L. HOLZHAUS.
Matinee en W-concert
AUTOMOBIEL-TENTOONSTELLING.
op ziohtzerubbugen.
KENNISGEVING.
Fijne en soiide Lederwaren en Reisartikelen.
MORGEN.
Zondag 23 Juni 1912,
van 2-I5 en van
8 I0J uur
in den tuin van het Hotel
„HARTENLUST",
BLOEMENDAAL.
Te NYMEGEN IJuli-ISept. 1912 TAQf HFfti fa
---- BEZOEKT STANDlAOUlLGbU.
WOLSELEY Autocars - BIRMINGHAM
SCHNEIDER Automobielen - BESANCON
STOEWER lichte Auto's Iste Belastingklasse
ARIES Vrachtwagens Omnibussen. - - - -
AMSTERDAM. HAARLEM, e-: UTRECHT.
Groote Houtstraat 35, bij de Anegang.
TELEFOON INTERCOM. 2385.
volgende hoofdstuk gehandeld. Deze oefening
v-ordt goedgekeurd op grond hiervan (vooral door
hen. die haar ook in Engeland willen invoeren)
1-. dat zij den vrede verzekert; 2e. de bevolking
v rkdadiger maakt in de kunsten des vredes,
(i. w. z. den toestand van „loome gehiakzucht" be
stendigt. die, zooals het heet, zoo gevaarlijk is
voor ons karakter. Indien de conscriptie werke-
liik den vrede verlengt en onze geschiktheid voor
de werken des vredes vergroot, dan is de con
scriptie eenvoudig een der factoren van 's men-
schen geleidelijk afkeerig worden van den oorlog
en van zijn neigen tot vrede.
li „Germany and England", p. 19.
Zie de twee hoofdstukken, gewijd aan „Germany
Luxury" in „Our German Cousins". The Amalgamated
press. Londen.
De schrijver oordeelt hier eenzijdig en daardoor on-
waur, de zgn. werkzaamheden des vredes zijn vaak een
hardnekkigen strijd tegen den allernaaste; wat in den
w rkeljjken oorlog het geweer is en de kracht en de
vlugheid, is in den soogenaamden vrede, de wedijver.
d< elleboog, de list, de achterklap. De strijd om het
'aan kan evenmin worden weggeredeneerd als de
- il om beter te worden niet alleen met maar ook op
kiften of ten koste van anderen. (Red. Bl. W.)
VAN HIER EN DAAR.
Esperanto.
Dozen zomer zal in Krakau het 8e internatio-
i il esperanto-congres gehouden worden. In ver-
id hiermede zijn op het oogenblik 17 esperanto-
ussen in die stad loopende, waaronder één
1 de verslaggevers der plaatselijkee bladen,
nis op de vorige esperanto-congressen, zullen
nu wederom, zoowel in de katholieke als in
protestantsche kerk godsdienstoefeningen in
ranto worden gehouden; die in de katholieke
10 k zal geleid worden door bisschop Bandurski.
ji vereeniging van Schoone Kunsten zal een ten-
11 stelling van poolsclie schilder- en beeldhouw-
w -ken organiseeren, terwijl het congrescomité
net de eerste krachten van het Krakau-theater
•I-u contract sloot om „Mazeppa" in esperanto
te voeren. De belgische en spaansche regeerin-
n zegden reeds een officiëelen afgevaardigde
toe. N. B.
<>ud-'Vyoodbrookers in Holland.
De vereeniging „Oud-Woodbrookers in IIol-
J id" roept weer oude en nieuwe vrienden op om
i >1 te nemen aan een harer zomercursussen
De commissie is samengesteld uit mej. H. W.
ommelin, presidentemej. G. S. M. Everts, le-
retaresse, Heerengracht 214, Amsterdam; mej.
i Kehrer, 2e-secretaresse, Vondelstraat 166, Am-
rdam; ds. mr. M. J. A. Moltzer, penningmees-
mevr. A. DrosVan der Flier; ds. J. E. van
1 akelds. T. O. Hylkema; K. H. Boessingh; dr.
t II. van Senden.
Zij zegt in haar circulaire
,.T)e ervaring van verleden jaar heeft ons ge-
1 nl, dat het kenmerkende onzer samenkomsten
gelegen in de vertrouwelijke en openhartige
jze, waarop godsdienstige vragen gesproken
rden. Wij meenen het een groot voorrecht te
"gen noemen, dat wij in een tijd als den onzen,
urin de talrijke richtingsverschillen zulk een
•rwarrenden invloed op het godsdienstig ge
bedsleven uitoefenen, buiten het gewoel van den
1 rtijstrijd, een stille plek hebben gevonden, waar
li ieder zich vrij kan uitspreken zonder vrees
rketterd te zullen worden.
