VICTORIA» WATER
„BRONSTEE"
Zaterdagavond hielden de afdeelingen Bloe-
mendaal en Santpoort der S.D.A.P. een pro-
paganda-feestvergadering in hotel „Vreeburg"
van den heer v. Holst.
De heer Schulz opende de vergadering met
eenhartelijk welkomstwoord. Na uiteengezet te
hebben waarom deze feestvergadering was
belegd gaf spreker er zijn misnoegen over
te kennen dat rechts versterkt uit den ver
kiezingsstrijd was te voorschijn gekomen. Dat
wilde echter niet zeggen dat spr. ontevreden
was over de stemming, integendeel, in Bloe-
mendaal en Santpoort is er prachtig gestemd.
In 1918 waren op de candidaten te Bloemen-
daal 167 en op die te Santpoort 120 stemmen
uitgebracht, thans waren deze cijfers onder
scheidenlijk 535 en 360. Deze uitkomst is voor
al te danken aan onze vrouwen.
Met een oproeping om gedurende deze 4-
jarige periode het beste beentje nog eens voor
te zetten opdat de meerderheid van thans een
minderheid zal worden besloot spr. zijn ope
ningsrede en noodigde de zangvereeniging
„Morgenrood" uit tot het zingen van een lied.
De spreker voor dien avond, de heer C. Tho
massen verkreeg daarna het woord.
Spr. begint met te zeggen dat de uitslag van
de verkiezingen hem en menig ander zeer is
meegevallen.In aanmerking nemende de strijd
middelen van de verschillende tegen partijen,
de verwachting, de hoop welke zij koesterden,
n.l. dat onze partij nu eens voor goed zou heb
ben afgedaan, noemde spr. den uitslag voor
hen een groote teleurstelling en voor de zijnen
een groote overwinning.
Spr. wenschte niet te spreken over de ma
nier waarop is gestreden, wij hebben het allen
zelf meegemaakt, doch één geval heeft hem
toch getroffen, n.l. dat op een zekere plaats
tegen de vrouwen welke gingen stemmen
werd gezegd: „stem je op Schokking, dan stem
je op de Heere Jezus". Dat het voor de een
voudige vrouwen moeilijk was op die ma
nier hun stem te bepalen laat zich begrijpen.
Sprekende over den 8-urendag erkende spr.
dat het voor de S.D.A.P. zeer moeilijk zal zijn
deze overwinning te behouden. Er is geen
striid geweest, het is ons in den schoot gewor
pen en dat is juist het gevaar.
Het vrouwenkiesrecht, zegt spr. heeft aan
de S.D.A.P. meer kwaad dan goed gedaan.
De vrouwen hebben voor een groot gedeelte
de hand gereikt aan de reactie.
De bezuinigingsmanie onderwierp spr. aan
een scherpe kritiek. Er is en er wordt door het
kapitaal met dat woord heel erg geschettert,
doch bezuinigen wil men niet. Ja, men wil
wel bezuinigen op het onderwijs. Spr. licht dit
punt uitvoerig toe en toont door voorbeelden
aan het groote gevaar wat er schuilt op be
zuiniging bij onderwijs. Het is het eenige waar
op men niet kan bezuinigen, althans wat be
treft gewoon lager onderwijs. Onze kinderen
kunnen niets missen van dat onderwijs.
Laat men bezuinigen op de militaire uitga
ven, zegt spr. Deze laatste drukken loodzwaar
en gaan ver boven onze krachten. Werd dat
gedaan dan zou onze landsregeering handelen
in den geest der massa. Want vraag eens
aan een Roomsch-Katholieken arbeider of ar
beidersvrouw hoe zij denken over het mili
tairisme, dan zal blijken dat zij evengoed te
genstanders zijn van het militairisme als wij.
Zij zullen toegeven dat het een groot gevaar
is dat onze jongens bedreigt. Hoe sterker, hoe
flinker, hoe krachtiger onze jongens gebouwd
zijn hoe meer kans zij loopen dat de staat be
slag op hen legt.
Spr. wijst in dit verband op het naburige
Diutschland, waar tienduizenden gezinnen zit
ten te zuchten onder de ontzettende gevolgen
van dat militaire juk. Hij spoort de aanwezigen
aan vooral op deze aangelegenheid het oog
gevestigd te houden.
Spreker wenscht te constateeren dat men te
dezer zake en verder bij de meeste punten
de Vrijheidsbonders en de partij Van Houten
gevoegelijk tot de reactie kan rekenen. Nu de
Voorz. in zijn openingsrede heeft gesproken
van 60 tegen 40, zou spreker willen zeggen:
de stand is thans 71 tegen 29.
