Kruisstraat 2?
BOER,
-Etalage
FIJNE LEDERWAREN.
Ell.
"elef. 1004
gemendaalsch Weekblad
straat 156,
-EM.
Telefoon 58
heeft de eer te
r
een direct bezoek
WORST.
atissier-Cuisenier.
ermakerij,
$72.
-Inrichting.
velend,
JT DE CLERCQ.
EGOM - LISSEu
ER (Hoofddorp)
Prolongatie,
awaring.
oketten)
illegom.
onze zaak
dt door den
Zuid-Schaik-
eid dagelijks
genoemden
odigde melk
ifnemers op
rorden geno-
aen
van U' -IROAG 27 NOVEMBER 1915.
TWEEDE BLAD.
VRIJMAKING,
En de waarheid zal u vrijmaken.
Joh. VIII: 32.
Te lezen: R o m. V:1522 en: 3539.
aan ons protestanten in vervulling
aan het woord van Christus: de waar-
j zal ii vrijmaken Zeker, de waarheid
de Reformatie opgestaan tegenover
leugen van Rome, zooals zij na Jezus
opstond in de prediking der apostelen
over den leugen van Israël. De Re-
in- heeft ons vrijgemaakt van de
ting van de zijde van Rome. Sinds
.vrijd zijn van de kerk des Pausen,
bevrijd van alle bemiddelaars on-
^Joofs. bevrijd van de bemiddeling
icsterschap. Blindelings heeft het
scire volk te gelooven wat de heilige
d. i. de clerezij leert. Het heeft zich
l" geboden van vasten, bidden en
„oe.iirfg te onderwerpen, zooals het
•ui onderwerpen aan heilige geboden
loVer de macht des Pausen reikt,
vrijheid, welke Christus voor Zijne
ite verworven heeft, in knechtschap
d. En deze knechting, welke ook na i
■oh vermaning der Reformatie prin-
is volgehouden, heeft .onder het
e atholieke volk, onder de leeken,
'ijk een onbewuste vertroebeling
vaarheidszjn tengevolge gehad. Bij
vdnaarverklaring van den paus op
ticaansch concilie hebben vele bis-
aan de formeele eenheid der
kerk het offer hunner overtuiging
Men kan het groote en goede dat
■op der wereldgeschiedenis niet
in de roomsche cultuur, maar ook
roomsche hierarchic is uitgegaan,
vrij en rechtvaardig oordeel hoog
en toch erkennen dat noodzakelijk
ilken de afhankelijkheid van dat
:st ophouden, zoodra hun natio-
acht en eigenschappen hen rijp
voor de zelfstandigheid. Het baart
ring, wanneer slaven hun ijzeren
kusten, maar grooter verwondering
t, dat millioenen roomsche chris-
ustig zich onder het knechtelijkc
ken, waarvan juist het Evangelie
willen bevrijden. De legende zegt
e Pauluskerk bij Rome de apostel
regraven ligt. Indien hij kon op^
zi.in graf. hij zou de stad Rome
nschc roomsche wereld zijn tot de
gericht woord toeroepen: „O, gij
,i e Galatiërs, waarom wendt gij u
l. ;t de zwakke, gebrekkige inzettin-
wCke dienen wilt, wie heeft u be-
dat gij der waarheid niet zoudt
1 rzaam zijn?"
..e knechting van de zijde van Rome
t J Reformatie ons bevrijd. Voor de
i atie der Gcrmaansche volken was
rmatie van de grootste beteekenis.
heeft terecht gezegd: „onder het
"i Rome moet iedere Duitscher het
treuren, dat hij als Duitscher gebo-
en Duitscher heet".
i heeft het protestantisme zijne zelf-
'iCteid. welke het veroverde tegenover
urk, later niet weer ingeboet tegenover
L staat? De kerk des pausen bewaart
zelfstandigheid tegenover den staat.
ets groots, ofschoon ik hare hierar-
hare aanmatiging tegenover den
st terk afkeur. Het protestantisme
egen heeft, veelal tot zijn schade,
uiderworpen aan den staat, tot scha-
zijn innerlijk leven, vooral daar
ir het staatskerk geworden is. zooals
datzelfde Duitschland. waarin het
aan. Er zijn aan ons protestantisme
mensclielijke stutten, het steunt nóg
1 op de geldende ordeningen in staat
in,, itschappij. het is maar al te veel,
n ons land, het officieele gewaad van
iservatismc, de godsdienst van be-
paalde behoudzieke volkslagen. Hoe bouw-
moet een huis zijn, wanneer het
daardoor kan staande blijven, door-
''te steunt op het naaststaande huis.
