f, em nu elke 10 minu
KERK-AGENDA, Zondag 13 September.
HaarlemRem. Ger. Gem. 10 u., Ds. Heering
Ev. Lulli. Gem. 10 u„ Ds. Jager; Ver. Doopsgez.
Gem., 10 u„ Ds. Plantunga.
BloemendaalNed. Herv. Gem. 10 u., Ds.
Van Leeuwen.
Heemstede; Herv. Ned. Gem., 10 u., Ds. Eggink.
Houtrijk en Polanen Ned. Herv. Gem., 10 u.,
Ds. B. Baljon.
Spaarndam Ned. Herv.Gem.10 u., Ds. S.A.Baljon.
Santpoort: Herv. Ned. Gem., 10 u., Ds. Montijn.
IJmuiden Ned. Herv. Gem., 10 u., Ds. Creutzherg;
21/., u., Ds. Creutzberg Doopsgz. gem. en Ned.
Protb. 10l/2 u., Ds. Attemn.
Zandvoort Ned. Herv. Gem 10 u., Ds. Post-
humus Meijes.
AGENDA.
BLOEMENDAAL.
Café „Rusthoek" iederen Zondagmiddag en avond
concert.
HAARLEM.
Bureau van Consultatie tot verleenen van rechts
bijstand aan onvermogenden. lederen Vrij
dag houdt het bureau des namiddagsten lialf-
twee zitting in het gerechtsgebouw aan de
J ansstraat
Koloniaal Museum (Paviljoen.) Dagelijks ge
opend van 104 ure.
Museum van Kunstnijverheid. (Paviljoen.)
Dagelijks geopend van 104 ure.
Gemeentelijk Museum. Dagelijks geopend van
104 ure. Entree f 0.25 p.p. Ie Woensdag
van de maand vrij. Zondags van 10—3 vrij.
Bisschoppelijk Museum. (Jansstraat 79.) Ge
opend behalve Zondags en R.-K. feestdagen
van 105 ure. Toegang 25 cents.
S tad s-B ibliotheek. (Prinsenhof.) Dagelijks ge
opend (behalve Zondags) van 104 uur.
Groote Kerk. Dinsdags van 12 ure, en
Donderdags van 2—3 ure. Orgelbespeling.
Teyler's Stichting. (Spaarne.) Geopend (be
halve Zaterdags en Zondags) van 11—3 ure.
De bibliotheek alle werkdagen van 14 ure.
Kunstzaal De Bois, Kruisweg 68, Haarlem,
tentoonstelling van Kunstwerken. Dagelijks ge
opend van 9 5 uur.
Dagelijks Bioscoopvoorstellingen, A polio-Theater.
Barteljorisstraat.
schappen, hetzij van kleine of groote de
tachementen, heeft het ministerie van oor
log het thans in de hand van ons legertje
een onoverwinnelijk leger te maken. In
tucht en gehardheid Duitsch te zijn, in in
dividueel begrip en élan Fransch, in kalmte
Engelsch, ziedaar het ideaal van den Hol-
landschen soldaat. De officier en de onder
officier moet in al die factoren de meer
dere zijn van zijn mindere. Zij moeten niet
alleen leider en meester, maar ook voor
beeld zijn van hunne manschappen. Waar
de Hollandsche werkman, al moppert hij
nog zoo graag, over het algemeen werk
zaam en gewillig is, zal de kracht van ons
leger dus in de eerste plaats liggen in den
aard van ons officierscorps en het kader.
De hoeveelheid arbeid, door onze officieren
van alle wapenen sedert einde Juli van dit
jaar, vooral in den eersten tijd verricht, is
Ontzaggelijkgoed doet het van hen te ver
nemen welk uitstekend werkmateriaal zii
over het algemeen in den Hollandschen sol
daat hebben aangetroffen. Worden wij niet
aldus allengs onszelf bewust een werkelijk
weerbaar volk te zijn Laat ons vertrou
wen, dat de hoogere legerleiding den weg
zal weten te vinden om deze weerbaarheid
iederen dag met een graad on te voeren.
Weerbaarheid is een betrekkelijk begrip en
er is betrekkelijk gesproken ook geen
grens aan de opvoering van het indivi
dueel en collectief vermogen van den sol
daat. Het Duitsche leger heeft dit, ook al
mocht het voortaan worden verslagen,
doordat zijn tegenstanders van hem leer
den of juist daardoor, in een reeks verras-
sende verrichtingen bewezen. Om te ein- I
digen, waarmede wij begonnen; van den
Oostenrijkschen soldaat schijnt de onze
niets te leeren te hebben.