..Bij de keuze der sprekers hebben wij ons dan
ook zoo min mogelijk door richtingsverschillen
laten beïnvloeden, maar wij hebben allereerst om
gezien naar hen, van wie wij mogen verwachten,
at zij in dezen geest van openhartige vertrou
welijkheid en tegemoetkomende sympathie iets
uilen kunnen geven, waardoor wij gesterkt wor
den om ons leven in meerdere mate te doen beant
woorden aan den maatstaf, dien God aan dat
loven stelt."
Twee cursussen zullen gehouden worden te Bar-
liem: van 2631 Augustus en van 27 Septem
ber e.k.
Op de dagen van den eersten cursus zullen
morgens en 's avonds het woord voeren: mej.
K. W. Crommelin, ds. J. M. Leenderts, prof. dr.
II. A. van Bakel, ds. T. O. Hylkema, ds. J. Jac.
Thomson, mej. C. Gerlings, dr. J. H. Gunning
b.Wzn., ds. H. Britzei, dr. G. J. Heering, ds.
S. F. TT. J. Berkelbach van der Sprenkel, ds. J. L.
Snethlage, J. C. Boose, dr. A. K. Kuiper en K. H.
Boessingh.
De sprekers gedurende den tweeden cursus zijn:
ds. -T. E. van Brakel, ds. C. Nijdam, prof. dr.
F. II. K. Bleeker, mej. C. Doorman, dr. J. B.
Slotemaker de Bruine, mej. G. S. M. Everts, ds.
J. G. W. Goedhard, mevr. A. DrosVan der Flier,
dr. H. T. de Graaf, ds. L. J. Lammerink, ds. J.
Kauws, dr. G. H. van Senden, mej. E. Kehrer en
ds. A. B. Rutgers.
Omtrent de kosten, logies, reisgelegenheid, enz.
verstrekt gaarne inlichting de secretaresse mej.
G. S. M. Everts, Heerengracht 214, Amsterdam.
Groot wild.
Er was, naar beweerd werd, in de troebele jaren
vóór den oorlog, een aanslag op 't leven van pre
sident Kruger beraamd. De uitvoering van het
misdadige plan kon elk oogenblik verwacht wor
den. De bedoelingen van de samenzweerders lek-
ien evenwel uit en een van de hoofdambtenaren
spoedde zich naar de bekende woning in de Kerk
straat-West te Pretoria om het grijze hoofd der
republiek te waarschuwen. De berichtgever
smeekte den president, toch voorzichtig te zijn,
want geheel onverwacht zou de verraderlijke kogel
hem kunnen treffen. Paul Kruger bleef heel kalm
schijnbaar onverschillig zelfs bij deze ernstige
mededeeling en antwoordde„Jij weet, v'r groot
wild het hul 'n lisensie nodig om dit te kan
skiet."
In de Notre Dame te Parijs sprak onlangs pater
Janvier over de verhouding der kerk jegens de
ketters. Volgens het blad „Droits de l'homme"
liet hij zich daarbij volgenderwijze uit:
„De kerk kan de ketters bestraffen, d.w.z. hen,
die zich van liaar dogma en bijgevolg van hare
eenheid afscheiden. Zij zijn schuldig, want zij
zondigen tegen het geopenbaard geloof, krenken
het bezworen geloof, komen in opstand tegen het
onfeilbaar gezag, verspreiden hun slechtheden en
verleiden andere zielen. De kerk heeft dus het
recht hunne duivelsclie verdorvenheid niet slechts
door den ban te bestrijden, maar ook door het
zwaard, nl. van de roomsche staten de onderdruk
king der ketters door straffen, zelfs door de dood
straf te eischen. Zooals paus Bonifacius XVII
gezegd heeft, moet het zwaard der vorsten en der
krijgslieden in den dienst der kerk staan en de
wenk van den priester gehoorzamen. Al meende
de moderne wereld de misdaad der vrije gedachte
te moeten royecren, zij moet hersteld worden;
want zij is menigmaal verderfelijker dan een fei
telijke misdaad."
Zoo spreekt in de twintigste eeuw een room
sche priester en deed daarbij uitkomen dat hij de
zuiverste leer van Pius X verkondigde.
