ALGEMEEN WEEKBLAD
12e Jaargang. Losse nummers IG cents.
ZATERDAG 19 OCTOBER 1918
No 42.
Het Bloemendaalsclt Weekblad.
Prijs per jaar
7 *•-
Prijs
per nummer
10 cents.
pi
AdTertentiën
25 cents per
regel
Uitgave der N. Vennootschap „HET MIDDEN". Kantoor voor redactie en administratie: bij contract
belangrijke
Gedempte Oude Gracht 63. Telefoon 141. HAARLEM. korting.
Dit nummer bestaat uit vier bladzijden.
DE GEMEENTE-BEGROOTING
VOOR 1919.
Bloemendaal heeft 9686 inwoners. En
J 864.U00,schuld.
Aldus lezen we in de begrooting der In
komsten en Uitgaven van de Gemeente
Bloemendaal voor den dienst van 1919, wel
ke den Raad zoo juist in druk is aangeboden.
Het oorspronkelijk bedrag der schuld, die
is samengesteld uit 10 leeningen, waarvan
de oudste van 1902 dateert, beliep
1.067000,Maar we hebben daarvan
J 203.000,afgelost en hebben dus nog
slechtstJ 864.000,te betalen.
Rente-dragende bezittingen staan er te
genover die schulden zoo goed als niet. De
huur van huizen en andere gebouwen brengt
3358,op. We zijn in dat opzicht sterk
vooruitgegaan, want in 1916 werd aan huis
huur slechts 1145,ontvangen, in 1917
werd toegestaan 900,— en ontvangen
1350,in 1918 werd toegestaan 983,
De huur of pacht van landerijen wordt
begroot op niet meer dan 452,Voor
grasverpachtingen wordt slechts S 1,be
groot, voor pacht van jacht en visscherij
hetzelfde bagatel. En daar de voor 1918
toegestane sommen voor deze posten
slechts elk 1,bedroegen, zijn ook voor
1919 wel geen bedragen van beteekenis uit
dezen hoofde in het boek te wachten.
Zijn dé vruchten der gemeentelijke eigen
dommen en bezittingen dus zeer luttel, het
eenige gemeentelijk bedrijf, dat der water
leiding, belooft aan rente en aflossing een
bedrag van 19.930,41, terwijl de uitgaven
op slechts 1,begroot worden. Maai
overigens zijn de inkomsten, welke be
schouwd mogen worden als genot van bezit
of bedrijf (afgezien van enkele zeer luttele
bedragen) nihil.
De gemeente-huishouding is er een van
zeer bizonderen aard. Welke instelling, die
geen Gemeente is, zou het hoofd boven
water kunnen houden, zoo haar activa tot
nul waren geslonken, haar passiva het mil-
Iioen naderden En toch zal de Gemeente,
hoe weinig credietwaardig zij ook volgens
de boeken schijnt, nieuwe credieten moeten
zoeken en vinden. Borg voor de betaling is
zij dan niet met bare bezittingen, maar met
de heffingen, die zij haren inwoners kan
opleggen.
De begrooting voor 1919 raamt het in
1919 voor rente van geldleeiiingen benoo-
digde op 47.120,en het voor aflossingen
vereischt bedrag op 41.500,Dat is dus
samen een kleine ton gouds, het allereerste
bedrag, tot delging waarvan de belasting
penningen zullen moeten dienen.
Voorts zullen de belastingbetalers hebben
te dragen de kosten van algemeen bestuur,
die op f 32.055,worden begroot. Aan
kosten van onderhoud van eigendommen en
uitgaven voor bedrijven kan een Gemeente
zieii niet onttrekken. Zij worden voor Bloe
mendaal op 60.028 begroot.
In 1918 werd voor dit hoofdstuk slechts
39.738,toegestaan. Bezien wij de cijfers
der afdeelingen, dan treft het ons, dat de
j;' i wedden der 4 ambtenaren gestegen zijn
met 1700,van een hunner is zelfs de
jaarwedde verdriedubbeld zonder daarom
nog tot groote hoogte te zijn gestegen. Met
niet veel meer is het totaal der dag- en
weekgelden der werklieden verhoogd. Maar
de grootste stijging vinden we bij „onder
houd van wegen en voetpaden", waarvoor
in 1918 werd toegestaan 10.862,—, nu
wordt gevraagd 23.500,—. Vermelden wij
terloops, dat voor stofbestrijding evenveel
wordt gevraagd 3000,als in 1917 werd
uitgegeven, en in 1918 toegestaan. Van het
automobiellooze tijdperk wordt dus zeker
een spoedig einde tegemoet gezien.
