ieii
Bloetncndaal, Kaarten, jteemstede en omliggende plaatsen.
N WIJK
ALGEMEEN WEEKBLAD
imsch Reisbf m
rlogemaker.
EM
ƒ7,50.
Iff
ION 1387.
's-Oriels
r HECÜ.
nen, Ruilen,
en, Verhuren
rsvaart !r
IHELPEl.
GRIND.
IN
en November
ti-
ie Globe",
VOOR
KANTOREN:
Bloemendaalscheweg 49. Tel. 1837. Bloemendaal. Gedempte Oude Gracht 63. Tel. 141. Haarlem.
6e Jaargang.
ZATERDAG 12 OCTOBER 1912.
No. 41.
■ji i
m.
Straatv\ 55;
it weg 187
Telef. 2400;
;lef. 10590.
ER.
n YERI OOGr.
toon 1338.
■acht 118, HAARLEM
en Magazine»»
I. Telefoon
NZAND.
IVIERZH1&
LLIJKE PRIJZEN
PRIJSCOURANT,
GEZELSCH A.PS-
ZEN naar:
17.50
50.
KJi*
50.-
er«
est
275.-
100
05
175
165
175.-
650. - -
1450-
OGRAMMA'
oorburgwal 345,
msterdam.
rlem vervojge
zich voor hei
van Adverten'iën
in de Ged. Oude Biacst 63.
Het Bloe
Prijs per
halfjaar f 1.25
hij vooruitbe
taling'.
Prijs per
nummer f 9.10
Advertentiën
10 rents per
regel
bij herhaalde
plaatsing
korting.
t nummer bestaat uit 4 bladzijden.
MUZIEK.
•durende de zomer-vacantie las ik een boek
11. Wagner, dat alleen reeds om zijn titel
vwaardig is. Het is geschreven door E. ITei-
inn en heet: „Richard Wagner unci das Endc
[i Musik". Het is niet mijn bedoeling den inhoud
het boek hier geheel mee te deelen, want de
geeft al aanleiding en stof genoeg tot denken
In allen, die verder en dieper (of hooger) gaan
de oppervlakte. Welke muziek bedoelt de
rijver? en waarom eindigt deze muziek vol
hem bij Richard Wagner? "t Is nooit goed
éénzijdige beschouwingen over beroemde men
ie n te lezen, daarom vond ik liet ook leerrijk
tegen Wagner gekeerde opvattingen te lezen,
was het maar om te leeren zien hoe iemand
legen een geniaal persoon gekant is, deze ge-
pldheid niet alleen steeds gebruikt als wapen
n dien persoon, maar ook voor zichzelf een
5kpaardje daarvan maakt, waarmede hij tol
het onzinnige zijne lezers verveelt of ver
laakt. De oorzaak van zoodanige vijandigheid i»
lak gemis aan begrip.
0 4 zegt in den aanvang van het hier besproken
k de schrijver zelf dat hij de ,,Doppelnatur von
;ner" nl. het èn dichter èn componist zijn,
1 begrijpt! Nu, dat verklaart voldoende zijn
jb/ijdig oordeelen en «>eroordeelen. Ook zegt hij,
hij de „Meistersinger von Nürnberg" niet tot
•inde kon aanliooren en na de 2e akte weg-
iomdat hij 't zoo vervelend vond. Wat moot
id een saaie Droogstoppel zijn, wanneer hij
it baarheid mist voor den geestigen, tintelen-
junior, van de „Meistersinger"!
aar de schrijver in zijn boek uiting geeft noch
a zijn antipathie tegen- noch aan zijn niet-
ijpen van Wagner, waar hij dus meer objec-
f is, geeft liij wel bewijzen van ernstige studie.
zeker opzicht heeft hij trouwens gelijk, dat
:jhard Wagner met zijn revolutionairen geest
[ok in de muziek een revolutie bracht, de muziek
leidde, hij week n.l. af van de
iting der absolute muziek en begon de drama-
e. De absolute muziek bereikte haar toppunt
iieethoven; daarna volgde de vermindering; m
dramatische richting is Richard Wagner tot
li; er voor mij de grootste en hoogste. Na zijne
een kwamen de „symplionische Dichtungen" en
«enemende mate nog vele andere nieuwigheden.
