ALGEMEEN WEEKBLAD
Kantoor voor redactie, administratie en advertentiën
Gedempte Oude Gracht 63. Telephoon 141. HAARLEM.
Ons Jaarboekje.
8e Jaargang.
ZATERDAG 21 FEBRUARI 1914.
No. 8.
Prijs per
halfjaar fl.60
hij vooruitbe
taling'.
Prijs pei
nummer f 0.10
Advertentiën
10 cents per
regel
hij herhaalde
plaatsing
korting.
Dit nummer bestaat uit 6 bladzijden.
In dit weekblad is tijdelijk opgenomen
HET MIDDEN", waarvan de eerste afzon
derlijke reeks is afgesloten met No. 34 van
24 Januari l.l.
Ons jaarboekje „HELP U ZELF" is reeds
itverkocht en nog steeds komen vele aan-
ragen tot ons om een exemplaar. Hoe ver
blijdend ook de snelle verkoop ons stemt,
toch spijt het ons uitermate, een groot aan-
al mensehen te moeten teleurstellen.
Wij maken daarom allen, die nog een
jaarboekje wenschen, opmerkzaam, dat er
van ons jaarboekje van 1913, dat nog zeer
v,oed bruikbaar is, 80 exemplaren voor-
len zijn. Wij stellen die tegen 50 cents
per stuk verkrijgbaar, bij afname van meer
dsn één is de prijs 40 cents per stuk.
onderscheiden, maar evenzeer van het socia
lisme het jeizuïetisch marxisme van v. d.
Goes en de zijnen. Laatstelijk schrijft v.
d. Goes in het marxistisch een quasi-
geleerd artikel ten toetooge, dat Ter Laan
tegenover zich zelf en tegenover zijne partij
op grond van het sociaal-democratisch
dogma heeft te zijn een woordbreker te
genover cle burgers van Zaandam, wien hij
heeft toegezegd een onpartijdig burgemees
ter te willen zijn. Waren wij dictator in
Nederland, de oversten der jezuïeten en
Van der Goes werden opgenomen en in
het een of ander fort aan het lezen van
den Bijbel gezet.
De sociaal-democratie als sekte.
Ann do Nodorlanclsolic sociainl-democrar
i i<is in den laaLsten tijd veel „burger-
belangstelling besteedde banden
i-.sehen wat de sociaal-democraat noemt
hoerzwazie en de soeiaal-democrntie wa-
rceds vele, ze zijn in 1913 meerdere
- worden. Wij wezen er vroeger al eens
Do sociaal-deniooratisclie voormannen
-vrouwen zijn veelal vin zuivere
hi rzvva-afkomstvooral voorzoover ze niet
lull )oren tot de praktische hervormers,
mm- tot de rodeneerders van beroep, vooi
zen ver ze zijn sofisten van den nieuwen
1 iOnze lezers zullen voor liet meerendeel
ontwikkeling der sociaal-democratie
slaan, met de welwillende bekingstel-
1 !- jegens hen, die minder-gelukkig, min-
-machtig* dan zij, zich met groote
ki hts ins panning opwerken naar een beter
i i slaan. De Nederlandsche aard is goed
moedig. Maar die goedmoedigheid moet
waakzaamheid de oogen niet toestop-
P'-n. Welwillende belangstelling voor de
mi:ial-democratie als maatschappelijk ver-
lijnsel, voor de sociaal-democraten, die
li eerlijk uitspreken als personen, mag
i doen vergeten, dat zicli heeft gevormd
i sociaal-democratische sekte van dwee-
1 i s, aan welke ieder ander dan part ij-
voel vreemd is, die belijden een afzon
derlijke moraal, een sekte van lieden, die
in voortdurenden oorlogstoestand be-
den ook in het maatschappelijk leven
'.nf doen alsof) en wier het bestaande
si i lselmatig ondermijnend streven zich in
het raam des tijds alleen laat vergelijken
met het woelen en werken der Jezuïeten.
I i lanceert op het tooneel der hedendaag-
sclie politiek de R. K. Volksbond en zijn
aanhang tegen de S. IX A. P., achter lien
-tnat eenerzijds de Jezuïetenorde, ander
zijds de sekte van v. d. Goes c.s. De ver
houding van een fatsoenlijk en invloedrijk
rcomsch-katholiek pastoor en een hem in
sect arische richting drijvend jezuïeten-
overste wordt weerspiegeld door eene ver
houding van den sociaal-democratischen
r burgemeester Ter Laan en den mephisto
d r S. I). A. P., den sekte-marxist v. d. Goes.
