ALGEMEEN WEEKBLAD Bloctnendaal, Kaarkin, K«mstede en onliggende plaatsen. VOOR KANTOREN: Bloemendaalscheweg 49. Tel. 1837. Bloemendaal. Gedempte Oude Gracht 63. Tel. 141. Haarlem. 6e Jaargang. ZATERDAG 20 APRIL 1912 No. 16. Prijs per halfjaar fl.25 bij vooruitbe taling. Prijs per nummer f 0.10 Adverteutiën 10 cents per regel bij herhaalde plaatsing korting. Dit nummer bestaat uit 4 bladzijden. Concert Wanda Lai MUZIEK. il ow ska; piano e 11 cla ve c i m b e 1) F a r ij s. Geertrui da Vogelvan Vladeracken, so praan. Amsterdam. Xiel Vogel, viool en viola d'amare, Amsterdam. Een buitengewone avond was 't Maandag 25 Maart in de concertzaal „de Kroon", waar een weinig talrijk, maar een zeer aandachtig luisterend en een zeer dankbaar publiek was vereenigd om liet zeldzame instrument, de „clavccimbel" te hooren bespelen door de kunstenares Wanda Landowska uit Parijs. (De naam Landowska toont echter wol dut zij geen „Parisienne" van geboorte is.) Hoe jammer, dat er niet meer menschen waren uni dit iioogst merkwaardige, oude, klankrijke instrument te liooren bespelen door deze c roote kunstenaresWaarlijk, de afwezigen hebben, ongelijk gehad en veel gemist. Hoe moet men aan degenen, die 't niet hoorden, <leu indruk weergeven van de verschillende ii uiteenloopende klanken, die Wanda Lan- howska uit do clavccimbel tooverde Fluit, harp, viool, orgel o. a. vereenigt dit ouder- wetsclie instrument. Wie zich illusies ge maakt heeft, dat onze moderne vleugels beter cu volmaakter zijn dan de onvolmaakte pri mitieve clavecimbel, vergist zich zeerj want de primitieve instrumenten uit den tijd van liaoli waren misschien minder vol en sterk van klank, maar daarentegen veel rijker aan kiankschakeeringen. Wij hoorden werken van J. S. liacli, Iliin- lol, Scarlatti, Purcell, Milandre, op de inst.ru- inenten uit dien tijd, dus ongeveer twee eeuwen geleden. De clavecimbel en de viool, en viola d'a- morc klinken veel mooier en meer gelijk van klankkleur samen, dan viool en moderne piano: hier is een bijzonder groote klank- eenheid en harmonie. Op een gewonen Pleijel- vleugel droeg Wanda Landowska Sonate D dur van W. A. Mozart voor op zeer muzikale, fijn-doorzichtige wijze, een eclite, ware Mo zart.-vertolking, maar de vleugel heeft minder afwisselng van klank en deed nu zeer duide lijk hooren, dat alle veranderingen nog geen verbet eringen zijn. Wij - bleven dezen avond in do muzikale sfeer van 1700, een heer- ijk reine, zuivere sfeer van absolute m uziek, die werkelijk weldadig, frisch, op- iicffend en opwekkend en „zalig rustig" was! li een hevige uitbarstingen, dissonanten, vuurwerkachtige kunsten, maar van 't begin tot 't eind ware, schoone en hooge kunst. Ik zal u niet. alle nummers van 't programma noemen't zij genoeg te melden dat alles voortreffelijk werd uitgevoerd en, zoowel de zang van. mevr. Vogelvan Vladeracken, (vooral het liedje van: „Avec mes sabots", lat heel guitig gezongen werd) als de viola l'arnore van den heer Kiel Vogel (de Andante a Menuet van Milandre moest herhaald wor sen) en de verschillende nummers van Wanda Landowska, veel bijval uitlokten, zoodat de 'Irie kunstenaars werden teruggeroepen en lot een „toegift" overgingen; op de elave- inibel klonk die oude „Ilanse frangaise" heel eigenaardig en mooi. De verschijning van deze kunstenares is geheel in stijl met het instrument, dat zij bespeelde. Degenen lie dit concert wel bijwoonden, toonden herhaaldelijk en op duidelijke wijze, dat deze iiule kunst op oude instrumenten zeer in den smaak viel. Ik hoop zeer, dat het goede voorbeeld