SCHOUWBURG
De Koopman
van Vcnclië.
LODEWIJK X
Kom je ook op d(
Bruiloft van Mietje'
Jansweg - Haarlem.
Zondag 29 October,
Ensemble
SOLSER EN HESSE
Dinsdag 31 October
touis Bouwmeester.
Vrijdag 3 Novembt
£ouis bouwmeester.
AGENDA.
BLOEMENDAAL.
Zondag 29 October, n. m. 2) uur. Nieuwe zaal
van „Rusthoek." Matinee „Anisterdamseh
Trio."
Zondag 29 October, 8 uur. Hotel „Welgelegen."
Uitdeeling der prijzen schietwedstrijd „Bloe-
mendaal-Commando."
Eiken Woensdagavond, van 810 uur inliet gym
nastieklokaal der O. L. S. te Bloemen-
daal, gymnastiek-exercitiën voor leden van
„Bloemendaal-Commando."
HAARLEM.
Koloniaal Museum. (Paviljoen.) Dagelijks ge
opend van 104 ure.
Museum van Kunstnijverheid. (Paviljoen.)
'Dagelijks geopend van 104 ure.
(jemeente 1 ijk Museum. Dagelijks geopend van
104 ure. Entree f 0.25 p.p. Ie Woensdag
van de maand vrij. Zondags van 103 vrij.
Bisschoppelijk Museum. (Jansstraat 79). Ge
opend behalve Zondags en R.-K. feestdagen
van 105 ure. Toegang 25 cents.
Stads-Bibliotheek. (Prinsenhof). Dagelijks ge
opend (behalve Zondags) van 104 uur.
Groote Kerk. Dinsdags van 12 ure, en
Donderdags van 23 ure. Orgelbespeling.
Teyler's Stichting. (Spaarne.) Geopend (be
halve Zaterdags en Zondags) van 113 ure.
De bibliotheek alle werkdagen van 14 ure.
Zondag 29 October, 8 uur. Schouwburg Jans-
w e g. Ensemble Solser en Hesse. O. m. Kom je
ook op de bruiloft van Mietje? Klucht, f 2.
1.50, 1.25, 1.—, 0.75, 0.60, 0.40.
Zondag 29 October, n.m. 2) uur. Concertzaal
Sociëteit Yereeniging. Matinee door het
strijk-orkest van Haarlem's Muziekkorps.
Dinsdag 31 October, 8 uur. Schouwburg Jans-
weg. Tournée Louis Bouwmeester. De Koopman
van Venetië. (Abonnementsvoorstelling.)
Dinsdag 31 October, 7j uur. Bovenzaal Nut van
't Algemeen. Zijlstraat. Cursus prof. Bolland.
Vrijdag 3 November. 8 uur. Schouwburg Jans-
weg. Tournée Louis Bouwmeester. Lodetcijlc XI.
(Abonnementsvoorstelling.)
AMSTERDAM.
Larensche Kunsthandel, Heerengracht 495. Tentoon
stelling van schilderijen en beeldhouwwerken
van Hetty Broedelet-Henkes, André Broedelet,
G. W. Knap en Tjipke Visser, tot 30 October.
VOETBAL.
BLOEMENDAAL.
Zondag 29 October, 2 uur. B V V. I„Allen Weer
baar" (Bussum). Terrein Meerenbergscheweg.
HAARLEM.
Zondag 29 October, 2 uur. H F.C. Haarlem
D.F.C (Dordrecht). Terrein Schoterweg.
2 uur. H F C.1IQuick II ('s-Gra ven huge).
Terrein Spanjaardslaan.
2 uur. H F.C. Edo—Neptunus (Rotterdam).
Terrrein Schoterweg.
HOCKEY.
BLOEMENDAAL.
Zaterdag 4 November, 2uur. B H C. I—B.H.C. II
(Competitie-wedstrijd). Terrein aan den Johannes
Verhulstweg.
worden gezegd en een nieuw gezichtspunt
wordt geopend. Hoe in-waar is het b.v. dat de
kinderen, als ze pas op school komen, na korten
tijd ziek worden, d. w. z. er openbaren zich
allerlei verontrustende verschijnselen: zij worden
stil, hangerig soms, verliezen hun blozende kleur
en helderen oogopslag, worden bijziende, krijgen
hoofdpijnen. Ook heel waar is de opmerking' dat
hoe verder men komt in de klassen der school,
hoe grooter het aantal „achterblijvers," m. a. w.
hoe kleiner het getal uitmuntende leerlingen.