V I, der Goes, welk een interessante per
soonlijkheid om te ontleden! Comble van
(vrzucht, die zich niet heeft kunnen ver
wezenlijken. Heeft hij zich niet jarenlang
allerlei moeite gegeven om in den adel
stand erkend te worden? Hatend als geen,
scherp van pen en met een soort lite
raire begaafdheid, die kalm beredeneerend
I: en beheerscht lijkt, maar inderdaad vilijnig
I om zich heen snijdt met dan eens onder
dit, straks weer onder dat fraaie dunne
lapje verborgen scheermeszich opoffe-
rende aan zijn vrijwillig opgenomen taak,
dagelijks zich opwindende tot en zich
vastschroevende in de richting van eene
r enkele allengs in zijn kop tot dogma, ver
steend idee, gelijkt Van der Goes sprekend
I. den jezuïet uit verleden en tegenwoordigen
tijd, die met radde tong en vlugge hand
in den gewonen zin misdadig was en is
in oppersten graad, maar die zijn recht
vaardiging meent te kunnen putten uit
de keuze van zijn doel. Karakters als Van
cler Goes staan voor niets. De sociaal-
democratie moge zelf zien hoe zij het in
eigen huis met dezulken klaar speelt.
Wij, die onze belangstelling en een tikje
genegenheid hei ben evengoed voor de so
ciaal-democratie als voor het roomsch-
katholicisme als de twee belangrijkste ver
schijnselen in het hedendaagsoh euro-
peesch gemeenschapsleven, zullen van het
katholicisme het scctarisch jezuïtisme
rechtvaardig en waakzaam moeten blijven
PLAATSELIJK NIÉUWS.
Op 1 Maart zal onze le klasse-wegwerker, langen
tijd als nachtwacht hier werkzaam, 20 jaar in ge-
meéntedienst, d. i. in ons aller dienst zijn. Deze
dag zal voor hem zeker niet onopgemerkt voorbij
gaan. Hij behoorde destijds met eenige anderen tot
den schrik van de inbrekers. Toen de villa van den
heer Speeling, thans bewoond door den heer Buys de
Perez, in aanbouw was, geviel het dat iemand op een
nacht achter het gereedschap van de werkieden heen
wilde trekken. Van Nobelen had den man, een be
kend inbreker, in de gaten, en stelde zich verdekt op;
bemerkende dat het ernst zou worden, ontdeed-, hij
zich van jas en pet en kwam, terwijl vriend Kraken-
burg bezig was, plotseling uit z'n schuilhoek naar
voren schieten en pakte het heerschap meteen maar
met beide stevige handen zoo benauwd om de keel,
dat d< inbrekende handjes slap langs 't lijf vielen
en het heerschap aan verder verweer niet meer dacht. 1
Van Nobelen is ook eens de schrik van een eerzaam
kleermnker geweest. In de dorpstraat had een zooda
nig medeburger van ons een werkplaats die hij gewoon
lijk 's avonds sloot om in Haarlem te gaan slapen.
Van Nobelen. die er op zijne nachtelijke ronde meestal
vervaarlijk uitzag in wijde zwarte manteljas, waar
onder hij een zwaar ruiterpistool verborg, een muts
op den kop en dan de zwarte baard daaronder en de
kraag op. ITij schoof des nachts meestal vrij onhoor
baar vooruit; daar zag hij in den winkel van onzen
kleermaker licht, het was bijna 1 uur, het kon de
baas zelf niet zijn, blijkbaar een inbreker. Van No
belen er stil op af, de deur stond zoowaar op 'n kier;
in 'n oogwenk was liet besluit genomen, hier was geen
tijd te verliezen. Het ruiterpistool werd voor den
dag (of liever voor den nacht) gehaald en met een
vervaarlijk: „Wie daar!" valt Van Nobelen op het
lijf van den doodelijk verschrikten kleer
maker, die nog wat was blijven nawerken; hij had
een zwaar strijkijzer in de hand en liet dit van
j schrik vallen; tot bezinning gekomen, riep hij: „O,
Van Nobelen, 't is goed dat jij het was, want ik had
I je met m'n strijkijzer doodgeslagen."
Van Nobelen, destijds de schrik van inbreker en
burger, is altijd een der meest goedhartige mensehen
geweest van Bloemendaal; hij is nog een van de oude
garde, waarop burgemeester Immink bouwde als een
huis. Trouwens wie langer dan 20 jaar de Bloemen-
daalsbhe bosehluclit heeft ingeademd, kan niet anders
zijn dan een eerlijke mannetjesputter. Dat hij leve.