Di waarheid zal u vrijmaken". Zoo
Christus. Dat is een diep en heer-
ord. Hij zegt nietde waarheid zal uw
i' eonis verrijken. Evenmin klinkt het van Zijn
T-'!' de waarheid zal u tot wetenschap-
'ijk. menschen maken. Maar: de waar-
zal u vrijmaken. Als wij over de
eid spreken, doen wij het doorgaans
i nsch andere wijze dan Jezus. Wij
1 v- als wij profetisch gestemd zijn:
i ensch zal de waarheid vinden. Of,
wij den drang naar de waarheid
men. zeggen wij: de mensch moet de
gaarheid zoeken. Voor ons bewustzijn ligt
can de waarheid hier of daar verborgen, in
erre toekomst. Neen, zegt Christus,
de w arheid zal den mensch zoeken, zij zal
e mensch vinden, zij zal hem vrijmaken.
heeft Hp A\7G nrtioi A nïoTn ,.A
r ÏJ. U cil\ t'
ketone
haart
iieil
P
en
1 ia
heeft de waarheid zich geopenbaard
m de discipelen en hen vrijgemaakt. Zoo
heeft de waarheid Luther gevonden en
hem vrijgemaakt.
De waarheid zcekt naar menschen waar
aan zij zich kan openbaren; en ondanks alle
miskenning en verduistering, welke haar
van de zijde der menschen wacht, weet zij
toch hare levende organen te vinden. Zoo
is zij na verduisterd te zijn in een kerk,
die zich de ware kerk noemt, opnieuw gaan
schijnen in de Reformatie. De waarheid
wil ons vinden, zij wil in ons leven, zij
wil ens vrijmaken. Heeft zij ons vrijge
maakt? De waarheid begrijpen, kennen, is
nog iets anders dan door de waarheid vrij
gemaakt worden, vrij van zonde, vrij van
alles wat leugen is.
Een Christen, wien de waarheid gevon
den heeft, kan zeggen: „nu ken ik de
waarheid", maar wanneer hij nu óók meent
te mogen zeggen: „nu ben ik een waar
Christen", is dit overschatting.
Indien op het twijfelziek, op het stoffelijke
afgerichte, tegen het Evangelie opgehitste
geslacht onzer dagen nog iets invloed zal
kunnen uitoefenen, dan zal het alleen zijn
een waarachtige christelijke levenswandel,
een leven, waaruit blijkt dat de waarheid
den mensch, die dat leven leeft, heeft vrij
gemaakt. De ware vrijheid is gebonden
heid aan de waarheid, aan God.
Jezus heeft aan Zijne discipelen niets,
geen haar Zijns hoofds, geen stukje Zijner
klcederen, geen splinter Zijns kruises. als
reliquieën nagelaten en vermaakt. Er zijn
geen andere reliquieën van Christus en er
mogen gee.n andere reliquieën van Christus
zijn, dan Zijne levende ledematen, d. i. Zijne
volgelingen. Maar helaas, groot is de pas
siviteit der protestanten; een passiviteit
welke reeds blijkt uit hun eeredienst. Dat
in den protestantschen eeredienst de preek
tot de hoofdzaak der godsdienstoefening is
gemaakt, is der roomsche kerk zeer naai
den zin, want zij weet best. dat daardoor
ingevolge de passiviteit van het hooren, bij
zeer velen religieuze onverschilligheid
ontstaat. Het protestantisme moest meer
hebben overgenomen van het oorspronke
lijk katholicisme, waaraan het verwant is.
In het oorspronkelijk katholicisme ligt zulk
een heerlijke gedachte; het echte katholie
ke, d. i. het streven naar het algemeen ma
ken van den godsdienst, het is datgene wat
Jezus heeft uitgesproken in de bekende ge
lijkenis van den zuurdesem, het leven uit
een algemeen beginsel, dat in ons zelf en
uit ons zelf uitbreekt eii alles doortrekkend,
alles moet doen rijzen, moet opheffen zoo
als de zuurdesem het meel.
