ONTHOl
16, dagelijks open van 11—4 uur, behalve
Woensdags. Schilderijen Pastels
Teekeningen Aquarellen.
Prijs f 1,5
KERK-AGENDA, Zondag 27 Februari.
Haarlem Eglise Wnllonne, 10^ heures du matin.
Mons. 8. Cler, Pasteur a Leyde; Rem.-Ger. Gem.,
10 u. Ds. v. d. Bergh van Eijsinga, Pred. te
Zutphen; Ev. Luth. Gem., 10 u., Ds. Schade van
Westrum; Ver. Doopsgez. Gem., 10 u., Ds. Plan-
tenga.
Bhemendaal: Ned. Herv. Gem., 10 u., Ds. Van
Leeuwen; fii u., Ds. Van Leeuwen.
Heemstede: NeH. tlerv. Gem., 10 u., Ds. Oberman,
7 u„ Ds. Oberman
Houtrijk en Polanen Ned. Herv. Gem., 10 u.
Ds. B. Haljon.
Santpoort: Ned. Herv. Gem. 6£ u., Ds. Van
den Bergb van Eysinga.
Snaarndam Ned. Herv. Gem., 10 u., Ds. S. A.
Baljon.
IJmuiden: Ned. Herv. Gem., 10 u., Ds. Creutz-
berg5 n., Ds. Creutzberg.
Zandvoort Ned. Herv. Gem10 u., Ds. Pos
thumus Meijjes.
AGENDA.
BLOEMENDAAL.
Gezondheidscommissie: Woensdag I Maart,
8 uur, Openbare Vergadering.
HAARLEM.
Bureau van Consultatie tot verleenen van rechts
bijstand aan onvermogenden. lederen Vrij
dag houdt het bureau des namiddags ten half-
twee zitting in het gerechtsgebouw aan de
J ansstraat.
Koloniaal Museum (Paviljoen.) Dagelijks ge
opend van 101 ure.
Museum van Kunstnijverheid. (Paviljoen.)
Dagelijks geopend van 104 ure.
Gemeentelijk Museum. Dagelijks geopend van
104 ure. Entrée f 0.25 p.p. Ie Woensdag
van de maand vrij. Zondags van 10—3 vrij.
Stad s-B ibliot heek. (Prinsenhof.) Dagelijks ge
opend (behalve Zondags) van 104 uur.
Groote Kerk. Dinsdags van 12 ure, en
Donderdags van 2—3 ure. Orgelbespeling.
Teyler's Stichting. (Spaarne.) Geopend (be
halve Zaterdags en Zondags) van 1L 3 ure.
De bibliotheek alle werkdagen van 14 ure.
Bisschoppelijk Museum. (Jansstraat 79.) Ge
opend behalve Zondags en R.-K. feestdagen
van 105 ure. Toegang 25 cents.
Schouwburg Jansweg: Woensdag I Maart,
„Roman 2e Deel"; Oonderdag 2 Maart,
„Dolle Hans".
Bovenz. Soc. „V e reeniging": Dinsdag 29 Febr.
8 uur, Instituut voor Muziek, Derde Kamer
muziekavond.
Gebouw „Zang en Vriendschap": Dinsdag
29 Febr., 8 uur. 4e Letterk. Voordracht door
den heer Frans Hulleman.
overweging mogen worden gegeven?
De Middenstandscredietbank voor Haar
lem en Omstreken, Jansweg 11, te Haar
lem, is een bank, die dergelijke voorschot
ten geeft, bij voldoende medewerking van
rijk en gemeente.
Chambly-voorstelling te Bloemendaal.
Wij verspreidden den volgenden omzend
brief. Voor hen, die wij eens niet bereikt
mochten hebben, drukken wij hem nog
eens over;
Den Lezer heil,
Ons plan is, bij voldoende deelname te
Bloemendaal een tweetal voorstellingen te
doen geven door de vermaarde illusionis
ten Chambly en Kardec, waarbij behalve
gewone goocheltoeren ook merkwaardige
proeven worden vertoond van geheimzin
nige kracht, welke levenlooze voorwerpen
op raadselachtige wijze bewegen doet.
