I
Firma J. H. KIL Ir.
Brandstoffen.
en van den Vos
■aagt Vlaanderen
het is algemeen
rden in de ld en
-erhalen geschre-
der menschelijke
de Vos Reinaer-
et volkomen oor-
n bespotting der
re op de ridder
erbij dat het ge-
ïder den invloed
en ook de Vlaam-
insche doen het
aan hoe de pro-
nkkingen en toe-
ereenkomst met
de ridderromans
menschenkennis
groote kennis
iijn op volkomen
steld, zoo weinig
Het werk werd
ild, en zoo leerde
aar aanleiding er
;chreef.
en wij een nitne-
et oude geschrift
Streuvels.
k is al zeer gees-
het rijk van ko-
n aantal vergrij-
dat is tegen de
de bepaling, dat
ling geen kwaad
en om zijn boos-
hij eindelijk voor
nngs verschijnen;
Kater gaan hem
allerlei uitvluch-
mede. Dan wordt
etzelfde doel uit-
Reinaerde spreekt
it bij hem, om on-
als den kortsten
n weg langs het
;r voor te stellen,
•op zijn lichtzin-
tan het hof van
rdt veroordeeld
luist intijds weet
dden door te vcr-
hat, dien hij er-
e vorst en de
:t bezit van dien
vos gaarne zijn
ze hem echter
hem mee te rei-
e schat bigraven
daaraai'-te ont
lat hij in den ban
1 braafheid over-
aeii paus te Rome
erkrijgen.
met dezen slu-
crd bedoeld, doch
te zijn geweest,
mede bedoeld de
bevolking toen ten
Jen had. Spreek-
dat met den vos
neend, met ver-
het werk zelf.
reven in de 13e
adel. de Vlaam-
roote kooplieden
Een opstand brak
den slag bij Kort-
door het volk ver
stand, waarbij het
^en den adel en de
als een voorloo-
aren, wederom
n avond, het dek
en achterwaart-
ïvoorziene zijdc-
e tezamen den
de zeereizigers
>ïsch als een Vi-
ïg; hij hield de
zee gevestigd,
feestmaal die wel
gastheer dien hij
niet recht durft,
ook beroerd van
niet ongelijk aan
zijn; voor de zc-
jn sigaar aan de
mige malen sloeg
ma gade, die nog
zat op hare bank.
ïeve vroeg hij
antwoordde zij.
lekker." verklaar-
liever zoo önlo-
:nd, doch hij slik-
gesproken had.
ordt vervolgd.'
onzen Tachtig-jarigen oorlog te be
duren. Vlaanderen kan dus de baker
en de democratie en der vrijheids-
r^n genoemd worden.
"volgt bijkans een eeuw van sociale
luien, eindelijk in 1380, herstellen de
1(,r0mli.sehe vorsten den vrede weer.
jer meest bekende episoden uit dien
|s het boerenoproer in 1324, bekend als
(,)stand der „Kerels" van Vlaanderen;
rl wilden de tienden afschaffen en den
rengst der kloosters aan de armen zien
De Fransche koning brengt met
ilp der Vlaamsche graven de boeren
onder.
lierna volgt de Honderdjarige oorLog.
;irlii Vlaanderen de partij van Engeland
een eeuw van voortdurende onrust
s voor dat gewest, waaronder de Kunst
It.
vervolg van dit verslag komt in het
ij nuk nummer.)
SPORT.
Hockey.
Bloemendaal I Odis I. 23.
H li. C. 1. heeft voor dit jaar haar eer-
nederiaag geleden, het is wel niet zoo'n
)0te s.iiande, daar 'logo en Odis toch
j de 1. te clubs van Nederland zijn. Bloc-
iiidaal loopt dan ook met Isten Paasch-
1S re\ ohe te nemen in Den Haag. Als
leidsr liter Kool beginnen blaast, gaat
dis al direct tot den aanval over en be-
ludt ds. ook een geruimen tijd. B. H. C.
nog n erg op dreef, IJzerman weet tel-
,))s do snelle rushes zijn achterhoede
(atopic ding te geven, wat echter telkens
laar v:u korten duur is. In deze periode
jcliikt 1 De Bruin Kops 2 maal achter
Jkaar >r Odis te scoren. Dit is B. H. C.