Ja, dat is het echt katholieke. En aan
dat echt katholieke is het protestantisme
verwant. Vandaar dat de hervormers zei
den: wij zijn eerst waarlijk katholiek. Het
protestantisme is niet de godsdienst die
den mensch dwingt de vroomheid als pri-
vaatzaak te beschouwen. Het protestan
tisme is de voortzetting van het oorspron
kelijk katholicisme. Het oorspronkelijk ka
tholicisme, vóór zijn afdwaling, vóór zijn
verroomsching. dat is ook ons verleden.
Zijn christendom is onze erfenis. Het is
een dwaling den ouderdom van het pro
testantisme te dateeren vanaf het jaar 1517.
Een christendom dat is als een zuurde
sem, niet als een der wereld vijandige on
toch wereldsche macht, zooals in het
roomsch-katholicisme, niet cok als een pri
vaatzaak, zooals in het protestantisme,
maar als zuurdesem, een protestantsch ka
tholicisme, of beter nog, een echt christelijk
katholicisme, dat alleen kan de wereld red
den en ook het in discrediet geraakte chris
tendom redden. Dat alleen kan de vervul
ling zijn van de profetie van Christus: de
waarheid zal u vrijmaken.
(Uit De Remonsirantsche Gemeente"
INGEZONDEN.
(Zonder verantwoordelijkheid der Redactie.)
„De Toekomst". Men zendt ons de
volgende knipsels uit het bekende weekblad
„De Toekomst":
„Het Russische volk en zijn regeering,
zij zijn hun plaats in de rij der staten van
Europa niet waard."
„In de legers der beschavers staan naast
den Engelschen gentleman en den Fran-
schen decadent ook de beruchte kozakken
en de bandieten van de Appenijnen."
„Deze oorlog is als een wonderbaar
treurspel, waarin de machten Van het jong
Germanje worstelen met de gedrochten uit
den afgrond."
„Goddank heeft ons Brusselsch Fransch-
Belgisch bastaardbewind door jarenlang
gekuip bereikt, dat 't staatscreatuur België
is ondergegaan in dezen wereldoorlog."
Naar aanleiding daarvan schrijft de in
zender ons:
Ik zou zeggen: Het is treurig, dat iemand
zich zelf zóó kan vergeten. Zoo iets is
alleen te verwachten van vereerders van
een scheidblad als „De Toekomst", waar
van de geestelijke vader, een Duitscher
van geboorte en nationaliteit, ons in een
der laatste nummers van „De Groene",
werd afgeschilderd. Nog treuriger is het,
dat artikelen als bovenstaande, straffeloos
schijnen te kunnen worden geplaatst-
Het heeft er veel van, alsof schending
onzer neutraliteit alleen beteekenis heeft,
wanneer zij is gericht tegen den verkrach
ter van het recht en van zooveel meer in
België en elders. Getuige bovenstaand ar
tikel, getuige zoo menig artikel in „De
Toekomst", waarover een rechtgeaard Ne
derlander van schaamte moest blozen.
Al is het volkomen waar, wat prof. Ver-
rijn Stuart onlangs schreef, dat pro-Duitsch
nog niet gelijk staat met anti-Vader-
la'ndsch, zóó pro-Duitsch kan iemand, bij
wien het gevoel voor recht en mensche-
lijkheid nog niet is uitgedoofd, niet zijn,
dat het brute en onmenschelijke optreden
in België en de plagerijen en vexaties,
waaraan de bevolking van dat arme land
heeft bloot gestaan en nog dagelijks bloot
staat van de zijde der dragers „der Duit-
sche Kultur" en van het Germaansche Mi
litairisme, door hem kan worden goedge
keurd.
Helaas, toch zijn er maar al te veel, die
dit onmenschelijk optreden durven ontken
nen, of, erger nog vergoelijken. Dat
iemand diep respect heeft voor het orga-
riisëérend talent van Duitschland. niet al
leen op militair gebied, kan ik mij voor
stellen. Ook moet ik eerlijk bekennen, dat
Zij. die jaren in Duitschland hebben ver
toefd. zoowel als zij, die veel met Duit-
schers in aanraking komen, bijna allen met
lof over hen spreken, doch dit alles mag
hun geen aanleiding geven, daden te ver
goelijken, waarvan een normaal mensch zal
walgen.
Een diplomaat in den dop had onlangs
de onbeschaamdheid, het torpedëeren van
de „Lusitania" openlijk een groot succes
voor de Duitschers te noemen.
