Bloetnendaal, Kaarlet», Keetnstede en omliggende plaatsen.
ALGEMEEN WEEKBLAD
VOO
VOOR
KANTOREN:
Bloemendaalscheweg 49. Tel. 1837. Bloetnendaal. Gedempte Oude Gracht 63. Tel. 141. Haarlem.
6e Jaargang.
ZATERDAG 13 APRIL 1912
No. 15
Het Bloemendanlsch Weekblad.
Prijs per
halfjaar f 1.25
bij vooruitbe
taling'.
Prijs per
nummer fO.lO
Advertentiën
10 cents per
regel
bij herhaalde
plaatsing
korting.
Dit nummer bestaat uit 4 bladzijden.
Wat moet er nu met Kuyper
gebeuren
Het Ideaal is groot èn goed te zijn.
(Uit„Het leven van Frank Ro
zelaar' door Lod. van Deyssel.)
Wie voor den één een meerdere is,
kan zelf weer, in vergelijking met een
ander, een mindere zijn
(Uit: „Gezag", door C. Pekel
haring.)
Wanner wij iemand ontmoeten, die
dezelfde of ongeveer dezelfde ver
leidingen en beproevingen heeft moe
ten doorstaan als wij en die beter
uit dien strijd te voorschijn is geko
men, dan beschouwen wij hem met
eenige achting. En hoe meer moed en
kracht hij heeft moeten bezigen om
den Booze te overwinnen, des te meer
achten wij hem. En zulk een persoon
boeit ons en zal ons kunnen afhou
den van kwaad, meer dan iemand
anders, en ook, als hij niet in onze
omgeving is, zal reeds de gedachte
aan hem ons sterken ten goede
m. a. w. hij zal gezag over ons
oefenen.
(Uit: „Gezag", door C. Pekel
haring.)
Wie weten wil voor welke nederlan-
ders hij op zijne hoede heeft te zijn, neme
afschrift van de lijst der personen die
gevolg hebben gegeven aan de uitnoo-
diging van dr. A. Kuyper om met hem
en jalleen.te zijner «ere mede aan te zitten
aan den avondmaaltijd in hotel „De Oude
Doelen" te 's-Gravenhage een paar dagen
geledenhij voege daaraan toe de namen
der lieden die een dag te voren, Kuyper
ter eere, redevoeringen hebben gehouden
in Utrechtmaar de hamen der eersten
onderstrepe hij. Daar zal aan dien tafel
gebeden zijn, wellicht ook een stuk uit
den Bijbel gelezen, zooals naar men zegt
gewoonte is bij Kuyper aan huis. Maar
er zal ook cognac zijn gedronken en veel
soorten wijn en likeuren.
Men zij voor zulk soort lieden op zijn
hoede. Want zij hebben gelijk, wanneer
zij tot elkander zeggende liberalen
hebben geene eenheid in hunne wereld
beschouwing z o o a 1 s w ij, één man na
pratende, dat hebben. En zij bekomen
door dit gelijk een soort schijn van
recht.
En zij krijgen een schijn van onweder-
staanbaarheid, doordat zij zich jegens
elkander ook over anderen steeds uit
spreken in oorlogstermen„legioenen",
••bloed" dat „aan handen kleeft", „kas-
tcelen die worden veroverd"en ook
FEUILLETON.
HET VERGIF IN DEN LOOP
DER TIJDEN.*)
Veelal wordt het denkbeeld vergif en ver
giftiging samengekoppeld met een crimineele
daad. Feitelijk echter hebben die woorden
een veel grootere beteekenis dan in den regel
in liet dagelijksch leven er aan gegeven wordt.