De schrijver doet dan het voorstel de leerlingen
terug te brengen tot kleinere afdeelingen van
een 10-tal kinderen die ongeveer van gelijke
kracht zijn. Voorts heeft hij het over de z.g.
gevoelige periode, waarmee bedoeld wordt een
zeker tijdsverloop gedurende welke de hersens
van het kind kneedbaar zijn in bepaalde rich
tingen, overeenkomstig zijn specifische eigenschap
pen. Een eind verderop op dit punt terugkomende
ontwikkelt prof. Schouten een nieuwe stelling. Hij
onderscheidt n.l. een primaire en een secondaire
gevoelige periode, welke laatste meer bepaaldelijk
op paedagogisch gebied thuis hoort, maar welke
eerste toch eveneens deel uitmaakt van de „op
voeding." De primaire gevoelige periode van het
kind plaatst prof. Schouten in het tijdsverloop
tusschen de 10e en de 15e week van zijn voor-
geboortelijk bestaan. Het is n.l. bekend dat de
moeder dan het gevoeligst is voor indrukken van
de buitenwereld en het wordende kind daarvan
onmiddellijk en blijvend den terugslag ondervindt.
„Het is waarschijnlijk," zegt de schrijver, „dat
een zachte, geschikte volmaking der moeder
tijdens dit tijdperk, door middel van behendig
gekozen oefeningen, in een richting, die klopt
met hddr specialiteiten en die des vaders, ten
goede moet komen aan het wordende organisme
dan moet het gewaagd worden door uitgekozen
oefeningen bewuste eigenschappen in het kind
vuurvast te versterken. Zij zullen later zooveel
te scherper aan den dag komen, terwijl de op
voeder, daarvan op de hoogte gebracht, zooveel
te minder kans zal hebben in een verkeerde
richting op te gaan." Een zeer behartigenswaardige
opmerking aangaande de voertaal der kinderen
besluit het werkje. Prof. Schouten dringt er n.l.
ernstig op aan dat die voertaal de moedertaal zij
en het te vroeg beginnen met het leeren spreken
van vreemde talen gladweg uit den booze is.
Mschen van toelating tot gymnasia en hoogerV
burgerscholen. Rapport uitgebracht door G. van
Dorsten, hoofdonderwijzer aan de leerschool van
het Haagsch genootschapB. M. Cohen Stuart, oud
hoofd eener M. U. L. O. school voor meisjes en
J. van Zant, onderwijzer aan de Nutsschool. Uit
gave „Ontwikkeling" 1911.
De strekking van dit rapport sluit zich vol
komen aan bij hetgeen Jan Ligthart eenigen tijd
geleden in Het Vaderland schreef: een waar
schuwend woord tegen een al te hooge opvoering
der exameneisclien niet alleen, maar een over
lading van de kinderen met leerstoffen op de
L. S., waardoor de echte leerlust gedood wordt.
Achtereenvolgens worden de verschillende eischen
van de onderscheidene vakken van onderwijs op
de examens van 1908 en '09 nagegaan, en naar
aanleiding daarvan publiceert de commissie haar
voorstellen tot vereenvoudiging daarvan.
A. van der Meer-Brondgeest.
Bij den uitgever J. F. van de Ven te Baarn
zijn verschenen de volgende nuttige werkjes:
Ilabla wted EspunolSpaansche spreekoefe
ningen. Prijs f,0.30.
Practise lie Bibliotheek.
Spelenboek, handleiding voor verschillende spe
len, als domino, triktrak, halma, besique, colorito,
pandoeren, kleuren, whist, quadrille, hombre,
boston, een-en-twintigen, ecarté, piket en regels
van het kaartspel. Pr(js f0.35
De Hengelsport. Handleiding voor hengelaars,
f 0.35.
Het Konijnenfokken. Geïllustreerde handleiding
voor het verplegen en verzorgen van konijnen,
f 0.35.
Het boek der Etiquette. f0.35.