I act „Ende der Musik" bedoelt de schrijver dus
iiet einde van alle muziek, doch van de abso-
muziek, zooals die van Bach, Mozart, Beet-
n. Het bekende woord van R. Wagner„Kin-
schaffet Neues", is door zijn opvolgers toe-
?»..st; misschien zou hij voorzichtiger gesproken
•i >en als hij er bijgevoegd had: „Neues und
nes". Want nu de muziek in andere richting
ntwikkelt, geeft zij ook uiting aan iets ge
ders dan vroeger de absolute muziek deed.
Heinemann vind ik de absolute muziek de
Ci ate; aan de andere moet echter haar sfeer
Iti i erking in den tijd vrijelijk worden inge-
i'11j id. Het componeeren onderwerpt zich niet aan
|(Iv ng. Mendelssohn heeft dat in een heel aardig
m c-ht al gezegd bij gelegenheid van een gemas-
ki l bal, nadat men hem had willen voorschrijven
hij moest componeeren, het eindigt aldus:
Kjc 'er componiert so wie er kann und will.1-
ft '1 Spreekt van zelf dat een componist, een schep-
Ber niet tegelijkertijd aan den smaak van vele, veel
Sni der alle anderen, die door andere scheppingen
Bevormd is, kan voldoen. Laten onze concertbezoe-
ke - trachten te begrijpen wat ze kooren, en onder.
k-1!' id maken tusscken muziek en muziek, wam
4do-de eene soort wordt men in „eine bessre Welt
Bnlriickt" (An die Musik, Schubert) en de andere
^prikkelt de Hartstocht en zenuwen. Deze laatste
Boort zal ket wel op hare rekening kobben, dat er
n ischen zijn, die zeggen, dat muziek eigenlijk
|t.o< „erg zielig" is. Hierover zou veel te zeggen
-'zijn, maar ik moet denken aan ket „Ende" van
SMjn schrijven; denkt u nog eens over 't „Enne
cler Musik"!
N. V. De Nederlandscke opera en ope
rette van liet Rembrandt-theater te
Amsterdam.
„Mignon", opera in 3 bedrijven van Am-
broise Thomas.
,Wat een lieve muziek, hè, mevrouw?"
Ja, zeg dat wèl."
Én wat ook zoo aardig is: al koor je liet nog
lot- dikwijls, ket blijft altijd nieuw."
fa, er is maar één Mignon, koor."
it gesprek achter mij door twee dames, een
jere en een oudere, gevoerd, lijkt mij een voor
ïelijk oordeel. Lieve muziek. Zeker, zonder
Cel. En je mag dat wèl zeggen. En ket blijft
d nieuw. En er is maar één Mignon. Het is
als ket ware uit de ziel gegrepen, dit oordeel.
rat de uitvoering aangaat, zoo wil ik eerst me-
f i rouw Marie Thoms prijzen Dit goed uitzieede
J jor j meisje, beschikt over een aangenaam sopraan-
g<4 id. Zij zong de Mignon-partij alleszins bevre-
md. Het best voldeed zij in de romance, en in.
luo's met Lothario.
otkario werd uitmuntend vertolkt door den
Nifeuwenkuizen. Deze zanger heeft een fraai
jeluid, dat zoowel wat omvangrijkheid als
kh ïksckoonkeid betreft, onze waardeering den
Men avond bleef eiscken. Ook zijn spel was,
.evenals dat van Mignon, zeer voldoende.
Br<
Bn
K<!
I l e.
1 bat
Philine werd gezongen door mevrouw Engelen
Sewing. En uitstekend ook, zooals wij dat van
deze zangeres gewend zijn.
Wilhelm Meister toonde ziek zijn naam geenszins
waardig, daar hij meer op een leerling dan op
een meester geleek, en dat nog wel op een ver
kouden leerling. Zijn gebroken nederlandsch
klonk onaangenaam.
De kleinere rollen werden allen bevredigend
vervuld, niet het minst door mejuffrouw Van
3 'ijk, die alleraardigst Frederike speelde. Zij lijkt
mij een begaafd meisje; haar gebaren en gang
waren los en jolig, kaar spreektoon beschaafd.
