Bloetnendaal, Kaarlet», Keetnstede en omliggende plaatsen. ALGEMEEN WEEKBLAD VOO VOOR KANTOREN: Bloemendaalscheweg 49. Tel. 1837. Bloetnendaal. Gedempte Oude Gracht 63. Tel. 141. Haarlem. 6e Jaargang. ZATERDAG 13 APRIL 1912 No. 15 Het Bloemendanlsch Weekblad. Prijs per halfjaar f 1.25 bij vooruitbe taling'. Prijs per nummer fO.lO Advertentiën 10 cents per regel bij herhaalde plaatsing korting. Dit nummer bestaat uit 4 bladzijden. Wat moet er nu met Kuyper gebeuren Het Ideaal is groot èn goed te zijn. (Uit„Het leven van Frank Ro zelaar' door Lod. van Deyssel.) Wie voor den één een meerdere is, kan zelf weer, in vergelijking met een ander, een mindere zijn (Uit: „Gezag", door C. Pekel haring.) Wanner wij iemand ontmoeten, die dezelfde of ongeveer dezelfde ver leidingen en beproevingen heeft moe ten doorstaan als wij en die beter uit dien strijd te voorschijn is geko men, dan beschouwen wij hem met eenige achting. En hoe meer moed en kracht hij heeft moeten bezigen om den Booze te overwinnen, des te meer achten wij hem. En zulk een persoon boeit ons en zal ons kunnen afhou den van kwaad, meer dan iemand anders, en ook, als hij niet in onze omgeving is, zal reeds de gedachte aan hem ons sterken ten goede m. a. w. hij zal gezag over ons oefenen. (Uit: „Gezag", door C. Pekel haring.) Wie weten wil voor welke nederlan- ders hij op zijne hoede heeft te zijn, neme afschrift van de lijst der personen die gevolg hebben gegeven aan de uitnoo- diging van dr. A. Kuyper om met hem en jalleen.te zijner «ere mede aan te zitten aan den avondmaaltijd in hotel „De Oude Doelen" te 's-Gravenhage een paar dagen geledenhij voege daaraan toe de namen der lieden die een dag te voren, Kuyper ter eere, redevoeringen hebben gehouden in Utrechtmaar de hamen der eersten onderstrepe hij. Daar zal aan dien tafel gebeden zijn, wellicht ook een stuk uit den Bijbel gelezen, zooals naar men zegt gewoonte is bij Kuyper aan huis. Maar er zal ook cognac zijn gedronken en veel soorten wijn en likeuren. Men zij voor zulk soort lieden op zijn hoede. Want zij hebben gelijk, wanneer zij tot elkander zeggende liberalen hebben geene eenheid in hunne wereld beschouwing z o o a 1 s w ij, één man na pratende, dat hebben. En zij bekomen door dit gelijk een soort schijn van recht. En zij krijgen een schijn van onweder- staanbaarheid, doordat zij zich jegens elkander ook over anderen steeds uit spreken in oorlogstermen„legioenen", ••bloed" dat „aan handen kleeft", „kas- tcelen die worden veroverd"en ook FEUILLETON. HET VERGIF IN DEN LOOP DER TIJDEN.*) Veelal wordt het denkbeeld vergif en ver giftiging samengekoppeld met een crimineele daad. Feitelijk echter hebben die woorden een veel grootere beteekenis dan in den regel in liet dagelijksch leven er aan gegeven wordt. Een zoo ruime beteekenis zelfs dat het moei lijk is van het woord vergif een definitie te geven. In de wetgeving zal men een omschrij ving van het begrip vergiftiging tevergeefs zoeken en vraagt men naar een begrip in wctenschappelijken zin, dan zal men ten ant woord krijgen dat absolute vergiften niet beslaan. B.v. Kattekruid (arsenicum) kan j ook een voedingsmiddel zijn en het zeer onschuldig lijkende keukenzout kan een ern- j stige vergiftiging ten gevolge hebben wan neer liet in te groote hoeveelheid in het bloed I overgaat. Zoowel in het eene als in het andore geval is het- duidelijk