KERK-AGENDA, Zondag 18 April.
HaarlemlCglise Wallonne, 10£ lieures du matin,
Mons. Jean Arnal, Pasteur a Amsterdam; Rem.
Ger. Gem. 10 u., Ds. Haentjes; Ev. Luth. Gem.
10 u., Ds. De Meijere; Ver. Doopsgez. Gem.
10 u., Ds. Binnerts Sz., 8 u. Ds. Kuiper, Doonsgez.
pred. te Amsterdam.
BloemendaalNed. Herv. Gem. 10 u., Ds.
Seliuller, Pred. te 's-Gravenbage.
Heemstede: iNed. Herv. Gem. 10 u., l)s. Thom
son, Pred. te Hoogland.
Houtrijk en PolanenNed. Herv. Gem., 10 u„
Ds. B. Baljon.
Spaarndam Ned. Herv. Gem. 10 u., Ds. S. B.
Baljon.
Santpoort: Ned. Herv. Gem. 10 u., Ds. Van den
Bergli van Eysinga.
Uitluiden Ned. Herv. Gem. 10 u., Ds. Creutz-
berg, 2 J u. Ds. Creutzberg. Doopsbedieniug;
Doopsgez. gem. en Ned. Prot. Bond, 10 ,c u. Ds.
Voorduin, Pred. te Naarden.
Zandvoort: Ned. Herv. Gem. 10 u., Ds. Barbas,
Pred. te Haarlem.
AGENDA.
BLOEMENDAAL.
Café „Rusthoek" iederen Zondagmiddag en avond
concert.
HAARLEM.
Bureau van Consultatie tot verleenen van rechts
bijstand aan onvermogenden. lederen Vrij
dag houdt het bureau des namiddags ten half-
twee zitting in het gerechtsgebouw aan de
J ansstraat.
Koloniaal Museum (Paviljoen.) Dagelijks ge
opend van 104 ure.
Museum van Kunstnijverheid. (Paviljoen.)
Dagelijks geopend van 104 ure.
Gemeentelijk Museum. Dagelijks geopend van
104 ure. Entrée f 0.25 p.p. Ie Woensdag
"an de maand vrij. Zondags van 10—3 vrij.
S tad s-B ib 1 i o t heek. (Prinsenhof.) Dagelijks ge
opend (behalve Zondags) van 104 uur.
«iroote Kerk. Dinsdags van 12 ure, en
Donderdags van 2—3 ure. Orgelbespeling.
Teyler's Stichting. (Spaarne.) Geopend (be
halve Zaterdags en Zondags) van 11—3 ure.
De bibliotheek alle werkdagen van 14 ure.
Bisschoppelijk Museum. (Jansstraat 79.) Ge
opend behalve Zondags en R.-K. feestdagen
van 105 ure. Toegang 25 cents.
Schouwburg Jansweg: Zondag 18 April:
8 u. Robert, Bertram en Co.Maandag 19
April: 8 u. AmoureuseVrijdag 23 April:
8 u. Rigoletto.
Schouwburg „De Kroon": Dinsdag 20 April:
8 u. Carmen.
een heerenring; aan het bureau van politie
te Overveen, eenige strooken kant en een
rozenkrans.
Verloren: een r.-k. kerkboekjeeen
gouden speld; een portefeuille; een huis
sleutel; een klein sleuteltje en een broche
BURGERLIJKE STAND.
Van Vrijdag 9 April tot en met Donder
dag 15 April.
Geboren: d. van J. B. Sluiter en G. A.
Drost; z. van H. M. Prenen en E. Hof; d.
van K. Koopman en B. Stoltenberg.
Ondertrouwd: H. B. Bonarius en
.1. M. Haaks; H. J. Cassee en V. Blom.
Getrouwd: J. M. W. Taverne en H.
van der Spek.
Overleden in het gesticht M e c-
renberg: A. Godvliet. 24 j.; E. Knip, 77 j.
UIT ANDERE GEMEENTEN.
Circus Carré.
Naar wij vernemen, zal het Koninklijk Nc-
derlandsch Circus Carré in den loop van
dit jaar eenige gastvoorstellingen in onze
stad komen geven. Nadere aankondigingen
zullen bekend gemaakt worden door middel
van advertenties in de bladen en reclame
biljetten.
Museum van Kunstnijverheid.
In de rotonde van het museum van kunst
nijverheid is thans eene bizondere tentoon
stelling van Nederlandsche ambachtskunst
geopend, die de aandacht zoowel van onze
industriëelen, als van onze ambachtskun
stenaars zal trekken.
De tentoonstelling is Zondag geopend van
10— 4uur.