Het orkest onder leiding van dr. Oskar Bec
ker, kweet zich voortreffelijk van zijn taak. De
regie liad menige verbetering toegepast. Alles te
zamen gaf deze voorstelling ons een goeden indruk.
Eén ding moet mij nog van liet kart: de souffleur
mist blijkbaar de noodige bescheidenheid in zijn
nederig ambt, en schijnt zich wel tot een helden
tenor of basse-noble te willen verheffen; zoo over
schreeuwt hij menigmaal het orkest. S.
De afdeeling Haarlem en omstreken van het
Algemeen Nederlandsch Verbond zendt een uit-
noodiging rond tot het bijwonen van een voor
dracht van den zanger en toondichter Emiel Hul-
lebrocck uit Gent. De voordracht heeft plaats in
de schouwburgzaal „De Kroon" te1 Haarlem, op
Maandag 14 October en zal de honderdste hier te
lande zijn. Het eerste gedeelte van den avond
wordt besteed aan „Het Oud-Vlaamsche Volkslied",
het tweede gedeelte aan de vertolking van een aan
tal van Hullebroeck's liederen.
Nieuwe leden, de bijdrage voor 1913 dadelijk
betalende, verkrijgen dezelfde rechten als de oude
leden. Leden van Jong Nederland hebben alleen
persoonlijk toegang. Leden der afdeeling Haarlem
van liet Algemeen Nederlandsch Verbond hebben
toegang met één dame, terwijl meerdere dames-
kaarten voor lien verkrijgbaar zijn a 50 cents per
stuk in het Nutsgebouw, Zijlstraat 48, op Zaterdag
12 October, en Maandag 14 October, van 121
uur. Gaarne vestigen wij de aandacht onzer lezers
op dezen voordrachtavond.
VOOR ONZE DAMES.
Weet ge: dat met een oplossing van een lepel
ammonia in een emmer water, kalkvlekken van een
karpet en kleed verwijderd worden, en dat dit
tevens ook de kleuren ophaalt?
.dat flanel in water en ammonia gewassclien
wit blijft en niet krimpt?
.dat vensters met ammonia en water gereinigd,
bizonder glinsteren?
-.dat koper, wat erg aangeslagen is, eerst met
ammonia en daarna met water schoongemaakt
moet worden?
:dat er voor goud en zilver geen beter en goea-
kooper poetsmiddel bestaat dan ammonia met
water
:dat een druppeltje ammonia aan den onder
kant van een diamant, den glans verhoogt?
dat ammonia goed is om vetvlekken te verwij
deren? Gebruik een zwakke oplossing, leg er zacht
wit papier over, en strijk met een warm ijzer de
vlek weg.
:dat gelijke deelen van ammonia en terpentijn
verf vlekken oplossen, zelfs al is de verf hard en
droog.
:dat vlekken van naaimachineolie, ook voor
ammonia op de vlucht gaan?
dat kammen en borstels als nieuw zijn, als zij
gewassclien worden in ammonia en water?
:dat een beetje ammonia in water het branden
van een muggebeet vermindert?
Non c'é sabatto senza sol, c'é donna senza
amore geen Zaterdag zonder zon, geen vrouw
zonder liefde, zeggen de Italianen zonnig en licht
hartig. Ik zeg liever „geen vrouw zonder am
monia, dat is bruikbaar geen Zaterdag zonder
Bloc7nendaalsch Weekbladdat is leesbaar."
MOUCHE.
Verbetering van vrouwenkleeding.
Maandagavond trad te Haarlem voor boven
genoemde vereeniging mevrouw Thierbach weder
om op. oor een groot gezelschap belangstellende
dames sprak zij over haar werkwijzehoe een
eenvoudige en goede japon binnen een uur of wat
geheel klaar te hebben, en de daad bij het woord
voegende, verscheen de spreekster achtereenvol
gens in ongeveer twee dozijn verschillende japon
nen. Deze kleedingstukken naar een eigen stelsel
geteekend, gesneden enz., onderscheidden zich van
elkaar door de kleur, de stof en de garneering.