dat het idee vergif niet absoluut is. Het zal afhangen van de wijze en de mate waarin het wordt toege diend. Men gaat dan ook van een verkeerde g «lachte uit door te meenen dat vergif alleen I dient om er een moord mee te begaan. Men Don zelfs de stelling kunnen verdedigen, dat I de geschiedenis der vergiften een stuk be- IschaviugsgeschiedenduS is, want naarmate de Ibeschaving toenam, is ook onze kennis van [de vergiften toegenomen. Het is een hoogst opmerkelijk feit, dat het [vrouwelijk geslacht dat zich altijd onder- Ischciden heeft van de mannelijke individuen |door een geringer criminaliteit, verreweg cle Wij ontleenen de volgende interessante bijzonder heden aan een door Prof L. van I taille gehouden rede te |S Hage in het Natuurkundig Genootschap, medegedeeld Koor de „Nieuwe Courant". krijgen zij iets onwederstaanbaars door dat zij veel praten en veel eten. En verder worden liumic verrichtin gen op zoo ruime schaal wereldkundig gemaakt, dat men hen onwillekeurig zou houden niet alleen voor zeer gewichtige, maar ook voor zeer beminde nederlan- ders. En toch is van dat alles niets aan in dien zin als zij het zouden willen doen gelooven. Want wie verzekerd is in zijn gewe ten, slaat niet zulk een verschrikkelijken bluf en beroemt zich niet in het open baar, een echten krachtpatser gelijk, op de sterkte zijns lichaams. En wie waarlijk leeft uit den Geest praat niet veel en eet niet veel en drinkt niet veel. En wie zich bemind weet bij dat deel van zijn volk bij hetwelk hij bemind wil zijn, zorgt niet zelf wat hij zelf bedacht ter eigen e.ere, wereldkundig te doen worden op groote schaal. En dat doet Kuyper; niet alleen is hij geabon neerd bij iemand, die hem geregeld alles zendt wat over hem liet licht ziet tot het kleinste snufje, maar zekere geest verwanten, althans helpers van hem, zorgen dat geregeld de alles slikkende Pers zijnens namens vol blijft. De vertooning in Utrecht, het maal tijden in Den Haag, het is den voor zijn uitverkoren volk lijdenden en strijdenden ged Jehovah, die van den Sinaï zijn donder bliksemt en het land der hei denen met plagen teistert welgevallig, maar het is den christen zoo misselijk, dat hij uitroept: Satan ga achter mij. Dr. Abraham Kuyper - is 75 jaar. 40 jaren van dat leven heeft hij' gebruikt voor leugen. De „Standaard" is te allen tijde door zijn pen het nederlandsche leugen-blad bij uitnemendheid geweest. Het is de nederlandsche standaard van den weidoordachten en vooropgezetten leugen. Thans bulkend van het geld en wel doorvoed is het de weldoorvoede leugen. Het is de leugen, die zich nu achter dienstbaarheid van anderen, want dat is geld, verschanst, het is nu de tot rust komende, bloesemende leugen. Wat moet met Kuyper achter die ver schansing nu gebeuren? Nu moet hij alle krachten van de politieke tegen standers tot zich trekken, als Napoleon de geallieerden in 1814. Kuyper is wel groot, maar nimmer goed geweest. Goed worden doet men op zijn 75stc jaar niet meer. Wat gaat het ons baas is van het mannelijk geslacht wat be treft de toepassing van vergiften, hetzij om te voldoen aan de zucht om erfenissen mach tig te worden of om liefdesdrama's te ver bergen of vrouwen uit den weg te ruimen die haar in de bevrediging van haai' harts tochten in den weg stonden. Reeds de mythologie leert ons hoe de •Medea's en de Circe's het vergif hanteerden en