En merkwaardig is het, dat juist onder
de „upper-ten" zooveel Germanen-vergo-
ders worden gevonden.
Zou het daarom zijn, dat zij de macht
van het Pruisische Junkerthum over het
volk, zoo gaarne ook hier voor zich
wenschen
Dan hadden ze 100 jaar vroeger geboren
moeten zijn.
En omdat onder de menschen de meeste
werkelijke apennaturen gevonden worden,
zijn er onder de geldaristocraten zoo ve
len, die de aristocraten van geboorte
hierin naapen. Het gaat zelfs zóó
ver. dat men in zekere kringen iemands
meer of mindere „netheid" afmeet naar
zijn pro-Duitsche gevoelens. Gelukkig is
dc Germanen-vergoding onder dc echte
aristocratie lang niet algemeen.
Mij deelde onlangs een fijn menschen-
kenner mede, dat hij een lijstje had opge
maakt van bekenden, met wie hij nu en dan
in aanraking kwam, en op dat lijstje hunne
pro- of anti-Duitsche gezindheid had ver
meld, zonder dat hij bepaald van die ge
zindheid afwist. En, voegde hij mij toeIk
had de Plank niet misgeslagen. En hoe
had ik ze ingedeeld?
Tot de pro-Duitschers door „dik en dun"
rekende ik de heerschzuchtigen. de brute
egoïsten, de ultra-aristocraten, de ultra
calvinisten, de ultra-militairisten, zij, die
door den handel met Duitschland groote
voordeden genieten en zij die steeds eene
meening voorstaan, in 't algemeen afwijken
de van die van anderen.
Zonder uitzondering rekende ik de ge-
voelsmenschen. tot geen der vorige rubrie
ken behoorende, tot de anti-Duitschers.
Bij dezen bleek ik mij niet vergist te
hebben. Tot de rubriek pro-Duitschers had
ik een enkelen gerangschikt die per saldo
bleek tot de gematigd-onverschilligen te
behooren.
Maar hoe het ook zij. meer dan tijd wordt
het, dat regeering en justitie attent ge
maakt wordt op het ergerlijke optreden
van een blad als „De Toekomst', waarvan
ons de geboorte werd aangekondigd met
het commentaar, dat het door .goede voor
lichting de neutraliteit weer in het rechte
spoor zou trachten te brengen.
EEN VERONTWAARDIGD NEDER
LANDER.
De Hollandsche Grondkredietbank.
Men schrijft ons naar aanleiding van den
onlangs in ons blad over deze instelling op
genomen brief:
Het antwoord van den heer J. Groot, ac
countant van de Hollandsche Grondkre
dietbank, opgenomen in de editie van „Het
Bloemendaalsch Weekblad' van Zaterdag
13 November j.L geeft gereede aanleiding
tot een wederwoord. Het is namelijk op
merkelijk, hoezeer dat antwoord nietszeg
gend is en slechts aanleiding kan geven
tot gevolgtrekkingen, welke de heer Groot
zeker niet voor zijn rekening zou willen
nemen, hoewel zij moeten dienen om aan
de gelukkige(l) houders der premieaandee-
len (loten) eenig vertrouwen in hun bezit
te geven. Over de goede kansen op het
winnen van een prijs wordt terecht het
stilzwijgen bewaard; deze kans is d.an ook
de Vermelding niet waard.
Ten eerste zegt de heer Groot, dat hem
uit een onderzoek der administratie is ge
bleken, dat alle aangeboden loten steeds
tegen den prijs van J 11,per stuk wer
den ingekocht.
Dit zegt niet, dat een houder van een
lot de zekerheid heeft, dat hij dit te allen
tijde kan teruggeven; de heer Groot be
weert slechts, dat voor elk ingekocht lot
11,is betaald geworden hem is als
accountant slechts de prijs bekend, waar
voor de aangeboden loten zijn ingekoent
geworden. Hoeveel loten er evenwel zijn
aangeboden, en niet zijn ingekocht, behoett
hem niet bekend te zijn en op dit laatste
komt het juist aan.