Met een woord van lof over de krachtige
medewerking van de vrouwen bij de gehouden
actie voor de verkiezingen en met een raad
aan heel veel mannen om bij de vrouwen een
lesje te nemen eindigde spreker zijn rede.
Nadat „Morgenrood" zich nogmaals had la
ten hooren vergastte de heer Kees Meijer den
aanwezigen op eenige voordrachten, n.l.: „De
rede van Anthonius na den moord op Julius
Caesar": „Rij van Joffers" uit de Noach van
Vondel: Een fragment uit „Mei" van Gorter
en tot slot „De Daad" van Adaina van Schel-
tema.
De heer Noorman sloot met eenige woor
den dezen uitstekend geslaagden propaganda-
avond.
OVERVEEN.
De Spoorlaan, de nieuwe zijtak van den
Zeeweg, is nog niet gereed en het zal nog wel
eenigen tijd duren voordat deze laan bereden
kan worden. De afrastering langs den eenen
kant van den weg staat reeds. Trottoirs zijn
er ook al. Het wachten is alleen nog maar op
het beharden en teeren. Hiermee was men
eenige dagen geleden begonnen, doch wegens
bezigheden elders werken aan dezen weg
slechts enkele personen.
Het is een lust de jeugd daar bezig te zien.
Het gelijkt veel op een stadsspeeltuin zooveel
kinderen ziet men daar vooral des middags
bijeen, glijdende, springende en worstelende
met die zandbergen welke worden wegge
reden.
VOORTZETTING DER OPRUIMING! Buitengewone voordeelige aanbieding in Zijden
Blouses, Jumpers en Wollen en Zijden Mantels. Overige artikelen beduidend verlaagd in prijs.
MAISON HETTY, Groote Houtstraat 126, Telef 1760, HAARLEM.
Als men den weg voor het verkeer open
stelt, zal het wenschelijk zijn dat men waar
schuwingsborden voor motorfietsen plaatst,
daar de laan twee gevaarlijke hoeken vormt,
de eene aan het begin van den weg en de
andere bij de Spoordijk.
SANTPOORT.
Zondagmiddag had op de Harddraverslaan
van Mevrouw Wüste de in ons vorig nummer
aangekondigde meeting plaats. Tot 1 uur toe
regende het onophoudelijk en had het bestuur
der Ned. Vereen, tot Afschaffing van Alcohol
houdende Dranken kans gezien om de mee
tingbezoekers van buiten te bereiken, dan zou
het stellig de meeting hebben afgelast.
Gelukkig hield de regen op en om 2 uur
kwamen reeds de eerste meetinggangers op
liet terrein.
Voor het aanvangsuur bracht het fanfare
corps „Wilhelmina" van de Jan Gijsenvaart
onder leiding van den heer R. van 't Hof er
de stemming al in, door er flink op los te
blazen.
Te 2.45 uur opende de Voorzitter van de
federatie „Kennemerland" der Ned. Vereen,
de bijeenkomst met een hartelijk welkomst
woord. Spreker deelde mede dat de heer
Schiihmacher van Amsterdam verhinderd was
doch de heer Poppe van Haarlem bereid was
bevonden diens plaats in te nemen.
De geheelonth. Zangvereen. „Door Onthou
ding Vereenigd" gaf daarna eenige nummer
tjes.
De A. J. C.ers (Algemeene Jeugd-Centrale)
trokken veel belangstelling met hun dansen,
boksen en wat niet al.
De heer Poppe betrad daarna het spreek
gestoelte. In warme bewoordingen toonde spr.
aan het nut van geheel-onthouding en de
noodzakelijkheid voor de arbeidersbeweging
om niet buiten dezen strijd te blijven staan.
Na deze rede kwam de trekking van de
loten welke verkocht zijn ten bate van de
Russische hongerlijders. Op de volgende num
mers viel een prijs: 24, 63, 1Ü4, 97, 237, 248,
117, 91, 7, 110, 239, 216, 217, 64, 30, 18, 242
8, 89, en 92. De hoofdprijs viel op no. 63.
De prijzen kan men afhalen bij mej. Bremer
kamp, Rijksstraatweg 38 Santpoort.
Vervolgens verlootte men de fiets. Deze viel
op .no. 6. De gelukkige winster was Zr. de
Rond van het Prov. Ziekenhuis.
