2de Evangelisatie
Samenkomst met Zang,
andere terreinen, waar zich geen huizen
bevinden, in het bizonder als woonplaats
geschikt.
De landweg: Smalle, steenachtige
Z'uie, die zich kenmerkt door het volkomen
ontbreken van eiken plantengroei. Men laat
op de straten ook niet het kleinste gras
sprietje ontspruiten, om goed de gevaar
lijke kaalheid duidelijk te maken, die aan
voetgangers en wagens verbiedt, zich hier
langs voort te bewegen. Om de straten
beter herkenbaar te maken en iedereen
voor het betreden te waarschuwen, heeft
men aan beide zijden van den weg tot op
verren afstand, zichtbare boomen geplant.
Devesting: De eeuige plaats op het
gevechtsterrein, waar tegenwoordig geen
kanonnen meer staan.
In
Oude kennissen.
Viontmoetten dezer dagen op de
Haar - iische stadsbibliotheek het welgelij-
kir nterfeitsel van oude kennissen van
vele i onzer lezers.
We j oud-Haarlemsche schooljongen
In;-! i rt zich niet de namen en typische
ges', 'oti van Goteling Vinnes, Van der
Weunbouts, De Graaff. Obermuller en
Hoi om van den nog in leven zijnden
:r en van Hartman, Van Eek. Co-
ibertsma en Vink niet te spreken?
De k die wij weergeven is blijkbaar
ge 11 in de waranda achter het huis aan
de "bijnestraat. waar destijds het gym-
en .oooren dus nu ook aan Italië, niet
aai: en paus.
begiftiging met ridderorden is hem
„n. omdat het een onschuldige zaak
de universiteiten bezitten dezelfde
macht.
paus is geestelijk souverein en als hij
;oed begreep en daarmee tevreden
v zou hem dat nog meer inbrengen dan
- ukeren naar een wereldlijke macht.
toch voor goed verloren heeft,
eh zelfs ook in de uitoefening van zijn
tclijke rechten is hij beperkt. De paus
uit wel de bisschoppen maar de Ita-
ahe regeering bevestigt ze in het
paus mag kosteloos correspondee-
■jn zijn encyclieks publiceeren.
vvaarborgenwet van 1870, waarin de
van Italië de verhouding van den
•izs tot den staat heeft omschreven en
.-ik oogenblik voor wijziging vatbaar
- .enals de Italiaansche grondwet is
't erkend geworden door den paus.
..•zantschapsrecht heeft de paus ook
niet.
lieer Van der Brugghen, die deze
terecht belangrijk vond, drong bij
Verkouteren er op aan, de rede in
uit te geven. Deze zei. dat hij haar
op schrift had, en het dus niet ging,
uur de heer Van Brugghen meende, dat
u-ker heel wel naar zijn aanteekeningen
rede had kunnen reconstrueeren, maar
- niet goed dürfde voor den dag komen
;or het geheele Nederlandsche volk met
nat hij wel in de Evangelische Maatschap-
uii vertellen durft.
nasium gevestigd was, waarin later mr. De
Graaff heeft gewoond en weer later dr.
Brongersma.
Op dezelfde bibliotheek is nog een kiek
van een oudere leerarengroep, waarop
eenige van deze heeren voorkomen; die
kiek is vooral eigenaardig door den om
vang der hooge hoeden welke zij dragen.
Ze is te vaag om af te drukken. De biblio
theek is ook in het bezit van verschillende
kieken van leerlingen van gymnasium en
burgerschool, waaronder verscheidenen die
nu Bloemendalers zijn.
tegenover Frankrijk, maar tegenover den
oorlog: de N. A. O. R. is noch „deutsch-
feindlich" noch „franzosenfeindlich", maar
eenvoudig „kriegsfeindlich"."
A. O. R. De Anti-oorlogsraad deelt
ons mede, dat er steeds nog vele vereeni-
gingen tot dezen raad toetreden. Was het
aantal voor eenige weken 1000, thans klom
dit reeds tot 1072, waaronder vereenigingen
zijn die zich over het geheele land uit
strekken en over veel invloed beschikken.