Ook in hotel „Van ouds Het Raadhuis", te
Overveen, hadden onlangs nog deze ver
tooningen tweemaal achtereen voor een
volle zaal plaats en vonden zeer veel
bijval.
Wij wilden denkelijk 10 en 11 Maart ook
twee van zulke voorstellingen inrichten, èen
in „Welgelegen" en éen in „Vreeburg";
en hebben den toegangsprijs voor den eer
sten avond, dien in „Welgelegen", zoo ge
steld, dat al wie daarvoor een kaart
neemt, ook tegelijk daarmee den toegangs
prijs betaalt voor een ander (b. v. iemand
van zijn personeel) tot de tweede voor
stelling, die in „Vreeburg".
De toegangsprijs is gesteld op 1,50
minstens. Wat men echter meer geven
wil, zullen we gaarne in ontvangst nemen.
Wij stellen er prijs op, dat, nu door om
standigheden de volksconcerten dit jaar
niet konden plaats vinden, ook de tweede,
de kostelooze voorstelling zal doorgaan, en
verzoeken aan ieder, die voor ons plan
voelt, ons thans reeds mede te deelen of
hij een kaart zou willen nemen, en tegen
hoeveel, en hoeveel hij, indien noodig, zou
willen bijpassen. Voor die mededeeling ge
lieve men van inliggende kaart gebruik te
maken.
Tot zoover onze omzendbrief.
Ook in dit nummer van ons blad ligt de
kaart. Krijgen wij haar spoedig, ingevuld
en onderteekend, van u terug?
Naar wij vernemen zijn er nog loten ver
krijgbaar ten bate van 't lighalfonds bij den
heer Windhorst te Bloemendaal.
Komt neemt allen een lot voor dit zoo
nuttige doel. C.
Het Witte Kruis. Onder voorzitter
schap van dr. Kouwenaar hield de afdee-
ling Vogelenzang Woensdag een vergade
ring. Het jaarverslag werd behandeld, en
verscheidene besluiten van huishoudelijken
aard werden genomen.
„Bloemendaal's Bloei". Dinsdagavond
vergaderde deze vereeniging in „Welgele
gen" onder voorzitterschap van dr. Bitter.
Het jaarverslag werd goedgekeurd. De
heeren dr. Bakker en H. L. van Beusekom,
periodiek aftredend, werden met algemee-
ne stemmen tot bestuursleden herkozen.
Voorts werd er beraadslaagd over het in
stand houden en bevorderen van Bloemen-
daals aesthetiseh aanzien, en werden
eenige besluiten, daartoe strekkend, geno
men.
Aan den Zijlweg ziet men de boomen
reeds als muizen vallen, om plaats te ma
ken voor de wellicht niet fraaie, maar
practische boomen van de tramleiding.
Troosten wij ons met dit laatste over het
eerste.
De vrouwenbeweging in Zweden en Noor
wegen. Wij herinneren onze lezeressen
en lezers er aan, dat Maandag 28 Februari
mejuffrouw Marie Hubrecht uit Doorn dit
onderwerp zal komen bespreken in „Wel
gelegen", des avonds ten 8 uur. Iedereen
is welkom.
In het laatste nummer van het photoblad
„Focus" vonden wij bij een reeks als ge
woonlijk fraaie opnamen, ook een paar
uitmuntende sneeuwkieken van onzen
plaatsgenoot den heer Ernst A. Loeb, te
Overveen.
Fietsers. Deze week lantaarns om 6
uur aansteken.
Uit het politie-rapport.
Processe n-v e r b a a 1 zijn opgemaakt
wegens: rijden zonder licht; rijden met
twee aan elkaar gekoppelde voertuigen;
overtreding der arbeidswet.
Gevonden en terug te bekomen bij
Mej. Eerdemans, Jan-Gijzenvaart 95, te
Velsen, een paar dames glacé handschoe
nen; D. Hanens, Verlengde Koepellaan 9,
te Bloemendaal, een zinken bus, voorzien
van koperen dop; Van der Klugt, Domp-
vloedslaan 37, te Overveen, een notitie
boekje; W. J. Jansen, Bloemendaalscheweg
185, te Overveen, een rozenkrans; aan het
bureau van politie te Overveen; eenige
kwitantiën van „De Stads-Editie"; een ta-
bakspijk en een dameshandschoen.
