L
ALGEMEEN WEEKBLAD
lloeitiendaai, Kaarlem, Keemstcde en onliggende plaatsen.
VOOR
Vijverweg 7. Telephoon 938. Bloemendaal. Gedempte Oude Gracht 63. Tel. I4I. Haarlem.
n
je Jaargang.
ZATERDAG 25 OCTOBER 1913.
No. 43.
Prijs per
halfjaar f 1.25
hij vooruitbe
taling-.
Prijs per
nummer fö.10
Advertentiën
10 cents per
regel
bij herhaalde
plaatsing
korting.
K A„.1NI TOREN:
öii nummer bestaat uit 4 bladzijden.
De raadsverkiezing.
verkiezingen van den gemeenteraad heb-
Jitmaal een eigenaardige voorgeschiedenis,
burger ij van Bloemendaal is
h geheimzinnig regenten-gedoe
Jacometti en Van Tieijhoven
i tel ij'k m o e. Ze is beu van een regee-
-college, dat met de burgerij zelve op gee-
wijze voeling houdt, dat zich opsluit
heime vergaderingen, dat onfatsoenlijk
cit den opzichte van concessionarissen, ge-
i. de ondernemingen begint, en zich op aller-
i ijze er op toelegt var. de gemeente een
•iui-achtig ïijkeluisdorp te maken, waarin
I! kiem van werkelijk volksleven dadelijk
-r.it verstikt. Vooral (het is veel beter,
wat vrij is van overdrijving, en dus van
irtvaaidigheid, ronduit te zeggen, opdat de
iv-ivn weten, van waar te zijner tijd de storm
aaien) is de burgerij, hier te verstaan
gewone burger:, neringdoenden en tot
'istzija komer.de arbeiders, ontevreden op
die niet als reactionnair of antiek, maar
heralen of vrijzinnigen door hen in den
zijn geplaatst. De heer Koolhoven ziet
den voorz.tter van zijne vereeniging „Bloemen-
ir.il's Bloei" naar de oogen, de heer Van
trekt zich van het leven der burgerij
Uii baar weinig aan, de heer Van Tienhoven
i .wens een van de r.-k. overgenomen can-
d.'üit) vormt met mr. Jacometti een paar echte
eeuwsche dorpsregenten, de heer Laan
nu en dan flink uit den hoek maar staai
en, en ook van den heer De P o van
en wel u.t ..V.
het 'college van burgemeester en wethou-
(in den burgemeester en den heer. Vau
ahoven) en een groot deel van den ra.
hoeren Van stolk (ze Roo, Laan, Jaco'
-aat uit uitlanders voor wie de voh
■r gemeente is een volkomen gesloten
zoo is t, lieeren, ook in Bloeme...
rit een volksziel, die door niemand, die daar
il besturen, straffeloos wordt ter zij gesteld
gehoond. Lr mogen hier nog zoovele v a ri
non zijn komen wonen, het grootste deel i
hen burgert langzamerhand i.n, wordt ai! ngs
één met de oorspronkelijke bevolking, d nu
eenmaal als elke mcnschengemeenschap in een
bepaalde omgeving, hare eigenaardigheden urn
deugden en gebreken bezit, die bekend me ten
zijn aan degenen welke daaraan leiding hebben
te geven. Dat bij de regenten van Bloemendaal
eene dergelijke bekendheid niet bestaat heeft
mede tot gevolg, dat lieden, die uit hun
sooniijken aard ontevreden zijn, nu onge tr
het hoogste woord hebben en daardoor «o t
de scheiding tusschen regenten en burgers g
grooter. De gemeenschapszin lijdt aldus scha 'e
van twee kanten, het feit der kerkelijke -
deeldheid tusschen roomsch en protestant, tus
schen gereformeerd en hervormd, strekt niet
om dien gemeenschapszin te bevorderen en i
alles in het eigenlijk gezegde burgerlijke gem een -
televen alhier kwijnend zoo niet dood. Dit is
geestelijke schade, die niet wordt hersteld do
dat hier eenige gegoede menschen meer kom< n
wonen of eenige kostbare werken van algemeen
nut worden gesticht. De naar wij gelooven in
zijn hart wel het goede willende, maar tegen
een mr. Jacometti c.s. niet opgewassen bui
gemeester vermag zich daarbij niet te toon 11
gelijk eigenlijk behoorde, den burgervader, va r
wien all e gemeentenarein precies gelijk zijn,
hij is een man, die standsonderscheid maak.