Wat zou toch de bedoeling zijn van de
Duitsche legermacht met het overal heffen
van oorlogsschatting Deze schatting mag
in overeenstemming met het zoogenaamde
volkerenrecht (een oneigenlijk recht), ge
heven worden, o. a. ter voorziening in de
behoeften aan verpleging en onderhoud in
vijandelijk land van het overwinnende leger.
Nu laat het zich toch niet denken, dat de
vijand met belasting-ambtenaren, hoofd
voor hoofd, deze schatting bij de ingezete-
Aan die zijde der stad, aar de bodem veel
lager is, ligt een rivier of kanaa,, dat als
haven dienst doet voor die schepen, welke
een geregelde verbinding met Amsterdam
en de zeehavens onderhouden. De oude
vestingwallen zijn hier geslecht en de bol
werken langs den singel met boomen be-
plant. Des avonds en op Zondagmiddagen
zijn deze plantsoenen in den zomertijd een
geliefde wandelplaats voor de geheele bur
gerij. Op open plekjes is hier en daar een
bank geplaatst, die den contemplatieven
wandelaar tot zitten uitnoodigt en hem een
heerlijk schilderachtig verschiet opent over
het water der singelgracht met zijn rijk
beplante eilandjes en sierlijke rondingen of
over de malsche weiden aan de overzijde.
In het midden der weiden staat de ruïne
van Brederode, eens de woonplaats eener
familie bekend om haar strijd voor Neder
lands onafhankelijkheid, maar nu oud en
vervallen, de muren overgroeid met plan
ten uit de vlakte. Dicht bij den weg welke
nen ophaalt en de overheidskassen in het
veroverde land zijn leeg!
Het is zoo. Maar de overwinnaars requi-
reeren, eischen op, wat zij believen en be
talen met bonnetjes. Het heffen van oorlogs
schatting nu is een eenvoudig middel om
bij wijze van schuldvergelijking de bonne
tjes te betalen; na afloop van den oorlog
komt de overwinnende staat met den over
wonnene overeen dat laatstgenoemde de
betaling der achterstallige oorlogsschatting
op zich neemt in het verevenen van eene
even- groote waarde aan ingeleverde bon
netjes. Is het zoo bedoeld, dan is het zeker
Let onpraktisch bedacht.
Behartigenswaarde woorden
vinden wij in het- engelsche witboek, uit
gegeven (looi- Martinus Nijhoff te 's Gra-
venhage, (die liet degelijker liad moeten
innaaien) waarvan ons door den brit-
schen consul, onzen plaatsgenoot den
heer T. Toyce Bnoderick, er een wel
willend is toegezonden. Voor zoover het
hoek beoogt uit de stukken te bewijzen,
dat het hoofd van liet departement van
biütenlaudsche zaken in Engeland, mi
nister .Sir Edward Grey den oorlog met
IXiitschland niet heeft gewild, blijft het
lang geschiedkundige waarde behouden,
zoodat wij ons ontslagen rekenen van
de plicht een slotsom te verbinden aan
zijn inhoud. Het kan thans ons Neder
landers betrekkelijk koud laten op wiens
hoofd schuld ware te laden van den
oorlog, dien wij verfoeien, wij zijn toch
niet in staaf den schuldige te straffen.
Wij liebhen alleen het geestelijk wapen
van onze verachting voor elkeen, die
nu de oorlog eenmaal is uitgebroken,
niet al het mogelijke doet hem zoo spoe
dig mogelijk te doien eindigen. Merk
waardig is het wel, hoe snel tegen
woordig geschiedenis wordt geschreven,
en over hoe breed terrein de mogend
heden er dadelijk bij zijn, lof oyer Zich
zelf, blaam over den tegenstander,
en bekendheid met den loop van za
ken bij zooveel mogelijk niet-vechtende
menschen uit te lokken. Die niet-veoh-
tendc menschheid wordt in deze
zaak betrokken als rechte r. Daar
mede erkennen die vechten, dat de vrede
evenveel boven den opriog verheven is als
de bezinning' boven de wilde driften
daaruit blijkt mede, dat de meest ver
woede zelfzucht heimwee heeft naai
de rede.
De staatslieden, die cle hunne plaats
behoudende regeering'en vormen
van dezen tijd, zijn elk voor zich een
strijdperk van hartstocht en rede, van
hartstocht gevoed van uit het volk
waarover zij staan, van rede gevoed van
uit de hoogste, de waarlijk gecultiveerde
lagen der natie-. Hunne woorden 111 Idezen
tijd hebben daarom bijzondere betee-
kenis.
