ALGEMEEN WEEKBLAD
Bloctnendaal, Kaarkin, K«mstede en onliggende plaatsen.
VOOR
KANTOREN:
Bloemendaalscheweg 49. Tel. 1837. Bloemendaal. Gedempte Oude Gracht 63.
Tel. 141. Haarlem.
6e Jaargang.
ZATERDAG 20 APRIL 1912
No. 16.
Prijs per
halfjaar fl.25
bij vooruitbe
taling.
Prijs per
nummer f 0.10
Adverteutiën
10 cents per
regel
bij herhaalde
plaatsing
korting.
Dit nummer bestaat uit 4 bladzijden.
Concert Wanda Lai
MUZIEK. il ow ska; piano e 11 cla
ve c i m b e 1) F a r ij s.
Geertrui da Vogelvan Vladeracken, so
praan. Amsterdam. Xiel Vogel, viool en viola
d'amare, Amsterdam.
Een buitengewone avond was 't Maandag 25
Maart in de concertzaal „de Kroon", waar
een weinig talrijk, maar een zeer aandachtig
luisterend en een zeer dankbaar publiek was
vereenigd om liet zeldzame instrument, de
„clavccimbel" te hooren bespelen door de
kunstenares Wanda Landowska uit Parijs.
(De naam Landowska toont echter wol dut
zij geen „Parisienne" van geboorte is.) Hoe
jammer, dat er niet meer menschen waren
uni dit iioogst merkwaardige, oude, klankrijke
instrument te liooren bespelen door deze
c roote kunstenaresWaarlijk, de afwezigen
hebben, ongelijk gehad en veel gemist. Hoe
moet men aan degenen, die 't niet hoorden,
<leu indruk weergeven van de verschillende
ii uiteenloopende klanken, die Wanda Lan-
howska uit do clavccimbel tooverde Fluit,
harp, viool, orgel o. a. vereenigt dit ouder-
wetsclie instrument. Wie zich illusies ge
maakt heeft, dat onze moderne vleugels beter
cu volmaakter zijn dan de onvolmaakte pri
mitieve clavecimbel, vergist zich zeerj want
de primitieve instrumenten uit den tijd van
liaoli waren misschien minder vol en sterk
van klank, maar daarentegen veel rijker
aan kiankschakeeringen.
Wij hoorden werken van J. S. liacli, Iliin-
lol, Scarlatti, Purcell, Milandre, op de inst.ru-
inenten uit dien tijd, dus ongeveer twee
eeuwen geleden.
De clavecimbel en de viool, en viola d'a-
morc klinken veel mooier en meer gelijk van
klankkleur samen, dan viool en moderne
piano: hier is een bijzonder groote klank-
eenheid en harmonie. Op een gewonen Pleijel-
vleugel droeg Wanda Landowska Sonate D
dur van W. A. Mozart voor op zeer muzikale,
fijn-doorzichtige wijze, een eclite, ware Mo
zart.-vertolking, maar de vleugel heeft minder
afwisselng van klank en deed nu zeer duide
lijk hooren, dat alle veranderingen nog geen
verbet eringen zijn. Wij - bleven dezen avond
in do muzikale sfeer van 1700, een heer-
ijk reine, zuivere sfeer van absolute
m uziek, die werkelijk weldadig, frisch, op-
iicffend en opwekkend en „zalig rustig" was!
li een hevige uitbarstingen, dissonanten,
vuurwerkachtige kunsten, maar van 't begin
tot 't eind ware, schoone en hooge kunst. Ik
zal u niet. alle nummers van 't programma
noemen't zij genoeg te melden dat alles
voortreffelijk werd uitgevoerd en, zoowel de
zang van. mevr. Vogelvan Vladeracken,
(vooral het liedje van: „Avec mes sabots",
lat heel guitig gezongen werd) als de viola
l'arnore van den heer Kiel Vogel (de Andante
a Menuet van Milandre moest herhaald wor
sen) en de verschillende nummers van Wanda
Landowska, veel bijval uitlokten, zoodat de
'Irie kunstenaars werden teruggeroepen en
lot een „toegift" overgingen; op de elave-
inibel klonk die oude „Ilanse frangaise"
heel eigenaardig en mooi. De verschijning
van deze kunstenares is geheel in stijl met
het instrument, dat zij bespeelde. Degenen
lie dit concert wel bijwoonden, toonden
herhaaldelijk en op duidelijke wijze, dat deze
iiule kunst op oude instrumenten zeer in
den smaak viel. Ik hoop zeer, dat het goede
voorbeeld navolging zal vinden en dat men
in 't vervolg wat minder de componisten en
composities uit vroeger eeuwen zal mode r-
i s e e r e n 2) want deze avond heeft weer
zoo klaar en duidelijk bewezen, dat de oude
m e e s t e r s toch lreuscli ook wel wisten
wat kunst was en wat harmonisch
- a m e n k 1 o n k. De aanwezigen zullen zeker
hckennen.dat op 25 Maart één van onze beste
en mooiste en aangenaamste concerten plaats
had, waaraan zich de beste herinneringen
vastknoopen, juist door 't ontbreken van
..l.iirm".
