschen
ruim 500 stations der S.S., H.IJ.S.M., N.C.S. enN.B.D.S
onderling. Tevens opgave van de bepalingen en prijzen van
kilometerboekjes, abonnementskaarten, gezelschapsbiljetten en
het vervoer van rijwielen. Prijs 10 cent. Een handig en welkom
boekje.
Het rapport van de staatscommi sie voor de reorganisatie van
het onderwijs. V.E.O berichten en mededeelingen van de ver-
eeniging tot vereenvoudiging en verbetering van examen en
onderwijs Kommissie van redactie; Dr. J. D. van der Plaatste
Utrecht, dr. H. Cannegieter te 's-Gravenhage, W. F. Tiemeyer
te Amsterdam. Nov. 1910.
Inhoud Beschrijvingsbrief. Het rapport der ineenschakelings-
commissieDr. J. D v. d. Plaats, Overzicht en inleiding (met
een losse tabel). Arts G. A. Ootmar: Medisch-hygiënische be
schouwingen over het rapport. Stellingen. Prof. J. F. Niermeyer:
De opleiding der leerkrachten voor de scholen van algemeen
vormend onderwijs. Stellingen. W. H. Tiemeyer: Overzicht van
de voorstellen der commissie betreffende het lager onderwijs.
Idem betreffende het middelbaar onderwijs. Stellingen. H. Enno
van Gelder: Korte inhoud van het gedeelte over vakonderwijs.
Stellingen. Dr. J. D. v. d. Plaats. Het lyceum als inrichting van
voorbereidend hooger onderwijs. Stellingen.
Van Christen tot Anarchist, gedenkschriften van F. Dornela
Nieuwenhuis, met portretten. Compleet in 25 afleveringen a 20
c nts, in twee zware deelen ingenaaid ƒ4.90, in kloeken stempei-
band 5 50. Uitgave van Holkema en Warendorf, Amsterdam.
Inhoud: Voorwoord. Mijn jeugd en cmtwikkelingsgang. Mijn
intrede in de wereld. In de arbeidersbeweging geworpen. De
oprichting van het blad „Recht voor allen." Mijn optreden in
België. Een tijd van agitatie en beroering. Mijn proces en ver
oordeeling. Mijn gevangenschap. Uit den Kerker in de Kamer.
Mijn intrede in de Kamer. Mijn Kamerlidmaatschap. De ver
kiezingen van 1891 en haar gevolgen. Het eerste intern, socialis
ten-congres te Parijs (1889). De intern, congressen van Brussel,
Zurich en Londen. Mijn betrekkingen tot de Duitsche beweging.
Mijn betrekkingen tot de Fransche beweging. Het begin van
den strijd tot de scheiding der parlementairen uit den socialisten-
bond. De Anarchist 13. Einde. Een fantasie.
Geschiedenis van een teekenaar, door E. Viollet-le-Duc. Vertaald
E. Vioi.let-i.u-Duc.
door Elisabeth Stoop en Henriette van der Hoop. Met 108
platen naar teekeningen van den schrijver. Met een voorwoord
van S. Jessurun de Mesquita, leeraar School voor Kunstnijver
heid te Haarlem. Uitgave Wed. .1. Ahrend en Zoons Uitgevers
maatschappij, Amsterdam.
Uit het voorwoord nemen wij de volgende zinsneden over
„Ik heb hier niet alleen jongelui op het oog, die zich meer
„bepaald op het ouderwijs willen toeleggen, maar ook voor
„kunstnijverheidsbeoefenaars is 't een deel van hun vak-ont-
„wikkeling een dergelijk werk te bestudeeren. De logische leer
gang, die door het geheele werk voort
gaat, is en blijft navolgenswaard. Ik twij
fel dan ook niet of vertaalsters en uitgeef
ster zullen ondervinden, dat zij in een
„lang gevoelde behoefte voorzien hebben."
Ik zou de categorie lezers van dit prach
tig werkje nog grooter maken dan de heer
Jessurun de Mesquita doet: niet alleen
jongelui van het onderwijs en kunstnijver-
heidsbeoefenaars, allen ouders en opvoe
ders, allen, wien de zorg van een of meer
dier kneedbare wasklompjes, welke men
kindergemoed noemt, is toevertrouwd,
hun allen wensch ik de aandachtige lezing
van dit boek toe. Ieder, die van kinderen
houdt en zich de moeite geeft, zich met
hen bezig te houden met de ernstige ge
dachte hun ten nutte te wezen, wéét wat
dat inhoudt. O, het lijkt zoo gemakkelijk,
„een uurtje babbelen met de kleintjes en
ze bezig te houden", maar trèkt het kind F'S- 1 - leekening van
op den duur iets van dat eeuwige kleinen Jan.
winkeltje-, keukentje-, of poppengedoe, hééft de jongen per
slot van rekening iets aan die wilde hol-, schreeuw- en
vechtpartijen tl la de Sioux-indianen of Kapitein Ividd-zeeroovers?
Zeker, spelen is goed voor ontspanning, maar er komen ook
tijden, dat de jeugd naar iets anders verlangt, buiten de school
ing. 41. Gebouw van beneden gezien
uren. We zijn in den tijd van de lange winteravonden. De
donkere Kerstmisdagen zijn aangebroken, de lamp gaat om vier uur
aan, de gordijnen sluiten de buitenste koude en duisternis uit, en
binnen in de huiskamer wordt de gezelligheid geboren van de groote,
ronde tafel met moeder achter het theeblad, vader met zijn kranten
en een aantal blonde of donkere kinderkopjes gebogen over hun
werk. De theeketel neuriet, de gaslamp suist, de kachel knettert af
en toeNiets gaat boven die warme innigheid van een
vriendelijk huiskamertafreeltje, waar de stille glans opdegezichten
spreekt van rust zonder verveling. De verveling is een machtig
vijand van de winteravond-gezelligheid. Wat te doen als onze
kleuters hun huiswerk voor school af hebben? Ze bezig houden,
op aangename, frissche, leerrijke wijze, zonder te vervallen in
schoolmeesterachtigheid, die zich op hinderlijke wijze voelen
Fig. 42. Gebouw vr.n boven gezien.
laat, daar hebben ze den ganschen dag op de schoolbanken
immers al van genoten.
Nu geloof ik, dat de lezing van Viollet-le-Duc's werk aan
menig ouder, die het ernstig meent met zijn kind, den weg
toont, welken hij heeft in te slaan. Maar tevens de reusachtige
moeilijkheid leert beseffen, waarmede hij daarbij te kampen
zal hebben. Want, afgaande op dit boek, zou een ouder letter
lijk alwetend moeten zijn om op de voortdurende „waarommen"
