tlkast
man.
ONAFHANKELIJK ORGAAN
VOOR NEDERLAND.
n
- ORGELS,
itz School
32.
fRA.
m.
WONINGGIDS
es.
P. H CRAANDIJK
;h- en zeelucht.
LABOU.
nisch Bureau
lepositobank jj
,A- 0
Uyt fle Vroetschap van Haerlem.
xxv.
BIJVOEGSEL VAN
inden.
A. 0VERAKKER, Makelaar
5e jaargang.
ZATERDAG, 1 JULI 1911.
No.r 26
1.
f 1.500.000.
f 8812.35.
f 14.298.750.
f 14.236.750.
brieven, nu tegen
500, f 100 en f50
rs in effecten, en
icht 65, Haarlem.
'■•lei ELECTKISCHE
W. HECK,
Groet A Heek,
Gracht 118. - HAARLEM
Telefoon 1338.
LUNCHROOM.
AARLEM,
TRAM).
ette bediening.
al 2779.
:aat en procureur,
•esident van de
-eur
1 der firma H H.
telling.)
(Prijs fl.1035).
IN DE KAST.
i Hoofdagenten:
HAARLEM TEL. 555.
Bloemendanlsch (deekblad.
Prijs per
halfjaar f 1.25
vooruitbe
taling.
Prijs per
nummer fO.10
Advertentiëu
10 cents per
regel
bjj herhaalde
plaatsing
korting.
Mededeelingen van aller'ai aard aan de hoofdredactie schriftelijk:
Vijverweg 7 te Bloemendaal
B
Alle mededeelingen de administratie, advertentiön enz. betreffende:
Ged Oude Gracht 63, Haarlem. Telefoon 141.
Het auteursrecht van den inhoud van dit blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad 124) tot regeling van het auteursrecht."*'
het aanleeren van
Ie talen vervangt
rlitz School een
in het buitenland
9000000H
ïr. - Hoofddorp. q
0
0
0
0
I.FVIIMiAlIl'. Q
- Belast zich met
tenland. Belast zich met
van: 1/16 00 over JL
over nominaal bedrag
bedrag voor fondsen 2L
oi*«l<*ii nagezien mot
rsie. Opent rekening- A
Opent y
prolongation. Noemt A
t safe-loketten tegen
a:i r i n ri ell ting' is voor A
m 9—12V2 en van 2—4 uur. y
r>ooooooii
Dit nummer bestaat uit 4 bladzijden.
Mede-Forensen en -spoor-
kiezer s.
A. s. Donderdag 6 Juli is de dag der
stemming voor leden van den Raad onzer
gemeente. oor alle partijen zal de uit
slag dier stemming van groot belang
zijndaarom is het niet alleen wensche-
1 ijk, maar ook noodig, dat de kiezers zoo
voel mogelijk opkomen om hun stem op
dj) de cancïidaten hunner partij uit te
11 >rengen.
Hier gaat het niet aan, onverschillig
o; lauw te zijn, maar het geldt nu een
lang, hooger dan eigenbelang, en waar
zij het met opoffering van eenig
mak of het afwijken van de gewone
deur mede kan werken voor het
uemeè® belang, is men niet verant-
ord dat algemeen, belang te doen lijden
nor onverschilligheid of lauwheid.
Het zal wel hoogst zelden voorkomen,
bit de zaken, waarvan men aan liet
.ofel staat of waaraan men verbonden
schade zouden ondervinden, wanneer
n een enkelen dag iets later op zijn
kantoor komt; de trein- en tramverbin
dingen zijn toch van dien aard, dat dit
later komen hoogstens een half uur of
l-o
"Ko/1 1'
Hier sukkelenwe in veel gevaren
Op 's werrelta ongestuime baren:
Nu sleept de vloet, nu d'ebbe onsmeê,
J. A. van der goes.
Het is dei
ning, grote
deining desen
keere geweest.
Bij de praatery
overleveringh
van water aen
d'omringhen-
de gemeenten
wast de Heere
Van Styrum
die syne stem,
sy 't oock als
die eens roepende in de Woestijn, waer-
schouwent verhief en die het besproocken
raedtsstuck ontydig en voorbarigh noemde.
Hy liet 't koele verstant syns loops en
wilde geen verbrokklen van wat des
logica's is. Solang, sprack hy, de conclu
sion niet genoomen synde van wat des
diepboringen syn, solang ist voorbaerigh.
Oock achtte hy 't niet bequaem om
onvoorwaardenlvck aan te nemen wat de
Staetscommissie sou beslissen. Dit sou
een te kooye kruypen syn als hy niet
en wilde. De raedt dient self onbekropen
te oordeelen.