We ontvingen een omzendbrief van den volgenden
inhoud
Het is ons aangenaam u te melden, dat wij den
letterkundige Herman Bobbers, den schrijver van
j eenigo romans en van zoo menig belangwekkend op-
stel op het gebied van de Nederlandsche letteren,
bereid hebben gevonden te Bloemendaal 3 lezingen
te houden, telkens op Maandagavonden te klokke acht
uur, in do zaal van hotel „Welgelegen" (ingang Zo-
merzorgerlaan) en wel op 9 en 16 Maart a.s., beide
malen over .de Nederlandsche literatuur na 1880"
en op 23 Maart a.s. over „de Vrouw iu de literatuur".
Tn de verwachting, dat het u aangenaam zal zijn
deze lezingen bij te wonen, noodigen wij u uit, bij-
j gaand inteekenbriefje te voorzien van het aantal
door u verlangde kaarten en van uwe naamteekening
en woonplaats, en het aan één onzer te doen toeko
men.
Do kaarten worden u dan toegezonden.
Op den avond van de eerste lezing bestaat in de
zaal gelegenheid het verschuldigde 2,por kaart
voor de drie lezingen te zaam), aan een onzer te
voldoen.
Onderteekenaars zijn de volgende lieeren:
Jac. van den Bosch, Bloemendaalsclieweg 174; Just
I-Iavelaar, De-Genestetweg 24; J. W. van Kampen,
Bloemendaalsclieweg 115; Mr. P. Tideman, Vijver-
weg 7 J. C. de Wijs, N.-Stationsweg 18.
Het derde Volksconcert op Dinsdag 1.1. in hotel
i „Vreeburg" vond weder zeer veel bijval. Het publiek
was wederom in grooten getale opgekomen, en genoot
van het gebodene, te meer, doordat mejuffrouw Bé
Lev ie telkens op de fei zonderheden van de verschil
lende werken wees, en daarbij een en ander omtrent
de componisten vertelde.
Mevrouw EmrikLemans, zangeres, en de heer
Maarten de Vries, violist, stonden mejuffrouw Levie
flink ter zijde; de eerstgenoemde zong mooie liederen
van Catharine van Bennes, Gottfried Mann, Emiel
Kullebroeck en anderen en deed dit op voortref
felijke wijze; de heer Maarten de Vries speelde stuk
ken van Beethoven, De Bériot, een romance van
Vieuxtemps, enzoovoorts Wat mejuffrouw Levie zelve
aangaat, behalve haar uitnemende begeleiding van
het vioolspel en den zang, gaf ze ons nog Bagatelle
en Bondo van Beethoven, en Bondo Capricioso van
Mendelssohn te hooren. en dit was waarlijk uitmun
tend.
Dit derde volksconcert was wederom een groot
succes.
Woensdag a.s. ten 8 uur precies' houdt de afdee-
ling Bloemendaal van het kiesdictrict Beverwijk van
den Bond van Vrije Liberalen een algemeene verga
dering in café „Bustlioek" te Bloemendaal.
Agenda: 1. Jaaroverzicht; 2. rekening en ver
antwoording over het afgeloopen jaar; 3. verkiezing
van 3 bestuursleden, wegens periodieke aftreding van
de lieeren F. W. Baron van Tuvll v. Serooskerkenjhr.
B. de Jonge van Campens Nieuwland en D. W. A. Q.
Graiclien. De aftredenden zijn terstond herkiesbaar;
4. wat verder ter tafel zal worden gebracht.
Daarna zal de HoogEd.Gestr. heer F. J. W. Drion,
algemeen secretaris van den hond te 's ITage, en lid
van de Tweede Kamer der Staten-Generaal het woord
voeren, over het belangwekkende en actueele onder
werp: „Wat er in ons land veranderd is door den
stembusstrijd van 1913".
Zoowel lieeren leden, als vrijzinnige geestverwanten,
worden dringend opgewekt den bekwamen, ervaren
redenaar, die steeds contact heeft met zijn gehoor,
èu de gave bezit een juist en scherp licht te werpen
o]) de tegenwoordige belangrijke toestanden, te komen
hooren.
Zondag a.s. des avonds ten 8 uur geeft de Bloe-
mendaalsclie muziek-vereeniging „Crescendo" een uit
voering in de concertzaal van hotel „Vreeburg". Ope
ning der zaal ten 7 uur. Na afloop der uitvoering
zal er bal zijn.