I erg c i; hun spel ontplooit zich nu wat
Ier. I t Odis-doel beleeft dan nu ook
Ivaarli oogenblikken. Even voor rust
jeliikt li Hiijsse Bloemendaals eerste goal
Ie make iJ»;
Na di thee zien we werkelijk een fraai
[pel en wordt nu van beide kanten hard
[cwerk i'.cide doelen beleven nu zeer ge-
aarli.il- ogenblikken. Het gelukt dan ook
leiden i i trien nog ieder een goal te maken,
let IV' endaal-goaltje wordt door De-
landre met één minuut voor het eind
|i.ma.i )p den voorgrond traden bij Bloc-
Jienda, André de la Porte, De Vries en
iJzeni terwijl Odis een prachtig geheel
lormde.
UIT ANDERE GEMEENTEN.
de rol meer maken zou. Wij weten al
evenmin wie zich daarbij keuriger kleeden
zou. Het was uitnemend. Men wist het
goede ook te waardeeren; een luide bijval
viel haar, en ook het stuk en den spelers
ten deel.
l! seajn van Kunstnijverheid.
ftr
Zondag a .Si zullen in het museum van
Jdinstm 1 beid nog tentoongesteld zijn de
■fbeeldingvn der Fransche monumentale
lleldhoitwkunst.
Wil willen er nog aan herinneren dat in
iliet ti nlokaal zijn te zien de ontwer
pen veis de boekversiering van den wereld-
jiijhcl. -.worpen en geteekend door den
[Engelsciien kunstenaar Walter Crane, die
ïlangs overleden is.
is de toegang kosteloos.
Bestrijding der tuberculose.
In de de/.er dagen gehouden jaarlijksche
|al v ene ledenvergadering van de verc
liging tot Bestrijding der Tuberculose te
■Haarlem, werden het jaarverslag en het fi-
liancieel verslag over 1914 voorgelezen en
goedgekeurd.
!n ie vacatures in den raad van bestuur
■werden "ekozen mevr. douairière J. C. Te-
gding van Berkhout- Duymaer van Twist,
■mevr. TademaDe Breuk en de heer Q. S.
|dc Clercq.
De periodiek aftredende leden van den
fraud van bestuur werden allen herkozen.
MUZIEK.
Rodi Deggeller.
He concert-zangeres Rodi Deggeller uit
■New-York heeft voor haren liederen-avond.
[Maandag 22 dezer in „de Kroon" een zeer
j belangwekkend programma samengesteld,
[bestaande uit aria's en liederen van Haen-
I del. Durante, Max Schillings. Wilhelm Ber-
I ger, Bossi, Andriessen, Cath. van Rennes,
I alsmede eene reeks oud-Fransche en oud-
|Engelsche liederen.
tooneel.
Schouwburg Jansweg.
Die Haghe-spelers, „Pen" van Som-
merset Maugham.
Pen, of wel Penelope, is een guitige plaag
I van een wederhelft. In vroeger dagen zich
beijverend tot ir, het duizelingwekkende om
I haven echtgenoot te beminnen, komt zi.i
daarvan weder terug, en vanaf dat oogen-
jblik weet ze niet hoe zij den gesarden jeug-
J digen man wel ongelukkig door hare afkee-
I righeid maken zal. Het spel van Enny Vre-
jde als Pen is kostelijk. Wij weten al niet
wie van zulk een luchtige, doch veeleischen-
Die Haghe-spelers „Opzet en Toe
val" van Harold Chapin.
Het is Enny Vrede, die als de innemende
Pauline Cheverelle een spel van intrigue
speelt temidden der Gossamores, eene fa
milie vol hoovaardij op hun oude afkomst
en ledig aan eenig verstand of begrip.
Wat door deze intrigante als opzet be
doeld wordt, lijkt den anderen menigmaal
toeval .terwijl het toeval juist weder vaak
aan haar opzet wordt toegeschreven.
Alle menschen loopen erin. niemand snapt
ook maar iets van de dierbare kunsten
dezer dame; slechts de secretaris Henry
Bently heeft haar in de gaten. Zij begrijpen
elkander wel niet onmiddellijk, doch vrij
spoedig, en dat is maar prachtig voor beiden
ook; ze kunnen nu hun verstand, begrip,
bedoelingen, en verdere fraaie zaken veree
nigen; twee menschen hebben elkaar ge
vonden; zooals dat heet. Het spel was fijn
tjes en vlot, gelijk bij zulke stukken past.
Het kon m.öeilijk beter gedaan worden, dit
luchtige, lieve werk.
LETTEREN EN KUNST.