Bedragen de kosten van het armwezen
slechts 11.210,die voor onderwijs wor
den geschat op bijna 95.000,die voor
openbare veiligheid, verlichting en brand
weer op bijna 53.000,die der plaatse
lijke gezondheidspolitie op 19.523,Hier
mede zijn de voornaamste posten genoemd,
nadat wij nog 123.563,57 hebben geno
teerd als „andere gewone uitgaven"
Doet deze post ons aanstonds veronder
stellen, dat er ook nog op andere buiten
gewone uitgaven moet worden gerekend, de
raming voor 1919 maakt er slechts een aan
tal „memorie -posten van. Doch zien wij,
dat in 1917 werd toegestaan 8000,maar
uitgegeven f 248.020,32, en dat voor 1918
de raming met „memorie'' werd ingevuld,
terwijl is toegestaan f 643.958,54, dan is het
duidelijk, dat dit „pro memorie" mogelijk te
vervangen is door een geweidig bedrag, dal,
waar het in 1916 bijna 5/« van het totaal be
liep, ook voor 1919 grond kan geven voor
bange verwachtingen. Het verdient de aan
dacht, dat de post „buitengewone" uitgaven
genoemd wordt naast die van „onvoorziene
uitgaven". Die buitengewone uitgaven zijn
dus niet-onvoorzien, maar wel „buitenge
woon"in de dubbele beteekenis des
woords.
Wordt het totaal der inkomsten op
510.000,geraamd, hiervan zouden met
vermelding van schoolgelden ad 15.400,—
bijdragen en uitkeeringen van het Rijk
ad 30.000,de voornaamste genoemd
zijn, zoo niet die overbleven, welke voort
vloeien uit de opbrengst van belastingen en
heffingen.
Aan 40 opcenten op de hoofdsom der be
lasting op gebouwd wordt geraamd eene
ontvangst van rond J' 17X00,—, aan 10 op
centen op de hoofdsom der belasting op on
gebouwd dik /800,aan 50 opcenten op
personeele belasting iets meer dan 69.000.
Terwijl de opbrengst der reinigingsbelas
ting slechts op 2300,wordt geraamd en
de opbrengst der hondenbelasting verwacht
wordt 2500,te zullen bedragen, moet
dus alle heil komen van den hoofdelijken
omslag. Hiervoor wordt geraamd een be
drag van 336.567,41.
Dat men met ramingen voorzichtig moet
zijn, blijkt uit de volgende cijfers:
H. O. '17. Toegestaan 145.151,66. Ont
vangen 171.674,12.
H. O. '18. Raming 171.894,07. Toege
staan 178.777,07.
H. O. '19. Raming 336.567,41. Toege
staan Ontvangen
Moest over 1918 een percentage worden
geheven van 1.6, logisch geredeneerd zou
dit cijfer voor 1919 ongeveer het dubbele
moeten bedragen, zoo de inkomens onver
anderd bleven. Maar het is niet waarschijn
lijk, dut de inkomens op peil gebleven zijn
en daarom staat te vreezen, dat het percen
tage van den hoofdelijken omslag nog veel
belangrijker zal stijgen.
Nu is aan verzwaring van lasten eenmaal
niet te ontkomen. Bloemendaal was tot nog
tce voor vele Haarlemmers en Amsterdam
mers zoo ongeveer een fiscale vrijhaven,
maar zal dat op den duur niet kunnen blij
ven. En ook zonder het annexatie-spook ziet
de toekomst er wel zoo uit, dat het zitten
in Abraham's schoot tot de dagen van olim
zal moeten worden gerekend.
Dit neemt niet weg, dat de Raad, zoo hij
Straks de begrooting zal te behandelen krij
gen, goed uit de oogen zal hebben te zien
of hij waar en werk voor zijn geld krijgt.
Er wordt alleen voor lager onderwijs
94.353,gevraagd. Per kind is dat een
zeer hoog bedrag en hoewel het onderwijs
niet goed genoeg kan zijn, mag toch de
vraag gesteld worden of de resultaten be
antwoorden aan de kosten. Als het waar
is, wat in een vorige Raadszitting is gezegd,
dat meer Haarlemsche kinderen de Bloe-
mendaalsche scholen bezoeken dan omge
keerd, wordt het ook tijd te overwegen of
Bloemendaal langer geroepen is deze kos
ten, die rond f 10,per inwoner be
dragen, te doen strekken tot onderricht van
kinderen uit andere gemeenten.
Bloemendaal betaalt aan Haarlem voor
daar door zijne kinderen genoten middel
baar en vakonderwijs f 8600,en ontvangt
terug 5700,dus legt er 3100,— op
toe. Waarom zou Haarlem dan niet aan
Bloemendaal restitueeren wat deze gemeen
te aan de kinderforensen ten koste legt?