De voordracht van dr. v. d. Volkere uit Vlissingen
over radium en radium-activiteit, met prachtige de
monstratie, kan slechts doorgaan, indien zich ten
minste 35 deelnemers hebben aangemeld. Op het
oogenblik zijn er nog slechts tien. Spoedige aanmel
ding aan het adres Koepellaan 4, is dus gewenscht.
Gaarne bevelen wij deze voordracht bij onze lezers
aan.
Sedert 1 Januari zijn in het gebied van de gezond
heids-commissie voor Bloemendaal c.a., de volgende
besmettelijke ziekten voorgekomen:
Te Haarlemmerliede c.a. 2 gevallen van roodvonk,
1 van febris typhoïdea; te Heemstede 1 geval van
roodvonk, 1 van febris typhoïdea; te Schoten 7 ge
vallen van roodvonk, 2 van diphtherie.
Op 77-jarigen leeftijd overleed Zaterdag 1.1. te
Overveen, de heer N. H. Peters, oud-lid van den
Zandvoortsclien gemeenteraad.
Naar aanleiding' van de geruchten, als zou de heer
Krul, stationschef van Overveen, ontslag' uit den
dienst aanvragen tegen Juli a.s., wendden wij ons
eens tot den heer Krul zeiven.
Deze deelde ons mede, dat dit voornemen wel dege
lijk bestaat, en de uitvoering ervan zelfs niet on
waarschijnlijk is, echter nog afhankelijk van te veel
bijomstandigheden om thans reeds iets met zekerheid
te kunnen zeggen. De heer Krul zal op genoemden
I datum den leeftijd en het aantal dienstjaren hebben.
Zijn voornemen is, in de gemeente woonachtig' te
blijven.
Een melkmeid, die liet, waarschijnlijk niet velen kon.
dat de tram HaarlemBloemendaal dien dag al weer
j zooveel keeren zonder ongeval heen en weer gereden
had, botste Dinsdag met haar wagen tegen de tree-
I plank van zulk een boos monster aan. Het gevolg
j was, dat de tram stilstond, en het melkmeisje met
baar wagen doorreed, zonder om te zien. Even later
I reed de tram ook door.
Ofschoon dit ongeval eigenlijk aan den Schoter
singel, dat is dus te Haarlem plaats had, (voor zoo
ver liet dan plaats had), nemen wij het onder de
j Bloemendaalsche berichten op, overwegend dat al wat
j geheel of gedeeltelijk geslaagde tram-ongelukken aan
gaat, de belangstelling der Bloemendalers wekt, en
trouwens eerdaags Haarlem toch misschien door Bloe
mendaal genaast worden zal.
Naar wij vernemen zal op 21 Maart a.s. in hotel
„V an Ouds liet Baadhjiis" te Overveen, met mede
werking o. m. van mevrouw A. Koolhoven en mejuf
frouw Bé Levie, een feest worden gegeven ten bate
van liet „Hoefijzerverbond". De toegangsprijs zal
2,bedragen.
Nu reeds kan men van zijn belangstelling doen
blijken door plaatsen aan te vragen bij mevrouw
Jacometti, villa „Woudzicht" Bloemendaal.
Plaatselijke keuze.
Do openbare vergadering voor het volksverzoek
schrift voor plaatselijke keuze, is in Bloemendaal met
klimmende belangstelling te gemoet gezien en ten
slotte met goeden uitslag bekroond. Het werd, dank
zij de opkomst van een gedeelte van het verplegend
personeel van Meerenberg, na halfnegen stampvol.
Beide sprekers, dr. G. A. Ootmar, arts te Haarlem,
en ds. B. J. van der Meulen, directeur van het Ko
ning-Willemskuis te Amsterdam, vonden luiden bijval.
Dr. Ootmar gaf ir. hoofdzaak een herhaling van
wat reeds bekend is uit het geschriftje, dat het co
mité heeft verspreid. Wij verwijzen voor zijne be
scheiden rede naar dat geschriftje, waarvan ook nu,
bij ons nog nummers verkrijgbaar zijn. De rede van
ds. Van der Meulen willen wij eenigermate op den
voet volgen.
Men had hem gezegd, dat de hoorders in Bloemen
daal nu niet tot de eersten-de-besten behooren, toch
wilde hij met iets heel eenvoudigs beginnen. Het gaat
in deze zaak alleen om de vraag: Moet er in Neder
land niet zoo goed als in andere landen, wettelijk ge
legenheid bestaan, dat de meerderjarige burgers zich
omtrent de beperking van den openbaren verkoop van
drank uitspreken, zonder dat zij daarbij komen in
vele moeiten en kosten. Het gaat er thans om de
volksziel op dit punt te peilen. Wij willen niet aan
een opgezweepte volksmassa het heft in handen geven,
wij willen, dat het volk het recht heeft om zijn eigen
regeering advies te geven hoe ten opzichte van den
openbaren drankverkoop te handelen is. Protestant-
sclie, geordende staten hebben het eerst „plaatselijke
keuze" gekend, daaruit leidt spreker af, dat hier niet
een revolutionnaire daad wordt voorbereid.