navolging zal vinden en dat men in 't vervolg wat minder de componisten en composities uit vroeger eeuwen zal mode r- i s e e r e n 2) want deze avond heeft weer zoo klaar en duidelijk bewezen, dat de oude m e e s t e r s toch lreuscli ook wel wisten wat kunst was en wat harmonisch - a m e n k 1 o n k. De aanwezigen zullen zeker hckennen.dat op 25 Maart één van onze beste en mooiste en aangenaamste concerten plaats had, waaraan zich de beste herinneringen vastknoopen, juist door 't ontbreken van ..l.iirm". Waarschijnlijk kom ik later neg wel eens de beide oude instrumenten terug. Na dit concert het laatste „Bacli-öoncert" in dit seizoen en als slot R. Strauss„Les cxtrCmes se touchent Altijd??? 2G Maart 1827 Beethoven gestorven te Weenen. 26 Maart 1912 laatste Éach-con- cert te Haarlem en op 't programma geen Beet hoven-herdenking 11 a a r 1 e m s c li e B a c li v e r e e n i g i n g. Vijfde concert, op Dinsdag 26 Maart 1912, avonds ten 8 ure. Orkest van het Concertgebouw te Amster dam, onder leiding van den lieer Willem Men- l! Clavecimbel of Clavicembalo is: Klavier, verouder de soort, waarvan do hamertjes met koper belegd waren Clave ofClavis toets; Clavecin - Klavier, Claviatuur gezameUjke toetsen van klavier of orgel. (J. Hartog. Volgens RiemannClavis sleutel. Hierover later meer. -I Als men 't portret van Bacil of Handel geeft laat men ze toch onveranderd m e t hun krulpruiken 'li kleeding uit hun tijd. geeft hun geen „Schnurr- bart a la Wilhelm XI". noch een nieuw-modisch pak; waarom dan hun werken en instrumenten ook niet zooals zij 't gedacht en bedoeld hebben? I gelberg. (Eerelid en lid van verdienste der 11. B. V.) .Solist de heer Franz vort Vecsey, violist. Het laatste concert van dit seizoen bracht ons als eerste nummer Symphonie no. 4 (Es gr. t. „Romantische") van Anton Bruckner. Inde boekjes staat een zeer duidelijke beschrijving van deze symphonie met alle hoofdmotieven erbij. De uitvoering onder de bekende leiding van Mengelberg was als altijd, dus?? In deze romantische symphonie komen wel heel ver schillende stemmingen voor, veel mooie zang rijke gedeelten, en terwijl die rijke klanken- massa's tot ons komen, is er veel dat boeit en bekoorter komen ook deelen in voor, die ingewikkeld en moeilijk te volgen zijn en vreemd klinken. Als men clie muziek meer hoort, is er misschien veel verborgen moois in, dat nu, (bij eenmaal hooren cloor de groote hoeveelheid klanken en 't overweldigende van gedeelten vooral waarin het koper zoo optreedt verloren gaat voor ons en er blijit niet altijd veel van over in de her innering In het boekje heb ik één zin onder streept op blz. 10, n.l.„Waar een Beethoven een „Sacz" vormt uit één enkel, b e- teekenisvol motief, zocht, vooral hier, Bruckner zijn kracht in een effect voile groepeering van t a 1 r ij k e, verschillende gedachten." Waarom ik die woorden patieerdeUmdat die het groote verschil tusschen Beethoven en zijn geestverwanten, muziek en de moderne mu ziek zoo juist weergeven. Beethoven e. a. hebben de muziek zeil in hun geest en met kracht stroomt die inwendige -muziek ais een gedachte uit hun geest; de moderne componisten hebben t a 1 r ij k e verschillende gedachten en groep eeren die effectvol!! Als u dit goed oegrijpt, heeft u ook de verklaring, waarom de zoogenaamde klassieke muziek, o. a. Bach, Mozart, fchubert, Beethoven, zoo veel rustiger schijnt en meer zuiver uit den geest tot den geest komt, dan al de modernen die hun Kracht zoeken in effectvolle g roepee ringen van t a 1- r ij k e gedachten. Bacil en Beethoven hebben