De Heere De Breuk was gelyck immer
slagvaerdigh, maer gooyde alles door
elkaer en in één not. sodat het slecht
liuis-
en levering van alle
al ingericht voor Het
zuiver in gsm as Na
prijzen.
ph. Inferc. 1274.
van Zaterdag 24 Juni 1911. No. 25.
B ij geloof.
VARIA.
Betje Wolff en hare vriendin
Aagje Deken, niet wie zij Sara
Burgerhart schreef, wordt in dezen tijd meer
besproken en bewonderd dan ooit. Men leest
en bestudeert opnieuw hare werken en leert
er het leven van haar tijd uit kennen, dat, zoo
als professor Brugman de vorige week nog op
de jaarvergadering der Maatschappij van Neder-
landsehe Letterkunde te Leiden zèide, er een
trouw spiegelbeeld van is.
In een van hare: Brieven uit de Provincie,
stelt Betje Wolff het voor alsof ze bij een oude
tante in de provincie gelogeerd is, waar alles
even ouderwetsch is, en de bewoners der kleine
stad, nog aan het einde der 18de eeuw, jaren
terug zijn en zelfs niet vollen ernst aan spoken
en wat dies meer zij, gelooven. In een brief aan
een nicht doet zij dan de volgende kostelijke
verhalen.
„Ik" schreef Betje Wolft' vind dat het geloof
aan heksen, aan spoken en voorbeduidsels hier
nog in volle kracht is. Hier is men nog zoo bij
en overgeloovig als in de dagen, dat de schrandere
keizer Ivarel Y de Waag te Oudewater autori
seerde, om elk, die van tooverij verdacht was,
te mogen wegen.
Daags na mijn aankomst viel mijn oog op een
paardenhoef, die op den drempel van de huisdeur
stevig vastgenageld was. Tante ziende, dat ik de
oorzaak daar niet van begreep, zeide mij
met veel ernst, dat zij dit deed om het kwade
voornemen te verijdelen, 't welk zeker oud wijf,
dat een tooverkol was, had, om het huisgezin te
benadeelen, omdat de kol gezien had, dat de
kleine Frans, een kleinzoon van Tante, twee
strootjes kruiswijs over elkander lei; omdat hij
had willen zien, of zij daar wel over zoude
komen.1) Nicht Betje voegde er bij, dat zij dik
wijls met haar eigen ooren gehoord bad, dat
liet oud wijf, 't welk zij kromme Bregt noemde,
in haar zelf mompelde, en zeker liet Onze Vader
van achter af opzeide. Ook had het oud schep
sel haar dikwijls om een speld gevraagd; doch
dat zij daar wel oppaste, om haar ooit iets
scherps te geven, opdat het haar niet betooverde.
Tante vertelde mij vervolgens, dat hare
dochter, freule Lotje, nog zeer jong zijnde, zware
stuipen had gehad en dat het kind die aangedaan
waren door eene andere oude tooveres, die ook
door den Duivel, in een schriklijk onweder, was
weggehaald.
Toen ik den eersten avond naar bed zou gaan
maakte tante honderd duizend excuses, omdat
zij mij niet in het beste vertrek bracht, doch
daarin, zei ze,-is niet geslapen sedert den dood
van eene oude waschvroüw, die er nog droevig
.in spookte. Zij geloofde, dat de oude sukkel
ergens geld had weggestopt, en daarom niet zou
rusten, vóór zij het aan den eenen of den ande
ren gewezen luidmijne nicht Betje voegde er
hij, dat zij eens van oogmerk was om het haar
te' 'vragen, doch dat, toen zij aan haar bod kwam,
haar de moed ontzonk.