Spreker, die telkens verbaaltjes uit het werkelijke
leven in zijn betoog vlocht, vertelde hoe het comité
in Amsterdam aanvankelijk te worstelen had met de
moeilijkheid, de aandacht van het publiek te trekken,
tot de tappers huis aan huis een brief bezorgden tegen
„plaatselijke keuze", toen wilde men er meer van
weten. Daarna ging het. Voor de meer ontwikkelde
burgers werd door een advocaat een voorstel van
wet opgesteld en afgedrukt, met een model van een
stembiljet.
Spr. besprak in het bizonder een der beweringen
van tegenstanders: vandaag zult gij tezamen beslis
sen dat in uwe gemeente in het openbaar geen alcohol
wordt verkocht, morgen: geen tabak, overmorgen:
geen vleesck, dan: geen specerijen; waar moet dit
heen Die zoo spreekt, vergeet, dat onze beweging
niet is eene die verbluffend op de menschen wil wer
ken, maar allen, die weten wat ze willen nadat ze
door klem van redenen overtuigd zijn van het nut
der zaak. Een groot voordeel van deze beweging
achtte spreker liet ook, dat ieder weer eens gedwon
gen wordt over het drankvraagstuk na te denken.
Zelf neemt hij, als gelieel-onthouder, deze gelegen
heid rap te baat om een pleidooi te voeren voor
geheel-onthouding. Hij stelt daarbij twee zaken op
den voorgrond
1°. de alcohol is een bedrieger;
2°. Geheel-onthouder zijn is, nu de maatschappij
den strijd tegen dien bedrieger eenmaal beeft aange
bonden, een strijdmiddel, dat veel gemak verschaft.
De alcohol als bedrieger. In Duitschland zijn bij
een groep soldaten proeven genomen op hun schiet
vaardigheid voor en die na alcoholgebruik. De uitslag
wees uit, dat na alcoholgebruik slechter geschoten
werd, maar gedacht werd dat men juist veel beter
had geschoten.
Een gebruiker van „een glas op z'n tijd", oogen-
scliijnlijk van krachtig gestel, moest dit gebruiken in
een ziekte met den dood bekoopen; hetzelfde lot on
derging een student, die een inwendige kwetsuur had
opgeloopen. Een arts, die 's nachts geroepen werd
om een spoedeiscliende heelkundige behandeling te
verrichten, maar die matig alcohol had gebruikt en
beefde, hield zelf het hart omtrent den afloop van
zijn heelkundig ingrijpen vast, voelende dat zijn hand
beefde, en toen alles was afgeloopen verzekerde men
hem, die daar niet de gewone dokter was: „wij heb
ben onzen eigen dokter niet genomen, want die is
's avonds altijd boven z'n bier, weet u."
Het gemak dat de geheel-onthouding verschaft. De
geheel-onthouder schenkt bij zich thuis ook aan
anderen geen alcohol (vergif), hij behoeft nu geen
onderscheid te maken tussclien hen voor wie wellicht
niet en andere gasten voor wie alcohol zeker wel na-
deelig is. Dan heeft elke geheel-onthouder, zoolang
er nog zooveel gedronken wordt, als thans, steeds
ongezocht gelegenheid zich over de zaak, waarvoor hij
ijvert, uit te laten.
Spreker, die christelijk geheel-onthouder is, ein
digt met aan het geweten van zijne hoorders, in ver
band met zijne rede, deze vraag voor te leggen: wat
beteekent in de praktijk van het leven de uitspraak:
de liefde van Christus is het, die ons dringt, van
Christus die eenmaal geheel zich zelf heeft geofferd,
opdat anderen leven.
Prof. Van Walsem brengt de gedachtenwisseling
op gang. Hij vraagt: hoe moet het bij invoering van
gedwongen' beperking van alcohol-verkoop gaan met
degenen, die van dien verkoop bestaan Hoe stelt
men zich den overgangstoestand van een gealcolioli-
seerde tot een alcoholvrije omgeving voor, zoo dat zij,
die toch als menschen naast ons staan, niet worden
ten onder gebracht
Dr. Van der Meulen, die levendig en voor de vuist