De samenstelling van Vliegmachinesmet opgaaf
van het materiaal. (Geïllustreerd) f0.35.
Wat zullen wij spelen? 100 spelletjes en kunstjes
voor kinderen. (Geïllustreerd) f0.35.
Handelscorrespondentie in vier talen, f0.35.
Bibliotheek voor Sport en Spel.
Wenkenvoor training voor den roeier en zwemmer:
f 0.35.
Paardensport. Wenken voor het onderricht in
het paardrijden, f 0.35.
Inhoud van De Auto van 26 October, No. 13: Officiëele
mededeelingen van de Ned. Automobiel-club; De interna
tionale automobieltentoonstelling te Berlijn De wagen der
toekomst?; Spyker-auto-keukenwagensBrief uit Parijs;
Van den Iiussischen Keizerprijs-tochtDe N. A. G. li:
Amsterdam; Ingezonden mededeelingen van lezers; Waar
schuwing. Motor wiel rijden: Otti. med. van de N.M.V.
Het vervuilen van bougies; Een paar dagen uit; Uit de
praetijk van den motorwielrijder; Vragenbus voor motor-
wielrijders; Industriëele mededeelingenHandels-en finau-
ciëele mededeelingenAllerlei.
Heemsteedsche brieven.
IV.
In mijn vorigen brief wees ik er op dat aan
de Camplaan een „tolgaardershokje" staat waar
door die laan zeer ontsierd is en sprak den
wensch uit, dat dit hokje spoedig mocht ver
dwijnen ik verzuimde echter, hoewel ik zulks in
mijn aanteekeningen die ik öp mijn wandeling
maakte vermeld vond, mede te deelen, dat
eenige schreden verder nog zoo'n steen des
aanstoots staat, het z.g.n. „kalkhuisje." Vroeger
diende dat, naar men mij in die buurt mede
deelde, tot bergplaats van metselmaterialen.
Tegenwoordig schijnt het in onbruik te zijn
geraakt en doet 't alleen nog dienst als urinoir,
als hoedanig het tenminste nog van eenig nut
is; gelukkig zullen er van gemeentewege oog-,
lijker en beter urinoirs geplaatst worden. Dat
kalkhuisje zag ik dan gaarne gesloopt.
't Ding schijnt particulier eigendom te zijn en
de eigenaar zal het misschien gaarne gebruiken
als een „sta in den weg" met het oog op een
bouwplan op de er aan grenzende gronden,
't Vervolg kan de lezer wel raden. Maar onder-
tusschen, 't ding blijft „een steen des aanstoots."
Zoo ook met de onbewoonbaar verklaarde
woningen die enkele minuten verderop staan.
Nog lang nadat het bord „Onbewoonbaar
verklaarde woning" aan die gebouwen was be
vestigd, woonden er nog menschen in. Nu zé
eindelijk ontruimd zijn dienen ze als mikpunt
voor de jeugd, 't Ligt voor de hand dat de
dingen er erbarmelijk uitzien en de intrede van
de dorpskom vanaf Bennebroek zeer ontsieren.
Maar ook hier weer ,,'t particulier eigenbe
lang."
De gestichten „Meer en Bosch" grenzen on
middellijk aan die bouwvallen, wat ligt nu nade^-
voor de hand dan de veronderstelling dat dé
eigenaar hoopt dat te avond of te morgen „Meer
en Bosch" dat stuksken grond zal annexeereii
voor een prijs welke een bouwondernemer er
nooit voor geven wil?
Wie zal dat dien eigenaar euvel duiden Maar
wij blijven zitten met onze pracht-entrée vanuit
Bennebroek.
Hoe verandert gelukkig de indruk van den
vreemdeling ten opzichte van Heemstede, als hij,
doorwandelend, 't schoone Raadhuis ziet, een
werkelijk trosch gebouw. Maar dat Raadhuis
brengt mij als vanzelf tot gedachten omtrent
liet doen en laten der vroede mannen, die hebben
besloten om eerdaags wederom voor eenige
achtereenvolgende jaren liet gemeente-reinigings-
werk aan te besteden. Dat aan dat werk in den
beginne, nu drie jaar geleden, nogal eens iets
haperde was te verklaren. En B. en W. èn de
aannemer moesten in en door het werk nog
ondervinding opdoen. Zoo bleek 't ook een
ongewenschte bepaling dat de aannemer op
r. k.-feestdagen geen dienst behoefde te doen.