In „De Vlaamsche Stem" vonden wij het
volgende voortreffelijke vers van René de
Clercq:
Mensch zijn.
Waar mensch den mensche wolf is.
Waar volk den volke vee;
Waar huilend wie maar golf is
Wil schuimen boven zee;
Daar perst men paarl uit traan en bloed.
Heet zwakheid 'kracht en lafheid moed,
En wie men hals drukt met den voet
Nekplooit gedwee.
Moet eerlijk altijd arm zijn,
En machtig altijd slecht
Vijandig hoofd ot' arm zijn.
En 't leven een gevecht
Zal nooit, in grootsche harmonie,
Het menschdom, kracht, gevoel, genie
Al man bij man en knie aan knie,
Rechtstaan vóór recht
Zie de aarde is aller moeder,
Zij wil noch slaaf'noch heer,
Haar kind te zijn, o broeder.
Is'de eerste en de opperste eer.
Want heilig is haar schoot genoeg,
Haar handen breken brood genoeg;
Wij zijn, en dat is groot genoeg,
Mensch, mensch, niets meer.
VAN HIER EN DAAR.
De Nationale Tentoonstelling van
Kunstvoorwerpen.
We herinneren onze lezers er aan, dat
voor bovenstaande verloting de prijs per lot
één gulden bedraagt en dat de trekking ge
houden wordt te 's-Gravenhage op Donder
dag 22 April a.s.
90 pCt. is voor het Kon. Ned. Steuncomité
en 10 pCt. voor noodlijdende kunstenaars.
Men helpt het best door loten te koopen,
door loten in depot te nemen en te verkoo-
pen.
Met huisbezoek is alles te bereiken. On
verkochte loten moeten 20 April terug zijn.
Provisie wordt niet gegeven. Ieder werke
uit plichtsbesef en ook uit dankbaarheid.
Immers wat zou een oorlog ons allen niet
gekost hebben
Wie onbekend is, gelieve bij in depot vra
gen een briefje ter introductie te doen Van
een burgemeester, rechter, geestelijke, arts
of van iemand anders, die een post van ver
trouwen bekleedt.
Wie een volledige serie van 100 stuks
neemt, is verzekerd van ten minste één prijs.
Loten zijn verkrijgbaar op het bureau van
Pulchrio Studio, Den Haag (voorz. jhr. rnr.
dr. W. Roëll), bij den alg. penningmeester,
den heer G. Ridder van Rappard, te Den
Haag, bij de plaatselijke comité's, bij de
sub-comité's en de leden van het Hoefijzer-
verbond en bij den heer A. C. Bos, Egmond
aan Zee, hoofdkantoor van het Hoefijzer-
verbond, telefoon interc. n". 5.
De wereldoorlog en de sociaal-democratie.
Mr. Troelstra's geschrift, onlangs bij den
brochurenhandel der S. D. A. P. versche
nen, vangt aan met een beschouwing over
militaire lasten in de toekomst. Schrijver
zeg dat reeds nu moeilijk punten van nieu
we sociaal-democratische taktiek goed
kunnen worden beschouwd zonder die
taktiek in haar geheel te beschouwen, iets
dat eerst zal kunnen geschieden wanneer
men de veranderingen, door dezen oorlog
teweeggebracht, kennen zal. Anders staat
het natuurlijk met de taktiek, door de
i sociaal-democr.atie te volgen, wil zij niet
door den rede overrompeld worden, zooals
zij dat door den oorlog werd. De arbeiders
beweging moet haar invloed op het sluiten
van den vrede oefenen.
Met het hoofdstuk klassenstrijd en inter
nationale gedachte poogt schrijver te ver
klaren, waarom de nationale gedachte het
ook in de sociaal-democraten van den klas
senstrijd gewonnen heeft:
„Zoo kan men b. v. van klassenstrijd
standpunt de verdediging der natie aan
vaarden, als deze door een staat met min
der cultuur, democratie, politieke rechten,
socialen voorzorg en organisatie der arbei
dersklasse wordt bedreigd. Maar uit dit
zelfde standpunt zou dan moeten volgen, dat
het proletariaat dier minder vergevorderde
natie bij inval van een meer gevorderden
staat dezen als bevrijder zou begroeten.