en die aldus toont noch den modernen tijd
noch den eigenlijk gezegden Bloemendaalsc
geest te begrijpen en te bezitten.
in al deze teekenen van ontevredenheid s+aat
de komende gemeente-raadsverkiezing.
In de candidatuur van den heer Van Kas
sei, komt de geschetste ontevredenheid v
zijdig tot uiting, maar zij geldt ook ten aan
zien van de candidatuur van dr. Bornwaret
Vooral in de vrijzinnige kiesvereeniging kw m
tot uiting, dat men ïiem wenschte als volks
man, als man die warm gevoelt voor de ver
betering der volkshuisvesting in het algemeen
en die te Overvèen in Ji.et bijzonder; en wan
neer deze vereeniging hem mede afvaardigt
naar „de vierkante doofpot", dan is dit niet
om aldaar mede te doen met liefelijk gekwin
keleer der aldaar elkander pluim strijkende
e- ogels, maar opdat ook van hem worde
gehoord een firm, die spreekt va,n warm mede
gevoel met hen, <lie tobben zonder hulp, met
hen, die alleen uit vrees voor de vaak zoo
wreede macht van het geld berusten in toe
standen en verhoudingen, welke onze uiter
lijk zoo gelukkig en welvarend schijnende ge
meente eenvoudig weg tot oneer strekken.
n T.
MUZIEK.
Leander S e h 1 e g e 1.
Deze week is wederom een onzer Haarlemsclie
musici plotseling overleden, 'tgeen zeker in de
muzikale wereler velen getroffen heeft., want in
11e stilte en bescheidenheid heeft Leander Schle-
gel hier een belangrijke plaats bekleed. Behalve
ondergeteekendè wonen hier nog verscheidene van
zijn leerlingen, waarvan cenigen later zelf (als
vrucht van zijn piano-onderwijs) les gaven of nog
geven en met dankbaarheid aan de uren op de
muziekschool of privaatlessen aan huis
terugei
,vas '1
nier:
koinic
nken Bii zijn iet wal drnomerbre natuur
dikv, ijls
gen i c
zijn in
tenuis op at.
loorcn. hij L
e les. waardin'
ei gebied uitk
'.unii-i ï.-1 ini'he op
som- heel droog-
elkeus zijn groote
nr.. Ook teokende
',r fouten gemaakt
van ee.. mondelinge aanmerking,
wat misschien beter herinnering was, Want: aan
zien du.-i gedenken.' Gewoonlijk sprak hij niet
j
hij v..
werde
op (li muziokhalki.
ill pi
('Zie verder leiniiée'tjrju
lein Land ré.)
f, T; f v n, t
staande werd uitgevoerd en aangehoord. Daarna
hoorden wij „de Vijfde" of „Schieksal Symphonie"
vAn Beethoven, die door eiken dirigent anders
wordt opgevat en van elk orkest anders klinkt, j
wat zeer begrijpelijk is, want dirigeeren is heel
persoonlijk en bij alle orkesten is de bezetting 1
verschillend. llcelemaal echt zooals in Beetho
ven's tijd, hooren wij nu zijn symphonieën toch
nboit, dus wie zal zeggen welke dirigent de beste
opvatting heeft Als geheel blijft liet toch een
onsterfelijk werk waar ieder bij denken kan wat
hij wil bij 't aanliooren, het blijft een stuk Beet
hoven, waarin die „Schicksal's kloppen en met
zijn toenemende doofheid zeker in verband stam,
te meer daar ook hier het laatste deel weer zoo
duidelijk de geestelijke overwinning weergeeft,
liet was jammer, dat tijdens de symphonie zooveel
laatkomers stoorden, die niet opgelet hadden, dat
liet concert precies om kwartier vóór achten be
gon. Achter mij hoorde ik de opmerking, dat het
„zoo gek was, zoo'n ongewone tijd, alles begint
om 8 uur, dus je „kijkt, niet eens hoe laat het
ifcgint!" Nu dat is ook een eigenaardige opvat
ting; maar uit een en ander blijkt toch wel wat
oen sleur-menschon er toch zijn.