Jen tweede vescigt de accountant er de
aandacht op, dat alle prijzen zonder eenige
korting werden uitbetaald; iets wat met
meer uan vanzelve sprekend is en feitelijk
geen bizondere vermelding benoeit. Voor
eene juiste appreciatie van deze mededee-
ling diene eciiter het publiek te weten,
dat, waar de Grondkredietbank zeive houd
ster is van net overgroote deel der lootjes,
zij de meeste prijzen ook aan zich zelve
zal hebben uit te betalen.
teil derde verklaart de heer Groot, dat
de tinancieele positie der loterij zeer sterk
is en zij, indien alle loten worden aange
boden, deze ook alle zou kunnen inkoo-
pen.
Voor de houders van loten zo,u het van
meer beteekeips zijn geweest, indien de ac
countant had kunnen verklaren, dat de ti-
nancieqle positie eene zoodanige was dat
de uitbetaling van de prijzen, welke kun
nen getrokken worden, ten alle tijde is ver
zekerd. Dat er voldoende contanten aan
wezig zijn om zoo noodig de lotenhouders
van hun lootjes te ontdoen, daaraan heeft
de bonaiide-höuder' van zulk een lootje al
heel weinig. De loterij bestaat toch niet
uitsluitend door het verkoopen en met winst
terugkoopen van hare loten
In het „Algemeen Handelsblad" .van 2
Februari 1914, heeft de heer Santilhano,
die een zeer bekend deskundige is op fi
nancieel gebied, afdoende aangetoond, dat
bij de loterij in quaestie, voor de houders
van loten er van ee.nige zekerheid absoluut
geen sprake is. Reeds vroeger had de re
dactie van genoemd blad gewezen' op de
dringende noodzakelijkheid, dat de üronj-
kredietbank eindelijk eens open kaart
speelde en tevens de aandacht gevestigd op
den naam van de loterij, welke in dergelijke
mate misleidend is; deze naam heeft toch
niets uitstaande met het in de statuien om
schreven doel; met gronderediet heeit üeze
loterij feitelijk niets te maken; zij had ech
ter dezen naam noodig om zich onder meer
in Frankrijk te kunnen noemen „Crédit
Foncier de Hollande", daarmede speculee-
rende op den klank van het oersoliede Cré
dit Foncier de France. Geen wonder dat
de „Frankfurter Zeitung" het noodig ach.te
in hare koLommen voor eene. loterij, te waar
schuwen, welke onder eene dergelijke val-
sche vlag hare loten in het buitenland aan
den man tracht tc brengen.
Ten vierde zegt de accountant, dat de
Balans een juist beeld geeft van de finan-
cieele positie.
Daar voor het groote publiek deze ba
lans niet verkrijgbaar is en deze evenmin
in de pers is besproken geworden, blijft
deze voor de meesten een gesloten boek.
Verder wordt opgemerkt, dat de balans ook
een juist beeld kan geven van een verre
van gunstige financieele positie der loterij.
De woorden van den heer Groot zijn die
eens diplomaats, zij .zeggen niets. Wij
voor ons zijn er van overtuigd, dat de po
sitie verre van rooskleurig is. Wij zouden
dan ook een ieder, die een kansje in een
loterij wil wagen, aankoop van de premie-
aandeelen der Hollandsche Grondkrediet
bank beslist moeten ontraden. De eenige
kans die. hij heeft is deze. dat als hem het
bezit van zulk een lot gaat vervelen, omdat
hij nimmer een prijsje trekt, voor hem de
mogelijkheid bestaat het lot tegen f 1L
d. i. ipet een verlies van L50 aan de di
rectie der loterij terug tc kunnen geven, die
het verlies plus de rentederving als een
welkome winst voor hare zaak zal boeken.
BLADVULLING.
Als ge tegen den avond een hoogen berg
bestijgt, dan ziet ge de boomen, de huizen,
den klokketoren, de weilanden en boom
gaarden, den weg en de rivier zelfs lang
zamerhand kleiner worden en zich eindelijk
verliezen in de aangroeiende schaduwen
van het dal. Maar de kleine lichtpuntjes,
die men, ook in de duisterste nachten, vindt
op de plaatsen door menschen bewoond,
zullen niet zwakker worden naarmate gij u
verheft. Integendeel, bij iedere schrede
hoogerop zult ge een grooter aantal lichtjes
ontdekken in de aan uw voeten sluimerende
dorpen. Het licht, hoe teeder het ook moge
zijn, is misschien 't eenige, dat niets van
zijne waarde verliest in het aangezicht der
oneindigheid.
Maeterlinck.