Na de pauze kwamen de spelen meer aan
de beurt, afgewisseld door zang, muziek en
dans.
De naam van de pop kon niemand raden,
zoodat het lot uitkomst moest brengen.
Winnares werd mej. Jo Menet. Mej. Kesseler
van Bloemendaal ried het aantal boonen in een
pot.
Om 5.30 uur sloot de Voorz. deze uitste
kend geslaagde meeting, die ruim 1000 be- i
zoekers telde.
ONTVANGEN BOEKEN.
EEN NIEUW BOEK OVER HET SOCIALISME.
De heeren Robbers van de Uitgevers-Maat
schappij „Elsevier" te Amsterdam gaan voort
met het doen verschijnen van allerbruikbaarste
boekjes in Elsevier's algemeene bibliotheek, de
goed gedrukte geele deeltjes, onder redactie
van de heeren J. de Gruyter en Herman Rob
bers. Nu is het weer no. 6, dat onze aandacht
brengt onder den titel: Het Socialisme in zijn
nieuwste schakeeringen, door Andr. Sternhelm.
De schrijver heeft een klare, doorzichtige
manier van schrijven en betoogen, wij behoe
ven nergens naar zijne bedoeling te raden. Het
boekje is een gemakkelijke gids door den
schijnbaren doolhof van socialistische richtin
gen en stroomingen, welke aan de hand van
dezen leidsman een groepeering blijkt, waarin
de geheele moderne samenleving van het
katholiek-sociaal tot anarchistisch toe hare
spiegeling vindt.
De tocht daar doorheen is zoo weinig ver
moeiend en de op reis geboden kost zoo licht
verteerbaar, dat het een pleizierreisje wordt:
en toch is het een schoolreisje, want het is in
hooge mate leerrijk.
Ieder Nederlander, die zich interesseert voor
het ideaal eene rmaatschappij-ordening, gekoes
terd door honderdduizenden zijner medemen-
schen: het Socialisme in zijn hedendaagsclie
vormen, moet het lezen, al ware het alleen
om de keurige korte zinspreuken en omschrij
vingen van begrippen, die het zelfstandig door
denken over de maatschappelijke verhoudin
gen en vraagstukken (of men het met de gebo
den oplossingen eens is of niet) zeer verge
makkelijken.
Hiervan eenige voorbeelden: „De bestaande
vormen van bezit zijn niet van alle tijden".
Beknopt uitgedrukt is de strijd voor
socialisatie, die de sociale beweging van
na den oorlog kenmerkt, de zucht naar
systematiseeren en planmatig organiseeren
van het arbeidsproces, gepaard aan het ver
langen naar juiste waardeering van de men-
schelijke arbeidskracht". „De oorlog heeft
bezitters en bezitloozen tijdelijk vereend, de
schoone schijn van den godsvrede was echter
spoedig verbroken". „De gedachte het
overbrengen van den grond en de productie
middelen in handen der gemeenschap, deze
zuiver sociale gedachte, leeft zoo sterk in de
zen tijd, dat zij niet licht zal ondergaan in een
nieuwe reeks van eischen en desideratie".
„Het streven naar socialisatie heeft als zooda
nig niets te maken met den eisch van staats
exploitatie der bedrijven,. Bij staatsexploitatie
blijft de staat, de kapitalistische staat eigenaar
van de productie-middelen en deze is, nog meer
dan de particuliere werkgever in staat de in
zijn dienst werkenden aan handen en voeten
te binden". „Voor het eerst in de geschie
denis wordt er naar gestreefd de bezitlooze
klasse, tot nu toe alleen object in het econo
misch proces, een eigen welbewuste taak op
te dragen". „De strijd voor sociale wetge
ving alleen kan geen bevredigende oplossing
van de sociale problemen brengen". „De
arbeider als voortbrenger verkeert in een af
hankelijkheidspositie. In de voortbrenging
wordt hem het zwijgen opgelegd. Bij deze
economische ongelijkheid is industriëele demo
cratie een onontbeerlijke aanvulling van de
politieke democratie. Hierbij komt dat het par
lementaire regeerstelsel geenszins In staat is
tegemoet te komen aan de behoeften van den
nieuwen tijd. Vandaar het streven naar een
economisch parlement naast het bestaande".