Ongewenseht noem ik die bepaling, omdat geen
enkele rijksinstelling met de bijzondere r. k.-feest
dagen rekening houdt en het protestantsche deel
der bevolking onzer gemeente daarvan ook niet
weet.
In 't bijzonder in liet noordelijk deel onzer
gemeente weet het gros der bevolking absoluut
niet dat op een bepaalden dag de gemeente
reiniger niet verschijntgevolg daarvan is dat
de voorraad huisvuilnis en keukenafval heel
ordelijk buiten 't hek wordt geplaatst in afwach
ting van de komst van den gemeente-reiniger.
Edoch, de man verschijnt niet, kwajongens, hon
den en wind maken dat de inhoud der bakken
grootendeels langs de straat komt te slingeren.
Ben ik goed ingelicht, dan is de gemeente
reiniger verplicht den ingezetenen mede te dee
len dat hij op een anderen dan den gewonen
dag verschijnt, maar... de man doet het niet,
behoudens eeno enkele uitzondering, kan liet
ook niet doen. 't Is toch geen werk om aan de
huizen aan te schellen niet dé boodschap in
plaats van Maandag kom ik Dinsdag. Wat een
oponthoud geeft dat. Moet hij 't dan doen hij
wijze van den ouderwetselien omroeper Dan
moest hij nog wel eerst, vóór hij als aannemer
van den reinigingsdienst in functie trad, eene
proeve van zijne bekwaamheid in het „omroe
pen" afleggen! Neen, die bepaling van op r.k.
feestdagen vrij van dienst te zijn is, hoe men 't
ook bekijkt, foutief. We hadden gehoopt, dat
dit onderwerp in de vergadering van den raad
ter sprake zou zijn gekomen, maar niets daarvan.
Kom, Yereeniging tot bevordering van het
vreemdelingenverkeer en verfraaiing der gemeente
kom eens uit uw hoek en kijk eens, of hier
niet iets voor u te doen is!
Een Heemsteder.
PH0NETISCHE
KRONIEK.
.Spraakleer.
Door J. L. Kinqma.
Na de verschillende onder-
deelen behandeld te hebben, die vooral noodig
zijn bij het uitspreken der medeklinkers, zullen
wij thans op het verschil wijzen, dat er bestaat
tusschen klinkers en medeklinkers, om daaarna
over te gaan tot de beschrijving der verschillende
behandelingen, die dienen moeten om articulatie
te krijgen bij de laatsten.
Het verschil tusschen klinkers en
medeklinkers.
Indien men de klanken tegenover de mede
klinkers stelt, dan neemt men een groot verschil
waar, dat de lijn tusschen deze twee spraak-
machten scherp teekent.
Zien wij waardoor die scherpe teekening ontstaat
en laten wij beider vormingsvoorwaarden eens
nagaan.
Als er een klank wordt voortgebracht, dan is
er o.m. steeds sprake van
le. Voorafgaande natuurlijke ademhaling (de
abdominale of middenrifsademhaling).
2e. Het ademvolumen (geen luchtstroom, waar
van uitsluitend bij medeklinkers sprake is) verlaat
den geopenden mond.
3e Sluiting der neusholten bij optrekking van
het zachte gehemelte.
4e. Trilling der stembanden of voortbrengen
van het geluid (de stem).
5e. Regeling van die stem.
(ie. Een hoog of laag hard gehemelte.
7e. Bij het vormen der klinkers raakt de tong
nimmer het harde of het zachte gehemelte,
8e. Lengte en breedte van lip-openingen.
9e. Bij den zang zijn de klinkers de voor
naamste factoren, wijl de medeklinkers zelfs
zachter moeten worden uitgesproken, dan dit bij
den spreektoon het geval is, om het geluid meer
gelegenheid te geven zich krachtig te doen
hooren
Hoe geheel anders zijn die voorwaarden bij
de medeklinkers.
le. al is het, als ereen medeklinker moet wor
den voortgebracht, geen absoluut vereischte vóóraf
adem te halen. Bij niet voldoende adem kan
men nog wel een medeklinker vormeneen bewijs
daarvan kan het stotteren geven.