Duitschland zou dan thans döor de Russi-
sche revolutie als redder uit den greep van
liet czarisme, de bondgenooten door de
Duitsche sociaal-democratie als bevrijders
uit de adelaarsklauwen van absolutisme,
jonkerdom en militarisme moeten worden
begroet. Maar de werkelijkheid is, dat in
ieder land het proletariaat van dat land het
eigen volk voor zijn denkbeelden wil win
nen, het organisch innerlijk proces zijner
nationale ontwikkeling naar het socialisme
wil doen doormaken en den eigen staat wil
veroveren. Het is dan ook niet de vraag
der meerderwaardigheid van de eene of de
andere natie, die in dezen het pleit beslist;
het is de vraag der nationaliteit zelve. Deze
is een stuk leven, van het volk maar ook
van elk burger, dat zich als alle leven wil
uitleven."
Bij het uitbreken van den oorlog bleek
er onder de S. D. A. P.-ers weinig vertrou
wen in hun leiding te bestaan, ja, het kwam
tot muiterij. Meer nog dan gevolg van de
oorlogscrisis was dit wantrouwen symp
toom van reeds bestaande misstanden.
„De hoofdreden, dat deze partijcrisis thans
is. uitgebroken, ligt hierin, dat de S. D. A. P.
zich tot heden de nationale gedachte, zooals
die door de theorie en de politiek der
sociaal-democratie steeds is aanvaard, niet
is bewust geweest. Daarnevens en in
verband hiermede bleek in de partij een
opvatting omtrent het anti-militairisme der
I sociaal-democratie verbreid te zijn die meer
Tolstoïaansch en door ethische gevoelens
ingegeven dan sociaal-democratisch, door
het standpunt van den klassenstrijd geïn-
- spireerd en aan bestaande machtsverhou
dingen en eventueele practische 'gevolgen
getoetst is. En ten slotte schijnt de inter
nationale positie, die Nederland als neutrale
staat inneemt, met de verplichtingen die hij
ons oplegt, niet- voldoende gekend, begre
pen en in hare practische beteekenis ge
waardeerd te worden."
Dè mobilisatie wordt door schrijver goed
gekeurd; er is geen andere keus voor Ne
derland. Schrijver gaat dan uitvoerig op de
bezwaren der oppositie in zijn partij in. Hij
verdedigt daarbij den strijd voor de inter
nationale ontwapening met behoud van den
eisch van het volksleger, tot die ontwape
ning werkelijkheid is geworden.
Mr. Troelstra zou bij mogelijk nog ernsti
ger gebeurtenissen dan die van 3 Augustus
I geen andere houding dan de toen aange-
nomene willen noch kunnen innemen.
Voor het congres stelt schrijver het vol
gende programma op: principieele goed
keuring van het beleid van het partijbe-
stuur. Voorts verklare het Congres, dat de
tijd thans niet geschikt is voor programma
herziening. het bevestige nader het natio
nale standpunt, zooals dat feitelijk door de
partij bij deze gelegenheid is ingenomen.
Ten opzichte van de voorstellen tot na
tionale ontwapening worde geconstateerd
dat deze slechts internationaal kan plaats
hebben, en dat het vraagstuk der landsver
dediging niet door ééne natie kan worden
geregeld zonder hare internationale positie
daarbij te laten gelden.
Tot bevordering der internationale ont
wapening en tot verwezenlijking der ande
re punten van de Kopenhaagsche resolutie,
verklare de Partij de actie tot den vrede, in
overeenstemming met de andere partijen
der internationale met alle energie te zullen
voeren, in dien zin dat alle andere vraag
stukken tot aan den vrede aan 'deze actie
ondergeschikt zullen worden gemaakt.
Om in deze actie werkzaam te kunnen
i zijn voor de bemiddeling tusschen de socia-
I listische partijen der oorlogvoerende lan
den. spreke het congres zich uit ten gunste
der meest strikte neutraliteit, verwerpe
het elke inbreuk op die neutraliteit door
partijgenooten gepleegd, en eische het voor
de toekomst van allen die eene verantwoor
delijke positie in de partij bekleeden, zich
daarvan te onthouden.
De partij aanvaarde voor hare vredes-
actie het standpunt der Kopenhaagsche con
ferentie, dat het doel der actie moet zijn, alle
naar den wereldvrede strevende krachten
in het volk te verzamelen en te versterken.
Ten slotte moge er van het congres uit
gaan, een ernstige en dringende oproep aan
de partijgenooten. met name aan hen, die
door hun functies in partij en vakbeweging,
of door hunne intellectueele positie geroe
pen zijn, de massa der partij voor te lich
ten, om meer dan tot heden de éénheid der
partij hoog te houden.
Een nieuwe uitgave.