uit de oude geschiedenis is het bekend, hoe de koning van Pontus een kenner was van al de vergiften van zijn tijd en door het geregeld innemen daarvan zijn lichaam im muun wist te maken, opdat zijn vijanden geen vat op hem zouden hebben. Ziedaar reeds in do hooge oudheid door Mithridates de serum-therapie toegepast. In de eerste eeuw na Christus onder Keizer Nero was Ddoscorides de groote vergiften kenner en in de dagen van de consuls ver- eenigden zich vrouwen tot gezelsehapi'en van giftmengsters, die de geraffineerdste vergif ten wisten te bereiden om zich van hun vijanden te ontdoen. Italië is door de eeuwen berucht geweest in de geschiedenis der criminaliteit op het gebied van vergiftigingen. In de 15e en 16" eeuw heerschte aan de kleine Italiaansclie hoven een waar schrikbewind. Men kent de slechte reputatie der Borgia's, van Alexan der die tal van kardinalen door vergif om liet leven bracht en op het laatst zelf het slachtoffer van een giftmoord werd. In de 17" eeuw treedt liet aqua Tofana op, het ver gif dat zeer langen tijd een klassieke be ruchtheid heeft gehad. Het was een oxyde van rattekruid, zeer aangenaam van aroma, dat zijn naam ontleende aan de giftmengster Tofana, die de aanvoerster werd van een ver- eeniging van vrouwen die in Napels, Palermo en Rome haar operatiën verrichtten. Het viel op, dat achtereenvolgens een groot aantal dan aan, dat hij in bluf, ,in lichaams kracht wellicht ide meerdere is van menig' anderen ouden heer? Met achting kunnen wij ons plaatsen voor een Fabius, een Lohmau, lieden die ons, liberalen, haten met gelijken haat als Kuypermet een echter haat wel licht, met, geestelijker haat althans en zonder jalouzic gelijk liij. Maar Kuyper, die nog nimmer in zich zeiven iets over wonnen heeft,zelfs niet het eerste kwaad: de lage menschelijke ijdelheid, hij boeit ons niet. Voor hem, die dorstte naar gezag, bestaat in ons niets van ontzag. Voor hem past ons slechtswaakzaam medelijden. Wanneer eenmaal dat drukke hoofd doorgroefd van pijn, zal neder- liggen op het bleeke kussen, en alles wat hij heeft misdreven, misdreven aali de wijsheid "Gods, die niet wil dat in gees telijke aangelegenheden met bluf en trommelslag wordt gedonderjaagd, mis dreven als minister aan de vrijheid onzer Koningin, misdreven met pen en daad aan tal van edele mannen, die het wel zijn van ons volk betrachtten, misdreven aan zijn eigen kroost dat hij een naam nalaat met innigen haat belast en met den afschuw van de stillen in den lande, dan zal de rijzige figuur van Christus aan die legerstede staan en vragenoch waarom? Waarom hebt gij het hoogste in het uiterlijke altijd meer geacht dan liet geringe in het Koninkrijk der Hemelen? .Enniet Ik ben om u gestorven in een lang vervlogen tijd, zal het woord lui den maar: gij zult sterven genageld aan het kruis uwer verwereldlijking om voor het te laat is, te leeren, dat ik niet regeer door kra-cht, maar door liefde. Arme groote rijke man. T. Wandeltochten. PLAATSELIJK Door onze afdeel ng der NltUWS. Nederlandsche isauuur-histo- rische vereeniging zullen on der lei-ding van den heer Jac. P. Tiiijsse op de volgende dagen wandeltochten gemaakt worden 1. Vogel-wandeling op Donderdag 25 April. Samenkomst 's avonds 7 uur bij de school der Bloemendaalsclie schoolvereeni- ging. Bij slecht weder op Vrijdag 26 April. 2. Excursie op Zondag 12 Mei. 