Toen het laatste van- deze verzameling aan den
lijve getoonde kleedingstukken door de geestdrif
tige dames bewonderd was, begon de spreekster
een les: hoe een goede japon in een uurtje ge
reed te maken. Voor dat doel werd een lap fluweei
gebezigd. De uitkomst overtrof alle verwachting:
in een goed half uur was een eenvoudige, maar
fraaie japon gereed.
Onder de aanwezige- dames waren er velen, die
japonnen droegen, naar mevrouw Thierbachs stel
sel eigenhandig vervaardigd. Er waren heel op
merkelijke daaronder.
UIT NEDERLANDSCH INDIË
Naar aanleiding van een der interviews met
bestuurders van Onze Oost, waarvan een reeks
in liet Handelsblad verschijnt, ontvingen we het
hier volgend schrijven van onzen indischen mede
werker.
(In het interview, waarop de brief betrekking
heeft, ging liet vooral over bekendheid met de
javanen, waardeering hunner inborst en zeden, en
ill verband hiermee, behandeling van de inboor
lingen. De ondervraagde, een controleur
verklaart aan den dagbladschrijver, dat rasverschil
onderscheid in staat en aard van beschaving een
grondige kennis van de inboorlingen, uiterst moei
lijk, eigenlijk onmogelijk maken. De zoogenaamde
ethische richting, d. i. de menschlievender rich
ting, die den laatsten tijd meer en meer voorstan
ders vindt, slaat de Javanen te hoog aan. Naast
hun deugden bezitten zij menige verkeerdheid,
waarmede bij de toepassing der nieuwe begrippen
door de Nederlanders geen rekening gehouden
wordt. Aldus de controleur.)
A an de redactie van liet Bloemendaalscli
W eekblad.
Hierbij het knipsel uit Het Handelsblad terug.
Over 't algemeen is de opinie van den controleur
in kwestie ook de mijne. Het ware te wenschen,
dat er meer zulke ambtenaren waren. Over de
onderwerpen in het interview aangeroerd, zouden
échter boekdeelen vol zijn te schrijven. Mijn be
zwaar tegen den controleur is, dat hij de zaakjes
Zoo vluchtig behandelt. En dan nog iets. Het is
misschien wel lieel belangrijk te weten, wat een
ontwikkeld en onbevooroordeeld europeaan over
de Javanen denkt. Het blijft echter alles zeer sub
jectief. De man zegt zelf, dat je ze eigenlijk nooit
leert kennen. Wat echter in onze verhouding tot
de Javanen zoo dikwijls vergeten wordt, dat is,
wat zij wel van ons denken. Dit is, dunkt mij,
voor het begrijpen van lmn handelingen wel even
noodig, als het opsommen van hunne in ons oog
bestaande buitenissigheden. Welnu, weet ge wat
elke javaan als vooropgestelde meening heeft van
den Hollander? 1°. dat hij is gierig; 2°. trotsch en
3°. dom (of liever gezegd stoin, als tegenover
gestelde van pienter ofte wel slim). In tegenstel
ling met den Hollander legt de Javaan er zich op
toe te zijnslim, beleefd, en royaal en moet de
Hollander het in den strijd om het bestaan dan ook
dikwijls tegen den Javaan afleggen. De Hollander
behoort hier echter meestal tot eene gemeenschap
(cultuur- of industrieele onderneming, of wel amb
tenaarscorps) die zoo maar niet toelaat, dat er
een van de leden door de Javanen naar den kelder
wordt geholpen, en daarom is het zeer juist, wat
de C. zegt, dat de eenzaamheid veelal het gevaar
lijkste is. Ook de wijze, waarop die stille kraclir
wordt aangewend, om je te pesten of je omlaag
te halen is soms zoo teekenend. Laatst was hier
in de buurt een controleur, die door allerlei ge-
zwabber in gezelschap van inlanders druk bezig
was, zijn prestige te vergooien. Het was merk
waardig te zien, welke houding de verschillende
inlandsche ambtenaren daarbij aannamen, en ik
heb toen ook weer gezien, dat je ze volstrekt niet
over één kam moet scheren. Er zijn onder de in
landers zeer gunstige uitzonderingen. Dat zullen
later- zeker sprookjeshelden worden. Zoo heb ik
eens een regent gekend, die onomkoopbaar was.