„Hel Groene Kruis". De algemeene
Nederlandsche Vereeniging .„Het Groene
Kruis" viert op 5 November haar derde
lustrum. Dit f.eest wil de vereeniging vie
ren door de stichting van een reizend hy
giënisch museum. Dit museum zal niet een
saaie, doode verzameling zijn, maar een
duidelijke en goede hygiënische les. Alle
steden en dorpen van ons land worden er
mee afgereisd. De onkosten zijn 30.000,
maar er zijn er reeds 5000,Wie helpt
naar zijn kracht, aan het bijeenbrengen
van de rest? De penningmeesteres is me-
juffrouw A. G. van Hulst te Harlingen.
A. O. R. De bekende vredesvriend dr.
Fried herinnert er aan, hoe in de „Frank
furter Zeitung'' v^n 28 September in een
artikel „Nationale Disziplin" instemming
wordt betuigd met de aanvallen op den
„Nederlandsche Anti-Oorlog-Raad" welke
voorkwamen in de chauvinistische pers.
De „Frankfurter Zeitung" zeide: „De Ne
derlandsche Anti-Oorlog-Raad geeft voor
te zijn een vereeniging. die: den vrede en
de vreedzame samenwerking der volkeren
dienen wil; de wijze echter, waarop hij dit
doel nastreeft, is van tijd tot tijd althans nu
gedurende den oorlog zoodanig.dat zij moei
lijk te onderscheiden is van een vijandelijke
houding tegenover Duitschland."
Naast deze beschuldiging van „deutsch-
teindlich te zijn, heeft Fried in „Le Temps"
mist het tegenovergestelde ge'ezen. „Le
Iemps" waarschuwde voor den „Neder
landsche Anti-Oorlog-Raad", die: een Duit-
sche agentuiir(l) zou zijn."
In waarheid aldus Fried, stelt de
„Nederlandsche Anti-Oorlog-Raad" zich
niet vijandelijk tegenover Duitschland noch
Uitgaven van „De Europeesche Staten
bond". Zooeven verscheen de Fransche
vertaling van Van Suchtelen's geschrift „De
Europeesche Statenbond; het geschrift is
kosteloos te verkrijgen bij den secretaris
van het comité, den heer T. B. Roorda,
Zuidlaan 1, Aerdenhout.
Kunstcongres. Op het einde van De
cember zal te Amsterdam door het Ver
bond van Nederlandsche kunstenaars-ver-
eenigingen een congres worden gehouden.
Verscheidene sprekers hebben voordrach
ten over velerlei onderwerpen beloofd.
Het Bureau tot Publiciteit van weten
schappelijk nieuws zond ons zijn prospec
tus van de afdeeling schriftelijke lessen.
Dit bureau is een belangwekkend insti
tuut; de leerlingen, natuurlijk verdeeld
over het heele land, zijn bij duizenden te
tellen. Wie er meer van weten wil, kan
inlichtingen ontvangen aan het bureau.
Keizersgracht 153, Amsterdam.
Wat doen wij voor u.
Wat doen wij voor u, arm Dietsch, arm
[Dietsch
Veel vragen, veel klagen, en verder niets.
Met lappen en lompen van wet op wet
Wordt een schittergewaad u sraneengezet,
Het pak van harlekijn! O spot, o spot!
Zit liever naakt dan in 't kleed van den zot.
Zit liever ten gronde in uw grootsche grief
Dan te gaan door uw land met een bedel-
[brief.
Eén dag nog. En 't volk. met mantel en
[kroon,
Baant stormenderhand u den weg tot den
[troon.
Er uit, de bijzit, de vreemde, het Fransch!
De kinderkamer, de poppendans!
Een kranige daad, een krachtige schop
Waar zijn ze nu, bijzit, kamer en pop
In uw eigen huis zijt ge minder dan iets,
Maar morgen zijt ge alles, o moeder
[Dietsch
(„Vlaamsche Stem'.)
Réne de Clercq.
Oorlogslexion. Door den oorlog zijn
zelfs de schijnbaar meest vaststaande be
grippen aan het wankelen gebracht. Vooral
het landschap is niet meer wat het vroeger
was en het schijnt noodig te zijn voor alle
dingen nieuwe definities te zoeken.