2e. Het ademvolumen verandert in een lucht
stroom door uitblazing, zooals bijv. bij de en
bij de s, waarbij het uitblazen meer in sissen
verandert.
3e. Worden de neusholten niet altijd gesloten
en vormt zich dan het nasaal geluid, waarbij de
lucht alleen door den neus gaat zooals bij de
m, n en ng.
4e. Het vibratie geluid, dat ontstaat door het
optrekken van het zachte gehemelte, bij de
sluiting der lippen, zooals bij de b, of bij de af
sluiting van het harde geherrielte door de tong,
zooals bij de d.
óe. Geluidloosheid, zooals bij de t, enz.
6e, Kxplotiegeluid, of uitstooting van opge
hoopte lucht zooals bij de 6, p. t, d, en k.
7e. Zachte aanraking van de tong met het
harde gehemelte, zooals bij de g en ch.
8e. Sluiting van liet harde gehemelte door de
tong met behoud van lucht daartusschen, zooals
bij de d en t.
9e. Bromgeluid zooals bij de w.
Treedt men nu in vergelijking, dan komt men
tot de ervaring, dat bijna geen der voorwaarden van
de klinkers homogeen gaat met die der mede
klinkers. Is het van de eerste vooral een ken
merkende eigenschap, dat de adem als volumen
den geopenden mond verlaat, zoo kenmerken
de laatsten zich door den luchtstroom, die voel
baar kan worden waargenomen en van geheel
ander karakter is,- dan het ademvolumen. Bij het
vormen nu van klinkers en medeklinkers, dient
hierop ten zeerste te worden gelet, want waai
de luchtstroom begint, houdt de klank op
klinker te zijn.
Lezing over fransche
KUNST EN dichtkunst.
LETTEREN. Woensdag avondhield Mevrouw
M. I.. Boldingh-Goemans in „de-
Kroon" voor een niet groot, maar uitgelezen
gezelschap, de eerste van een 6-tal lezingen, die
zij voornemens is te houden. Voor dezen avond
was haar onderwerp: de dramaturg l'ierre Cor-
neille (geb. 1606 te Rouaan.)
Vooraf gaf spreekster een korte toelichting
over de Annales politiques et litteraires te
Parijs, welke annales haar bij haar voor drachten
ten voorbeeld strekten. Vervolgens gaf spreekster
een interessante levensbeschrijving van den
dichter Corneille. Hiervan liet volgende:
De ouders van Corneille behoorden tot de
gegoede burgerklasse, hadden hem voor de
„rechten" bestemd, voor welk doel hij van 1615
1622 bij de Jezuïeten studeerde. In 1028 werd hij
advocaat. Of hij ooit gepleit heeft is echter niet
te zeggen, want zoo vaardig hij was met de pen,
zoo onbedreven was hij in 't spreken.
In 1629 werden zijn dramaturgische talenten
bij toeval ontdekt, toen hij een blijspel schreef
naar aanleiding van een liefdesavontuur. Met
Le Cid ecliter, in 1636 verschenen en verre
boven de toenmalige litteratuur uitstekende,
haalde hij zich de jaloezie op den hals van kar
dinaal De Richelieu. Hem was 't te wijten dat
de academie over dit werk een zeer ongunstige
beoordeeling velde. Door Corneille werden de
„eenheidswetten van Aristoteles" weer op 't
fransche tooneel ingevoerd. Maar daar hij zich.
wat den lijd betreft niet geheel aan die wetten
hieldhad hij allerlei kleinzielige aanmerkingen
te verduren.
Vijf jaren na Le Cid verschenen zijn klassieke
werken Cinna, Horatius, e.a.
Na nog eenige bizonderheden over Corneille's
karakter en dat van de hoofdpersonen zijner
werken meegedeeld te hebben, werden dooi
spreekster eenige van de mooiste gedeelten van
Le Cid voorgedragen, op een een wijze, als menig
groot verzenzegger haar niet verbeteren zou,
want behalve een bewonderenswaardige vaar
digheid in 't Fransch, bezit spreekster een groote
dosis uitbeeldingsvermogen, in 't kort alle gaven,
om het schoone in de taal van den grooten
dramaturg Corneille volkomen tot zijn recht te
doen komen. Voor hén, die liet Fransch in al zijn
welluidendheid willen hooren, zijn deze hijeen-
komsten dan ook als 't ware geknipt.