(Wij beginnen te gelooven dat r.-k. priesters en
schrijvers dergelijken onzin alleen zeggen en schrij
ven om andersdenkenden boos te maken en om als
dezen hunne aanmerkingen maken, het r.-lc. volk
erontwaardigd daarop Ie wijzen en te roepen:
„kijk eens lieve geloovigen, ze randen den- gods
dienst aan". (Bed. Bl. IV.)
(De Protestant.)
De portugeesche kamer nam met 50 tegen 45
stemmen het voorstel aan tot afschaffing tier por
tugeesche legatie bij het Vaticaan.
Het blad „Freie Kirohenstimmenschrijft in
No. 8: In een beiersch liberaal blad lezen wij de
volgende verzuchting van een ambtenaar: „Wie
tijdens hetpaasclifeest in Beieren een roomsche
kerk bedoekt kan van den kansel het volgende
liooren: „In mijn parochie zijn nog ambtenaren
en onderwijzers en anderen die de onder zware
zonde voorgeschreven paaschbieclit nog niet heb
ben afgelegd. Ik eiseh dat zij binnen acht dagen
hun plicht vervullen; daar ik anders hunne namen
zou moeten bekend maken." Acht dagen later:
„De heeren N. N. hebben mijn vaderlijke verma
ning nog altijd niet opgevolgd. Geschiedt dat niet
binnen acht dagen, dan ben ik genoodzaakt daar
van kennis te geven aan huil superieuren." En
nu begint de gouden tijd voor de handelaars in
biechtbevvijzen. Zij gaan zeven, tienmaal en nog
vaker naar de oorbiecht, krijgen telkens een
biecktbewijs en verkoopen het aan hen die he~
noodig hebben, voor een mark per stuk. Het zou
om te lachen zijn, als 't niet zoo diep treurig was.
Huichelarij, leugen en bedrog! Dan zal 't beter
in de wereld, beter met ons volk worden! Dat
willen „duitschers" en vrijheidlievenden, dat wil
len zonen en kleinzonen van Siegfried zijn! Voor
uit maar! Ook in Oostenrijk zal het spoedig weer
zoover komen dat ambtenaren, professoren, onder
wijzers, officieren, soldaten hun biechtbewijs zul
len moeten vertoonen. Ons gedegenereerd, flauw
hartig volk wil het immers niet anders hebben."
De jezuïet Schweijkart heeft, aldus lezen wij in
,,Dc Protestant"toen hij te Innsbruck predikte,
zijn gehoor in rep en roer gebracht. Hij verzeker
de namelijk uit zeer goede bron in Bome te weten
dat eenigen tijd geleden paus Pius X in zijn werk
kamer vrij in de lucht zwevend werd aangetroffen.
Een aantal personen in het Vaticaan, die bij het
zonderlinge schouwspel geroepen werden, waren
getuigen van dit wonder. De paus, uit de extase
gewekt, verzocht over de zaak het stilzwijgen te
bewaren. Daartegen werd de opmerking gemaakt
dat reeds te vele personen liet gezien hadden dan
dat geheimhouding nog mogelijk zou zijn. De pre
diker voegde nog er bij, dat natuurlijk niemand
verplicht was dit te gelooven, maar dat hij het
feit van zeer vertrouwbare zijde had vernomen.
Ondergeteeken.de heeft de eer U kennis te geven,
dat hij vanaf heden de EXPEDITIEZAAK van
HAARLEM op AMSTERDAM van den heer
P. C. LUCAS (voorheen Lucas en Verboog) heeft
overgenomen.
Door een solide en nette bediening hoopt hij het ver
trouwen waardig te worden, wat zijn voorganger zoo ruim
schoots heeft mogen genieten.
Met beleefde aanbeveling, TJEd. dw. dn.,
Warmoesstraat 15-17. Tel. 2100. K. VISSER.
Aansluitende op bovenstaande kennisgeving, bedankt
ondergeteekende voor het vertrouwen, gedurende vele
jaren genoten en beveelt zijn opvolger ten zeerste aan.