Waarschijnlijk kom ik later neg wel eens
de beide oude instrumenten terug.
Na dit concert het laatste „Bacli-öoncert"
in dit seizoen en als slot R. Strauss„Les
cxtrCmes se touchent
Altijd???
2G Maart 1827 Beethoven gestorven te
Weenen. 26 Maart 1912 laatste Éach-con-
cert te Haarlem en op 't programma geen
Beet hoven-herdenking
11 a a r 1 e m s c li e B a c li v e r e e n i g i n g.
Vijfde concert, op Dinsdag 26 Maart 1912,
avonds ten 8 ure.
Orkest van het Concertgebouw te Amster
dam, onder leiding van den lieer Willem Men-
l! Clavecimbel of Clavicembalo is: Klavier, verouder
de soort, waarvan do hamertjes met koper belegd waren
Clave ofClavis toets; Clavecin - Klavier, Claviatuur
gezameUjke toetsen van klavier of orgel. (J. Hartog.
Volgens RiemannClavis sleutel. Hierover later
meer.
-I Als men 't portret van Bacil of Handel geeft laat
men ze toch onveranderd m e t hun krulpruiken
'li kleeding uit hun tijd. geeft hun geen „Schnurr-
bart a la Wilhelm XI". noch een nieuw-modisch pak;
waarom dan hun werken en instrumenten ook
niet zooals zij 't gedacht en bedoeld hebben?
I gelberg. (Eerelid en lid van verdienste der
11. B. V.)
.Solist de heer Franz vort Vecsey, violist.
Het laatste concert van dit seizoen bracht
ons als eerste nummer Symphonie no. 4 (Es gr.
t. „Romantische") van Anton Bruckner. Inde
boekjes staat een zeer duidelijke beschrijving
van deze symphonie met alle hoofdmotieven
erbij. De uitvoering onder de bekende leiding
van Mengelberg was als altijd, dus?? In deze
romantische symphonie komen wel heel ver
schillende stemmingen voor, veel mooie zang
rijke gedeelten, en terwijl die rijke klanken-
massa's tot ons komen, is er veel dat boeit
en bekoorter komen ook deelen in voor, die
ingewikkeld en moeilijk te volgen zijn en
vreemd klinken. Als men clie muziek meer
hoort, is er misschien veel verborgen moois in,
dat nu, (bij eenmaal hooren cloor de groote
hoeveelheid klanken en 't overweldigende van
gedeelten vooral waarin het koper zoo
optreedt verloren gaat voor ons en er
blijit niet altijd veel van over in de her
innering In het boekje heb ik één zin onder
streept op blz. 10, n.l.„Waar een Beethoven
een „Sacz" vormt uit één enkel, b e-
teekenisvol motief, zocht, vooral
hier, Bruckner zijn kracht in een effect
voile groepeering van t a 1 r ij k e,
verschillende gedachten." Waarom
ik die woorden patieerdeUmdat die het
groote verschil tusschen Beethoven en zijn
geestverwanten, muziek en de moderne mu
ziek zoo juist weergeven. Beethoven e. a.
hebben de muziek zeil in hun geest
en met kracht stroomt die inwendige
-muziek ais een gedachte uit hun
geest; de moderne componisten hebben
t a 1 r ij k e verschillende gedachten
en groep eeren die effectvol!! Als
u dit goed oegrijpt, heeft u ook de verklaring,
waarom de zoogenaamde klassieke muziek,
o. a. Bach, Mozart, fchubert, Beethoven, zoo
veel rustiger schijnt en meer zuiver uit
den geest tot den geest komt, dan al de
modernen die hun Kracht zoeken in
effectvolle g roepee ringen van t a 1-
r ij k e gedachten. Bacil en Beethoven hebben
de kracht in zich zelf en behoeven die
dus niet te z o elc en in 't effectvolle
buiten lien! Welke componisten en com
posities dus hooger staan is hierdoor ook niet
twijfelachtig meer. Bacil en Beethoven e. a.