Een zoo ruime beteekenis zelfs dat het moei
lijk is van het woord vergif een definitie te
geven. In de wetgeving zal men een omschrij
ving van het begrip vergiftiging tevergeefs
zoeken en vraagt men naar een begrip in
wctenschappelijken zin, dan zal men ten ant
woord krijgen dat absolute vergiften niet
beslaan. B.v. Kattekruid (arsenicum) kan
j ook een voedingsmiddel zijn en het zeer
onschuldig lijkende keukenzout kan een ern-
j stige vergiftiging ten gevolge hebben wan
neer liet in te groote hoeveelheid in het bloed
I overgaat. Zoowel in het eene als in het andore
geval is het- duidelijk dat het idee vergif
niet absoluut is. Het zal afhangen van de
wijze en de mate waarin het wordt toege
diend. Men gaat dan ook van een verkeerde
g «lachte uit door te meenen dat vergif alleen
I dient om er een moord mee te begaan. Men
Don zelfs de stelling kunnen verdedigen, dat
I de geschiedenis der vergiften een stuk be-
IschaviugsgeschiedenduS is, want naarmate de
Ibeschaving toenam, is ook onze kennis van
[de vergiften toegenomen.
Het is een hoogst opmerkelijk feit, dat het
[vrouwelijk geslacht dat zich altijd onder-
Ischciden heeft van de mannelijke individuen
|door een geringer criminaliteit, verreweg cle
Wij ontleenen de volgende interessante bijzonder
heden aan een door Prof L. van I taille gehouden rede te
|S Hage in het Natuurkundig Genootschap, medegedeeld
Koor de „Nieuwe Courant".
krijgen zij iets onwederstaanbaars door
dat zij veel praten en veel eten.
En verder worden liumic verrichtin
gen op zoo ruime schaal wereldkundig
gemaakt, dat men hen onwillekeurig zou
houden niet alleen voor zeer gewichtige,
maar ook voor zeer beminde nederlan-
ders.
En toch is van dat alles niets aan in
dien zin als zij het zouden willen doen
gelooven.
Want wie verzekerd is in zijn gewe
ten, slaat niet zulk een verschrikkelijken
bluf en beroemt zich niet in het open
baar, een echten krachtpatser gelijk, op
de sterkte zijns lichaams.
En wie waarlijk leeft uit den Geest
praat niet veel en eet niet veel en drinkt
niet veel.
En wie zich bemind weet bij dat deel
van zijn volk bij hetwelk hij bemind
wil zijn, zorgt niet zelf wat hij zelf
bedacht ter eigen e.ere, wereldkundig te
doen worden op groote schaal. En dat
doet Kuyper; niet alleen is hij geabon
neerd bij iemand, die hem geregeld alles
zendt wat over hem liet licht ziet tot
het kleinste snufje, maar zekere geest
verwanten, althans helpers van hem,
zorgen dat geregeld de alles slikkende
Pers zijnens namens vol blijft.
De vertooning in Utrecht, het maal
tijden in Den Haag, het is den voor zijn
uitverkoren volk lijdenden en strijdenden
ged Jehovah, die van den Sinaï zijn
donder bliksemt en het land der hei
denen met plagen teistert welgevallig,
maar het is den christen zoo misselijk,
dat hij uitroept: Satan ga achter mij.
Dr. Abraham Kuyper - is 75 jaar. 40
jaren van dat leven heeft hij' gebruikt
voor leugen. De „Standaard" is te allen
tijde door zijn pen het nederlandsche
leugen-blad bij uitnemendheid geweest.
Het is de nederlandsche standaard van
den weidoordachten en vooropgezetten
leugen.
Thans bulkend van het geld en wel
doorvoed is het de weldoorvoede leugen.
Het is de leugen, die zich nu achter
dienstbaarheid van anderen, want dat
is geld, verschanst, het is nu de tot
rust komende, bloesemende leugen.
Wat moet met Kuyper achter die ver
schansing nu gebeuren? Nu moet hij
alle krachten van de politieke tegen
standers tot zich trekken, als Napoleon
de geallieerden in 1814.
Kuyper is wel groot, maar nimmer
goed geweest. Goed worden doet men op
zijn 75stc jaar niet meer. Wat gaat het ons
baas is van het mannelijk geslacht wat be
treft de toepassing van vergiften, hetzij om
te voldoen aan de zucht om erfenissen mach
tig te worden of om liefdesdrama's te ver
bergen of vrouwen uit den weg te ruimen
die haar in de bevrediging van haai' harts
tochten in den weg stonden.