Thans is de goede familie door zeker voorval
in "groote benauwdheid. Hoor liet geval zelf:
Snap, de groote ho fhond, had al twee nachten
allerafgrijslijkst gehuild, en dat was een zeker
voorteeken, dat iemand daar in huis sterven
zou. Docli de kamenier had dienzelfden ochtend
eene hen zeer duidelijk, en tot tweemaal toe,
hooreu kraaien, en dat voorspelde nog ruim zoo
veel kwaad! Zij verhaalden mij, dat Snap,
kort voor ooms dood, zulk een ijslijk geweld
maakte, dat het niet was om uit te staanen tante
had het tikkertje, of het doodklokje zoo duidelijk
gehoord, alsof er een horloge had op tafel ge
legen en de meid, die bij oom waakte, hoorde
een klok luiden boven op den zolder, zoo als
oom stierf. Onder deze droevige verhalen, die
ik echter, om voor geen atheïst door te gaan, zeer
oplettend aanhoorde, hoorde ik nicht Lotje tegen
haar zuster Mietje stilletjes zeggen: „ik vrees
dat onze moeder sterven zalik ruik zoo een
nare lucht, net als van een lijk". Datzelfde Mietje
had, nog geen dertien jaar oud, haar oudsten
broeders geest in den tuin zien wandelenen
negen maanden daarna, kwam er tijding, dat hij
op dien zelfden dag, op datzelfde uur, aan de
Kaap overleden was, dat de freule zijn geest
gezien had
„Men heeft hier geen denkbeeld van Hollandsche
zindelijkheid: zoo ras een van ons, in deze
herfstdagen, over koude klaagt, legt de knecht
een schoon luchtig houtvuur aan; en dat geeft
mij gelegenheid tot meer ontdekkingen. Zoo ras
er een vonk uit liet vuur springt, zien zij schielijk,
of het een beurs dan wel een doodkist is. Lang
vóór mijne komst, wist men wel, dat er iemand
komen zoude, want zij hadden een vreemdeling
op liet voorland gezien. Freule Lotje zou niet
gaarne het bewind over den tang aan iemand
afstaanomdat als zij liet vuur opport, het altijd
beter brandten dat is een teeken dat zij een
vroolijk man zal krijgen; hierover is zij ook
best te vrede, dat zij altijd bij het kaartspel
verliest, want dat verzekert haar, dat zij een
goedaardig man zal krijgen. De kaars is geen
minder orakel dan liet vuur; zij zien er dood-
ceelen, blijde en droevige brieven inals de kaars
blauw brandt, dan is het zeker, dat er een geest
in de kamer wandelt.3)
Wij hebben noch almanakken noch weerglazen
van noode, om te zien of het regenen zal of
mooi weer zijn. Als tante's likdoorns steken, dan
zal 't onweerenals er een spin langs den
schoorsteen kruipt, als de zwarte vogel schreeuwt,
dan zal liet oude wijven regenen. Maar daar
zij het meest op afgaan is de Cypersche kat, die
altijd op de warme plaat ligt te slapen. Als de
kat haar staart naar het vuur draait, beteekent
liet„harde vorstals zij haar voeten likt,
„regen of sneeuw".
„Wel, wel, wie of hier toch komen zou", zei
freule Mietje, „dat poesje haar poot zoo over
baar rechteroor strijkt.
Zout laten vallen, messen kruislings te leggen,
voorspelt ongelukken 5). Een speld met de kop
naar u toe, is een voorteeken van geluk, ook
als u een vreemde hond naloopt. Ik hoorde van
ochtend, dat freule Betje tegen de keukenmeid
zei: irielGriet, je kookt al je vrijers weg, als
jij liet water zoo laat overkoken".
Geen lid van ons lichaam, of 't kan pus iets
aan luiden, freule Mietje zal een mati meer
hebben dan freule Lotje, omdat ze een rimpel
meer op haar voorhoofd heeft; dan, Lotje zal
meer kinderen hebben omdat hare vingers meer
knakken. Als uw rechter oog jeukt, zult ge
lachen doch jeukt uw linker, dan zult ge schreien.
Jeukt uw wenkbrauw, zoo zult ge een vreemd
Voor de naer laefenis roepende ge
meenten wast maer goedt dat de Raedt
niet naer de voorsightigheid des Heeren
Van Styrum de ooren liet staen en
anders besliste. Sodat de onderaartsche
stroomen van uit Haerlem's veste door
de yzeren beddinghen naer Bloemendael
ei) Schoten sullen stroomen, tot grote
vreughde en verquickingh der duizenden,
die hiernaer reedts so yselyck lanc heb
ben verlangt.
Toen quatn de grote saeck der schilde
rijen de gemoederen packen en stond
een trotsch bevechter op om de eere der
waerheyt op te houden. Twas den Heere
Middelkoop die sigh gereedt hadt ge-
maeckt om al wat in deze duysterheden
also was geschied en niet was geschied,
in de schale van een kalm eu bezadight
oordeel te weeghen en syn vingher
kraghtig te drucken daer waer de
wonde 't erregst is. De Heere Middelkoop
spraek langh en legde zijn gemoet open
kennelyck was hem aen te sien dat hij,
tevens geheel van de saecke vervuld
synde, wars was van arglistigheyt en
boose kuypery. Oock de Raedt verquickte
sich hieraen en toen de Heere Modoo
sonder opgeblaasen kreupelheyt doch met
sehalxheyt van geest zijn korreltjens zout
in dese spyse gevoeght hadt, konden de
Heere Krelage en de Praeses als stryers
praeten soveel 't hun luste, de Raedt
vergaerde deugt en geest, deedt Heraklyt
een sluyer voor 't betraende gelaet, ge
lastte Demokryt de snode waerelt binnen
meisje zienen als u een huivering door 't lijf
gaat, dan loopt er iemand over uw grafs).