Na de pauze zou spreekster 't hebben over
Horace. Tot onzen spijt hebben we hier echter
niet meer van kunnen genieten.
V.
Het bestuur der Yereeniging
LIEFDADIGHEID. voor „Steun of tijdelijke vervan
ging der huisvrouw" verzoekt
ons het doel dezer vereeniging eenigzins nader
bekend te maken, waaraan wij gaarne voldoen
Bij de meer gegoede families komt het dik
wijls voor, dat de vrouw des huizes onverwacht
en soms zeer spoedig iemand noodig heeft, die
haar tijdelijk vervangt of terzijde staat. Het zal
voor haar dan moeilijk zijn, om dadelijk een
geschikt en geheel betrouwbaar persoon te vinden.
Tevens zijn er vele jonge dames, die genegen
zijn, om tegen betaling of misschien ook gra
tis tijdelijk hulp in liet gezin te verleenen.
Deze twee categorieën van personen op de
meest eenvoudige en praktische wijze tot elkaar
te brengen, is het overigens geheel beianglooze
doel dezer vereeniging.
Hiertoe is het in de eerste plaats noodig, dat
de dames, die tijdelijk hulp willen verleenen,
zich wenden tot de secretaresse der vereeniging,
en kunnen dan de families van af 1 Januari
1912 bij voorkomende gelegenheid aan het zelfde
adres de verlangde hulp aanvragen.
Voor degenen, die de zaak willen steunen,
bedraagt de jaarlijksclie contributie f 0.50 of meer
naar verkiezing. Donateurs zijn zij, die 5in
eens storten. De dames, werkende leden, be
hoeven geen contributie te betalen.
Reglement wordt op aanvraag toegezonden.
Secretaresse is mevr A. A. Weigelvan Otterloo,
Tempelierstraat 13, Haarlem.
een schuur? Is het zonde, vraag ik, als onze
kunstenaars hun beste gaven wijden aan de kerk
Een edel gelijnd wit marmeren beeld, een warm-
tintig vroom schilderij, een zacht gekleurd glas
raam, wat smaakvol aangebrachte bloemen
,,'t AVerkt alles op de zinnen" zegt vader, en
haalt daarbij de bekende spreuk van het aan
bidden in geest en in waarheid aan. Waar ik
het niet minder toepasselijk dichtje van De Ge-
nestet inbreng:
Echte zin voor 't schoone
Sluit ook vroomheid in:
Vroomheid derft haar krone
Zonder schoonheidszin.
Wij missen „stemming" in onze kerk, en die
is noodig, bij liet binnentreden al. Ik zal geen
kwaad spreken van onze kleine godshuis hier,
omdat het me lief is geworden door de woorden,
die ik er hoorde spreken, maar, ach, ik zou liet
toch zoo gaarne een ander, een inniger aanzien
willen geven; Die kale witte muren, die stijve
bankrijen, die onooglijke preekstoel, dat armzalige
orgeltje ze bezorgden me in den aanvang
koude rillingen 1 Hoe kunnen wij aanbidden in
geest en in waarheid in een omgeving, die de
verpersoonlijking lijkt van leelijkheid en —gie
righeid? Anton maakte eens een snedige op
merking, zonder dat hij afwist van het gesprek
tusschen vader en mij hierover: „Kee," zei hij
nadenkend op een Zondagmorgen toen we uit
de kerk kwamen, „sluiten de menschen onder
het bidden daarom de oogen, omdat ze dan al
het leelijke om zich heen niet kunnen zien?"
Ik zei daareven dat stemming noodig is in
een kerk. AVaarvoor gaan wij naar de kerk?
„Om een goed woord te hooren" zeggen velen.