De volgende redelijke opmerkingen
hebben wij in het- engelsche witboek
gevonden
Op blz. 7. Grey, eerste minister aan
De Bunsen, ambassadeur te Weenen;
„Wanneer niet minder dan vier groote
Europeesche mogendheden laat ons
zeggen Oostenrijk, Frankrijk, Rusland
en Duitschland in oorlog mochten
geraken, zou dat-, naar het me voor
kwam, op zooveel schatten gelds te staan
komen en zulk een slag- voor den handel
zijn, dat zoo'n ooi-log vergezeld of ge
volgd zou worden 'door eene a 1 g e li e e 1 e
inzinking van Europa's c r e-
d i e t en n ij v e r h e i d.
I11 dezen tijd zou dat in groote nijver-
heidslaniden neerkomen op een staat van
zaken, erger dan die van 1848, en, o n-
verschillig wie als overwin
naars uit den s t r ij d mochten
treden, zou veel volkomen worden weg
ge vaagd. (23 Juli 1914). E11 dit:
„Ik maakte de opmerking dat in een
tijd van moeilijkheden als deze, het even
juist was to zeggen dajt er twee noodig
waren om den vrede te bewaren, als
te beweren, dat er gewoonlijk twee noo
dig waren om twist te maken."
Wij hebben liet boek tot blz. 119 door
gelezen en er overigens niets in gevon
den, dat van algemeen standpunt bezien
de instemming eisckfc van den redelijken
geest. Intussohen krijgt men bewonde
ring- voor den ijVer, en toch koele tact,
waarmede Sir Grey telkens getracht
van de stad hierheen voert en dicht bij den
genoemden haven staat een groote katoen
spinnerij nu in volle werking. Mij werd
verteld, dat de koning van Nederland, die
zich beijvert de oprichting van fabrieken
aan te moedigen, aandeel in deze zaak heeft,
die door een Schot gedreven wordt en in
bloeienden staat verkeert. Evenals te Glas
gow en te Manchester is stoom de drijf
kracht, de steenkool voor deze en andere
fabrieken komt uit Engeland en is vrij van
inkomende rechten. Er zijn drie van deze
fabrieken te Haarlem, op welke tweedui
zend menschen werk vinden, mannen, vrou
wen en kinderen. Het wekelijksch loon voor
een werkman klimt er tot 7,20 a 7,80,
meisjes en jongens ontvangen ongeveer
0,90. Hoe laag deze loonen ook zijn, kun
nen deze fabrieken toch een zegen voor
de armen genoemd worden.
In de omstreken der stad vindt men vele
uitgestrekte velden gebezigd voor het lin
nen bleeken en van hier was het, dat eens
NICOLAAS BEETS.
Het zal morgen, Zondag, 100 jaar gele
den zijn, dat onze vermaarde Nicolaas Beets
in de Koningstraat, te Haarlem geboren
w erd.
Zijn vader was daar apotheker. Van
zijn 5de tot zijn 10de jaar bezocht Beets de
school van meester Prinsen en ontving
daarna huis-onderwijs van Nicolaas Anslijn,
later werd hij in de klassieke studies inge
leid door dr. P. Epkema.
Reeds op jeugdigen leeftijd gaf Nicolaas
Beets blijken van poëtischen aanleg en het
is dus verklaarbaar, dat hij nimmer roe
ping gevoelde om tot het beroep van zijn
vader te worden opgeleid. Door zijn om
gang met Lochart, die Engelschman van
geboorte was. kwam hij al spoedig onder
den invloed van de Engelsche letterkunde
en reeds voor hij als student werd inge
schreven, verscheen van zijn hand in het
letterlievend maandschrift van 1832: „Proe
ve eener hulde aan sir Walter Scott".
hi 1833 werd Nicolaas Beets als student
heeft tie gerezen geschillen binnen per
ken te houden.
Zuiver hartstochtelijk en dus onx-ede-
lijk is dat, waarvan Sir de Buusen, am
bassadeur te Weenen op. 27 Juli mel
ding maakt in een telegram aan Sir
Grey: „Het land hier is opgewonden van
vreugde bij het vooruitzicht van
een oorlog met Servië, een uitstel of
voorkoming daarvan zou ongetwijfeld
eene groote teleurstelling zijn." Hierop
past wel eenigszinsalleen wie 't laatst
lacht, lacht 't best-,
PLAATSELIJK NIEUWS.
Het Weer.