Ik zou u, waarde nicht! nog veel meer kunnen
opnoemen, maar gij kunt uit dit genoeg opmaken,
in hoe groot een crediet het bijgeloof hier nog
is, en d;ït bij mensehen, die in andere zaken
zeer wel haar verstand hebben".
Meer dan een en een kwart eeuw later bestaat
veel van dit bijgeloof nog, niet alleen in afge
legen plaatsen in de provincie maar ook in de
steden, niet alleen bij onwetenden, maar ook bij
ontwikkelden.
Q.
Dat geloof bestaat nog. In Moskou ligt het voor vele
deuren. Het echtst is het, als men het hoefijzer gevonden heeft.
Een zelfde geval komt, meer dan 100 jaar later, voor
in Ibsen's „Vrouw der Zee".
Dit verschrikt Richard III in Shakespeare's treurspel van
dien naam ook. Als hij 's nachts in zijn tent is, verschrikt
de kleur van het licht hem en zegt liij angstig: „Het licht
brandt blauw", enz.
■D Nog zegt men allerlei voorspellend's van een kat. Als
ze haar snoetje waseht, b.v. dan wordt het mooi weer.
5) Ook dit geloof bestaat nog. Als iemand met zout morst,
krijgt hij ruzie,
6< Ook thans nog voegt men dit iemand toe die zeg,t dat
hij rilt
Nog eens de Nederlanders op Formosa.
Een belangstellend lezer schrijft aan Neerlandici:
„Wanneer men verre reizen doet, dan kan men
veel verhalen." Deze woorden van Tollens uit
de reis van den heer Jurriaan, hadden als
motto mogen gesteld zijn boven wat door den
heer O. G. Heldring op gezag van den Engelschen
heer Goodfellow is medegedeeld in het vorige
nummer van Neerlandia (blz. 118, De Neder
landers op Formosa.) Op dat eiland zou de
heer Goodfellow een onafhankelijk bergvolk
hebben ontdekt, waarbij van het jaar 1661 af
de herinnering is bewaard gebleven aan het
„gulle" en „vriendschappelijk" verkeer met onze
voorouders. Maar dat brave, jegens ons zoo
dankbare bergvolk wordt vanalle aanraking
met de buitenwereld afgesloten gehouden door
een „om het bergachtige binnenland getrokken
cordon van een geheel leger Japanners, dat alle
toegangen bewaakt houdt." „De Japanners"
heet het verder, „voerden een strijd op leven
en dood met het onafhankelijke bergvolk. Ge
nade werd door geen van beide partijen gegeven
of gevraagd." Men denkt hierbij aan het Honden
gevecht van Staring;
Zulk vechten, Menschen! Zij verslonden
Malkander letterlijk! Met iedren hap, ging oor
Of poot er af en glad als vet er dóór!
Ons scheiden kwam te laat! wij vonden
Het restjen: op mijn eer,
De staarten, en niets meer".
Maar wat gelukt niet een Engelschman! „De
heer Goodfellow slaagde erin door het cordon
te breken en werd allervriendelijkst door het
bergvolk ontyangen".
Vertel nu maar verder, heer Jurriaan!
Goodfellow is dezelfde reiziger tegen wiens
fantastische berichten reeds meermalen is ge
waarschuwd, bijv. door onzen Nieuw-Guinea-
reiziger, van Nouhuys, ten aanzien van het
voorkomen van Pygmeeën op Nieuw-Guinea.
(Zie Koloniaal Weekblad 9 en 10 Februari 1911,
Nos. 6 en 7.)
Kennis is de macht, maar liet aemocd is de wil.
Kennis is het paardmaar het gemoed 'is de menner.
v. Euden.
Wat uyt svnen mond quarn, was met
kalmte gedaen, de woorden vloeyden
oliezacht als over blancke marmerplae-
ten, syn tael, maet, 't was alles ge-
wreeven en gesleepen, niets ontbrack
er aen en sogoed als 't lighaam der
overtuigingh was oock deszelfs siel er in.