„De democratie, welke het kapitalisme tot nu
toe geschapen heeft, is een democratie van
den schijn". „Het opperbevel over de pers
is den kapitalistische!] ondernemers verzekerd,
niet alleen door de subsidies, in den vorm van
advertenties, maar ook door de ontwikkeling
van liet krantenbedrijf tot geweldige kapitalis
tische ondernemingen. Langs dien weg laten
wij, die een onverdragelijke dictatuur teil fel
ste zouden bestrijden, als ze gericht was op
liet onderwijs onzer kinderen een even ver
werpelijke dictatuur toe ten aanzien van de
geestelijke ontwikkeling van den volwassen
burger". „De arbeidersklasse zal, hoewel
politiek eenigermate geschoold, nog de schat
ten van economische kennis moeten vergaren
die haar in staat zullen stellen met vrucht het
verlangde wapen van medezeggingschap te
kunnen hanteeren". „Het bedrijf is thans
geen zuiver kapitalistische aangelegenheid
meer, het is een onderwerp van publiek be
lang geworden". „Onder staatssocialisme
wordt verstaan een politiek, gericht op opliei-
fing van de klassen-tegenstellingen, doch met
behoud van den staat. Het syndicalisme hul
digt een diametraal tegenovergestelde opvat
ting; de aanhangers van deze richting aanvaar
den volkomen de klassestrijdtheorie van Marx.
Zij verbinden haar echter aan de anti-staat
opvattingen en de libertaire opvattingen van
de anarchisten". „De grondgedachte van het
gilde-socialisme (Engelsch) is: controle op de
industrie door de arbeiders (selfgovernment).
Volgens het gilde-socialisme moet iedere
industrie een gilde vormen; deze gilden moeten
alle arbeiders, daarin werkzaam, omvatten,
dus zoowel hoofd- als handarbeiders. De door
voering van het beginsel, dat elke industrie als
het ware een autonoom gebied zal vormen,
brengt tevens mede, dat gebroken wordt met
de oude opvattingen omtrent vakorganisaties:
de beroepsorganisaties moeten worden omge
vormd tot industriegemeenschappen".
„Door economen én door politici werd de
urbeid steeds beschouwd als een abstract be
grip. De aandacht was steeds gevestigd op den
arbeid, niet op den arbeider. De arbeid, niet
de arbeider, was een element in de productie
berekening. Bij de bespreking der Duitsche op
vatting - de beweging der z.g.n. Bauhütten
wordt dit beginsel aangehaald: De maat
schappij kan den arbeider eerst dan plichten
opleggen als zij hem tot een gelijk berechtigd
lid van de arbeidsgemeenschap heeft gemaakt".
Voor bespreking van het citltureele werk
in Rusland wordt in het hoofdstuk: „De Rus
sische revolutie en het Socialisme" o.a. ge
bruik gemaakt van wat de bekende engelsche
publicist Brailsford (de schrijver van: De oor
log van staal en goud", in vertaling bij Thieme
in Zutfen verschenen, en zeer lezenswaard)
schrijft: één ding is bereikt. De Russen
hebben de versperring verbroken die tegen de
opvoeding was gericht. Nabij Petrogad zag
ik een groote kostschool die vroeger slechts
bestemd was voor de kinderen van den adel.
Thans zijn in drie van elke vier kostscholen
kinderen van arbeiders gehuisvest. Zij waren
in hun gedrag en manieren even welopgevoed
als de kinderen wier ouders tot de „intelligen-
tia" behooren, even verzot op studie en even
verlangend het domein van kunsten en weten
schappen te betreden, waarin zij door een uit
muntenden staf van leeraren werden binnenge
leid. Zij leerden zoowel handenarbeid als talen
en hetzij zij later een beroep zullen uitoefenen
of koopman worden, nadat zij de school zul
len hebben verlaten zij zullen beschaafde
mannen en vrouwen zijn, gewend aan logisch
denken en aesthetische genoegens".
De schrijver neemt aan het slot van genoemd
hoofdstuk deze beschouwing over door Maxim
Gorki geschreven in een fransch dagblad in
April 1919, over het opvoedingswerk in Rus
land:* „Het scheppende, khltureele werk van
de russische regeering, die onder de meest
moeilijke omstandigheden en niet dan tegen
den prijs van heroïsche offers haar werk deed,
is een stuk voorwaarts gekomen en heeft een
vorm aangenomen, die tot nu toe onbekend was
in de geschiedenis. Dit is geen overdrijving,
slechts korten tijd geleden was ik een vijand
van de regeering en nog heden ben ik het met
haar werk-methode oneens. Maar ik weet dat
de historici van de toekomst, wanneer zij zul
len onderzoeken hetgeen de russische arbei
dersklasse in den loop van één jaar heeft tot
stand gebracht, niet hunne bewondering zullen
kunnen intoomen voor liet volbrachte schitte
rende werk op het terrein der beschaving".