de kracht in zich zelf en behoeven die dus niet te z o elc en in 't effectvolle buiten lien! Welke componisten en com posities dus hooger staan is hierdoor ook niet twijfelachtig meer. Bacil en Beethoven e. a. uit dien tijd gaven om 't oordeel der men schen niet veel; zij componeerden geheel „zur Ehre Gottes", terwijl het „effectvolle" loch berekend is op „menschen en groote ijdelheid over eii weer, want gelooft u maar vrij, dat die een groote rol speelt 1 Al die talrijke gedachten zijn ook vermoei end op 't laatst hoort men zóóveel, dat men niet meer kan onderscheiden wat men eigen lijk hoort en 't toch maar mooi vindt of li e e 1 interessant! maar begrijpen??! B.v. die Don-Juan-muziekhoe vmdt u die.' Wie die goed begrepen heeft vindt ze en anderen, die 't alleen passief aanliooren en weer anderen, die sensitief zijn aangelegd Gevaarlijk is die soort muziek voor veel ge stellen. Beethoven zou gezegd hebben: „Neiu, das ist mir z u viehisc li", en hij com poneerde geen muziek bij zulke onderwer pen, en hij zond 't libretto terug Over den violist Von Vecsey kan ik kort zijn, want hij gaf van het vioolconcert van Mendelssohn en van Introduction et Rondo van Vieuxtemps een volmaakte vertolking, technisch en muzikaal, met veel tempera ment en fijn gevoel. Dat zijn beide waarlijk muzikaal belangrijke werken, (eclit muziek en geen paradestukken) waarvan zeker alle aanwezigen zeer genoten hebben. Wij mogen het bestuur der H. B. V. dankbaar zijn voor t vele schoons, dat wij dezen winter te liooreu kregen, zoowel van solisten als van de beidé orkesten uit Amsterdam en den Haag. Een groot verschil viel mij ditmaal ook weer oil tusschen het orkest van 't concertgebouw en het residentie-orkest, n.l. het „koper" van 't haagsche heeft een heel anderen klank, niet zoo „schetterend" en daardoor voor mijn ooren aangenamer, maar smaken verschil lenook over ,,'t effectvolle"ook verschillen de opvattingen omtrent „het mooie van melodieën", b.v. in deze Don- Juan-muziek van Strauss komen mooie, zelfs zeer mooie melodieën, maar 't is een duivel achtig mooi, van slechts zinnenprikkelend ge halte; daarom zoo dubbel gevaarlijk in een tijd van ziekelijk overspannen gevoelsleven. Jammer, dat Strauss zijn groote gaven zoo gebruikt en de toonkunst (de meest geeste lijke en onmaterieele kunst) op die manier uiting laat worden van alles behalve g e e s- 1 ij k e gedachten. Bij deze soort muziek zal men geen opheffing of opwekking uil het aardsche, stoffelijke, reëele voelen of begrijpen, integendeel. Bij Beethoven's muziek zijn degenen, die begrijpen, wel 1 o s van alles, daar Beethoven zelf. bij 't componeeren geheel „Weltentrückt" was en slechts klanken uit een hooger, reiner sfeer van 't ideëele geeft. Vandaar zeker ook 't verschijnsel, dat eenige fijn besnaarde muzi kale mepschen. die hun stervensuur voelden aanbreken, den wensch uitten, dat men muziek va.n Beethoven voor hen speelde, o. a. Richard Wagner. Hiermede wil ik .besluiten. De ééne zin in plooit en het jonge groen je overal tegen lacht. Het zou den grootsten Nurks uit z'n gewone doen brengen. B r o k. Komaan, dat gaat dan al goed hoor. Je wordt dus zoo langzamerhand bur ger hier. En, om op ons vorig gesprek terug te komen, wou je nu soms iets naders weten omtrent de tolgeschiedenis, wat ik je den vorigen keer beloofd lieb? F o k. Om je de waarheid te zeggen Brokkie, op dit oogenblik liever niiet. Ik vrees dat we het dan ook misschien met den heer ATos, den directeur van den weg, aan den stok zouden krijgen, want hoe minder over die tol-historie gesproken