Verloren: een vrijkaart H. IJ. S. M.
ten name van mej. Giel; een gymnastiek
schoen; een gouden veiligheidsspeld; een
zwarte bont en een lorgnet.
BURGERLIJKE STAND.
Van Vrijdag 18 tot en met Donderdag 24
Februari.
Geboren: d. van Th. van der Meij eti
G. Meeuwenoord; z. van F. de Graaf en
G. Jonkers.
Ondertrouwd: J. H. Wijsman en
A. A. Laan.
Getrouwd: P. J. de Zwart en A. G. C.
Nieuweboer.
Overleden in het gesticht Mee-
r e n b e r g: H. W. E. Lubken, 89 j.; M. de
Wolf, 65 j.; J. Slieker, 61 j.
UIT ANDERE GEMEENTEN.
Museum van Kunstnijverheid. In het
museum van kunstnijverheid werd eene
glaskast geplaatst, waarin een verzameling
antiek vaatwerk wordt tentoongesteld.
Het tentoongestelde bestaat uit eenige
oorspronkelijke Grieksche vazen, eene kost
bare verzameling Romeinsch glaswerk, als
mede eene verzameling Romeinsch aarde
werk.
In de rotonde zullen de afbeeldingen der
oude Perzische en Byzantijnsche weefse's
nog tentoongesteld blijven.
Zondag is de toegang kosteloos.
Bezoekt de KRUYDER-TENTOON
STELLING, Wleesterlottelaan
VAN HIER EN DAAR.
De Grondwetsherziening. In de laatste
zijner „Staatkundige brieven" schrijft mr.
S. van Houten:
Hoewel de fel bewogen tijd, dien wij be
leven, er toch waarlijk weinig geschikt
voor is, zulke vraagstukken aan de orde
te stellen, vraagt Van der Linden aan
volksvertegenwoordiging en volk niet al
leen om den grondslag onzer staatsinrich
ting door invoering van armenkiesrecht in
socialistischen geest te wijzigen, maar ook
om door een nieuwe wijze van verkiezing
aard en wezen onzer volksregeering te ver
anderen. Wij hebben thans een volksregee
ring van onderen op, d. i. onder den invloed
van kamerleden, die het vertrouwen der
kiezersmeerderheden blijken te bezitten, en
door ministers, die op hun beurt het ver
trouwen van de meerderheid dezer kamer
leden genieten. Bij deze werkelijke volks
regeering is het denken en willen der kie
zende bevolking zelf de stuwende en lei
dende kracht. Dit is zooals het behoort;
zij zelf toch plukt de vruchten en draagt
de lasten van de werkzaamheid der re- j
geermacht, aan Welke haar vertrouwen het
aanzijn schenkt.
Kiezer zijn is in dit stelsel, deel hebben
in het staatsbeleid; voor een wel zeer be-,
scheiden, maar toch werkelijk deel over
richting en samenstelling van het lands
bestuur en over den geest der wetgeving te
beslissen. De verkiezing vormt een tijde-
lijken band tusschen een bepaalde kiezers-
groep en haar vertegenwoordiger. Zijn
vernieuwing ligt eventueel in de hand der
kiezers en bij onderwerpen, die tot kamer
ontbinding aanleiding geven, zooals de ont
worpen grondwetsherziening, beslissen nog
de kiezers zelf.
De politieke partij is in dezen gedachten-
gang de groepeering van gekozenen, die
aan hun committenten in meerdere of min
dere mate aansluiting aan een bestaande
groepeering en haar program in uitzicht
hebben gesteld. Wat de partij echter na de
verkiezing zal ter hand nemen, en de mate
van invloed, die aan elk harer leden zal
ten deel vallen, zijn en moeten blijven de
gevolgen der verkiezing en voor een goed
deel beheerscht worden door de indrukken,
die elk lid uit de verkiezings-campagne
medebrengt.