Daar kan een lezing even goed voor dienen,
antwoord ik. Men gaat naar de kerk om naar
de kerk te gaan. Daarom is het eigenlijk dwaas
alleen Zondagen daarvoor te houden, de kerk
moest altoos open zijn, omdat behoefte om alleen
te zijn met je geloof, niet aan eenigen dag
gebonden is. Het Godshuis moest wezen: een
toevlucht, een rustplaats, een vredeoord, altijd
daar voor den bedrukte. Ik moet altijd laeheil
als ik de menschen hoor zeggen: „Ja,'t was een
mooie preek, ik ben erg gesticht uit de kerk
gekomen vandaag." Voor mij n.l. is de preek
niet het voornaamste van een kerkgang.
Maar helaas, hij ons protestanten vult de preek
haast den heelen dienst, ja, de preek is de dienst
zélf bijna geworden! De preek sticht, niet de
kerkgangLacy
AVat is dan kerkgaan voor mij? Tot zichzelf
inkeeren in een daartoe bij uitstek geschikt
gemaakte omgeving: een al is 't maar een
oogenblik stille contemplatie, een weg-zijn
uit je gewone doen en laten. Een oogenblik
mensch-af te zijn. Of liever mensch-opOmhoog!
En zie, als je dat gelukt is, dan kun je „gesticht."
uit de kerk komen, al had je heele kerkgang
uit niets anders bestaan, al had je geen woord
van een preek of wat ook gehoord. O zeker,
een goed woord kan soms zoo heerlijk aandoen,
ongetwijfeld. Maar eerst Gods stem beluisteren,
daarna die eens menschen
En Gods stem hoor je bij het binnentreden
dier ernstige, rustige gewelven eener hooge
cathedraal, waar alles spreekt van schoonheid
en vrede, waar 't je te moede wordt alsof een
koele hand op je voorhoofd wordt gelegd en je
stormend hart tot rust brengt.
Dat het allereerst en dan een hartelijk woord!
Geen gefilosofeer over alledaagsche dingen, zoo'n
gemoedelijk praatje over koetjes en kalfjes, wat
vaderlijk gemaan tot vriendelijkheid en minder
papperlappapperigheid in je dagelijksch leven!
Ook geen geleerd uitgepiuis van passages in den
bijbel met de noodige steken, (liefst onder water
op mogelijke andersdenkenden! Maar een kloek
woord, getuigend van een groot geloof dat gloeit
en straalt als een klare, vaste vlam. Een zich
met hart en ziel geven in een warme, mee-
sleepende (belijdenis van wat daar binneii in
het hart van den prediker leeft. Niet een pedant
„AVordt zoo als ik!" Maar een jubelend: „Ziet,
ik ben zoo gelukkig1" Dan komt in de hoorders
wel vanzelf een: „Ik wil ook zoo worden."
En als je dan, warm van hart zegt„Ik
ben gesticht uit de kerk gekomen," dan zou ik
dat van harte nazeggen. Toch blijf ik er bij: het
hoofdbestanddeel eener kerkgang is niet de preek
maar de geloofsaandoening zelf, de stemming"
zoo je wilt. Dat andere is toegift. Een heerlijke,
maar toch toegift.
Jammer, jammer dat liet zoo vaak anders is
in onze kerken! En aangezien bij de menschen
de omgeving zooveel af of toedoet tot hun
„stemmingen", ware liet toch zoo verkeerd niet
die 'omgeving, in dit geval het kerkinterieur,
wat aantrekkelijker te maken. AVeet je wat ds.
Vermaren zeide?
„Op de zinnen werken? En wat zon dat?"
„Vermaren!" riep vader ontzet.
„AA'elja, vraag ik, wat zou dat?"
„Omdat hen dat zou afleiden."
„Of juist inleiden? Ik beschouw onze zin
nen niet als onze vijanden, maar als de mid
delen waardoor we geraken tot het hoogere gees
telijke leven. AVat heeft een mensch die blind,
doof, zonder gevoel of reuk is voor geestelijk
leven? Mist hij niet, om maar iets te noemen
de ontroering welke een prachtig natuurtafereel of
een schoon muziekwerk opwekt? Afleiden? Ik ge
loof er niets van. En ik ga nog verderlaat de kerk
zóó mooi zijn dat ze de menschen lokt tot bin
nenkomen. De rest komt vanzelf, heusch. Aan
den prediker dan de taak die eerste aandoenin
gen van ontroering uit te werken, welke taak
voor hem te gemakkelijker is, waar de „stem
ming" niet wordt bedorven door kale vloeren,
en naakte muren".
i A'ader antwoordde niet, maar heeft nu zoo
j eenmaal zijn vaste meening. Ik was blijde, een
geestverwant te hebben gevonden
Is het niet wonderlijk, dat ik op een brief uit
het „mondaine" Parijs antwoord met een over
de kerkZoo zie je hoe al schrijvend het eene
onderwerp vloeit uit het andere. En al even
toevallig, eindigen we allebei met een en den
zelfden persoon.