Reeds de mythologie leert ons hoe de
•Medea's en de Circe's het vergif hanteerden
en uit de oude geschiedenis is het bekend,
hoe de koning van Pontus een kenner was
van al de vergiften van zijn tijd en door het
geregeld innemen daarvan zijn lichaam im
muun wist te maken, opdat zijn vijanden geen
vat op hem zouden hebben. Ziedaar reeds
in do hooge oudheid door Mithridates de
serum-therapie toegepast.
In de eerste eeuw na Christus onder Keizer
Nero was Ddoscorides de groote vergiften
kenner en in de dagen van de consuls ver-
eenigden zich vrouwen tot gezelsehapi'en van
giftmengsters, die de geraffineerdste vergif
ten wisten te bereiden om zich van hun
vijanden te ontdoen.
Italië is door de eeuwen berucht geweest
in de geschiedenis der criminaliteit op het
gebied van vergiftigingen. In de 15e en 16"
eeuw heerschte aan de kleine Italiaansclie
hoven een waar schrikbewind. Men kent de
slechte reputatie der Borgia's, van Alexan
der die tal van kardinalen door vergif om
liet leven bracht en op het laatst zelf het
slachtoffer van een giftmoord werd. In de
17" eeuw treedt liet aqua Tofana op, het ver
gif dat zeer langen tijd een klassieke be
ruchtheid heeft gehad. Het was een oxyde
van rattekruid, zeer aangenaam van aroma,
dat zijn naam ontleende aan de giftmengster
Tofana, die de aanvoerster werd van een ver-
eeniging van vrouwen die in Napels, Palermo
en Rome haar operatiën verrichtten. Het viel
op, dat achtereenvolgens een groot aantal
dan aan, dat hij in bluf, ,in lichaams
kracht wellicht ide meerdere is van menig'
anderen ouden heer?
Met achting kunnen wij ons plaatsen
voor een Fabius, een Lohmau, lieden die
ons, liberalen, haten met gelijken haat
als Kuypermet een echter haat wel
licht, met, geestelijker haat althans en
zonder jalouzic gelijk liij. Maar Kuyper,
die nog nimmer in zich zeiven iets over
wonnen heeft,zelfs niet het eerste kwaad:
de lage menschelijke ijdelheid, hij boeit
ons niet. Voor hem, die dorstte naar
gezag, bestaat in ons niets van ontzag.
Voor hem past ons slechtswaakzaam
medelijden. Wanneer eenmaal dat drukke
hoofd doorgroefd van pijn, zal neder-
liggen op het bleeke kussen, en alles wat
hij heeft misdreven, misdreven aali de
wijsheid "Gods, die niet wil dat in gees
telijke aangelegenheden met bluf en
trommelslag wordt gedonderjaagd, mis
dreven als minister aan de vrijheid onzer
Koningin, misdreven met pen en daad
aan tal van edele mannen, die het wel
zijn van ons volk betrachtten, misdreven
aan zijn eigen kroost dat hij een naam
nalaat met innigen haat belast en met
den afschuw van de stillen in den lande,
dan zal de rijzige figuur van Christus aan
die legerstede staan en vragenoch
waarom? Waarom hebt gij het hoogste in
het uiterlijke altijd meer geacht dan liet
geringe in het Koninkrijk der Hemelen?
.Enniet Ik ben om u gestorven in een
lang vervlogen tijd, zal het woord lui
den maar: gij zult sterven genageld aan
het kruis uwer verwereldlijking om voor
het te laat is, te leeren, dat ik niet
regeer door kra-cht, maar door liefde.
Arme groote rijke man.
T.
Wandeltochten.
PLAATSELIJK Door onze afdeel ng der
NltUWS. Nederlandsche isauuur-histo-
rische vereeniging zullen on
der lei-ding van den heer Jac. P. Tiiijsse op
de volgende dagen wandeltochten gemaakt
worden
1. Vogel-wandeling op Donderdag 25
April. Samenkomst 's avonds 7 uur bij de
school der Bloemendaalsclie schoolvereeni-
ging. Bij slecht weder op Vrijdag 26 April.