Na het mooie warme zomerweder dat
vrijwel onkwetsbaar bleek, en na nu en
dan een buiigheidje, weer met zijn ouden
glans terugkwam, lijkt de bui van deze
week wel den zomer te hebben terugge
drongen. Deze moest zich althans voorloo-
pig terugtrekken, met achterlating van troe
pen gele bladeren her en der langs de
wegen.
De aanblik onzer wegen, dreven en tui
nen is dan ook ineens anders geworden.
Het geboomte is roestig, met velerlei scha
keering. In de bochten der wegen tegen
de opstaande randen der voetpaden aan,
heeft de wind het gele loof-afval geveegd.
Opwaarts in de boomkruinen bespeurt men
hier en daar reeds liet dunner worden als
in de kuiven van jonge pierewaaiers en be
jaarde niet-pierev aaiers.
Al kunnen wij nog menigen mooiweers-
dag krijgen, toch is allengs de herfst nade
rend, de herfst die schoon en verrukkelijk
de mooie linnens kwamen, die in Engeland
langen tijd bekend stonden onder den naam
„Holland". Men zegt, dat het water hier
in den omtrek bizondere eigenschappen
voor het bleeken bezit.
Haarlem bezit een klein aantal particuliere
schilderijen-kabinetten, alsook een museum
voor natuurlijke historie, maar ik had geen
begeerte deze verzamelingen te zien. De
dag werd besloten met een bezoek aan het
oude stadhuis op de Groote Markt, dat het
bombardement tijdens het beleg in 1573 ge
lukkig doorstond. Een steenen trap leidt
vanaf de straat naar een groote vestibule
ot hal, waar in het rond oude leelijke por-
treffen van de graven van Holland hangen
en die in verbinding staat met de kamers
voor het gerechtshof en den gemeenteraad.
Een dezer zalen heeft aan weerszijden een
marmeren schoorsteenmantel, minstens acht
voet hoog en gedragen door pilaren even
eens van marmer. Boven elk hangt de
beeltenis van Laurens Coster, op wien de
te Leiden ingeschreven. Als student
voelde hij meer voor poëzie dan voi
theologie, hij gevoelde zich dichter en w]
als zoodanig in de studentenwereld geeei,
11 Maart 1839 promoveerde Beets tel.
den cum laude op een proefschrift 0
Aeneas Sylvius Paus Pius II". Met
hoofdwerk, de „Camera Obscura'" h*:: I
Beets zich onsterfelijk gemaakt; Nederl
zal dit boek nooit vergeten. Het is een s
volksleven. Reeds dadelijk werd de Ca
ra uitbundig door Potgieter en anderen a
prezen en terecht, want dit boek heeft
grooten invloed op onze beschaving
had en zijn stempel gedrukt op de Nece
landsche schrijf- en spreektaal.
Beets zegt ergens:
Mijn lpim is in mijn Caméra
Mijn hart in mjjn gedichten
en terecht, want in de Camera heeft hij e.
schat van luim gegeven en zijn gedi(
waren de spiegelbeelden zijner persoo
heid.
van kleur en stemming is, en, o, voora
al te droefgeestig, alsjeblieft. Want I
een overeenkomst tusschen gevoelige
turen de herfst met droefgeestigheid tf
eenzelvigen. Ach, voor de droefgee
is alles droefgeestig. Maar kijk mi
gouden, dat diepbruine, dat zwaar
herfstlandschap eens in de zon.
Ach, het is de voorbode van den w
zucht de fijngevoelige, dichterlijke gei
Nu ja, en wat zou dat Ja, de wint»
de winter, die de spiergn van ons li
evenals onze aarde hardt, en het
water smeedt tot een zware pantse
de schoone winter, die zijn eindelooz
garneersels om de steden hangt en c
sterruiten onzer woningen sierlijk
ceert..
Alle jaargetijden hebben hun eigc
dige schoonheid, en zij komen wanne
hun tijd is.
Het bovenstaande schreven wij voc: et»
lezeres, die zich reeds over het ophan
vertrek van den zomer beklaagde.
Laat ons van alles den goeden kw
trachten te zien, het beste er aan eerc
beurt op. De menschheid heeft daar
hoefte aan, in tijden als de tegenwo- 'L
meer dan ooit.
N.B. Mocht, terwijl dit blad afgedr
gevouwen en verzonden wordt, het
weer zich weer volkomen herstellen
verzoeken wij u vriendelijk deze dich
weerkundige uitspatting als overbodi?
beschouwen.