Het absoluut aan dit begrip van taak en
stelling van den kiezer tegenovergestelde
begrip wordt in het regeeringsvoorstel van
Van der Linden gehuldigd. Kort en scherp
in deze zinsneden van 2: „De individua
liteit der kiezers is ondergegaan in de
„massaWat van den kiezer tegen
woordig wordt verlangd is niet bekwaam
heid tot oordeelen over tal van vragen
„van staatsbeleid, maar alleen eene zooda
nige belangstelling in de publieke zaak
„dat hij zich rekenschap geeft met de be
ginselen van welke politieke partij hij zich
I „het best kan vereenigen." Voortaan gaat
dan ook, als zijn voorstellen mochten wor
den aangenomen, de kiezer op wellicht
zeg ik nog beter onder in den partij
soldaat. De werkelijke macht zal dan ko
men te liggen bij de leiders der politieke
partijen, die de lijsten der partij-candidaten
vaststellen en met elkander verbinden.
Was de partij tot dusver een product der
verkiezing en in beginsel dienares der kie
zers, in Van der Linden's ideaal zal zij de
kiezers indeelen en beheerschen en de
partijleiding alle macht in handen krijgen.
Is het voorgestelde kiesstelsel eens in
werking, dan komen wij in een regeering
van partijleiders, op wier stelling het kie
zersvolk zelf nauwelijks anderen invloed
meer zal kunnen uitoefenen, dan dat het bij
eene algemeene verkiezing hun partijstaart
met enkele geledingen kan verlengen of
verkorten. Naar de fraaie formuleering van
het verschil door Courcelle-Seneuil krijgen
wij in plaats van den politicien qui obéit
den politicien qui commande.
Van der Linden aldus schrijver gaat
blijkbaar uit van eeneigenaardige
opvatting van zijn taak. Eigenlijk is hij
slechts „noodhulp"; wat behoeft hij het
heele politieke huishouden ondersteboven
te gooien, met zijn grondwetsherziening.
Omtrent evenredige vertegenwoordiging
heet het:
„Ik had weinig tijd noodig om er mijn
oordeel over te vormen, omdat mijn lang
durige studie van het onderwerp mij tot
het resultaat heeft geleid, dat elke even
redige toekenning van plaatsen aan een
lijst volstrekt uit den booze is. Hoofdzaak
van alle volksregeering is de keuze door
eiken kiezer van den man, aan wien hij
persoonlijk, zij het op grond van aanbeve
ling, zijn vertrouwen schenkt. Ik heb ook
op die basis een schets van een wijze van
toepassing van het beginsel van evenredige
toekenning van zetels wat inderdaad een
betere naam is voor dit onderwerp in
mijn voorstel van Grondwetsherziening ge
geven, dat in de hoofdzaak beter voorziet,
doch de verhouding tusschen kiezers en
partijleiders niet omkeert en waarschijnlijk
daarom ook nooit door eenige partij op den
voorgrond is gesteld. Nu de kiezers ge
wend zijn aan de candidaatstelling en aan
het geven van voorkeur door het zwart
maken van een stipje, hebben zij nog al
leen te gewennen aan het geven van sub
sidiaire voorkeur in' gelijken vorm op een
paar volgende rijen van zulke stipjes, om
deze voorgestelde wijze van toekenning
van zetels in b. v. vijfvoudige districten
goed te doen werken.