Aan jaarwedden der onderwijzers
zal, wordt de begrooting goedgekeurd,
67000,worden uitgegeven. Maar boven
dien wordt nog aan hoofden en onderwijzers
wegens gemis van woning 3300,ver
goed en wordt f 1070,uitgetrokken ook
voor het in stand houden van onderwijzers-
woningen. Er wordt dus meer dan 70.000
door de onderwijzers genoten. Of daar
werk voor geleverd wordt, zal de Raaü
nauwkeurig hebben na te gaan.
Dat voor het verlichten, verwarmen en
schoonhouden van schoollokalen 16.478,
wordt gevraagd, wettigt ook een onderzoek
naar de wijze, waarop wordt verlicht, ver
warmd en schoongehouden.
De kosten der openbare veiligheid, ver
lichting en brandweer worden op 52.880,52
begroot. De voornaamste post geldt voor
de jaarwedden van de agenten van politie.
Dezen genieten 23.825,Bovendien val
len op hen de kosten voor kleeding en uit
rusting ad J 1675,een deel der „kosten
der rijwielen" ad 1175,een bedrag van
f ?40,voor vergoeding wegens gemis van
vrije woning (daarvoor werd in 1917 uit
gegeven 1224,—, in 1918 toegestaan
1324,een deel der pensioenkosten, een
deel der wachtgelden, een deel van kosten
der ongevallen-verzekering van gemeente
ambtenaren, een deel van den duurtetoeslag.
I elt men dit alles bij elkaar, dan komt men,
waar ook in geld is uit te drukken de vrije
woning, waaraan geen gemis bestaat, tot
eeu aanzienlijk bedrag. En deelt men dit
door het aantal politie-agenten, dan wordt
men gewaar, datvoor menigeen het
baantje van agent bij de Bloemendaalsche
politie buitengewoon benijdenswaardig moet
zijn.
Inderdaad mag men het streven loven om
Bloemendaal een politioneel keurcorps te
bezorgen. Alleen heeft de Raad er voor
te waken, dat hier niet in overdrijving wor
de vervallen. Nooddruftige agenten van po
litie zijn ongewcnscht, maar het is ook niet
noodig, dat deze bewakers der openbare
orde zich boven den gewonen levensstan
daard bewegen en een inkomen genieten,
dat weinig minder bedraagt dan dat van het
hoofd der politie.
Wie beseft, dat in deze tijden van de po
litie buitengewone diensten worden ver
langd, zal ook buitengewone belooning ge
rechtvaardigd achten. Daarmede is niet ge
zegd, dat verhooging van eene jaarwedde,
die in 1917 nog 1400,bedroeg, tot
2600,volle instemming zal verwerven.
Het is volmaakt waar, dat de jaarwedden
der agenten sedert 1917 ook verdubbeld zijn.
Maar ook het aantal der agenten is uitge
breid. Dat is niet het geval met de functie,
waarvoor nu eene bezoldiging wordt voor
gesteld als wel nergens in Nederland op die
plaats woidt genoten.
Wij veronderstellen, dat in den Raad
nog wel omtrent menigen post opheldering
zal worden gevraagd, dat op diverse pos
ten aanmerking zal worden gemaakt.
DOCTOR C. L. DE FOUW.
Aan de Universiteit te Amsterdam is
gisteren de graad van doctor in de
artsenijbereidkunde verleend aan ortzen
plaatsgenoot C. L. de Fouw, geboortig uit
Alkmaar, na verdediging van een proef
schrift over „inwerking van organische zu
ren op metalen."
De promotie-plechtigheid werd bijge
woond door verschillende chemici en phar-
maceuten, terwijl mede in de aula aanwezig
waren onderscheidene vrienden van den
Bloemendaalschen apotheker.
In zijn proefschrift heeft de geleerde
schrijver, in verband met het aantasten van
conservenblikken door plantensappen wel
een buitengewoon actueel onderwerp in
deze dagen van massa-inmaak nagegaan
hetgeen er gebeurt, wanneer verschillende
zuien, al of niet in tegenwoordigheid van
zouten, met of zonder zuurstof op tin en
zink inwerken. Voor zuren werden geno
men oxaalzuur, wijnsteenzuur, citroenzuur,
appelzuur, azijnzuur en melkzuur ter sterk
te van 7io en '/«o normaal. Al deze zuren
bleken bij aanwezigheid van lucht een zeer
merkbare inwerking te geven. Onder af
sluiting van de lucht bleek in de eerste
plaats, dat de opgenomen hoeveelheid tin
veel geringer was. De invloed van zuurstof
staat dus vast.