Men zegt, dat er meer zijn, maar dat zou ik gaarne
eerst zelf willen vaststellen, alvorens het te on
derschrijven. A propos van de reorganisatie van
het bestuurcorps, geloof ik, dat de schepper ervan
zijn tijd vooruit is. De inlandsche ambtenaren zijn
over "t algemeen nog niet rijp voor de zelfstandige
bestuurstaak, die hun zal worden opgedragen.
We doen hier in onze kolonie nu zwaar aan
ethiek, nietwaar? Nu, laat ik u uit den droom hel
pen. De ethiek bestaat op 't papier en heeft eenige
breintjes ontwricht, maar in werkelijkheid wonen
we hier in het hartje van Rusland, hoor. Een paar
staaltjes: Er wordt nogal eens riet in branci
gestoken, en de politie heeft dan al gauw een ver
dachte'te pakken. Wanneer nu voor het oog van
den laagsten inlandsclien politieambtenaar vol
doende bewijs tegen den verdachte aawezig is,
zendt hij hem in optocht over straat, begeleid door
vlaggen, verbrande rietstokken, trommen en flui
ten en eene op hoog bevel hoonende menigte. Ik
wil in het midden laten, of deze wijze van behan
delen effekt sorteert tegen het euvel van brand
stichting (de uitvinder der maatregel beweert van
wel), maar m. i. is een dergelijke behandeling van
een verdachte geheel bezijden den letter en den
geest van de wet, en als middeleeuwsch onzer natie
onwaardig.
Nog iets: We hebben hier een heel corps water
staats-ambtenaren (irrigators noemen we hen),
die met zeer veel opgewektheid een vrij lastig werk
doen, nl. het bevloeiingswater verdeelen. Nu wilde
het binnenlandsch bestuur in die verdeeling eene
andere regeling invoeren, zeer tegen den zin van
de suikerfabrikanten, maar weer erg ethisch, want
daarbij werd de Javaan, die uit den grond nog
niet een derde weet te halen van 'tgeen de euro
peaan er uit haalt, met dezen in recht op water
gelijkgesteld. Om nu de oppositie tot toegeven te
dwingen werd maar even aan de inlandsche hoof
den geschreven, dat er in zake water geen rege
ling nog bestond, en dat dit aan de bevolking
moest worden bekend gemaakt. Dit stond dus
gelijk met de afkondiging van de anarchie van
gouvernementswege. Natuurlijk zijn zo toen op hun
vingers getikt, en hebben de lagere hoofden, die
aan de order van bekendmaking onder de bevoi
king hadden gevolg gegeven, een standje gehad,
want natuurlijk waren die dom en hadden de order
verkeerd bgrepen, enz. Als het erop aankomt, dan
worden die optochten van beklaagden in zake riet
brand door de bevolking uit eigen beweging ge
organiseerd en is er nooit een order van kooger
hand daaromtrent gegeven.
Maar nu basta. Een volgenden keer weer eens
over wat anders.
ROME IN DE GESCHIEDENIS.