2. Excursie op Zondag 12 Mei. 's Mor
gens half zeven B. S. V.
3. Vogel-wandeling op Donderdag 30 Mei.
's Avonds half acht B. S. V.
4. Excursie op Zondag 9 Juni, 's Morgens
6 uur. B. S. V.
5. Vogel-wandeling op Donderdag 20 Juni.
's xVvonds 8 uur B. S. V.
Waarschijnlijk zal op Zondag 7 Juli een
jonge vrouwen plotseling weduwe werden.
Aan het hoofd van de bende stond La Sparra,
onder leiding van Tofana, die de vergiften
bezorgde. Toen de justitie door list achter
het geheim was gekomen en Tofana gevan
gengenomen en op de pijnbank was gelegd,
kwam htet uit dat zij niet minder dan 600
personen, waaronder twee pausen, Leo III en
Clemens XIV om het leven had gebracht.
Van Italië, het klassieke land der vergif
tigingen, sloeg het euvel over naar Frankrijk.
Bekend zijn uit le drame des poisons
van Brentano de monsters in vrouwenge
daante Madclon d'Aubray en Mme De Brin-
villiej-s. Laatstgenoemde da-me was op dit
gebied zoo gefaff.neerd slecht, dat zij onder
den schijn van liefdadigheid te beoefenen,
wijn en gebak uitdeelde aan arme pat.ënten
in de hospitalen. De lekkernijen waren be
deeld met doses rattekruid, waarvan zij de
werking ijverig bestudeerde en toen zij haar
wetenschap genoegzaam verrijkt had, tot haar
eigenlijke operatie overging. Deze bestond in
liet tot 28 a 30 maal toedienen van het 'ver
gif -aan haar' vader. Toen deze er aan bezweek,
waande zij de erfenis haar eigendom. Maar
ze had ook nog broers. Ook die gingen den
weg van den vader op. Sedert heeft het
rattekruid den naam gekregen van „poudxe
a s u c c e s s i o n".
In Parijs krioelde het in die dagen van
giftmengsters, toovenaars en toovenaressen.
Er kwamen zoo vele misdaden voor, dat
I.odewjjk XIV een speciale rechtbank instelde,
la (Jliapelle a r d e n t e, waarvoor tus-
schen de jaren 16791682, 4 200 beschul
digden wegens vergiftiging terecht stonden.
Toen Mme De Montespan (de bekende
cause célèbre met La Voisin) gevaar
liep er voor te moeten verschijnen, meende
Lodewijk de rechtbank te moeten opheffen.
Na deze verschrikkelijke epidemie van ver-
groote excursie naar Bergen (broed-kolonie
'meeuwen, enz.) plaats hebben.
Verschenen is „Een woord over de Tarief-
wet" tot de nederlandsche vrouwen. Uitgave
van het antd-tariefwet-comité, Prinsengracht
721, Amsterdam. Wij vestigen de aandacht op
deze uitgave, omdat niet alleen voor onze
bloembollenhandelaren, maar voor onze huis
moeders evenals voor andere, het tot stand-
komen der ongelukkige tariefwet-Kolkman
een ware ramp zoude zijn. Binnenkort zullen
eenige honderden dezer groene boekjes kos
teloos in onze gemeente worden verspreid.
Met genoegen zullen onze lezers uit het
ingezonden stuk in dit nummer van de hand
van den heer Bos vernemen, dat de schiet-
vereeniging „Generaal Joubert" niet is eene
r.-k. schietvereeniging maar eene gewone of
gemengde. Terecht wordt overal in ons land,
waarin ojider de niet-r.-k. enkele fatsoenlijke
menschen voorkomen het stelsel van afschei
ding en afzondering, waaraan op vele plaat
sen door r.-k. wordt gedaan, afgekeurd. Er
is geen verheffender geestelijken omgang
denkbaar dan met andersdenkenden. Gemis
van zoodanigen omgang' doet uit den aard
der zaak het denken allengs geheel ophouden.