's Mor gens half zeven B. S. V. 3. Vogel-wandeling op Donderdag 30 Mei. 's Avonds half acht B. S. V. 4. Excursie op Zondag 9 Juni, 's Morgens 6 uur. B. S. V. 5. Vogel-wandeling op Donderdag 20 Juni. 's xVvonds 8 uur B. S. V. Waarschijnlijk zal op Zondag 7 Juli een jonge vrouwen plotseling weduwe werden. Aan het hoofd van de bende stond La Sparra, onder leiding van Tofana, die de vergiften bezorgde. Toen de justitie door list achter het geheim was gekomen en Tofana gevan gengenomen en op de pijnbank was gelegd, kwam htet uit dat zij niet minder dan 600 personen, waaronder twee pausen, Leo III en Clemens XIV om het leven had gebracht. Van Italië, het klassieke land der vergif tigingen, sloeg het euvel over naar Frankrijk. Bekend zijn uit le drame des poisons van Brentano de monsters in vrouwenge daante Madclon d'Aubray en Mme De Brin- villiej-s. Laatstgenoemde da-me was op dit gebied zoo gefaff.neerd slecht, dat zij onder den schijn van liefdadigheid te beoefenen, wijn en gebak uitdeelde aan arme pat.ënten in de hospitalen. De lekkernijen waren be deeld met doses rattekruid, waarvan zij de werking ijverig bestudeerde en toen zij haar wetenschap genoegzaam verrijkt had, tot haar eigenlijke operatie overging. Deze bestond in liet tot 28 a 30 maal toedienen van het 'ver gif -aan haar' vader. Toen deze er aan bezweek, waande zij de erfenis haar eigendom. Maar ze had ook nog broers. Ook die gingen den weg van den vader op. Sedert heeft het rattekruid den naam gekregen van „poudxe a s u c c e s s i o n". In Parijs krioelde het in die dagen van giftmengsters, toovenaars en toovenaressen. Er kwamen zoo vele misdaden voor, dat I.odewjjk XIV een speciale rechtbank instelde, la (Jliapelle a r d e n t e, waarvoor tus- schen de jaren 16791682, 4 200 beschul digden wegens vergiftiging terecht stonden. Toen Mme De Montespan (de bekende cause célèbre met La Voisin) gevaar liep er voor te moeten verschijnen, meende Lodewijk de rechtbank te moeten opheffen. Na deze verschrikkelijke epidemie van ver- groote excursie naar Bergen (broed-kolonie 'meeuwen, enz.) plaats hebben. Verschenen is „Een woord over de Tarief- wet" tot de nederlandsche vrouwen. Uitgave van het antd-tariefwet-comité, Prinsengracht 721, Amsterdam. Wij vestigen de aandacht op deze uitgave, omdat niet alleen voor onze bloembollenhandelaren, maar voor onze huis moeders evenals voor andere, het tot stand- komen der ongelukkige tariefwet-Kolkman een ware ramp zoude zijn. Binnenkort zullen eenige honderden dezer groene boekjes kos teloos in onze gemeente worden verspreid. Met genoegen zullen onze lezers uit het ingezonden stuk in dit nummer van de hand van den heer Bos vernemen, dat de schiet- vereeniging „Generaal Joubert" niet is eene r.-k. schietvereeniging maar eene gewone of gemengde. Terecht wordt overal in ons land, waarin ojider de niet-r.-k. enkele fatsoenlijke menschen voorkomen het stelsel van afschei ding en afzondering, waaraan op vele plaat sen door r.