Hoogachtend,
F. C. L U C A S.
't Wordt in Duitschland hoe langer hoe meer
ernst met het verzet der protestanten tegen de
door het „Centrum" voorgestelde afschaffing van
de jezuïeten wet. Beeds is in verscheidene bonds
staten menige stem daartegen opgegaan, en nu
heeft onlangs de silezische hoofd afdeel ing van
den Evangelischen Bund de volgende verklarin
gen afgelegd:
„1. De 25ste algemeene vergadering van de
silezische hóófd af deeling van den Evangelischen
Bund acht liet, met smart gedenkende liet buiten
gewoon zware leed de protestantsche bevolking
van Silezië wegens haar geloof, door de jezuïeten
aangedaan en bedenkende dat paus Clemens XIV
in het jaar 1773 in zijn bul Dominus ac redemp-
tor noster, na grondig onderzoek en met volledige
kennis van den staat van zaken erkend heeft, dat
het zoolang het gezelschap van Jezus bestaat, nau
welijks of juister in het geheel niet mogelijk is
aan de kerk den wareh en duurzamen vrede weer
te geven, heiligen plicht met allen nadruk tegen
de opheffing der jezuïeten wet van 4 Juli 1S72 te
pictesteeren."
„2. De 25ste algemeene vergadering van de
silezische hoofdafdeeling van den Evangelischen
Bund te Breslau ziet in de door de Centrumspartij
voorgestelde wet betreffende de vrijheid van
godsdienstuitoefening, voor zoover zij niet met de
in Pruisen reeds bestaande bepalingen overeen
stemt. een groot nadeel voor de protestantsche
kerk en een gevaar voor den binnenlandschen
vrede in het duitsche rijk en protesteert daarom
eenstemmig en met alle beslistheid tegen de aan
neming van liet voorstel."
Ook in München hebben de protestanten front
gemaakt. In een zeer druk bezochte vergadering
van de protestantsche vereenigingen in München
werd met algemeene stemmen de volgende motie
aangenomen
„De door duizenden protestantsche mannen en
vrouwen bezochte vergadering beschouwt eenstem
mig en beslist het vooruitdringen van de jezuïe
tenorde en den jezuïetengeest als een voornamen
hinderpaal voor de wederzijdsche eendrafcht der
confessies en voor den bloei van een moderne
staatsregeling met gelijke rechten voor allen, en
protesteert er tegen dat voor die orde en daar
mede voor nieuwe tweedracht de poorten van ons
vaderland geopend worden."
De afdeeling van den Evangelischen Bund in
de provincie Saksen legde de volgende verkla
ring af
..De uit alle deelen der provincie druk bezochte
ledenvergadering van de saksisehe afdeeling van
den Evangelischen Bund te Tangermünde protes
teert in het belang van den nationalen en confer,
sioneelen vrede tegen elke afbrokkeling van de
jezuïeten wet, enz.
Zij spreekt onder den ernstigen indruk der op
handen zijnde beslissing de bepaalde verwachting
uit dat bij de aangekondigde interpretatie van de
jezuïeten wet de bondsraad en in "t bijzonder de
pruisische gevolmachtigden geenerlei uitlegging
van het begrip ordeswerkzaamheid zullen goed
keuren, welke gevaar oplevert voor de door den
bondsraad gewaarborgde uitvoering der wet."
..De krachtige handhaving van het roomsche
geloof is de eenige waarborg tegen misdaad en
zedelijke verwildering." Zoo wordt het gaarne
van roomsche zijde voorgesteld. Maar de gerech
telijke Statistiek toont de onwaarheid van die
voorstelling aan. Immers van de „ongodsdiensti-
gen en ongeloovigen", waartoe in de oogen van
den roomsche 'toch zeker gerekend moeten worden
zij die ónder de rubriek „tot geen kerkgenoot
schap behoorend" vallen, waren in het jaar 1908
slechs 40 in de gewone strafgevangensisen (van
de 10.052 gevangenen)in de huizen van bewa
ring in de arrondissements-hoofdplaatsen slechts
250 op 30.171 gevangenen; in die buiten de hoofd
plaatsen 29 op 1206; in de rijksopvoedingsge
stichten 5 op 869; in de rijkswerkinrichtingen 10
op 5715 en in de tuchtscholen 1 op 823. Terwifi
deze groep bijna 5 percent van de geheele neaer-
landselie bevolking uitmaakte, leverde zij dus
respectievelijk aan de verschillende inrichtingen
voor misdadigers 0.4 pet; j 0.28 pet.; 2.4 pet.; 0.57
pet.; 0.17 pet. en 0.16 pet.
Beziet men dezelfde cijfers bij de groep der
ioomsclien, dan blijkt de verhouding tusschen het
percentscijfer ten opzichte van de gansche neder-
landsclie bevolking en de percentscijfers der in
richtingen van misdadigheid geheel tegenover
gesteld. Immers het eerste getal bedraagt 35 pet.
en de laatste getallen achtereenvolgens 43.3; 44.2;
86.3; 43.2; 38.9 en 41.4.