N°» 2 was een „Ciaeonna" van Vitali voor viool
en begeleiding van strijkorkest, waarin veel moois
was en waarin de techniek van den violist ten
zeerste te bewonderen was. Deze „Ciaeonna" van
Vitali verhoudt zich tot „Giaconna" van Bach,
gelijk klatergoud tot echt goud. N°. 3, de ouver
ture „Sakiintaia" van Goldmark, was een heel
(laakbaar en aangenaam klinkende compositie,
waarin men alles moest hooren, wat in het boekje
aangegeven was; bizonder opgewekt klonk het
jachtmotief en dan deed de harp ook uitstekend.
Na de pauze hoorden we nog de „Airs Hongrois"
van TT. W. Ernst voor viool- en orkest-begeleiding,
<?en waar bravour-stuk, waarbij het orkest en
leider prachtig volgden en bijbleven; bij zulk een
muzikaal vuurwerk voorwaar tgeen kleinigheid.
Wonderlijk dat uit de rijke viool-muziek juist
deze twee stukken gekozen werden. Het laatste
was de „Sommernachtstraum" van F. Mendels
sohnBartholdy, waarvan vooral de ..ouverture"
en de -Hochzeitmarsch" oude bekenden waren; de
overige deelen 1 scherzo, II allegro appassionato
en 111 nocturne, con moto tranquillo, werden ook
zeer goed uitgevoerd en die lieflijke muziek van
Mendelssohn was een vriendelijk besluit van den
avond, waarbij de heer Robert onvermoeid en met
zijn bekend jeugdig vuur van 't begin tot 't eind
dirigeerde.
Tot mijn leedwezen kon ik het concert van
jouw Elly NeyVan Hoogstraten ditmaal
iiici. bijwonen, daar ik dien dag niet in de stad
was.
In mijn vorig verslag, kolom 4. regel 39 van
.,n. staat: Wie nu ietsmoet zijn: Wie nu
Emil Telmdnyi.
)e schitterende Hongaarsche violist Emil Tel-
iiri'uyi, die in het vorige seizoen te Amsterdam,
waar hij viermaal achtereen optrad, o. a. als
solist met het Concertgebouw-orkest, en te \s-Gra-
m linage zoo buitengewoon gevierd werd, zal in
d maanden October en November eene tournee
door ons land ondernemen onder leiding van het
i-oi 'ertbureau Hans Augustin.
De concerten zijn vastgesteld als volgt: 27 Oc-
ober Dordrecht; 29 October Breda; 31 October
'Harlem; 4 November Zwolle; 6 November Den
j I a ;>:g7 November Leiden; 8 November Amster
dam; 10 November Apeldoorn en 12 November
I t recht (met het stedelijk orkest onder Wouter
1 f rischenruyter).
Koninklijke Liedertafel „Zang en Vrien
schap"; instrumentaal concert, op Do
derdag 16 October 1913, 's avonds 7*
uur precies, in de muziekzaal der s
ciëteit „Vereeniging", met medewerkir
van het Utrechtsch Stedelijk Orkes
onder leiding van den heer W. Rober
solist de heer Heinrich Fiedler, vio(
Hoewel de kon ink) ij (.c iicdértafe] dezen avoi
in 't geheel niet optrad, werd dit concert met h
„Wilhelmus" geopend, dat door orkest en publi
Vlugschrift van het Nederlandsch Muziek-
paedagogisch Verbond.
