ALGEMEEN WEEKBLAD
SPAARDEPOSITO'S 4%
Gedempte Oude Gracht 63. Telefoon 141. HAARLEM.
HAARLEMSCHE BANKVEREENIGING
Vergoedt op
UITGAAN.
CINEMA PALACE
13e Jaargang. Losse nummers 10 cents.
ZATERDAG 25 JANUARI 1919
No 4.
Het Bloemendoolsch Weekblad.
Prijs per jaar
Prijs
per nummer
10 cents.
Uitgave der N. Vennootschap „HET MIDDEN". Kantoor voor redactie en administratie:
1
Advertentiën
25 cents per
regel;
bij contract
belangrijke
korting.
Dit nummer bestaat uit vier bladzijden.
BURGERWACHT.
Bracht de 1 Ide November Europa den
wapenstilstand, twee dagen later reeds
spookte door Nederland het schrikbeeld
van de Revolutie. De „vergissing" van
mr. Troeistra, beleden met eerie openhar
tigheid, waarvoor eigenlijk meer dank
baarheid past dan de alom waargenomen
verontwaardiging het scheelde maar
weinig of men nam het den leider der
S. D. A. P. kwalijk, dat hij geen proef had
genomen van de „machtsverhoudingen"
had aan het Iicjht gebracfht, dat de over
heid feitelijk niet meer rekenen kon pp
leger en vloot. De gebeurtenissen in
Duitschland had|den doen zien, dat verbre
king van don eed van trouw, strafbaar
voor den enkeling, voor de massa vergeef
lijk wordt geacht. Trouwens: dat had de
Geschiedenis ons reeds taliooze malen
doen zien. We behoeven slechts aan „den
Koninck van Hispaniën" te herinneren,
die een prijte stelde op het hoofd van d.en-
zeltden prins van Nassouwen, wiens rfaza-
ten nog de Kroon danken aan den op
stand, die tachtigjarige oorlog geheeten
wordt. We hebben de soldaten van de
Republiek naar Napoleon zien overloopen
en we hebben „vadertje" Nicoiaas, hoofd
nog wel der Russische kerk, zien afmaken
door dezelfde soldaten, wier „geheiligd"
hoofd hij eenmaal was. Portugaf vertoont
ons nu weer het beeld van eentpas naar
het republikeinsche vaandel overgeloopen
leger, dat den Verbannen Manuel weer wil
inhalen. Albanië heeft van vorstentrouw
een satire ten beste gegeven zooals geen
operette-schrijver zou kunnen bedenken.
En men zal ter Vredesconferentie nog
menige goocheltoer kunnen aanschouwen,
waarbij de nationaliteit" van kleur ver
andert zoo gemakkelijk, Jals !de „wijn", dien
papa Bamberg voor zijn kleine bewon
deraars placht uit te schenken.
Waarlijk: er is niets nieuws onder de
zon. En de geschiedenis van heden onder
scheidt zich niet van die der Romeinen,
die des avonds hun Caesar huldigden en
den volgenden morgen de Republiek aan
hingen.
Zoo de Duitsche Republiek, die thans
geboren staat te worden, vrucht is ,van de
werkstaking der matrozen te Kiel en zij
zal haar ontstaan te danken hebben aan
deze dienstweigering, die aanstekelijker
was dan de griep het heeft maar wei
nig gescheeld of de Nederlandsche marine
ware van Den Helder naar Amsterdam'
opgestooind. En men heeft Harer Majes-
teits bodems moeten ontwapenen om de
hoofdstad voor een bombarde*ment te vrij
waren, Op Harer Majesteits Landmacht
werd al even weinig gerekend door hen,
die de soldaten met rood getooid zagen,
Nog pas Woensdagavond j.l. is
door kapitein A. R, Boerée in een te Am
sterdam gehouden vergadering van sector
III der Vrijwillige Burgerwacht ronduit
verklaard, dat ter bezwering eenefr reso
lutie Ih et leger, waarin „allerlei schakee
ringen" zijn opgenomen, „niet betrouw
baar genoeg" is. ,,Niet betrouwbaar ge
noeg" beteekent niets anders dan onbe
trouwbaar.
En de uit den grond gestampte burger
wachten zijn dan -ook het gevolg van ge
brek aan vertrouwen in het leger.