De hoofdzaak is deze. Verkiezing bij
meerderheid ontneemt allen invloed aan de
minderheid. Hoe grooter aantal leden een
district of kiescollege kiest, des te grooter
de ongelijkheid, waarvan het onrechtmatige
minder in het oog valt naarmate de wer
king voor de strijdende groepen meer door
ongelüken uitslag in verschillende districten
wordt gelijk gemaakt. Hiervoor bood en
biedt bij een strijd tusschen twee partijen
het stelsel van enkele districten de groot
ste kans, welk stelsel dan ook reeds door
een Cobden boven de plannen van Hare-
Mill werd verkozen. Wat na aanneming
van dit stelsel hier te lande thans zijn wer
king benadeelt, is de toeneming der partij
splitsing. Daardoor ontstaat uit dit stelsel
een nieuw kwaad, dat weder naar groote
districten met toekenning van zetels naai
het aantal op eiken candidaat uitgebrachte
stemmen doet uitzien. Ter verkrijging der
volstrekte meerderheid, moeten de sterkste
groepen, die haar candidaat regelmatig in
herstemming kunnen brengen, met een of
meer andere een compromis sluiten ter ver
krijging der volstrekte meerderheid. De
candidaat der sterkste groep van elke zijde
moet daarom aan die eventueele hulptroe
pen behagen. Den schadelijken invloed,
dien deze situatie op het politiek karakter
der candidaten moet hebben, behoef ik niet
in bizonderheden uiteen te zetten. En deze
kan opgeheven worden door, wat het toe
kennen der zetels betreft, eenige aaneenlig.
gende en dientengevolge ook in den regel
geestverwante kiesdistricten te combinee
ren.
Stel dat vijf partijen in vijf districten, te
zamen genomen, elk een vijfde der stem-
meh hebben, doch dit vijfde voor elk zoo
danig over deze districten is verdeeld, dat
geen enkele in een daarvan een volstrekte
meerderheid heeft. Dan zou bij verdeeling
der zetels naar evenredigheid der uitge
brachte stemmen in de gecombineerde dis
tricten elke der partijen haar besten can
didaat naar de Kamer afgevaardigd krijgen,
terwijl zij thans ook wel groote kans heb
ben op hetzelfde resultaat wat het aantal
betreft, maar met dit onderscheid, dat elke
partij niet haar besten maar haar buig-
zaamsten candidaat moet kiezen met het
oog op de hulptroepen, die zij bij de her
stemming ter verkrijging der volstrekte
meerderheid behoeft.
Dat euvel moet zoo mogelijk worden ver
holpen, maar de prijs, dien Van der Linden
er voor wil betalen door de invoering
van armenkiesrecht en de overbrenging van
macht en invloed der kiezers in de hand
der partijleiders is veel te hoog.
Ik hoop dat er een grondwetsherziening
tot stand kome, mits zij er zich in hoofd
zaak toe bepale, de erkend schadelijke be
perkingen der bevoegdheid van de wetge
vende macht, die Heemskerk in 1887 aan
de hervormende beweging heeft afgedwon.
gen, ten aanzien o. a. van de samenstelling
en werkzaamheid van het kiezerslichaam
en de verkiesbaarheid voor verschillende
staatslichamen, op te heffen. En het eerste
noodige is hierbij opheffing der uitsluit'ng
van kiesrecht en verkiesbaarheid der
vrouw en van evenredige vertegenwoordi
ging in den zin als hierboven omschreven.
Verg. mijn ontwerp van wet tot herzien ng
der Grondwet (Tjeenk Willink 1884) p. 20, v.v
en Vijfentwintig Jaar in de Kamer, lil p. 276, v.v
„De Amsterdammer" vestigt de aandacht
er op, dat in het Duitsche blad „Ueber
Land und Meer" verscheidene stalen van
Vlaamsche dichtkunst zijn opgenomen, o.m.
üezelle's schoon „Groeningeveld". Daar
van werd door het Duitsche blad bij abuis
zoowaar deze strofe vergeten:
Groeningeveld, daar blommen bloeien,
daar kooren wast nu, overal,
daar gaan wij, vrij van vreemde boeien:
wie die het ons verbieden zal?
Laat op dat veld, in onze hand,
den leeuw ontwaaien,
veerdig, en vrij van allen band,
zij Vlanderland!