Wij drukken voor onze lezers onderstaand het
vlugschrift af van het Nederlandsch Muziek-
Idagogisch Verbond, welke instelling ook mede-
v, i'kt om de volksconcerten ten onzent goed te
doen slagen.
Aan ouders en voogden.
!)e in ons muziekleven bestaande grove mis-
i inden worden door elkeen die er mee bekend is
b treurd. Dat ze trots de onmiskenbare liefde eit
begaafdheid van ons volk voor muziek konden
'i staan, heeft zijn eigenlijke oorzaak in het feit
dat een groot, ja misschien wel het grootste deël
van onze jeugd slecht onderwijs krijgt. Ten
gevolge van deze overtuiging is het „Nederlandsch
M ziek-paedagogisch Verbond" opgericht, met het
doel het geheele muziek-onderwijs tot verheffing
brengen. Het heeft daarom openbare muziek-
nnens ingesteld, welke de grootst mogelijke
waarborgen voor onpartijdigheid geven, en reikt
im geëxamineerden diploma's uit als bevoegd
1 raar(ares). De arbeid van het Verbond kan
echter slechts dan algemeenen invloed hebben en
vruchtdragend zijn als het groote publiek, als
vóór alles de ouders duidelijk hebben leeren be
grijpen, dat voor het muziekonderwijs dezelfde
grondbeginselen gelden, die zij in 't algemeen bij
de opvoeding van hun kinderen toepassen, name
lijk dat slechts het beste voor hen goed genoeg is.
Voor het wetenschappelijk onderwijs stelt zich
de Staat borg. Zij examineert de leeraren, houdt
toezicht, op de scholen, zonder "bedenken kunnen
de kinderen aan iedere openbare of bizondere
school worden toevertrouwd. Geheel anders gaat
liet met de muziek, hier zijn de ouders er slecht
aan toe, als zij de onderwijs-bevoegdheid der leer
krachten niet zelf beoordeelen kunnen. Staats
toezicht ontbreektiedereen geeft les, onverschil
lig of hij wat kan of niet, ieder staat liet vrij een
muziekschool te openen niemand vraagt naar
zijn bevoegdheid. Dit gem.is aan controle heeft de
.vele slechte elementen, de knoeiers binnen den
stand der muziekonderwijzers gelokt. Daardoor
ontstaat het smaakbederf, de voorliefde voor on
beduidende muziek, liet dillettautisme in den
slechten zin van het woord: het jammerlijke re
sultaat dat bereikt wordt tegenover de massa's
geld, die jaar op jaar aan slecht muziek-onder
wijs worden weggeworpen. TTet is daarom een
van de hoofddoeleinden van liet Muziek-paedago-
gisclj Verbond ook voor liet muziekonderwijs
Staats-examens te verkrijgen.
Zoolang dit nog niet bereikt is. verzoeken wij
den ouders en voogden op de dringendste wijze, te
willen bedenken, dat de muziek een buitengewoon
belangrijk opvoedingsmiddel is. dat goede miui k
hart en gemoed vormt, slechte daarentegen het
karakter bederft. En met den meesten nadruk
geven wij den ouders in overweging bij de keuze
van een leerkracht voor hunne kinderen do na
volgende stelregels in acht te nemen:
1. Vertrouw uw kind aan geen leoraar, die u
geen afdoende getuigenis omtrent zijn muzikale
en paedagogisch e opleiding kan overleggen. Leg
den nadruk op het „paedagogische". Meen niet,
dat ieder, die naar uw oordeel goed speelt of zingt,
ook een goed leeraar is.
2. Overdenk dit voor alles bij het a invnngs-
onderwijs. dat is liet belangrijkste; slecht jeugd-
onderwijs, kan slechts zelden later worden ver
beterd.
3. Laat ti bij de muziekstudie niet door de
„goedkoopte" van de leerkracht leiden. Iedere
arbeid is zijn loon waard. De „goedkoope" onder
wijzer wordt meestal de „duurste". Na jaren van
knoeien, moet de leerling öf weer van voren af aan
beginnen öf alle muziek beoefening moet worden
opgegeven.