Hoe men ook over de waarde mbge
denken, die het Nederlandsche leger zou
gebleken zijn te bezitten, zoo het tegen
over een buitenlandschen vijand ware ko
men te staan, aan vertrouwen dat het zijn
plicht zou hebben gedaan, heeft het maar
weinig ontbroken. Het is waar, dat de
geschiedenis voorbeelden te over kent van
beschaamd vertrouwen, dat in legers ge
steld werd. De strenge straffen, die overal
op desertie gesteld zijn, bewijzen wel, dat
men het vertrouwen alleen niet voldoende
acht. Maar, hietz.ij dan terecht of ten on
rechte, men naim aan, dat, kwam het tot
eene ontmoeting, niet de internationale
verbroedering zou hebben plaats gevon
den, doch strijd tusschen de instrumenten!
der natiën. En men gelooft nog wel, dat
de Nederlandsche vloot en het Nederl'anld-
sche leger, waaraan zoovele millioenen
BLOEMENDAAL. Bloemendaalsche weg 113.
Gteatort Kapitaal f 4.0 50.000. Reserve ca. f 850.000.
Reglementen worden op aanvraag gratis verstrekt.
Directies van Tooneelgezelschappen,
Bioscope-Theaters e d. kunnen de aan
dacht op hare inrichtingen vestigen door
geregelde publicatie in deze rubriek.
De bijzondere voorwaarden worden
op aanvraag gaarne medegedeeld.
DE ADMINISTRATIE.
zijn ten koste gelegd, waaraan zoo veel
van de burgerlijke vrijheid werd geofferd,
hun plicht zullen vervullen, wanneer zij
geroepen worden den vaderlandschen bo
dem te verdedigen. Of zij bij machte zul
len zijn dien plicht te vervullen, is een
andere vraag. En wie gezien heeft, over
welke middelen in den oorlog, die achter
ons ligt, beschikt werd, is geneigd die
vraag ontkennend te beantwoorden. Mr.
Marchant en anderen hebben honderd
maal beweerd, dat het misdadig is een
niet voldoende bewapend soldaat in den
oorlog te zenden. En toch zoo wij ook
waren mcdegesleept in het volkerentumult
wat hadden wij kunnen stellen tegeit-
overde vèrdragende kanonnen, wat tegen
over de vermorzelende tanks, wat tegen
over de geweldige luchteskaders van hen,
die onze vijanden zouden hebben kunped
worden? Men houdt zijn hart vast, als
men er aan denkt, wat er gebeurd zou
zijn, zoo in 1914 de oorlog'over Nederland
ware uitgebroken. Toen, ja, toen is men
ijlings gjanaten gaan gieten en vliegmachU
nes en kanonnen gaanbestellen
Doch die zouden van weinig nut geweest
zijn, zoo de oorlog ons overvallen hadde.
Intusschen al dan niet voldoende,
bewapend leger en vloot zouden tegen
over den vijand wel hun plicht hebben
gedaan.
Maar nu de Volkerenbond in aantocht
is, nu is ook de tijd van legers en vloten
voorbij. Men zou, had men vertrouwen
in eigen woorden, kunnen overgaan tot
algemeene ontwapening, tot slooping der
forten, tot ontruiming der stellingen, tot
definitieve demobilisatie.
En dat zou men ook al wel gedaan heb
ben zoo is vaak beweerd wanneer
instandhouding van het leger niet gebo
den ware door de zorg voor binnenland-
sche rust.
Menschen, met het pacifistische vaandel
in de hand, hebben heihaaldelijk gewezen
op de noodzaak van een leger tot hand
having van
Van de monarchie, heette het eerst.
Van de democratie, heet het thans.
En men wapent zich tegen Troelstra,
die toch eens op zijn vergissing terug
mocht komen; tegen Wijnkoop, die, de
Nederiandsche bolsjewik geheeten, noch
tans door Gorter en zijne schare 'zoo onge
veer gelijkgesteld wordt met een conser
vatief. Wat wil men tegen deze binnen-
landsche vijanden beschermen? De de
mocratie? Och kom1, laat naar u kijken.
Moet de Democratie gewapenderhand
verdedigd worden tegen de sociaal-d er
mocraten? Moet de Democratie ver
dedigd worden tegen Troelstra, wiens
partijgenooten straks de Regeering van
Duitschland zullen vormen en nu reeds in
Frankrijk, Engeland, België en Italië de
stuwende kracht der regeeringen zijn?
Men wil het Bezit verdedigen.
En logisch volgt hieruit, dat men het
wil laten verdedigen door de bezitters.
Zoo goed als het uit is met de verde
diging van kronen door ongekrooinden,
zoo goed is het uit met de verdediging
van het bezit door niet-bezitters. De cons?
criptie heeft ras afgedaan en op iden trouw
van huurlingen valt niet te rekenen. Zoo
zijn dus de bezitters op eigen verdediging
aangewezen.
En zoo verrees de Burgerwacht.
In een ommezien was zij overal uit den
grond gestampt. En het was juist door hare
spontaniteit, dat haar karakter zoo duide
lijk bloot kwam. Wie liepen te wapen De
burgers Neen, de welgestelde burgers.
Hang ze de gewaden om, waarmede de fi
guren pronken, die Rembrandt en Van der
Helst op liet doek brachten. En ge herkent
er onze welgedane voorvaderen in, blakend
van die zelfvoldaanheid, welke ge alleen
aantreft bij wat tegenwoordig de bourgeoi
sie heet. Maakt u gereed, schilders van Ne
derland, om andermaal de schuttersmaaltij
den op doek te brengen met welgedane gas
ten aan welvoorziene tafels. Maakt u ge
reed, kasteleins, om de oude Doelen weer in
te richten. Steekt de ossen aan het spit en
plukt de kapoenen!
Toen de schutterij overleed, teekende
Braakensiek den laatsten schuttersmaaltijd,
Mr. G. van Tienhoven staat er op met het
glas in de hand en naast hem zitten aan
kolonel Boellaard, majoor Schmitz ha!
ik heb nog onder hen gediend en ken ze
van de beursparades.
Die schutterij gaat herleven maar ze
zal vrijwillig zijn.
Die vrijwilligheid is logisch gedacht. Het le
ger, „waarin allerlei schakeeringen zijn op
genomen,'' is onbetrouwbaar. In die burger
wacht worden geen schakeeringen opgeno
men. De burgerwacht komt op niet voor
den eigendom van anderen, maar voor eigen
bezit.
En waarom zou men er niet rond voor
uitkomen? Het zit en ligt in den mensch
om eigen goed te beschermen. En daartoe
keert men terug tot den tijd, toen de burch
ten met wallen worden omgeven en elke
ridder in het harnas stond.
Den modernen ridders moge het harnas
wat vreemd staan zij trekken het aan.
En als Breitner of Witsen straks de „ver
gaderingen" gaan malen men geneert
zich heden ten dage meer voor openbare
gulzigheid dan behoeven zij niet te vree
zen, dat op hun palet de verwen zullen ont
breken. We hebben nog altijd met de In
dianen gemeen, dat we gaarne krijgsraad
houden in krijgsgewaad van helle kleuren.
Op een dezer dagen in het gebouw van
het Provinciaal Gouvernement te Haarlem
gehouden bijeenkomst waren 150 burge
meesters uit de provincie Noord-Holland
onder het gehoor van mr. J. B. Kan, secre
taris-generaal in algemeenen dienst, die na
mens de Regeering op het nut en de wen-
schelijkheid van het oprichten van burger
wachten wees. De vergadering, die geleid
werd door den' Commissaris der Koningin
jhr. mr. dr. A. Roëll, werd ook bijgewoond
door den majoor van den generalen staf
Van Essen en een aantal commandanten
van reeds opgerichte burgerwachten. Op
gemerkt werd vooral de aanwezigheid van
den rooden burgemeester Ter Laan. Ver
schillende inlichtingen werden gevraagd en
verstrekt en ook la note gaie ontbrak niet
.de burgemeester van eene plattelands
gemeente verklaarde er geen bezwaar in
te hebben gezien het dertigtal leden eener
sociaal-democratische vereeniging bij zijne
burgerwacht in te lijven.
Over welke mededeeling braaf gelachen
werd.
Minder vroolijkheid zou een dergelijke
mededeeling hebben verwekt in de boven
vermelde vergadering van sector III der
Vrijwillige Burgerwacht te Amsterdam. Hier
zette dr. Ph. Kohnstamm, op verzoek van
den sector-commandant, doel en beteekenis
van de Burgerwacht uiteen. Kapitein Boe
rée vulde die mededeelingen aan en sprak
van aanneming alleen van „betrouwbare"
personen" en van „goedwillenden' die niets
van de Burgerwacht zullen hebben te vree
zen. Het is de vraag of de door den Noord-
Hollandschen plattelandsburgemeester inge
lijfde sociaal-democraten in de oogen van
iederen wachtcommandant „betrouwbaar"
Oroote Houtstraat 113
Haarlem.
PROGRAMMA
van 24 tot 31 Januari.
1. De Jaarbeurs te Utrecht.
Interessante opname.
2. Onaangename Verwikkelingen.
Komisch in 1 afd.
3. Henny met haar drie vrijers.
De interessantste comedie, welke ooit door de
beroemde film diva Henny Porten gespeeld
werd in 4 afd.
4. Optreden van de Vlaamsohe
Soubrette.
LINA D' ALHERTY.
PAUZE.
6.
De Jeneverstokers.
Komisch in 2 afd.
OP VEELVUbDIG VERZOEK, van be
zoekers, die nog geen plaats machtig konden
worden, zal MAANDAG, DINSDAG,"WOENS
DAG en DONDERDAG op de avondvoorstelling
in plaats van. „Henny. met haar drie vrijers"
vertoond worden
OP HOOP VAN ZEGEN.
anaf heden gelegenheid tot plaatsbespreking.
zullen zijn. De vraag ook of het criterium
van „goedwillenden" wel bij onderling over
leg is vast te leggen. In den militairen mond
heettén nog niet lang geleden „kwaadwilli
gen" menschen in Atjeh en Lombok,die geen
vreemd gezag wilden erkennen en daarom
werden „neergelegd".
Wat op de verschillende bijeenkomsten,
die gehouden zijn ter oprichting van nieu
we burgerwachten en ter consolidatie van
de reeds bestaande, werd medegedeeld,
komt, in het kort hierop neer.
Naast den vrijwiliigen landstorm, die een
militair lichaam is, wordt geplaatst de bur-
gei wacht, een zuiver burgerlijk lichaam.
Om dit karakter van burgerlijk lichaam goed
te doen uitkomen, denkt men zich de bur
gerwacht als eene vereeniging, die op den
steun der Regeering kan rekenen. De ver
eeniging, waarvoor ieder zich als lid kan
aanmelden, staat onder een commandant,
die.de eerste maal door den Burgemeester te
benoemen, later uit en door de leden zal ge
kozen worden. Elke. vereeniging bestaat uit
1 of meer vendels van 10Ü man of minder.
Reeds tersond kiest elke vereeniging haar
eigen voormannen, haar eigen vaandrigs en
haar eigen hoplieden, die aan den comman
dant ondergeschikt zijn. Deze heeft het
recht van veto op de besluiten der vereeni
ging en op die van haar bestuur. Het be
stuur wordt aangewezen door den burge
meester zoo zal de Burgemeester van
Bloemendaal, waar de Burgerwacht reeds
450 leden telt en dus uit 5 vendels bestaat,
9 leden van het Bestuur aanwijzen. De Bur
gerwacht zal zich niet mogen mengen in
den economischen strijd, in een loonstrijd,
in een werkstaking. Wordt bij zoodanig
conflict „de sterke arm" ter hulp geroepen,
dan zal daarvoor het leger, de politie of de
vrijwillige landstorm moeten dienen. De
Burgerwacht is er alleen om het land tegen
revolutie te behoeden, alleen om het gezag
te bevestigen, dat in Nederland is gegrond
vest op den wil van het volk. Om dit te
kunnen doen, is bedrevenheid in den wa
penhandel noodig en die bedrevenheid is
alleen te verkrijgen door oefening. Daartoe
wil de Burgerwacht gelegenheid geven.
Natuurlijk brengt de stichting van al die
burgerwachten heel wat kosten mede. De
Regeering neemt hiervan het ieeuwendeel
voor hare rekening. Maar dat ook op hel
kapitalisme een beroep is gedaan en niet
vergeefs blijkt te Amsterdam, waar een
kapitaal van 1 millioen beschikbaar is ge
steld, uit de renten waarvan de onkosten
bestreden kunnen worden, die kwalijk op
Rijksrekening kunnen worden gesteld Te