uit dien tijd gaven om 't oordeel der men
schen niet veel; zij componeerden geheel
„zur Ehre Gottes", terwijl het „effectvolle"
loch berekend is op „menschen en groote
ijdelheid over eii weer, want gelooft u maar
vrij, dat die een groote rol speelt 1 Al die
talrijke gedachten zijn ook vermoei
end op 't laatst hoort men zóóveel, dat men
niet meer kan onderscheiden wat men eigen
lijk hoort en 't toch maar mooi vindt of
li e e 1 interessant! maar begrijpen??!
B.v. die Don-Juan-muziekhoe vmdt u die.'
Wie die goed begrepen heeft vindt ze
en anderen, die 't alleen passief aanliooren
en weer anderen, die sensitief zijn aangelegd
Gevaarlijk is die soort muziek voor veel ge
stellen. Beethoven zou gezegd hebben: „Neiu,
das ist mir z u viehisc li", en hij com
poneerde geen muziek bij zulke onderwer
pen, en hij zond 't libretto terug
Over den violist Von Vecsey kan ik kort
zijn, want hij gaf van het vioolconcert van
Mendelssohn en van Introduction et Rondo
van Vieuxtemps een volmaakte vertolking,
technisch en muzikaal, met veel tempera
ment en fijn gevoel. Dat zijn beide waarlijk
muzikaal belangrijke werken, (eclit muziek
en geen paradestukken) waarvan zeker alle
aanwezigen zeer genoten hebben. Wij mogen
het bestuur der H. B. V. dankbaar zijn voor
t vele schoons, dat wij dezen winter te liooreu
kregen, zoowel van solisten als van de beidé
orkesten uit Amsterdam en den Haag.
Een groot verschil viel mij ditmaal ook weer
oil tusschen het orkest van 't concertgebouw
en het residentie-orkest, n.l. het „koper" van
't haagsche heeft een heel anderen klank,
niet zoo „schetterend" en daardoor voor mijn
ooren aangenamer, maar smaken verschil
lenook over ,,'t effectvolle"ook
verschillen de opvattingen omtrent „het
mooie van melodieën", b.v. in deze Don-
Juan-muziek van Strauss komen mooie, zelfs
zeer mooie melodieën, maar 't is een duivel
achtig mooi, van slechts zinnenprikkelend ge
halte; daarom zoo dubbel gevaarlijk in een
tijd van ziekelijk overspannen gevoelsleven.
Jammer, dat Strauss zijn groote gaven zoo
gebruikt en de toonkunst (de meest geeste
lijke en onmaterieele kunst) op die manier
uiting laat worden van alles behalve g e e s-
1 ij k e gedachten. Bij deze soort muziek zal
men geen opheffing of opwekking
uil het aardsche, stoffelijke, reëele voelen
of begrijpen, integendeel. Bij Beethoven's
muziek zijn degenen, die begrijpen, wel
1 o s van alles, daar Beethoven zelf. bij 't
componeeren geheel „Weltentrückt" was en
slechts klanken uit een hooger, reiner sfeer
van 't ideëele geeft. Vandaar zeker ook 't
verschijnsel, dat eenige fijn besnaarde muzi
kale mepschen. die hun stervensuur voelden
aanbreken, den wensch uitten, dat men
muziek va.n Beethoven voor hen speelde, o. a.
Richard Wagner.
Hiermede wil ik .besluiten. De ééne zin in
plooit en het jonge groen je overal tegen
lacht. Het zou den grootsten Nurks uit z'n
gewone doen brengen.
B r o k. Komaan, dat gaat dan al goed
hoor. Je wordt dus zoo langzamerhand bur
ger hier. En, om op ons vorig gesprek terug
te komen, wou je nu soms iets naders weten
omtrent de tolgeschiedenis, wat ik je den
vorigen keer beloofd lieb?
F o k. Om je de waarheid te zeggen
Brokkie, op dit oogenblik liever niiet. Ik
vrees dat we het dan ook misschien met
den heer ATos, den directeur van den weg, aan
den stok zouden krijgen, want hoe minder
over die tol-historie gesproken wordt, hoe
liever die man het heeft, ten minste, dat heb
ik van mijn zegsman, en als die liegt, lieg
ik in commissie, hoor!