wordt, hoe liever die man het heeft, ten minste, dat heb ik van mijn zegsman, en als die liegt, lieg ik in commissie, hoor! Brok. Wie is jou zegsman? F o k. '11 Diep geheim, man, niet geschikt voor de krant. Brok. Wel, sapperloot, begin jij nu ook al met geheimen? Fok. Waarom nietDie heeft iedereen toch? Maar laten wij dit voor 't oogenblik laten rusten, vriend, en vertel mij liever even, waarom gisteren de halve straatweg opengebroken lag. Brok. Ook al weer een heele geschie denis vol geheimen. Dat karrewei was noo- dig om den electrischen lichtkabel te leggen die van Zandvoort door Bloemendaal naar ÏJmuiden komt te liggen en waardoor wij na verloop van tijd ons licht ook zullen krijgen. F o k. Sjonge, wat een werk. Maar daar hoor ik later nog wel meer van. Ik moet nu weg, want mijn vrouw wacht mij. Zij moet eeir nieuwen hoed en nog wat koopen en hoewel wij besloten zijn onze winkeliers hier zooveel mogelijk te bevoordeelen. zijn er toch nog vele artikelen die je hier niet koopen kunt. Ik groet je dus en hoop je spoedig nader over een en ander te spreken. Ja,toch nog iets. De verkiezing is nu be paald niet waar Brok. De verkiezing? Neen, alleen de candidaatstelling. Ons gemeentebestuur heeft zich hierin goed gedragen, door deze niet het boekje heeft nu toch gemaakt dat 26 Maart 1S27 en Beethoven wel herdacht zijn. Goer's L i e d e r k o o r en Coer's Liederkwartet. Coer's liederkoor, koor der vereeniging „Het nederlaudsche lied", onder leiding van Corn. A. Galesloot, en Coer's liederkwartet, kwartet der vereeniging„Het nederlaudsche lied" zullen eene uitvoering geven op Woensdag den lstcn Mei 1912, des avonds te klokslag acht uren, in de groote zaal van het gebouw voor kunsten en weten schappen te Utrecht. De .vleugelbespeling geschiedt door mej. Gustine Koch, 's-Gravenliage. Alleejizang zullen zingen de leden van het Coer's liederkwartetmej. Johanna Cambier van Nooten. hoven-stem; mevr. Mien Stern- heimSmits, lage vrouwenstem; de heer Jos. E. Schilderinan, hoog-stem en de heer Jac. Ph. Caro, grondstem. Wij waren dezer dagen in de gelegenheid kennis te maken met werk, KUNST EN vervaardigd in de metaalwarenfabriek van den heer J. K. C. Sneltjes NIJVERHEID, te Haarlem en wel ten huize van een der teekenaren van genoemde inrichting, onzen plaatsgenoot, den heer G. M. Acronius, aan den Kinheimweg 25. De lieer Acronius is een talentvol man, die in zijn vak reeds heel veel schoons gemaakt heeft en ons een groot getal werkstukken liet zien, waarvan de modellen door hem geleverd waren. De heer Acronius verzocht ons bij deze gelegenheid onze lezers er opmerkzaam op te maken, dat hij gaarne iedereen in de gelegenheid stelt ten zijnen huize kennis met genoemd werk te maken. Er bevinden zich hier gedraaide, uit de hand geslagen en geciseleerde gebruiksvoorwerpen, als serviezen, lampen in vele modellen, inktstellen, aschbakjes, kaartenscbaaltjes, portretlijstjes, bloembakjes, klokken, blakers, papier messen en nog zeer vele andere voorwerpen. Van eenige daarvan plaatsen wij hier afbeeldingen. Een volgende maal iets over de fabriek van den heer Sneltjes en over de wijze waarop aldaar gegoten voorwerpen vervaardigd worden. F o k. Morge Brok, ik heb maar een oogenblikje tijd, hoe is 't? B r o k. Best hoor. En hoe bevalt het je nu in Bloemendaal.' I1' o k. - Sapristi, Brok, ik ben in de wolken, man. Hoe schoon is 't hier, nu alles zich in de heerlijke voorjaaxswarmte ont Fok en Brok in Bloemendaal.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Het Bloemendaalsch Weekblad | 1912 | | pagina 1