-k. wordt gedaan, afgekeurd. Er is geen verheffender geestelijken omgang denkbaar dan met andersdenkenden. Gemis van zoodanigen omgang' doet uit den aard der zaak het denken allengs geheel ophouden. Achter de „barrière heeft in het bijzonder liet nederlandsche volk nooit iets anders ge vonden dan verslapping van geest en goede zeden, in de 18e eeuw, in Atjeh, in zijn ves tingstelsels. Zou het in de samenleving' niet een vaste wet zijn, dat afzondering doodt? Is dit nu plaatselijk nieuws? Ja zeker, want wij willen aan deze beschouwing het plaatselijk nieuwtje vastknoopen, dat ons jaarboekje „Help u zelf' dit jaar iets latei- zal verschijnen elan andere jaren, met het oog op de vele verhuizingen, die in Mei plaats oog op de vele verhuizingen, die in Mei plaats hebben,, dat wij gaarne nieuwe ver- eenigingen hopen te kunnen vermelden, meer dan verleden jaar, als bewijs, dat in Bloemen- daal de samenleving ingewikkelder, echter en daarmede tevens aangenamer is geworden. Omstreeks half zeven ontstond gisteravond een verzakking in den grond op den hoek Bloemendaalscheweg en Korte IGeverlaan. De harde grintlaag was onder de zware d.ukking van een volgeladen wagen bezweken en nu bleek, dat zich in den grond een groot gat bevond tot welks vulling heel wat zand noo- dig was. Hedenochtend werd een afdoende herstelling aangebracht. De Rustenburcherweg heeft een nieuwe be strating ondergaan, die hoog nooclig was. In een artikel voorkomende in de „Stads- Editie" van gisteravond wordt de aandacht gevestigd op het wemschelijke om het Binnen pad te Overveen voor wielrijders te sluiten. Ook ons lijk't dit zeer wens-ohelijk, hoofd zakelijk voor de veiligheid van de kinderen der bewoners van den Bloemendaalscheweg, die hier spelen. Vroeger was het pad voor wielrijders verboden. De Paaschgangers naar Bloemendaal trof fen het dit jaar al zeer slecht. Als gewoon lijk, op den tweeden dag vooral, waren veel giltigingen, volgt een kalme 18° eeuw en ook in -de 19" verneemt men slechts van enkele geruchtmakende processen waarin ook weer vrouwen de hoofdrol speelden, o.a. in Nederland de giftmengster vrouw Van der Linden. Daarentegen kenmerkt de 19« eeuw zicii door een paar ontdekkingen die eeniger- mate paal en perk zouden steden aan de ver giftigingen. Tot dusver had men geen middel leeren kermen om het bewijs te leveren dat iémand vergiftigd was. Daarin kwam ver andering, toen in 1839 een jong Engelscli scheikundige, Marsh genaamd, een methode ontdekte om arsenicum op te sporen. Sedert is het aantal vergiftigingen enorm verminderd en toen de giftmengers daartegen trachtten te reageeren door de chemie te gaan bestu- doeren ten einde met organische vergiften hun schade in te halen (spr. herinnerde aan de ïiicotinevergdftiging door den beruchten graaf De Beaucarmé), werd een méthode ge vonden om ook vergiften van orgaaiscüen aard op te sporen. De crimineele statistiek nu leert in hoever men er reeds in geslaagd is aan het roeke loos en misdadig vergif toed enen paal en perk te stellen. Hier te lande heeft men weinig aan die crimineele s-tatistiek. Voor eerst is zij nog te jong, en dan kent zij ook geen beschuldigingen, maai' a leen veroor deelden en bovendien kent onze crimineele wetgeving ook niet het woord vergift.ging. Anders is liet -in Frankrijk. Reeds van 1825 af bestaat daar een crimineelè statistiek. Men moet daarbij wel in aanmerking nemen, dat zeer vele vergiftigingen niet aan het licht komen. Gerangschikt naar de stoffen die tot ver gif gediend hebben, zien wij van het tijdvak 1835 tot 1880, dat het aantal vergiftigingen door arsenicum bedroeg 800, die door phos phorus 700, die door koper 600, en vervolgens

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Het Bloemendaalsch Weekblad | 1912 | | pagina 1