Brok. Wie is jou zegsman?
F o k. '11 Diep geheim, man, niet geschikt
voor de krant.
Brok. Wel, sapperloot, begin jij nu
ook al met geheimen?
Fok. Waarom nietDie heeft iedereen
toch? Maar laten wij dit voor 't oogenblik
laten rusten, vriend, en vertel mij liever
even, waarom gisteren de halve straatweg
opengebroken lag.
Brok. Ook al weer een heele geschie
denis vol geheimen. Dat karrewei was noo-
dig om den electrischen lichtkabel te leggen
die van Zandvoort door Bloemendaal naar
ÏJmuiden komt te liggen en waardoor wij na
verloop van tijd ons licht ook zullen krijgen.
F o k. Sjonge, wat een werk. Maar daar
hoor ik later nog wel meer van. Ik moet nu
weg, want mijn vrouw wacht mij. Zij moet
eeir nieuwen hoed en nog wat koopen en
hoewel wij besloten zijn onze winkeliers hier
zooveel mogelijk te bevoordeelen. zijn er
toch nog vele artikelen die je hier niet
koopen kunt. Ik groet je dus en hoop je
spoedig nader over een en ander te spreken.
Ja,toch nog iets. De verkiezing is nu be
paald niet waar
Brok. De verkiezing? Neen, alleen de
candidaatstelling. Ons gemeentebestuur heeft
zich hierin goed gedragen, door deze niet
het boekje heeft nu toch gemaakt dat 26
Maart 1S27 en Beethoven wel herdacht zijn.
Goer's L i e d e r k o o r en Coer's
Liederkwartet.
Coer's liederkoor, koor der vereeniging
„Het nederlaudsche lied", onder leiding van
Corn. A. Galesloot, en Coer's liederkwartet,
kwartet der vereeniging„Het nederlaudsche
lied" zullen eene uitvoering geven op
Woensdag den lstcn Mei 1912, des
avonds te klokslag acht uren, in de groote
zaal van het gebouw voor kunsten en weten
schappen te Utrecht.
De .vleugelbespeling geschiedt door mej.
Gustine Koch, 's-Gravenliage.
Alleejizang zullen zingen de leden van het
Coer's liederkwartetmej. Johanna Cambier
van Nooten. hoven-stem; mevr. Mien Stern-
heimSmits, lage vrouwenstem; de heer Jos.
E. Schilderinan, hoog-stem en de heer Jac.
Ph. Caro, grondstem.
Wij waren dezer dagen in de gelegenheid kennis te maken met werk,
KUNST EN vervaardigd in de metaalwarenfabriek van den heer J. K. C. Sneltjes
NIJVERHEID, te Haarlem en wel ten huize van een der teekenaren van genoemde
inrichting, onzen plaatsgenoot, den heer G. M. Acronius, aan den
Kinheimweg 25. De lieer Acronius is een talentvol man, die in zijn vak reeds heel
veel schoons gemaakt heeft en ons een groot getal werkstukken liet zien, waarvan
de modellen door hem geleverd waren.
De heer Acronius verzocht ons bij deze gelegenheid onze lezers er opmerkzaam op
te maken, dat hij gaarne iedereen in de gelegenheid stelt ten zijnen huize kennis met
genoemd werk te maken. Er bevinden zich hier gedraaide, uit de hand geslagen en
geciseleerde gebruiksvoorwerpen, als serviezen, lampen in vele modellen, inktstellen,
aschbakjes, kaartenscbaaltjes, portretlijstjes, bloembakjes, klokken, blakers, papier
messen en nog zeer vele andere voorwerpen.
Van eenige daarvan plaatsen wij hier afbeeldingen. Een volgende maal iets over
de fabriek van den heer Sneltjes en over de wijze waarop aldaar gegoten voorwerpen
vervaardigd worden.
F o k. Morge Brok, ik heb maar een
oogenblikje tijd, hoe is 't?
B r o k. Best hoor. En hoe bevalt het
je nu in Bloemendaal.'
I1' o k. - Sapristi, Brok, ik ben in de
wolken, man. Hoe schoon is 't hier, nu alles
zich in de heerlijke voorjaaxswarmte ont
Fok en Brok in Bloemendaal.