Volgens de Neue Jahrhundert heeft de Parijsche
'kanunnik Janvier in een van zijne druk bezochte
vastenpreeken, dit voorjaar in de Notre Dame ge
houden, het dooden van ketters verdedigd. „De
kerk mag de ketters straffen," aldus zeide deze
geestelijke, „d. w. z. diegenen die zich van hare
leer, en dus van hare eenheid afscheiden. Zij zijn
schuldig, want zij wijken af van liet geopenbaarde
geloof; zij schenden hun gelofte; zij stellen zich te
^eer tegen het onfeilbaar gezag; zij verbreiden
hunne boosheid om zich heen en verderven andere
zielen. Derhalve heeft de kerk het recht, hun dui-
velsclie verdorvenheid niet slechts door den ban
vloek, maar ook door het zwaard uit te roeien,
d. w. z. doordat zij van de katholieke staten de
vervolging der ketters vordert door maatregelen,
welke uit de doodstraf kunnen bestaan. Zooals
paus Bonifacius VIII gezegd heeft, zal het stoffe
lijke zwaard van koningen en soldaten de kerk ten
dienste staan, en gehoorzamen aan het bevel des
priesters. Wanneer de moderne wereld geloofd
heeft het delictum opinionis (meeningsmisdrijf) te
moeten opheffen, moet men het herstellen, want het
is somtijds misdadiger dan het delictum facti"
(feitelijk misdrijf). (N. R. Ct.j
Volgens een officiëele pauselijke statistiek zijn
er op dit oogenblik in de wereld 4450 benedictij
nen, 1000 kartkuizers, 4476 dominicanen, 16.968
franeiskanen, 1900 karmelieten, 16.294 jezuïeten
en 4000 redemptoristen. Aan dezelfde statistiek
ontleenen wij de bizonderheid, dat in Pruisen, dat
voor twee derden protestant is, 231 monniken
wonen op elke 100.000 inwoners, terwijl het bijna
geheel katholieke Oostenrijk op hetzelfde aantal
er slechts 158 telt. (N. R. Ct.y
T00NEEL.
Schouwburg Jansweg
te Haarlem,
Eva, das Fabriksmddel.
Het „Wiener Operetten Ensemble",
onder de artistieke leiding van Aliska
Preger, heeft onverwacht gelegenheid
verkregen, om te Haarlem een voorstel
ling te -geven. Deze vindt aanstaanden
Maandag plaats in den Schouwburg
Jansweg.
Gespeeld wordt Eva, das Fabrikfi
rn adel, operette in 3 akten van Eranz
Léhar.
Wij maken hier met eenigen ophef
melding van, omdat, wegens de late ver
bintenis, het den heer Van Gasteren aan
den noodigen tijd ontbrak om langs den
gewonen weg, dat is dus eenige dagen
van te voren, deze voorstelling onder de
oogen van de bezoekers van den schouw
burg te brengen.
De in alle, opzichten goed verzorgde
operette, waarvoor Léhar mooie muziek
heeft gemaakt, verdient een druk be
zoek. Men weet dat zij te Amsterdam,
Rotterdam en den Haag steeds volle
zalen vermocht te trekken en dat de
groote pers hiervan in de meest vleiende
bewoordingen gewag maakte.
N. V. Tooneelvereeniging directie Her
man Iieijermans Freule Julie van Au
gust Strindberg, gevolgd door: Moreele
Kracht van Felix Salten.
De nieuwe „Tooneelvereeniging" onder den fon-
kelnieuwen directeur, met twee nieuwe stukken,
voor Holland althans nieuwe stukken.
Nog een nieuwheid te midden van al deze
nieuwheden was, dat deze voorstelling door een
inleidend woord werd voorafgegaan. Dit inleidend
woord werd gesproken door den heer Israël Querido
En het was heel mooi. Reeds toen ik voor het
eerst van de bemoeiing dezes heeren las, vroeg ik
mij af: Wat doet hij daarbij? En nog altijd be
grijp ik dat niet. Ik had gehoopt het uit zijn
inleidend woord te vernemen; dat hij b. v. aandeel
houder was, of geldschieter, of toeziende voogd
van de nieuwe Tooneelvereeniging, maar niets
daarvan. In het zoogenaamde „Tableau de la
T roupe" was de heer Querido genoemd den lezer
dramaturg. Een lezer is hij dan ook werkelijk
gebleken, want hij las zijn inleiding van een
p: piertje, maar een dramaturg is hij niet, voor
zoover ik weet. Wel zond iemand (wie?) aan de
bladen het bericht dat hij een drama, getiteld „De
Jordaan" voltooid had, maar dit bericht werd den
volgenden dag weer door iemand (door wien?)
tegengesproken.
De strekking van de inleiding bleek, dat het
publiek zich niet te veel, (wel wat, maar niet te
veel) aan de recensenten moest storen, en zon
der zich om het oordeel van de dagbladen te be
kommeren, zelf moet gaan kijken.
De lezer was vrij kalm. Het was niet zoo on
aangenaam als ik mij had voorgesteld. Toen de
lezer ophield, klapte men in de handen ten blijke