VAN HIER EN DAAR.
Mr. dr. J. M. Labberton.
Van tal van geschriften, die ons ter zake
van den oorlog zijn toegezonden, hebben wij
geene melding gemaakt. Ons aller geest is
van oorlogsnieuws en oorlogsgedachten
oververzadigd, tot krankzinnig worden toe.
Aangezien wij nog steeds, als in Augustus
'14, van oordeel zijn, dat in de eerste plaats
kalmte ons land en volk kan redden, zetten
wij aan onze lezers slechts bij uitzondering
oorlogslectuur voor. Eene uitzondering zul
len wij moeten maken voor het ons gezon
den werk: „De Belgische neutraliteit ge
schonden", door mr. dr. I. H. Labberton (te
Middelburg), bij W. Versluys, te Amster
dam verschenen. Dit werk verheft zich o. i
boven alle tot dusver verschenen oorlogslite
ratuur, door klaren stijl, en een diepgaand
onderzoek en weloverwogen oordeel. Dat
de schrijver, aanvankelijk anti-Duitsch.
komt tot een oordeel dat den Duitscher,
welke aan zijn oorlog hecht, een hart onder
den riem steekt, doet aan de verdienste van
het boek niets af. Wie wil nagaan of het
hier gesproken oordeel waarheid bevat, zal
zich de lezing van dit boek, dat een schat
van wetenschappelijke overwegingen bevat
en slechts f 0,90 kost, niet beklagen.
Prof. Van 't Hoff.
Hedenmiddag is te Botterdam het monu
ment onthuld voor prof. J. H. van 't Hoff,
wijlen onzen beroemden scheikundige. Ieder
die binnenkort te Rotterdam komt, bezoeke
de open ruimte voor den 's-Gravendijkwal
om het door Charles van Wijk ontworpen
werk te zien. Terecht is door den ontwer
per rekening gehouden met de groote waar
de door den beroemden geleerde toegekend
aan de menschelijke verbeeldingskracht.
Wij herinneren ons uit eigen ervaring dien
aangaande het volgende:
„Newton" was destijds de naam van een
der wis- en natuurkundige disputen in het
Amsterdamsch studentencorps. Prof. Van 't
Hoff, die steeds zeer tegemoetkomend was
voor zijne studenten, woonde meer dan eens
dispuut-vergaderingen van dit gezelschap
bij. Op een van zulke vergaderingen vroeg
de voorzitter na afloop der verhandeling
aan prof. Van 't Hoff verlof tot hem een
vraag te mogen richten. Na zijn„ja zeker.
gaat u je gang maar," vroeg de voorzitter
met de deur in huis vallende: „Professor,
„ik zou graag eens willen weten hoe u komt
„tot uwe nieuwe ontdekkingen."
Prof. Van 't Hoff, als een goed paedagoog
niet stilstaande bij den onbeholpen vorm van
deze vraag, die blijkbaar doelde op het in
nerlijk proces dat zich bij den ontdekker
afspeelt, bedacht zich maar heel even en
antwoordde toen: „Wel, dat gaat zoo. Men
„weet het een en ander. Dit een en ander
„componeert men in zijne verbeelding tot
„een harmonie. Daarna verricht men proe
ven om te onderzoeken of de werkelijke
„uitkomst met de in verbeelding o"°'ebouw-
,,de harmonie klopt. En blijkt dit het geval
„te zijn, dan heeft men eene ontdekking ge
daan."
De eenvoudige wijze, waarop prof. Van
't Hoff dit zeide. maakte op de studenten
toen diepen indruk.
Oorlog.
De „N. R. Ct." van Vrijdagavond bevat
een doorsneeteekening van den ontplofba
ren geweerkogel, waarvan het gebruik in
het Oostenrijksch-Hongaarsche leger, tegen
alle mogelijke conventie's van de laatste
eeuw in, thans onomstootelijk vaststaat. Ge
vraagd mag worden of de Duitsche regee
ring het gebruik van deze moordwerktuigen
door hare bondgenooten zal blijven tole-
reeren.
Alg. Ned. Wielrijdersbond.
Het hoofdconsulaat der A. N. W. B. is
overgebracht van Arnhem naar Amster
dam in een fraai huis aan de Keizersgracht
bij de Leidschegracht.
Een damesiid te Utrecht schrijft in „Neer-
landia":
In het mooie boek over Vlaanderen van
mej. H. S. S. Kuyper „In het land van Guido
Gezelle" (wie kan het nu zonder diepen
weemoed lezen vind ik de volgende aar
dige Vlaamsche woorden, die een juiste
vertaling geven voor „retour", „douche" en
„parapluie".
Bij het kaartjes nemen in een station
wordt gevraagd een ..weg en weder".
En prof. G. Verriest, die Gezelle's volks
woorden en volksuitdrukkingen hielp ver
zamelen, vertelt (blz. 204)
„Zoo had ik dikwijls gepeisd op een goed
Vlaamsch woord voor „douche". Maar het
en scheen niet te bestaan. En toch was het
er! Alleen, het en had mij nog niet bereikt.
Ne keer kwam er een hoer in 't gasthuis,
die een douche kreeg. Toen 't klaar was,
zeide hij:
„Dat Slagwater ook, meneer de profes
sor?" Daar hadt ge 't „Slagwater!" 't Kan
niet beter.
Daar peist een wetenschappelijk man
zijn kop suf op en dat vindt het volk van
zelf.
„Zoo ook peisde ik al lang, dat er een
korter Vlaamsch woord moest zijn voor
parapluie, dan regenscherm.
Tot er eens een oud vrouwke bij mij
kwam en haar parapluie liet staan. Toen zij
terug kwam om die te halen, zeide zij: „Ik
hebbe m'n schuile vergeten." M' schuilei Is
dat niet schoon, en kort en juist."
Lezingen dr. Lucien Brulez.
Wij herinneren nog eens aan de lezing,
door dr. Lucien Brulez uit Brussel morgen.
Zondag, te houden, en wel in „Diligentia"
in Den Haag, des morgens ten half elf. Het
onderwerp is „Het determinisme in verband
met de vrijheidsleer."
Toegangskaarten zijn nog verkrijgbaar
bij mr. P. Tideman, Vijverweg 7. Bloemen
daal.
Alzoo, wat België betreft, overtrof onze
steenkolenuitvoer den invoer met 333 mil-
lioen K.G.
Opmerkelijk is het, dat België in bedui
dende hoeveelheid steenkolen uit ons land
laat komen, terwijl hier te lande het ver
bruik van eigen, zoogenaamde Limburf-
sche steenkolen nog altijd van weinig om
vang is.
Maar men laat in Nederland het Duitsche
steenkolensyndicaat oppermachtig.
Dat moet van, zelfs Nederlandsche, me
dedinging niets hebben!
Men ziet het ook gebeuren, dat het syn
dicaat van de hem gelaten vrijheid zoodanig
gebruik maakt, dat in Nederland het ge
bruik van vreemde, in het bizonder Duit
sche steenkolen zóózeer regel *en het ge
bruik van inlandsche steenkolen in die mate
uitzondering is, dat de Limburgsche kolen
nu reeds, bij de nog altijd betrekkelijk heel
beperkte opbrengst, naar het buitenland
afgezet moeten worden, ten einde ze opge
ruimd te krijgen.
Waarom niet de voorkeur aan eigen
voortbrengselen
Een Tolstoiaan.
Het maandblad „De Vrije Mensch" neemt
liet volgende bericht uit het Zwitsersche
blad „Der Bund" over:
De soldatendood van een Tolstoiaan.
In Galiciö is, naar de bladen melden, de
Russische Tolstoiaan Vorst Dimitri Chil-
kow gesneuveld. Dewijl hij als officier het
doodvonnis van een muitenden soldaat
weigerde te onderteekenen, was hij inder
tijd naar den Kankasus verbannen. Zijne
vrouw liet zich toen van haren gedeporteer
den echtgenoot scheiden en de kinderen van
den vorst werden op een militaire oplei
dingsschool geplaatst. Bij het uitbreken van
dezen oorlog vroeg vorst Chilkow om we
der in het leger te worden opgenomen. Aan
het hoofd van een regiment kozakken
maakte hij verscheidene veldslagen mee.
Getrouw echter als hij was aan de leer van
Tolstoi om niet te dooden, l.oste hij nooit
een enkel schot en sloeg hij nooit de hand
aan de sabel. De vorst werd door een kogel
in het hoofd getroffen.
Terecht teekent de redacteur van „De
Vrije Mensch" hierbij aan:
O zeker, naar de letter zou men comman
do's tot dooden kunnen geven en toch aan
het verbod van doodslaan persoonlijk ge
trouw blijven, zoo men maar niet zelf dood
de doch het is mij niet bekend, dat er
ook Semi-Tolstoiïsme bestaat. Met een
nieuwe letterknechterij, al is zij minder ge
vaarlijk dan zoo menige oude, is de wereld
niet radicaal geholpen. Wat de wereld ra
dicaal helpt, is een getrouwelijk dienen van
den Geest.
Geverfde naarden.
Men heeft in sommige Duitsche illustra
ties afbeeldingen kunnen zien van soldaten
die hun paarden „Fcldgrau" schilderen, de
„Scots Greys" van het Engelsche leger ma
ken met succes van kaliumpermaganaat-
oplossingen gebruik om hun grijze paarden
„Khaki" te maken. („Pharm. Wbl.")
En France tont finit nar des chansons.
Wij gaven reeds vroeger eens een gees
tig vers, door een Parijschen chansonnier
op de Zeppelins gemaakt.
In „De Vlaamsche Stem" vinden wij nog
deze staaltjes van dergelijke liedjes.
Eerst dit:
Encore un zepp'lin de passé!
Y a pas même un careau d'cassé.
C'est pas la pein' de nous biler.
Retournons nous coueher.
En dit:
Allons-y, remontons chez nous!
Calons-nous dans l'dodo bien doux.
lis out encor manqué leur coup.
C'est des ballons d'un sou
De „Figaro" zou den prijs willen toe
kennen aan dit couplet:
L'as-tu vu. l'cigar', Galliéni,
Qu'Zepp'lin ballad' sous l'ncz d'Paris
Si t'as c'qu'il faut pour l'allumer,
11 s'rait temps de 1'fumer!!
Steenkolen.
„Hoor en Wederhoor" schrijft onder dezen
titel:
In het afgeloopen jaar voerde Nederland
naar België uit 621 millioen K.G. steenkolen
en ontving het van België 288 millioen K.G.
steenkolen.'
ff et eten van Slakken en Kikvorschen
in Frankrijk.
Bij een bezoek aan Parijs, eenige jaren
geleden, verwekte eene „lokuitstalling" voor
verschillende restaurants behalve het mede
lijden van den dierenvriend ook nog een I
zekere culinaire huivering. Honderden en
nog eens honderden groote slakken wacht
ten hun noodlot af in groote kooien van J
ijzerdraadblijkbaar moesten zij den eetlust
van de op de „Boule-Miche" flaneerende
halfblanks-heeren op dezelfde wijze opwek
ken, als elders op vaten gespijkerde oester
schelpen een wel is waar wat koopkrach
tiger publiek moeten aanlokken. De ge
schiedenis der volksvocdingsmiddelen en
-delicatessen levert tal van op zich zelf
moeilijk te vatten, ja vaak totaal paradoxale
feiten: waarom het lichaam van een week
dier, dat op 't land leeft, walgelijker zou
zijn dan dat van een, dat in zee verblijf
houdt, is niet heel duidelijk. Welken omvang
't aankweeken van slakken (Escargoticul-
ture) in den laatsten tijd bij de Fransehen
heeft verkregen, daarvan zullen bij ons
slechts weinigen eenig begrip hebben. De
grootere soorten vooral komt de pas in
Middel- en Zuid-Europa vaker voorkomen
de, in Noord-Duitschland zeldzamere Wijn-
gaardslak (Helix pomatia) en daarnaast
eenige andere soorten (Helix aspersa) in
aanmerking - - worden in Frankrijk als
echte huisdieren in kunstig aangelegde
„slakkenparken" gekweekt, die op streng
economische wijze bewerkt en ontgonnen
worden. Wetenschappelijke onderzoekers
(Noter, Lesourd) geven uitgebreide werken
in 't licht, waarin de levenswijze van de in
vrijheid levende en de gecultiveerde slak,
de rationeele verzorging, voeding en ver
edeling van 't ras even ernstig behandeld
worden als hij ons bij voorbeeld de proble
men der paarden- en runderteelt. Voorts
moet ook de kikvorsch, (vooral de groene
waterkikvossch met zijn dikke dijen, (Rana
esculenta), zeer zeker de eer verdienen om
als echt volksvoedsel gekultiveerd en als
huisdier verzorgd te worden. Zelfs eisclien
de schrijvers echte jacht- en beschermende
wetten voor slakken en kikvorschen! Van
zuiver natuurwetenschappelijk standpunt
kan men tegen een dergelijk streven niet het
minste inbrengen: de mensch, die dierlijk
vleesch verlangt en ondanks alle vege
tarische strijdkreten in vele gevallen vol
gens de medici ook tot versterking behoeit
mag dit uit iedere diersoort nemen, 't
Vooroordeel tegen ongewoon dierlijk voed
sel schijnt in 't bizonder Germaansch te zijn;
wij zijn al te snel geneigd te spotten, wan
neer 't voedsel van 't onze verschilt, zelfs
over onze naaste buren. Daardoor wordt
onze volksvoeding belangrijk geschaad. Hier
zij herinnerd aan het streven van Noord-
zee-Vereenigingen, om dwaze vooroordee-
len tegen bepaalde zeevisschen en weekdie
ren. die uitstekende voedingsmiddelen zou
den kunnen zijn. te bestrijden; zoo is b.v,
de zeer smakelijke zandoester (Mija arena-
ria). die men in bepaalde fabrieken verduur
zaamde. reeds weer vergeten. Overigens
komen ook bij andere volken zulke conser
vatieve ideeën op't gebied der voeding
voor; absoluut onbegriirHiik lijkt bij voor
beeld de afkeer van kippevleesch, die be
halve talrijke Afrikaanschc stammen ook de
Chineezen hebben.