Charles Nordmann doet ons in de „Re
vue des deux Mondes" reeds de volgende
aan de hand als eerste bijdrage voor een
oorlogs-lexicon
Het dorp; Verzameling van steenen,
die door magnetische kracht de eigenschap
heeft, rondvliegende stukken ijzer tot zich te
trekken. Het is het eenige punt op het vlakke
land. dat niet door krijgsvolk wordt be
woond. Daarentegen zijn bosch, veld en
Bijbels verbranden, als van ouds.
de „Protestant" lezen wij:
Onder Belgische vluchtelingen te Vlis-
singen, misschien ook elders, is een bijbel
uitgave verspreid van het Ned. Bijbelge- i
nootschap, waarop gestempeld: „offert nar
un élève des écoles du dimanche d'Amé-
rique". Die bijbeltjes zijn dus geschenken
van Amerikaansche Zondagschoolleerlin
gen. Het „Kerkbericht" van roomsch-
katholieken te Vlissingen zegt hiervan:
„Met allen nadruk keuren wij >zulk een
propaganda af, die een allertreurigste ge
moedsgesteltenis verraadt bij degenen, die
aan dergelijke verspreiding medewerken.
Wat toch is het doel? Tracht men niet
degenen, die toch reeds zoo zwaar door
den wreeden oorlog zijn getroffen en have
en goed in vele gevallen grootendeels ver
loren hebben, nog te berooven van den
grootsten schat, 't echte katholieke ge
loof?" Er wordt dan verder op aange
drongen dat de katholieke vluchtelingen
deze boekjes liefst zullen verbranden opdat
zij. noch anderen schade lijden in hun ka
tholiek geloof.
De strijd tusschen de roomsche kerk-
partijen en het Evangelie moet toch wel
groot zijn als de lezing van den Bijbel
zooveel kans geeft op verlies van ,,'t ech
te, katholieke geloof!" en als men durft
te zeggen, dat verspreiding van den Bijbel,
dien immers ook Rome hoogacht en die
in „roomsche" en „protestantsche uitga
ven toch in hoofdzaak dezelfde Bijbel is,
bewijs aflegt van een „treurige gemoeds
gesteltenis."
Vanille. De vanille, die als de edelste
van alle kruiderijen wordt beschouwd, heeft
een interessante geschiedenis. Midden-Ame-
rika is de plaats waar zij oorspronkelijk
groeide en waar de Spaansche ontdekkings
reizigers haar leerden kennen. Zij zagen de
Mexicanen met groot genot van vanille en
cacao gebruik maken. Uit cacao wisten zij
een drank te bereiden, die zij met maissui-
ker zoet maakten en met vanille kruidden.
De Mexicanen waren dus feitelijk de uit
vinders der chocolade.
De Spanjaarden waren verrukt over deze
aangename, opwekkende en voedzame lek
kernij. Zij brachten de cacaoboonen en de
peulvruchten van vanille naar Europa, waar
de nieuwe lekkernij bij alle volken opgang
maakte. De chocolade, die eerst zeer duur
was, werd weldra goedkooper, doch de va
nille'bleef zeer prijzig; ze kostte in 't begin
der 19e eeuw b.v. nog 150 fr. per pond.
Er werden natuurlijk pogingen aange
wend om de vanille ook in andere koloniën
inheemsch te doen worden. Het zaad ont
kiemde dan ook voorspoedig en de planten
groeiden veelbelovend, edoch zij zetten geen
vrucht! Destijds kende men de levensver
schijnselen der planten nog niet zoo nauw
keurig en wist men niet, dat er in Midden-
Amerika een insect leeft, dat de vanille-
planten bezoekt om den honing uit haar
bloesems te zuigen, waarbij het 't stuifmeel
op den stempel overbrengt, waardoor de
bloesems bevrucht worden. Daar dit insect
in de Zuid-Aziatische koloniën, waarheen
men de vanilleplant had overgebracht, niet
inheemsch was, bracht zij geen vruchten
voort, want de Aziatische insecten schonken
geen aandacht aan de vreemde, van een
weinig opvallende, bleek-groene kelk voor
ziene bloem. Men kwam echter na verloop
van tijd achter het geheim en nu verricht
de mensch op kunstmatige wijze het werk,
dat het Mexicaansche insect onbewust vol
bracht, zoodat de kweek van vanille ook
op andere plaatsen gelukt.
Zoodra zich de spoedig verwelkende bloe
men geopend hebben, komt de mensch er
met een penseel of bamboe-rietje bij en
draagt het stuifmeel der meeldraden op den
stempel over. Het was de op Java geves
tigde dr. Theysman. die het eerst deze wijze
van bevruchting in toepassing bracht en se
dert heeft men niet alleen in tropische lan
den, doch ook in Academische plantentuinen
in Europa de vanilleplant tot vruchtdragen
gedwongen.