In het blad „Dietsche stemmen" ver-
1 scheen een artikel van mr. W. J. L. van
Es, getiteld „Nieuw Europa". Hierin over
weegt schrijver hoe de geest van een niciffi
Europa na den oorlog wel zal moeten zijn,
wil dat werelddeel de rol van leidster der
beschaving behouden; welnu, bij het vre
descongres zal beslist moeten worden, dat
de Europeesche staten den thans onder
drukten volkeren in Europa vrijheid verlee
nen. Zoo moeten ook Belgisch en Fransch
Vlaanderen onafhankelijk worden. De zaak
van Vlaanderen is die van Holland, be
toogt schrijver als Vlaanderen valt, val
len ook wij. Het Vlaamsche volk moet,
zoo noodig den Belgischen staat, caricatuur
van wat het had kunnen zijn, in het niet
doen terugkeeren, waaruit hij in 18 0 is
geboren. En dan Welnu, inlijving bii
Frankrijk wenscht Vlaanderen zeker niet.
toetreding tot het Duitsche rijk is een pro
blematisch genoegen; het is echter moge
lijk, dat de oude Belgische regeering i»
een nieuwer, beter België terugkeert. Dt
hoofdzaak voor Vlaanderen is en blijft
zelfregeering. In een nieuw, herboren Eu
ropa zal ook plaats zijn voor een vrü
Vlaamsch volk.
De Vaderlandsclie Club. Eigenaardis
is het, dat de onlangs ten onzent opge
richte Vaderlandsche Club zeer veel gelii
ENISER WATER. f
Met warme melk liet vanouds bekende
meest doeltreffende middel teeen Ho»st
en Verkoudheid. Alleen echt met dit
Handelsmerk. 29 cent per heele kruik.
kenis vertoont met een ii
land opgerichte vereen
Vaterlandische Vereinigu
De klasse-tegenstellinj
spalt-brengende partijscl
godsdienst enzoovoorts
allen staatsburgers, om
inzicht, tot een groot gc
scliappelijkheid te breng
liet doel dezer vereenigi
groote gevoel van saaml
elk Duitscher in den oorl
na den oorlog blijven vc
Wat deze vereeniging
is uit de volgende doek
maken.
Niemand ter wereld
nader dan de Duitscl
heeft bij alle rijksgenoi
voorkeur door zijne nati
Afgezien van door i
geboden samenwerking
en staten, moet de saan
Duitsche volk steeds
en doorgevoerd, de ov<
uitheemsche moet word»
echt Duitsche wezen ii
ningsvormen op den vi
Alle ambten moeten
en zedelijk bevoegde to
alle kringen moet stes
tning aan kunst en wetc
gelijk gemaakt.
De vraagstukken de
heid, weerbaarheid, pe
liike moeten worden bt
punt, dat boven alle p
Alles wat onze volk
ren kan, moet worde
wat de inwendige kra<
vergrooten, moet wo
land dient productieve
dc economische orde ii
toekomst niet minder
io te zijn, dat zij
mcenebest ten goede 1
De verhouding tus
v lksvertegenwoordigi
nmer op openbaarheid
den gegrond, en beid»
mooier, lichter en eer
Eindelijk is ook de
ons volk in den maats
niet te vergeten, al
trouwen en hatelijklu
ncn.
België en de Europe
Nu in deez' tijden
tegenstelling tussche
Romaansche cultuur
dan ooit hebben,
lezers een genoegen
derstaande te herdru
van ons blad van Feb
verslag eener lezing,
len, Vlaanderen's gro
ertijd te Antwerpen
„Schrik niet; het
hord voor een klein
sGieiden de inleiding
Hebben wij, Beige
Belgische cultuur? I
sclie, een Waalsche
kan worden, is een a:
zulk een cultuur r»
twijfel ik.
Wat is cultuur? 1
nis, wel een bizonde
levensstijl, een eenh»
die samenbindende 1
leerde is niet nood:
mensch dan een or
dat een boerin, die
zich in haar eigen
plaats voelt, cultuui
geest geven cultuui
stijl. Twee mensche
en toch is wat de ei
en wat de andere z
aan den toon, de s<
of 't eigendom of
„volk", dat niet on
zijn nasleep: alko
heeft dien stijl. Zoo
Hoe kom je aan
Mooi meisje van
Geen vrouw ter
Als O Minosa Sa
Uw zoet geheim
Voor aller vrouw
Die gloed, die gk
Geeft „Reina Kil
Die Weeldedos, c
Geeft „Reina Ki;
„Reina Kiam
is de eerste hoof»
die onder voortdur
voor maa
Alom verkrijgba
J. A. VA
Bic