(„Maandbl, tegen de Vervalser.")
Vlaamsche beiaarden.
Wanneer wij vroeger bij een bezoek aan
de oude Vlaamsche steden op het ruime,
doch van volk volle kerkplein een toren
klokken-bespeling bijwoonden, dan greep
ons de bekoring daarvan aan, en in opge
wonden bewoordingen schreven wij daar
over naar huiswellicht omdat vele
ónzer oude carillons ons nog wel eens met
hun huppelende operetten-deuntjes ergeren!
O! zoo'n beiaard-uitvoering in den laten
namiddag, tegen het vallen van den zomer
avond, wanneer de groote Vlaamsche klok
kenist Jef Denijn zelf omhoog was geklau
terd, en zijn klokkenspel van den Mecliel-
schen hoofdtoren bespeelde!
Maar werd het oude klokkenspel van den
Mechelschen kerktoren sedert niet aan
scherven geslagen door een Duitschen gra
naat En wat bleef er over van de ca
rillons van Leuven, Kortrijk, Dendermonde?
En zullen de Vlaamsche klokkenmeesters
voorloopig den lust hervatten, om in Ant
werpen, Gent of Brugge hun gewijde klok-
kenmuziek te doen omlaag galmen
Dus treft het ons te meer, dat de be
kende Engelsche toondicher Sir Edward
Elgar een poging heeft ondernomen, om de
Vlaamsche beiaards in deze tijden toch hun
stem te doen hooren. Hij heeft een orkest
werk geschreven voor een Londensch Sym-
phonie-orkest en het onder den naam van
„Carillon" tot uitvoering laten brengen. De
compositie was opgedragen aan den Bel
gischen koning, en bedoeld als orkestrale
begeleiding van een gedicht „Chantons.
Beiges, chantons!". van den Belgischen
dichter Emile Cammaerts. wiens vrouw, een
dochter van de bekende zangeres Marie
Brema, het gedicht voordroeg.
De Engelsche componist nu had zich ge
ïnspireerd op de Vlaamsche klokuitvoerin-
gen; in de orkestpartij heeft hij als „basso
ostinato" een aantal verschillend gestemde
klokken doen luiden.
Volgens de Engelsche bladen was hei
succes geweldig groot; volgens enkele Duit
sche bladen o. m. de „Voss. Ztg." ech
ter heeft men een en ander te beschouwen
als „politieke tendenz-compositie".
Wij voor ons zouden zulk een uitvoering
het liefst aanhooren, weer staande als voor
heen onder de plechtig-stille volksmenigte
op zulk een ruim, kleurig kerkplein van een
der vrije Vlaamsche steden, en heel de mc-
Uit een opstel v;
schen schooljongen
„Leve Frankrijk!
frankrijk, gij zijt
moeder voor uw k
wat schoon en goei
groote zuster voor
gij leert wat kuns
schaving en eer. 1
mensch is en de h
voor de wereld:
de aarde verlicht.
Frankrijk, en eeuw
want allen bewond
dig. O Frankrijk, 1
„Vive la France.
Hygië i
In de Rue Vavin
bekenden Fransche
holpen door Mon
bouwd, huurwoni
nieuw type. Zij n
vend zijn, dit stai
is, erin te wonei
ieder een balcon,
baleon, ruim en 1
uit, en ontneemt
aan de benedenw
plat, wordt dus g>
muur van de wor
Elk plat springt d
/en is dan ook ee
ge wordt da
hooger komt. Ma
gebrek. Dit is ei
/ai ons benieuwei
volgd zal word
(..Maandblad tc
LETTEREN EN KI
„II nleure
Het kwam on:
onder de oogen, 1
la ine.
II pleurt
In den kunstha
Haarlem, wordt
voor de Postbestel
zoo riiiinsclioots o
antwoording van d
Mr. P. TIDEI
op Maandag, Din
van 1012 v.m. e