I)e nieuwe u',
onzer lezers geeft o
den nieuwen weg Z
daal. Hij wil n.l. een b
de auto's en verdere
legd, en ter weerszijc
van rioolvormige bu
welke de voetganger
ticruipen.
zou waarlijk een eve
iftige oplossing zijn.
De tram.
lp scherpzinnige lezer z
|ei dat met de in geb
V dubbel spoor de trams
L its van, gelijk vroege
|i\ atste is nog wel op d
veen het geval.
ilp aan Belgische en
telingen.
tv bestaan ter zake twe
jitei
r!,:t oudste is gevestigd
[ah 'rstraat 64, zijn naam
31 :eun van Belgische ei
ju Het telefoonnumme
Het tweede comiteit is
utraal Bureau voor Vr
[eer. te 's-Gravenhage, V
11 '1.304 uur. telefoon I
l et eerste comiteit zuil
ieihet tweede B.
is opgericht in overle
11 eneraal van België,
r zitter is mr. Th. S
ju. ter mr. G. J. Fabius (J
ie. leeft onder-afdeelinger
I, e eene waarin zitten
jjroenau, J. J. Cock, mr.
bhedé; het verzamelt gel
fesl.ng, aan onvermogend*
eren (wie uitgewekenen
ju- angt een eenvoudige v
Llling) en steunt ook on'
llerlei wijze.
iopgericht in overle
ioi- den van departement*
I 11 met het bezorgen
tii Nederlandsche gezinnen
per,, die daar eene, zij 't
ci deloosstelling kunnen 1
.V en B. wisten Vri.idai
ie- aan nog niet af. Zij
iel met elkander verstaar
I Rotterdam en Leiden
e plaatselijke comiteite
Zoolang de samensmeltii
ici heeft plaats gehad, scl
iwenscht 'plaatselijke af'
lichten. Intusschen kan it
fa» wil steunen, zich wen'
iin mededeelingen of steur
II ime bestemming.
j Wij veroorloven ons di
phouwen als in het bizond
|en. met wie wij ons vc
jver deze zaak mochten c
Fit in Den Haag ingeu
ii sk ons, dat armlastis
orden geholpen vanwege
stad prat gaat als haar burger, die de
drukkunst uitvond. Een standbeeld
Coster in steen staat, zooals ik reed J
zegd heb, op de Markt bij de St. 3av
de verschillende onderschriften bij zijn
tr.etten wordt van hem gesproken ai
Haarlem's glorie, en het moet gezegd
den, de stad heeft hem steeds verdeA
Het is nu, hoe dan ook, wel zeker, da:
tenberg de eer toekomt, ofschoon er
vroeg werk van Coster bestaat. Hoe
zij, de Haarlemmers zijn niel weinig trots»'»
op hem. Eens befaamd om haar dm
heeft de stad haar roem niet kunnen 1*'
haven en is haar bekendheid op typ
phisch gebied beperkt geworden to;
lettergieten. in het bizonder van Heb;
sche en Grieksche karakters. Op
overtreft het aantal drukkerijen niet
van een Engelsch provinciestadje."
Amsterdam.
Uit het politie-:
I'r 0 c e s s e n-v erbaa
maakt wegens: diefstal
beu over verboden grond;
|censclia.p en stellen va
Iv o n el e n en terug
1 id wijk, Park Meermb
Jlo'-niendaai, een liuiss
Bessen, Bosethlaaji N®.
aal een double annba
■ars, Kweekduinveg N°.
ta centje niei.haaWwer'
JZ Hobo, Duinlustweg- X°.
I';l> verlof zak mee inl
Buvuu vau politie te Ov<
f' a: man een nummt
Inn mr]een band van e
In een zwarte hands clu
1.erloreni een goml
|ih'' ren" medaillon, een
lariu een gulden; eer
puisel, een gouden sci
Ivo e zveepen een 'pet
P' lestasch.
BURGERLIJKE STAND.
J11 au Vrijdag 4 Septen
Bonderdag 10 September.
e b o r e n.z van J. Ki
n K: van R. Nieuwer
Bek - 2- van D. Schram;
|0i hertrouwd: Ch.
j m Loerakker,
f 0 v e'1 e d e nP- Huls
■Bakke'U d-> H. A. C.
focmskei
1 v e r i den in het
in b e
C. S. M. Sluii
l'gt, 38 j.
J. N. J a co bs e 11 J e n se»
ERE GEMEENTEN.
De School
BloetIienclaa' !l"
i. L.-oPderw'(s d
park „Hartenlusi
vds 6 "ÜHeezonde:
