"r8:rj""l ALGEMEEN WEEKBLAD
10 u"ts' Gedempte Oude Gracht 63. Telefoon 141. HAARLEM.
UITGAAN.
CINEMA PALACE
12e Jaargang. Losse nummers 1G cents.
ZATERDAG 26 OCTOBER 1918
No 43.
Het Bloemendoalsch Weekblad.
s
Prijs
per nummer Uitgave der N. Vennootschap „HET MIDDEN". Kantoor voor redactie en administratie:
Advertentie»
25 cents per
regel
bij contract
belangrijke
korting.
Dit nummer bestaat uit vier bladzijden.
DE HAARLEMSCHE CENSUUR.
Haarlem s nieuwe schouwburg is waarlijk
voldoende over de tong gegaan, ueze wees.
Daaraan mankeert het niet.
De allerzieligste klucht, die Zater
dagavond voor de gesloten deuren gespeeld
is, in plaats van Heijerman's „Allerzielen",
is in alle bladen duchtig besproken. Men
kan echter niet zeggen, dat het een goéde
pers was. Dehalve „De Maasbode'' en nog
een enkele mag men gerust zeggen, dat
alle bladen, groote en kleine, die door de
Commissie van Beheer georganiseerde
klucht hebben afgekamd. En er was reden
toe. Bedenkt men hierbij, dat in deze com
missie nog verscheidene vrienden en men
ners des tooneels, ja zelfs een paar tooneel-
schrijvers zijn, dan mag men zich waarlijk
wel eens afvragen, wat deze heeren er, in
's Hemels naam, toe gebracht heeft, deze
klucht der kluchten te organiseeren. Het
publiek, dat de opvoering uit de bladen ^ei -
nam, stond er van te kijken. Nu, wij ook,
om de waarheid te zeggen. Totdat een
i.iededeehng van de commissie van Beheei
licht verspreidde. Wij ontleenen er aan:
„In een vorige vergadering werd er be
sloten de vertooning van „Allerzielen" op
Zaterdag 19 Oct. niet toe te staan, doch
aan de directie der N. V. Tooneelvereeni-
ging in overweging te geven dien dag met
een ander stuk te komen. Eensdeels kwam
de commissie tot dit besluit omdat enkele
leden der commissie het zeer ongaarne za
gen, dat dit tooneelwcrk zou worden ge
speeld, anderdeels waren er leden der com
missie die het optreden van de directie
van de Tooneelvereeniging in deze kwestie
het adverteeren van de voorstelling ach
ter het scltouwburgbeheer en het dreigen
met een deurwaarders-exploit zóó inde-
licaat vonden, dat zij om deze reden weinig
sympathie voor de bewuste voorstelling
hadden.
In de Dinsdag gehouden vergadering is
de kwestie tot in details besproken en kwam
de prineipieele vraag op den voorgrond:
Heeft de commissie het recht tot uitoefe
ning van censuur (natuurlijk niet in de be-
teekenis van artikel 188 der Gemeentewet)
op de te spelen stukken, ja of neen? En
deze zaak is nu bij stemming uitgemaakt.
De commissie heeft nimmer een mandaat
van den gemeenteraad ontvangen om ook
maar eenigerlei censuur toe te passen. Dat
dit toch is geschied, vindt in de eerste
plaats zijn oorzaak in het feit, dat door
meerderen in den gemeenteraad met klem
de meening is uitgesproken, vooral het ver
heffende in de tooneelkunst voor te staan,
de voorstellingen op een zoo hoog moge
lijk peil te houden en er voor te waken, dat
niemand door de vertooning van een loo-
neelwerk werd gekwetst. In de tweede
plaats is de commissie onwillekeurig den
weg der censuur opgegaan ter wille van
enkele harer leden, die een voorstelling van
„Allerzielen" liever niet wenschten en uit
collegialiteit ten hunnen opzichte, aange
zien de verhouding van de commissieleden
onderling steeds een zeer goede is ge
weest.
De commissie heeft thans in een voltal
lige vergadering en met meerderheid van
stemmen besloten, dat het niet op haar weg
ligt, om censuur uit te oefenen en zekerlijk
niet in die mate om de opvoering van een
tooneelwcrk als „Allerzielen" te verbieden.
Wel neemt zij echter het standpunt in, om
alleenlijk die gezelschappen uit den Stads
schouwburg te weren, welke tengevolge
van het mindere gehalte der voorstellingen
een goed schouwburgbeheer zouden kun
nen schaden."
De meerderheid erkent dus, dat zij uit col
legialiteit de minderheid haar zin gegeven
heeft. Het is natuurlijk heel gemoedelijk
van de meerderheid, maar verstandig is
het allesbehalve. Enfin, zoon instelling
als een Commissie van Beheer voor een
schouwburg is hier nog een nieuw insti
tuut. Dat loopt maar niet ineens op rolle
tjes; zij heeft nu erkend, dat ze verkeerd
gehandeld heeft, en het zal wel niet meer
gebeuren ook, hopen we gaarne, intus-
schen worden de vertooningen van „Aller
zielen" in den ouden schouwburg gegeven,
wat aan de recettes van den Nieuwen op
die dagen niet ten goede komen kan, en ook
de „zedelijke" winste is nihil, want of je
nu in den eenen of in den anderen schouw
burg verdorven wordt, dat komt op het
zelfde neer. Het decor is anders, mooier
niet veèl; maar de eeuwige verd
waar je subiet na afloop in belandt, is pre
cies even ijselijk
Niet misplaatst is hier echter nog een
kleine nabetrachting over deze historie,
zoo dunkt ons.
ik wed er een lief ding om, dat de heer
J. E. M. Sterck, districtsschoolopziener en
lid der Commissie van J3eheer, algemeen
bekend als goed-katholiek, vreeselijk het
land heeft aan dit katholiek relletje. Maar
als deze onderstelling juist is, komt de ge-
heele blaam van het bespottelijk optreden
der schouwburgcommissie nu op het an
dere katholieke lid mr. J. N. J. E. Heerkens
Thijssen, wethouder van Haarlem. Immers:
van katholieke herkomst is het verzet tegen
„Allerzielen" duidelijk. De christelijk-his-.
torische burgemeester jhr. mr. W. B. Saud-
berg is al veertigmaal in de gelegenheid
geweest de opvoering te verbieden, maar
heeft er zich wel voor gewacht zijnedel-
achtbaarheid te grabbelen te gooien. De
christelijk-historische heer .1. M. C. Hoog
mag geacht worden van te puriteinsche
opvoeding te zijn, dan dat hij weet
wat er in den schouwburg te koop is. En
de lichtelijk of inniger met het tooneel ver
bonden heeren M. Merens, J. B. Schuil en
jhr. A. W. G. van Riemsdijk zijn te vaak
achter de coulissen geweest om nu voor
lamplicht te vreezen, terwijl de eerstge
noemde Kreeft, die in „De Dochter van den
I'amboer-majoor" een nu niet bepaald ka
tholieken welgevallige rol wel honderdmaal
speelde, gehuldigd heeft midden in een
voorstelling, waaraan ook niet zeer fijnen
aanstoot zouden kunnen nemen, om niet te
spreken van „Pro domo" des heeren Van
Riemsdijk," dat in de witte bioscoop stellig
niet wordt toegelaten.
Nu vraagt men zich af, hoe het mogelijk
is, dat zoo'n lieele commissie op den heer
Van Riemsdijk na, die, toen tot het verbod
besloten werd, afwezig was eenvoudig
doet wat mr. Thijssen belieft.
Of is het ook eigenlijk mr. Thijssen niet,
die hier den pas aangeeft?
In „De Stads-Editie" der Oprechte Haar-
lemsche wordt door „een geregelde mede
werker" uit de school geklapt. In eene
andere dan de bewuste vergadering der
schouwburgcommissie heeft de heer Thijs
sen gezegd „bij zijn jasje te zijn gepakt",
omdat er maar één katholieke stovenzet-
ster was benoemd. De „geregelde mede
werker" trekt de voor de hand liggende
conclusie.-
In de commissie moet een der leden bij
de stovenzetstersquaestie verschrikt ge
vraagd hebben of wij nog leven in den tijd
van den beeldenstorm.
Ziedaar dan de quaestie.
In de bisschopsstad Haarlem staat een
wethouder onder invloed van machten, die
zijn mede-commissieleden aan den tijd van
den beeldenstorm doen denken!
Maar al zwicht voor die invloeden ook
de wethouder en al onthoudt zich ook van
verzet de districts-schoolopziener de
geheele commissie loopt toch niet aan de
teugels van den niet genoemden, doch zeci
wel herkenbaren menner
Het is ongelooflijk, maar waar de ge
heele commissie heeft wél aan den toom-
ruk gehoorzaamdUit collegialiteit,
het is thans gebleken, enzij had, ver
moeden wij, de hand van den menner ook
niet herkend.
Intusschen is in de laatste raadszitting
de zaak ter sprake gebracht. Tamelijk ver
standig was wat de heer Reinalda te berde
bracht: „Het tooneel dient niet alleen een
vermaak, maar een opvoedingsinstituut in
den goeden zin van 't woord te zijn. De
groote meerderheid van de commissie
wenscht geen censuur meer uit te oefenen.
Een ieder dient in de gelegenheid te zijn
naar den schouwburg te gaan, maar wan
neer een stuk wordt opgevoerd dat iemand
niet bevalt, dan moet zoo iemand wegblij
ven. in den schouwburg dient de kunst ten
volle te worden ontplooid."
De heeren Heerkens Thijssen en Bomans
snappen natuurlijk niet goed waar de com
missie \oor dient, als ze toch de stukken
die (aan hun geloofsgenooten) aanstoot ge
ven, niet mag weigeren.
Wat dat aanstoot-geven betreft, moeten
wij nog even herinneren aan wat in de me-
dedeeling der Commissie van Beheer wordt
gezegd, n.l. dat de opvatting censuur toe
te passen in de eerste plaats haar oorzaak
vond in het feit, „dat door meerderen in
den gemeenteraad met klem de meening is
uitgesproken, vooral het verheffende in de
tooneelkunst voor te staanen er voor
te waken dat niemand door de vertooning
var een tooneelstuk werd gekwetst."
Be heeren veroorloven ons, op te mer
ken, dat deze beide zaken, „het verheffende
voorstaan" en „niemand kwetsen" nogal
eens onvereenigbaar zullen blijken. Wat
dei: een verheft, kan den ander kwetsen,
wat den een kwetst den ander verheffen,
en als men waarlijk de grootschc taak aan
vaardt mede te werken aan de verheffing
der menschen, mag men werkelijk niet al
te bang zijn eens den een of ander een lik
uit de pan te geven (of althans de handen
voor de oogen te houden, terwijl de too-
neelschrijver hun dien geeft). De mensch-
heid verheffen zal in onzen tijd uitteraard
altijd beduiden, het groote aantal laagge-
stemden op zijn minst eens te kwetsen, om
nog niet te praten van hen eens even bij
de ooren het gelaat omhoog te tillen, opdat
ze leeren naar boven te zien. Naar het
verhevene.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Distributie-Mededeelingen.
BROOD.
73e tijdvak geldig van 25 Oct. t. e. m. 31 Oct.
74e
7 Nov.
Directies van Tooneelgezelsehappen,
Bioscope-Theaters e. d. kunnen de aan
dacht op hare inrichtingen vestigen door
geregelde publicatie in deze rubriek.
De bijzondere voorwaarden worden
op aanvraag gaarne medegedeeld.
DE ADM-NISTRATIE.
Groote Houtstraat 113
Haarlem.
Programma van 20 totenmet 31 Ootober.
Deze week geen toegang voor personen be
neden 16 jaar.
1. JOURNAAL. Actueel.
2. VOOR cn ACHTER het VOETLICHT
(Komisch.)
3.
LA GIOCONDA.
Artistiek Piqua. t Drama in 4 Afd.
4. Optreden van
Mevr. JEANNETTE FRANCESCA.
Opera- en Balladen-Zangeres met
JuHN SCHOUTEN, Componist a/d Vleugel.
Pauze.
5. EEN HUWELIJK PER TELEFOON.
Piquante Oomedie in 3 Afd.
Op de Matiné's volledig programma, geen
toegang voor personen beneden 16 jaar.
Telefonisch besproken plaatsen, welke bij den
aanvang der voorstelling niet afgehaald zijn,
worden indien noodig, verkocht.
1 Nov.
VET.
De vetkaart voor de vierde week van hel tweede
tijdvak is geldig tot en met 1 November.
5 gram onderbons 2e tijdvak geldig gedurende
het geheele 2e tijdvak.
KOFFIE.
Koffie t. e. m. 31 Oct. V2 ons °P b°n No- 39.
van 115 Nov. !/2 40.
16-30 i/2 41.
MELK.
Melkkaart 2 tot en met 8 elk J/4 liter melk.
Bon A 88. KAAS.
Verkrijgbaar tot en met 1 November a. s.
1 ons kaas naar keuze.
V 01 v e t t,p Gouda
met Rijksmerk16 cent per ons.
zonder Rijksmerk15V2
Edammer
40 4- tegen den prijs van 14V2 cent per ons.
30 ,121/2
20 -f- 37x/2 cent per pond, 8
Bon A 89. ZEEP.
Verkrijgbaar tot en met 1 November
2 ons zachte zeep a 14 ct. per pond.
Bon A 90. BRUINE BOONEN.
Tot en met 1 Nov. verkrijgbaar
1 ons bruine boouen all ct. per pond.
Bon A 91. JAM.
Verkrijgbaar tot en met 1 November
1 ons jam tegen den prijs van 11 cent per ons.
Bon A 92. SUIKER.
Verkrijgbaar tot en met 1 November
!/2 pond suiker melis I of bijsoorten
melis I tegen den prijs van 15 cent per 1/2 pond.
Voor bijsoorten (basterd enz.) is geen maximum
prijs vastgesteld.
Bon. 1 en 2. AARDAPPELEN.
Verkrijgbaar van 26 tot en met 29 October 2
K.G. klei- of zandaardappelen op bon No. 1, en van
30 Oct. tot en met 1 Nov. 2 K.G. klei- of zand
aardappelen op bon No. 2.
kleiaardappelcn tegen den prijs van 8 ct. per K.G.
zandaardappelen 51/2
CARBID.
Aan lichtloozc gezinnen, die van gemeentewege
een carbidlantaarn ontvingen, zal op Vrijdag 1
November a. s.
1 K.G. carbid worden verstrekt.
De verstrekking zal plaats hebben
Voor Overveen en Bloem en daal aan de
werkplaats van den rijwielhandelaar C. van Maren
te Overveen, des voormiddags van 9y2H uur.
Voor Vogelenzang aan de Oude School, des
namiddags van 2*/23*/2 uur.
Bussen mede te brengen.
Tegen betaling van het verschuldigde bedrag
zijn de bons te verkrijgen
Voor Overveen en Bloemendaal aan
het distributiebedrijf van des voormiddags 9 uur af.
Voor Vogelenzang aan de Oude School des
namiddags van 2 uur af.
De prijs van de carbid voor hen, die een lamp
kochten, bedraagt f 1,52°, voor degenen, die een
lamp gratis ontvingen, is cüe prijs verlaagd tot
f U,65 per K.G.
Res. Bon 36.
I1/2 ons RUNDVLi_E8CH of -GEHAKT,
indien mogelijk 2 ons.
Verkrijg baar op Woensdag 30 October en indien
noodig op Donderdag 31 October, tegen de
volgende prijzen
Goedkoop vleesch ^uitsluitend voor on- en min
vermogenden)f 0,70 per pond.
Klein vleesch1,50
<iroot 1,80
Eestellingen voorat worden niet aangenomen, ter
wijl al het Vieescn aan den winkel tegen comante
betaling moet worden afgenaaid.
Klein en groot Vleesch
zal verkrijgbaar zijn te B1 o e 111 e n d a a 1 en Over
veen: bij de aldaar gevestigde slagers, van de»
voormiddags 8 tot 12 en des namiddags na 5 uur;
te Vogelenzang: in de oude scnool van des
voormiddags 8 tot 11 uur.
Goedkoop Vleesch voor on- en minver
mogenden
te B10 e m e 11 d a a 1 bij R. G. Koiiler, Korte Klever
laan, van 4—5 uur 's namiddags voor de atueeling
Meerenberg, na 5 uur voor de overigente Uver*
veen bij G. Vries van 1 tut 2 uur ntuniddaga
voor inwoners van Aerdenhout, en van 2 tot 3y2 uur
namiddags voor inwoners van Overveente Vo
gelenzang in de oude school des namiddag»
van 2 tot 4 uur.
Het is niet geoorloofd, dat één persoon voor
meer dan twee huisgezinnen goedkoop vleesch af
haalt, terwijl geen bons meer mogen worden aan
geboden, dan het gezin personen telt.
Over inhoud en verpakking. Bloemen
daal wordt in het algemeen gehouden voor
een soort luilekkerland; ,,'t is er eeuwig
Zondag," zegt men, „de meeste burgers zijn
„er rijk, de winkeliers worden er rijk; de
„ambtenaren zitten op 'n zijden kussen."
Br zit iets waars in deze bewering. Zoo
voor het oog is de materieele verzorging
hier vrij goed. Maar is die materieele ver
zorging een beter leven, of is ze een der
voorwaarden voor een beter leven? Wij
zouden zeggen: het laatste.
Stoffelijke rijkdom is een gemak, maar
waarborgt niet liet geluk. Rijkdom zonder
daaraan evenredig groot verstand en ruim
mild hart, maakt den mensch, van rent
meester Gods, tot een profeet van den Mam
mon. Ongemerkt wordt de zaak, die hem
moet strekken tot zijn gemak, hem tot last,
tot een naijverige kwade godheid die al zijn
aandacht in beslag neemt, hem met een ver
terend vuur vult en, zie, dan gaat de mensch
zicli allerlei verkeerde gewoonten eigen
maken, hoe langer hoe minder wetende hoe
hij zonder dit bezit zou kunnen bestaan,
worden zijne medemcnschen hem steeds
meer middelen om nog meer te winnen; hij
behandelt ze uit de hoogte en met achter
docht, en het eind is, dat niemand hem mag
lijden, dat degenen die van hem afhankelijk
zijn, vriendschap huichelen, dat de menigte
hem haat en dat de verstandigen op hem