Ten gevolge van de ontdekking van dr.
Theysman werd de vanille wel is waar
goedkooper, doch voor vele beurzen was zi.i
toch nog niet bereikbaar, want weldra werd
te BLOEMENDAAL,
op WOENSDAG 3 NOV. a.s
des avonds ten acht ure,
in de groote zaal van Hotel „Welgelegen".
Apparte ingang Zomerzorgerlaan.
Wekt iedereen op te komen.
TOEGANG VRIJ.
zij ook gebruikt voor parfumerie-doeleinden
Scheikundigen trachtten nu haar chemische
samenstelling te ontdekken en het gelukte
hun ook den aard van de stof, die de drager
van haar heerlijke geur is, aan 't licht te
brengen. Dit eenmaal bekend zijnde, wer
den er pogingen aangewend haar uit goed
kooper materiaal te bereiden, dus: na te
maken. Ook deze pogingen werden met
succes bekroond; de scheikundige toch wist
het vanille langs kunstmatigen weg uit het
sap van pijn- en denneboomen te maken,
waardoor het steeds goedkooper werd.
Thans bereidt men de heerlijke reukstof uit
kruidnagelolie. Een pond echte vanillereu-
len kost echter nog steeds 20 a 25 gulden.
(„De Hotelhouder.")
Mogelijkheden.
Een boekbinder die geen omslag maakt.
Een schipper, die het hoofd niet hoven
water kan houden.
Een bakker, die slechts, met moeite aan
zijn brood komt.
Een slager wien het niet naar dén vlee-
sche gaat.
Een verpleegster, die er geen doekjes
om windt.
Een ruiter, die zich over 't paard laat
tillen.
Een geheel-onthouder, die eischt dat men
hem klaren wijn zal schenken.
Een kaalhoofdige, die met de handen in
het haar zit.
Een kiespijnlijder, die alles voor zoete
koek opeet.
Een musicus, die zich van de wijs laat
brengen.
Een dronkaard, die gaarne voor vol
wordt aangezien.
Een wielrijder, die spoedig op de teenen
getrapt is.
Een middenstander die onder ligt.
RECHT EN WET.
Bij vonnissen van de Arrondissements-
Rechtbank te Haarlem, d.d. 26 October
1915, werden de navolgende personen in
I staat van faillissement verklaard:
De nalatenschap van H. de Haas, ge
woond hebbende te Haarlem;
Gerrit Kramer, pensionhouder, wonende
te Zandvoort;
Curator in beide faillissementen mr. F.
Willekes Mac Donald, Spaarne n°. 13, te
Haarlem, telefoon 115.
En W. P. Konijn, wonende te Wijde
Wormer. In dit faillissement is curator mr.
J. F. E. Boele. te Zaandam. Oostzijde 75.
telefoon 305,
Rechter-Commissaris in deze faillisse
menten mr. J. D. Pasteur.
Door de rechtbank werd vonnis gewe
zen in een zaak tusschen een fabrikant en
een afnemer.
De fabrikant had aan den afnemer be
richt, dat hij voorloopig niet kon leveren,
zich daarbij beroepende op overmacht. De
afnemer sommeerde daarna tot levering,
en toen deze uitbleef, sprak hij den fabri
kant in rechten aan.
De fabrikant deed een beroep op over
macht, stellende, dat hij door een vreemde
oorzaak, niet aan zijn schuld te wijten, niet
kon leveren, terwijl hij alles had gedaan
waartoe hij naar eene redelijke opvatting
van het verkeer gehouden was, om zoo
mogelijk aan zijne bestaande verplichtingen
te voldoen.
De rechtbank maakte deze omschrijving
van het begrip overmacht tot de hare.
Het Jezuïtisme is een degen, waarvan
het gevest te Rome en de punt overal is.
Generaal Foy>
HUZiEK.
Concertzaal „De Kroon", Vrijdag 22
October, 8 uur, „Röntgen-Trio"
Julius Röntgen, piano; Julius Rönt
gen Jr., viool; Engelbert Rönt
gen, violoncel.
Is er hier werkelijk te veel op muzikaal
gebied Men zou 't heusch moeten geloo-
ven; of zou 't gebrek, aan belangstelling
zijn? Van het Trio Bes gr. t. op. qq van
Fr. Schubert heb ik zeer veel genoten, de
muziek is toch prachtig en in den waren
zin muziek, die welluidt, rein is en ver-