Er waeren oock spreeckers die, ver-
drietigh lanc van stoffe en der saecke
half kundigh, de tydt duur deeden syn.
So de Heere Levert, een dier Raedts-
lieeren bequaem in 't swyghen. Hy haelde
er van alles by waervan niets te pas
quaem en luchtte wysheyt sonder sin.
De Heere Modoo was van raecker kracht
toen hv in syn maniere van spreecken
B. en W. een verdiende veegh uyt de
pan gaf met te segghen dat sy meer
tydtsduur dan een jaer besteedt hadden aen
het hierby aenbelanghende adres. Wat de
Heere Hulswit sprack, diende, mits ge
wend en gekeerd, allicht beeter op eene
andere plaets dan de Raedtszael en hoe
hy syne saeck oock schickte, dan laeg,
dan middel baer, dan hooger, uyt onver-
moghen moest hy togli vallen en
't was weeder den Heere Thiel die den
Gordiaensen knoop met korte flinckheyt
door liet hacken. Dat oock de Heere
Bregonje syn wackere tongh liet meedoen
en niet gelyk de Heere De Brael in een
bravaade, magh ick als vanzelf doen
dencken.
De Heere Kleynenberg verkreegh den
luyster en de zeden van syn werek naer
behooren van de Vroetschap met volle
van Bloemendaal. Overveen, Aerdenhout,
Vogelenzang en Santpoort,
in de gemeenten Bloemendaal en Velsen.
Woningbureau.
Kantoor van Vasie Goederen, Assuran
tiën, Hypotheken Bloemendaal's Woning
bureau
Ingang Kantoor Qloemendaalscheweg 113a.
Telef. 1765.
BELEEFD VERZOEK. Reflectanten, voor
tijdelijk of voor vaste woonplaats alhier, worden
beleefd uitgenoodigd, ten einde teleurstelling of
vergeefsehe overkomst te „voorkomen, hunne komst
vooraf te melden.
Te koop of te Huur zijnde perceelen.
BLOEMENDAAL.
3. Villa, bevattende10 kamers, balkon, clocets,
electrisch licht. Een en ander zeer modern
en van alle gemakken voorzien. Voor- en
achtertuin koopsom f12.500.
4. Villa te koop. Koopsom f 10.000.
5. Villa te koop. Koopsom f 6600.
6. Winkelhuis, midden in het dorp, drukste
gedeelte, zeer goeden winkelstand, geschikt
voor alle bedrijven. Beneden: winkel en
tuin, onder 't geheele huis groote kelder;
boven: 3 kamers, keuken, zolder. Solied
pand. Koopsom f10500.
7. Een dubbele villa: 13 Kamers, badkamers,
serres, hal enz., electr. licht, waterleiding,
clocets en verder voorzien van alle ge
makken. Koopsom, f25000.
8. Villa, in het hooge gedeelte; beneden: 3
kamers, ruime hal en vestibule, boven3
kamers, balkon, badkamer, zolder met 2
kamers. Electr. licht en waterleiding. Het
geheel is groot 1800 Q M. Koopsom
f23000. Huurprijs f 1500.'s jaars.
9. 1 illa, 10 kamers enz., modern en veel ge
riefelijkheden. Huurprijs, f 900.'s jaars.
11. Villa, hoog gelegen aan Duin en Bosch
van alle gemakken voorzien. Huurprijs
f700.—.
12. Villa, zeer modern en cofortable, ruime
vestibule, gang, 9 kamers enz. serre, electr.
licht, waterleiding w.c. Huurprijs f700.
13. Bovenhuis, 2 kamers en suite, zijkamer,
keuken, groot balcon, 2 slaapkamers en
zolder, aanvaarding na overleg. Huurprijs
f228:'s jaars.
14. Benedenhuis, 2 kamers en suite en 1 slaap
kamer, keuken en flinke tuin, aanvaarding
na overleg. Huurprijs f204.'sjaars.
19. Eenige beneden en bovenhuizen uit de hand
te koop. Zeer geschikt voor geldbelegging,
gunstig gelegen en goed gebouwde perceelen.
Koopsom nader te vernemen.
20. Villa nabij 't Station, vrij staand, rondom
fraai aangelegden tuin, bevattendebeneden
vestibule en gang met marmer, suite, serre,
zijkamer, ruime keuken en bergplaats, droge
kelder, le etage, portaal, 3 kaniers en bad
kamer en plat, zolder met twee logeerka
mers, boven en beneden closet en dienst
boden-privaat; 't geheel is groot 1000
M\ Koopsom f15000.