Gaarne zouden wij aan dit zeer belang
rijke proefschrift nog meer bijzonderheden
ontleenen, doch de vrees, dat de niet che
misch onderlegde lezer ons kwalijk zou
kunnen volgen, dwingt ons hiervan af te
zien. Lichten wij dus alleen nog uit de con-
clusiën het voornaamste:
UITGAAN.
Directies van Tooneelgezelsehappen,
Bioscope-Theaters e. d. kunnen de aan
dacht op hare inrichtingen vestigen door
geregelde publicatie in deze rubriek.
De bijzondere voorwaarden worden
op aanvraag gaarne medegedeeld.
DE ADMINISTRATIE.
CINEMA PALACE
Groote Houtstraat 113 Haarlem.
Programma van 18 tot en met 25 October.
1.
JOURNAAL. Actueel.
2.
VAN^DEN REGEN IN DE DROP.
Komisch 1 Afd.
3.
OPRECHTE LIEFDE.
Groot film Drama in 4 Acten.
Ia de Hoofdrol: HENNÏ PORTEN.
4.
Optreden ran PIERRE LEENHOUTS.
Gentleman-Humorist.
5.
BLUF.
Comedie in 2 Afd.
Waimeer de bussen absoluut iuchtvrij
zijn, zal er zoo goed als geen inwerking op
den buswand plaats hebben. Hiervoor zou
de businhoud kunnen worden verzadigd
niet koolzuur.
De aanwezigheid van neutrale zouten
heeft weinig invloed op het aantasten, dat
echter sterk bevorderd wordt door de aan
wezigheid van nitraten.
Tot zoover ons excerpt uit het proef
schrift, dat, heeft het genade gevonden in
de oogen der wetenschaps-censuur, onge
twijfeld ook van invloed zal zijn op de in
dustrie, die zich bezig houdt met het con-
serveeren van levensmiddelen. Aan weten
schappelijk belang paart deze dissertatie
dus utiliteit, welke ten goede kan komen
aan het vraagstuk der voedselvoorziening.
Van de bij het proefschrift behoorende
stellingen bewegen zich de meeste op het
terrein der pharmacie, der botanie of op
dat der chemie. Tot dat der openbare volks
gezondheid is te rekenen de stelling, waar
in de wenschelijkheid wordt gedecreteerd,
dat het gebied der keuringsdiensten worde
uitgebreid tot de zoogenaamde gebruiks
artikelen en dat de gelegenheid worde geo
pend om gemakkelijk voor het publiek ana
lyses te doen verrichten, terwijl het onder
zoek van levensmiddelen moet worden be
perkt tot zoover als in het belang der open
bare gezondheid verdedigbaar is.
Voor den leek bevattelijk en ook aantrek
kelijk is de stelling, dat voor de bereiding
van geneesmiddelen uit planten in het wild
groeiend materiaal de voorkeur verdient
boven het gekweekte.
En dan nog zij hier gewag gemaakt van
de stelling, die de wenschelijkheid uitdrukt
van beperking van den vrijen handel en van
de vrije voortbrenging van z.g. specialité's
door een wetgeving, die een voortdurende
controle schept.
Van gemeentebesturen en gemeentelijke
ontsmettingsdiensten zij nog de aandacht
gevestigd op de stelling, dat voor het ont
smetten van woningen de methode met
vochtige formaline de beste is.
Dr. C. L. de Fouw, vroeger militair apo
theker in Ned.-Indië, vestigde zich 10 jaar
geleden te Bloemendaal, waar hij een apo
theek stichtte, die zich snel tot grooten
bloei ontwikkelde. De naam Roemah Obat
(artsenijhuis) was een herinnering aan de
vroegere carrière van den Bloemendaal
schen apotheker. Al spoedig werd ook een
apotheek te Overveen gevestigd en hei
duurde niet lang of deze beide apotheken
voorzagen in de behoeften, waarin vóór dien
tijd voorzien was door de apotheken der
hier gevestigde artsen.
Na het overlijden van dr. Bakker asso
cieerde zich diens veeljarige assistent de
heer J. G. Veenenbosch met den heer De
Fouw, en werd, onder leiding van dit twee
tal, de N. V. Bloemendaalsche en Overveen-
schc Apotheken gesticht, waaraan ook de
apotheker H. W. Sneltjes zijn naam leende.
In verband met zijne benoeming tot be-
drijfsscheikundige aan de Chemische Fa
briek „Naarden", zal dr. C. L. de Fouw niet
onwaarschijnlijk mettertijd deze gemeente
metterwoon verlaten.