Achter de „barrière heeft in het bijzonder
liet nederlandsche volk nooit iets anders ge
vonden dan verslapping van geest en goede
zeden, in de 18e eeuw, in Atjeh, in zijn ves
tingstelsels. Zou het in de samenleving'
niet een vaste wet zijn, dat afzondering
doodt? Is dit nu plaatselijk nieuws? Ja zeker,
want wij willen aan deze beschouwing het
plaatselijk nieuwtje vastknoopen, dat ons
jaarboekje „Help u zelf' dit jaar iets latei-
zal verschijnen elan andere jaren, met het
oog op de vele verhuizingen, die in Mei plaats
oog op de vele verhuizingen, die in Mei
plaats hebben,, dat wij gaarne nieuwe ver-
eenigingen hopen te kunnen vermelden, meer
dan verleden jaar, als bewijs, dat in Bloemen-
daal de samenleving ingewikkelder, echter en
daarmede tevens aangenamer is geworden.
Omstreeks half zeven ontstond gisteravond
een verzakking in den grond op den hoek
Bloemendaalscheweg en Korte IGeverlaan. De
harde grintlaag was onder de zware d.ukking
van een volgeladen wagen bezweken en nu
bleek, dat zich in den grond een groot gat
bevond tot welks vulling heel wat zand noo-
dig was. Hedenochtend werd een afdoende
herstelling aangebracht.
De Rustenburcherweg heeft een nieuwe be
strating ondergaan, die hoog nooclig was.
In een artikel voorkomende in de „Stads-
Editie" van gisteravond wordt de aandacht
gevestigd op het wemschelijke om het Binnen
pad te Overveen voor wielrijders te sluiten.
Ook ons lijk't dit zeer wens-ohelijk, hoofd
zakelijk voor de veiligheid van de kinderen
der bewoners van den Bloemendaalscheweg,
die hier spelen. Vroeger was het pad voor
wielrijders verboden.
De Paaschgangers naar Bloemendaal trof
fen het dit jaar al zeer slecht. Als gewoon
lijk, op den tweeden dag vooral, waren veel
giltigingen, volgt een kalme 18° eeuw en
ook in -de 19" verneemt men slechts van
enkele geruchtmakende processen waarin ook
weer vrouwen de hoofdrol speelden, o.a. in
Nederland de giftmengster vrouw Van der
Linden. Daarentegen kenmerkt de 19« eeuw
zicii door een paar ontdekkingen die eeniger-
mate paal en perk zouden steden aan de ver
giftigingen. Tot dusver had men geen middel
leeren kermen om het bewijs te leveren dat
iémand vergiftigd was. Daarin kwam ver
andering, toen in 1839 een jong Engelscli
scheikundige, Marsh genaamd, een methode
ontdekte om arsenicum op te sporen. Sedert
is het aantal vergiftigingen enorm verminderd
en toen de giftmengers daartegen trachtten
te reageeren door de chemie te gaan bestu-
doeren ten einde met organische vergiften
hun schade in te halen (spr. herinnerde aan
de ïiicotinevergdftiging door den beruchten
graaf De Beaucarmé), werd een méthode ge
vonden om ook vergiften van orgaaiscüen
aard op te sporen.
De crimineele statistiek nu leert in hoever
men er reeds in geslaagd is aan het roeke
loos en misdadig vergif toed enen paal en
perk te stellen. Hier te lande heeft men
weinig aan die crimineele s-tatistiek. Voor
eerst is zij nog te jong, en dan kent zij ook
geen beschuldigingen, maai' a leen veroor
deelden en bovendien kent onze crimineele
wetgeving ook niet het woord vergift.ging.
Anders is liet -in Frankrijk. Reeds van 1825
af bestaat daar een crimineelè statistiek.
Men moet daarbij wel in aanmerking nemen,
dat zeer vele vergiftigingen niet aan het
licht komen.
Gerangschikt naar de stoffen die tot ver
gif gediend hebben, zien wij van het tijdvak
1835 tot 1880, dat het aantal vergiftigingen
door arsenicum bedroeg 800, die door phos
phorus 700, die door koper 600, en vervolgens