Ik maak me ongerust over den diplomaat. Ik
weet 't niet, maar het beroep al staat me niet
erg aan. Laat eens wat meer los aan
Ouderwetscli Keetje.
De Arereeniging „Tot S
Den 4den November e.k. zal het 2;
Jen, dat te Nijmegen werd opgericl
.ring „Tot Steun", voluit geheeten c
t„t Steun van A'er waar loosden e
Een kwart eeuw heeft deze hoogst
jjn.r haar zegenrijk werk verricht
-lokkig, verwaarloosd menschenk
haar zijne redding te danken. 1
Cot Steun" die zich in de laatsl
bezigb°udt met de verpleging van
kinderen zij lieeft er thans onge
hare hoede besteedt dezen ui
Meestal worden de kinderen opg
zinnen ten plattelande, hoewel,
de oudere jongens, die een ambac
oudere meisjes die in een burger
geplaatst, ook in «le steden ver
evenwel niet mogelijk, dat kinden
waarloosd, van de straat worde
dadelijk worden uitbesteed; va
vereeniging „Tot Steun" in den
een 4tal doorgangshuizen heeft
Boschzicht voor 20 meisjes onder
Veldzicht voor 2(1 meisjes hover
Veldzicht voor 15 jongens boven 1
zicht voor 20 jongens onder 14 ja
zijn gelegen te Apeldoorn het
Ook deze doorgangshuizen misser
lijk het gestichtskarakter en zij
gezinnen. De opvoeding der kinc
in vrijzinnig-godsdienstigen geest-
De vereeniging, wier hoofdbest
dam zetelt, telt in verschillende
land hare afdeelingen, waardoor
decld wordt. In verscheidene
liet 25 jarig bestaan feestelijk
Amsterdam zullen Zondagavond
AAA gnummers in liet Concertgebi
hunne zangnummers ten gehoor
spreekt vanzelf, dat de vereeni
denking dienstbaar tracht te
v«-sterking barer finantiën. Die v
i.i zeer noodig, want de opvoeding v
is geen kleinigheid! Een ieder,
voor liet praktische werk der v
Si un" waardoor de jeugd over wie
men zoo vaak klaagtop het goe
geleid, worde lid «Ier vereenigin
as zoodanig op hij «1e secret
1 ifdbestuur Mejuffrouw M Ja
Bussumliet lidmaatschap kosi
ia ar indien men zicli voor eer
verbindt, zal dit de vereeniging
v Ikom zijn.
Reclame en
HANDEL EN Philips
NIJVERHEID. Reeds meermalei
op gewezen da
..reclame" van de Philips Met
fabriek te Eindhoven haar taak
beid verstaat. Konden wij verlet
logus dezer firma aankondigen a
I onovertrefbaar kunststuk op d
i thans bereikt ons een nieuwe d
j in de schaduw stelt. Het omsla;
l «an aandachttrekkende kracht. 1
fiere, brahantsche schoone, in
het titelblad, komt door e
onder meer:
G «HMMiHI
«■a—nmuwBssri
Optreden van:
LOUISE FLEURON,
de gevierde Soubrette.
Aanvang 8 uu
Prijzen der plaatsen:
Erontbalcon f2.Zijbalcon e
Stalles fl.50, Frontloge f 1.2-
Parterre f 1.Zijloge f 0.75, An
phitheater f 0.60Gaanderij f0.4
TOURNÉE
(Ahonnementsvoorstelling).
(BaamniK
Tooneelspel in 8 bedrijven v
SHAKESPEARE.
Aanvang 8 uur,
TOURNÉE
(Abonnementsvoorstelling).
Drama.
Aanvang 8 u