Binnenkort zal bij W. J. Thieme Cie„
te Zutphen verschijnenNederlandsche
Volkskunde in 2 deelen van de hand van
prof. dr. Jos. Schrijnen, buitengewoon hoog
leeraar aan de rijksuniversiteit te Utrecht.
Tot heden was ons land een dergelijk werk
als hier aangekondigd, nog niet rijk. Het is
opgedragen „aan de bevolking van Groot-
Nederland hereenigd in dagen van beproe-
Het Provinciaal blad van Noord-Holland
bevat ditmaal een rondschrijven aan de
burgemeesters der gemeenten in Noord-
Holland, betreffende hulpverleening in geval
van rampen van algemeenen aard.
Verschenen is thans eene vertaling van
het „Verslag van de commissie tot het na
gaan van de door den vijand in strijd met
het volkerenrecht gepleegde handelingen
aan deh voorzitter van den ministerraad."
Het oorspronkelijk verslag verscheen in
het „Journal Officiel" der Fransche repu
bliek van 8 Januari 1915.
WIJSBEGEERTE.
Het Genootschap voor Zuivere Rede zal
op Zaterdag 10 April a.s. hare algemcene
wijsgeerige (dus niet huishoudelijke) bij
eenkomst houden in het American Hotel te
Amsterdam. Als algemeen onderwerp is
opgegeven „Verhouding van begripsleer en
zedeleer"; verder gaven zich als sprekers
ojidr. Lucien Brulez, met„Theologie en
Theodicee", of, zoo dit onderwerp te veel
tijd zou vorderen, niet „De nieuwste Fran
sche wijsbegeerte'^ de heer S. A. van Lutt-
teren, met; „Het Neo-Hegelianisme in de
Duitsche reehtsphilosophie" (19041914);
mej. E. Vas Nunes met: „Prof. Bolland's
Hegelianisme". De leden der Vereeniging
voor Wijsbegeerte te Amsterdam en zij, die
te Amsterdam de leergangen volgen van
prof. Bolland, zullen eene uitnoodiging ont
vangen om de bijeenkomst bij te wonen.
Te Amsterdam is opgericht de eerste
plaatselijke afdeeling van het Genootschap
voor Zuivere Rede; de organisatie is in
elkaar gezet en behoeft nog slechts de be
krachtiging door het Hoofdbestuur om in
werking te treden.
De heer Penn, leeraar te 's-Gravenhage,
indertijd een veelbelovend leerling van prof.
Bolland, voor wien, o. a. om hem een stu
diebeurs te verschaffen, deze destijds veel
moeite deed. doch die omstreeks 1904 met
zijn leermeester brak, is voornemens zoo
mogelijk te promoveeren op eene tegen Bol
land gerichte dissertatie. De heer Penn
moet daarin tot beschouwingen en slotsom
men komen, waarvan hij zelf aanneemt dat
zij vernederend zijn voor den Leidschen
redemeester. De pen van Penn was des
tijds gemeenlijk in gal gedoopt.
Met belangstelling zien wij tegemoet hoe
dit geval van iemand, die zich na jaren
lange voorbereiding eens aan een groot
man wil afwrijven, door de faculteiten
wordt opgenomen.
De Hollandia-drukkerij te Baarn zond
ons een barer nieuwe uitgaven. „De Betee
kenis van de Hegelstudie voor onzen tijd",
door Julius de Boer.
Binnenkort hopen wij eene aankondiging
van dit werkje te plaatsen, ons toegezegd
door mevrouw dr J. van den Bergh van
Eysinga.
ADVERTENTIES.
Getrouwd:
M. A. HI.TLKEMA,
ber. pred. te Oudebildtzijl.
en
N. E. HANSEN,
die, m de namens wederzijdsche
ouders, hartelijk dank zeggen voor
de vele blijken van belangstelling,
bij hun huwelijk ondervonden.
Haaklem j
15 Maart 191t>.
llLOEMENnv.il, J
Heden overleed onze lieve
Echtgenoote, Moeder en Zus
ster Mevrouw M. E. Kool
hoven- Logeman, eerder
weduwe van den Heer J.
Deutschbein, in den ouder
dom van 55 jaar.
■J. KOOLHOVEN.
M. E. DEUTSCHBEIN.
J. A. DEUTSCHBEIN.
•T. P. J. LOGEMAN.
Haarlem, 15 Maart 1915.
Geen bezoek.
OW ERVEEN.
Teief. SS27.