4. Waeht u voor onderwijzers en méthode'6 die
in ongelooflijk korten tijd ongelooflijke vorderin
gen voorspellen.
5. Stel er prijs op dat de leerkracht een ont
wikkelde persoonlijkheid is, van wie ge een goe
den invloed op uw kind moogt verwachten.
(i. Hebt ge zoo iemand gevonden, geef hem dan
ook uw volle vertrouwen. Eiscli niet dat uw kind
„snelle" vorderingen maakt en u na een maand
al stukjes voorspeelt. Dat is niets dan oogver
blinding en schijnkunst.
7. Laat uw goeden leeraar de keuze der muziek
over. Sl'echte muziek is even verderfelijk, ja dooi
de sterke werking der muziek nog noodlottiger
dan slechte boeken.
De jeugd moet met goede muziek worden op
gevoed.
Eers I c Bach - a vond.
Maandag 27 October des avonds ten 8 'uur,
geeft de Haarlemsclie Baclivereeniging haar eerste
concert, in de concertzaal der sociëteit Veree
niging". Soliste is de zangeres mevrouw Ai no
Ackté.
Programma's zijn te verkrijgen vanaf heden, bij
de firma Met Meijlink, te Haarlem.
Aanstaand Bach concert.
Voor degenen, die a.s. Maandag naar het Bacli-
concert gaan, volgen hier eenige^ meedeeliiïgen
omtrent de Symphonie Fantastique van H. Ber
lioz en de fragmenten uit Salome van R. Strauss.
Hector Berlioz leefde van 18031869. Riemann
zegt dat hij de eerste componist der „Symphoni-
sehe Dichtungen" was. In deze Symphonie Ean-
tasque, die uit vijf deelen bestaat, geeft hij eene
"episode 'uit liet leven van een kunstenaar weer,
in dit -geval een jongen musicus. Deze is van een
„imagination ardente", wat in de muziek zeer
hoorbaar is; hij ziet voor 't eerst een vrouw, die
voor hem allé bekoring van .d'etre ideal" heeft;
in de lieflijkste melodieën wordt dit geuit. Overal
en altijd als hij aan haar denkt, is die melodie
hoorbaar (als een idéé fixe volgens de beschrij
ving), waarmeb. liet eerste allegro aanvangt. In do
Reveries" hoort men al zijnr tegenstrijdige ge
waarwordingen,vreugde. neerslachtigheid, onzeker
heid. totdat eindelijk in de ..Passions" zijn amour
volenniqïie" uitbarst, clan hartstochtelijk, clan toe-
dei-, chin jilloorsoh (met recht oen vulcauisehe
uiting) mei een bevredigend slot in de „consola
tions religieuses". Dit' alles wordt, dóór de rijke
afwisseling in instrumentatie en de directie van
Mengelberg zeer duidelijk weergegeven, 't is als 't
ware aanschouwelijk hoorbaar. In het tweede deel
ontnioei hij haar (het ideale wezen) op een schil
lerend bal, waar zij natuurlijk van die „zalige
wals" genieten en die muziek is voor de hoorders
in al haar Franseho bevalligheid van waarlijk
groote bekoring. Het dorde, deel speelt op het
land op een zomeravond, waar twee herdérs samen
spreken; {instrumentaal natuurlijk:!schalmeien of
herdersfluiten of hobo), een heerlijke kalmte, zacht
suizen in de boomen; de musicus is ook rustig
totdat zij verschijnt; dan krijgt hij „des doulou
reux pressentimeivts".
Een der herders begint weer te fluiten. De zon
gaat onder.'— een onweer komt op. zwelt aan,
wordt weer zachter, allés wordt stil. Dat onweer
is grootsch en prachtig weergegeven.
Plet vierde deel „la Ma robe au Supplice" is aan
grijpend. want daarin droomt hij dat hij haar
vermoord heeft en hij ter dood veroordeeld wordt.
Een sombere, soms wilde marche weerklinkt, dan