Aan de zedelijke vruchten kent men volgens
sommigen den godsdienstigen boom. Wilde men
dit van roomsche zijde staande houden, dan moest
tevens erkend worden, dat 't met den boom des
roomsehen geloofs zeer treurig gesteld is.
(De Protestant.)
ZONDER VERANTWOORDELIJKHEID DER
REDACTIE
Bloemen daal, 15 Juni 1912.
De-Genestetweg 1.
Zeer geachte heer redacteur,
Een paar jaren geleden heeft men perceeïen
eikenhakhout, die gekapt waren in het Bloemen-
daalsche bosch, afgezet met prikkeldraad aan paal
tjes. Degene, die ze geplaatst heeft, heeft 't blijk
baar niet noodig geacht daarnaar verder om te
zien, zoodat thans prikkeldraad en paaltjes tegen
den grond liggen, en enkele stukken van dat ge
vaarlijk materiaal op paden en plekken waar ge
wandeld wordt, verdwaald zijn geraakt. Verleden
week moest ik daarvan de onaangename gevolgen
ondervinden, en meen ik in 't belang van 't alge
meen door dit schrijven op dezen verwaarloosden
toestand de aandacht te moeten vestigen van be
heerders van het Bloemendaalsche bo&cli.
Met de meeste hoogachting teeken ik mij,
Uw dv.
DE PETIT.
Here m a-S t a t e.
G each t e redac tie
In lommerrijke omgeving ligt bij Joure in
Friesland het vroegere buiten, nu volkssanatorium
„Herema-State"; het is hiervoor, dat wij de aan
dacht vragen van de haarlemmers, niet alléén van
de friezen hier, maar van ieder, die iets voelt voor
de bestrijding van de tuberculose. Dit sanatorium
toch heelt in de 15 maanden van zijn bestaan al
zooveel aanloop en aanzoek gekregen, dat het
ruimte te kort komt. Het hoofdbestuur wil nu een
groote, vaste lighal stichten in liet bosch, een
tweede desmfeetie-iiistallatie aanbrengen en eeni
ge afwateringswerken uitvoeren, waarvoor samen
10.000 noodig is. De regeering heeft bij konink
lijk besluit van 13 April 1912 No. 33 toegestaan,
daarvoor een verloting te organiseeren en bijna
alle schilders, beeldhouwers en plateel-fabrikanten,
fries van geboorte en vele andere artisten en uit
gevers in ons land hebben uit hunne kunstschatten
geschenken willen afstaan. Daar zullen nog aan
toegevoegd worden rijwielen, landbouwgereed
schappen en huishoudelijke artikelen. Men ziet
hetelk wat wils.
Ook liier en in de omstreken heeft men voor
deze zaak gevoeld: mevr. de douairière gravin Van
Hcerdt tot Eversberg, te Bloemendaal; mej. A. M.
de Marez Oyens, te Overveen; mevr. v. Trigt
Hoevenaar uit Aerdenhout, zonden kunstwerken;
de Erven Bohn te Haarlem, de geïllustreerde „Ca
mera Obscura". Verder vinden wij onder de na-
nen van de schilders: S. Baukema, de heer en mevr.
Bisschop; de beide Bottema's, Breitner, Edz. J.
Koning, Van der Hem, Hobbe Smith, Voerman,
Ids. Wiersma, Eerelman, Isaac Israels, Jurres,
Krabbé, Nakken, Ype Wenning en vele andere. Er
is veel en velerlei moois, ook etsen, gravures, boek
werken en aardewerk van Makkum, Workum,
Lemmer en de fabriek Bozenburg. Maar er is
bovenal een mooi doel en hier, waar men den strijd
tegen de tuberculose zoo krachtig strijdt, zoo hard
nekkig volhoudt, zullen er zeker velen zijn, die
aan zulk een goede zaak een bijdrage wenschen
te geven.
Wij bevelen liaar in aller aandacht aan en ver
zoeken bestellingen van loten te willen richten tol
onze secretaresse mej. R. Schoppen, Parklaan 20,
Haarlem. Ze kosten 1,per stuk. Wie echter
uit beginsel bezwaar tegen loten heeft, zonde haar
een bijdrage.
Lansljue! Jimme foaroan, hear!
Het bestuur van
„GIJSBEBT JAPICX."
Haar'lem, Juni 1912.
GESETZLIBH-
GESEHÜTZT