In een slotbeschouwing, getiteld: „Cultureel
Socialisme" geeft de schrijver eene voor ieder
beschaafd Nederlander wetenswaardige uit
eenzetting van zijn standpunt en verwachting.
Cultureel Socialisme defineert hij als het stre
ven naar psychische omvorming van den
mensch, in dien zin dat zijne sociale gevoelens
tot het uiterste worden aangekweekt. Aldus
opgevat is de cultuurstaat van het socialisme
er niet een die slechts betrekking heeft op de
arbeidersklasse, maar een zaak voor de gehee
le menschheid. Het maatschappelijk probleem
omvat alle leden van onze samenleving. Het
onderwerp in dit boekje op glasheldere wijze
ontvouwd is van belang voor alle richtingen
en partijen van het land waar de oude leider
der christelijk-historische partij (Mr. Dr. A. E.
de Savornin Lohman) zijne verkiezingsbrochu-
re: „De Scheidslijn" ('s Gravenhage 1922, bij
C. Blommendaal) begint met de woorden: „Nie
mand die de toestand, waarin thans geheel de
wereld verkeert, overziet, kan betwijfelen, dat
de christenwereld, of zij het wil of niet voor
eene revolutie komt te staan als nimmer te
voren". v. W.
DAMRUBRIEK.
Alles betreffende deze rubriek te zenden aan
den damredacteur van ons blad, den heer Herm.
de Jongh, Valeriusstraat 64 huis, Amsterdam.
Probleem No. 9 geeft 2 punten in den wed
strijd.
Auteur M. Varenkamp.
Hoewel Wit twee schijven meer heeft, is
winst toch nog niet zeker door den sterken
aanval op zijn langen vleugel. Wit maakt
echter aan alle onzekerheid een einde door een
aardige meerslagcombinatie.
In den volgende stand won Weiss zeer
geestig:
Zwart: 1, 24, 28.
Wit: 26, 35, 39, 45, 50.
Ook hier is ondanks belangrijk materieel
overwicht winst lang niet zeker bij gewoon
spel. Op de volgende, inderdaad zeer onge
wone wijze ontnam de ex-wereldkampioen z'n
tegenstander alle illusie:
Wit Zwart
1. 35-301! 24:35
2. 39-33! 28:33
3. 26-21 1-7 of 6 (gedw)
4. 21-17!! en nu met drie om drie
is de winst behaald, waar
ze met vijf om drie ontsnapt
zou zijn!
De heer C. Pelt. Wervershoof, zond me het
volgende eindspelletje: stand,
Zwart: 4 schijven op 3, 15, 20 en 42
Wit: drie schijven op 13, 19 en 34 en een
dam op 12.
Wit wint door:
1. 12-26! 42-48 de eenige
2. 34-30! 48:25
3. 26-48!! en zwart is opgesloten!
In Rusland was in 1906: slechts één school
op elke veertien plaatsen; 13.8% der jongens
en 3.3% der meisjes ontvingen toen in Rus
land onderwijs; per hoofd der bevolking werd
in dien tijd in Rusland uitgegeven 1/9 van
hetgeen Engeland daarvoor uitgaf! Welk eerlijk
Europeer of Amerikaan die tevens mensch is,
durft terug verlangen naar zulk een peil van
ontwikkeldheid, d.i. wancultnur?
Raphael, de onlangs overleden grootmeester,
won in bovenstaande stelling als volgt:
1. 35-30, 2. 34-30, 3. 27-22, 4. 32:21, 5. 44-40,
6. 40:16! gewonnen.
Alleen de zetten van Wit zijn aangegeven:
Zwart moet steeds gedwongen slaan.
Bespreking der remise.
De Heer Damme voert den laatsten tijd een
zeer heftige campagne tegen de inderdaad dik
wijls onbillijke remise-bepaling. Of men bijv.
3. tegen 1 of 1 tegen 3 dammen heeft een
verschil dus van 4 dammen beide gevallen
geven hetzelfde resultaat: remise. Zelfs zijn er
remisestanden mogelijk van een dam en vier
schijven tegen een dam en één schijf. Hier is
dus een verschil van zes schijven met invloed
op de puntenverdeeling!
Damme nu, stelt voor, een gewone winst-
partij te doen gelden als 3-0. Een remise met
eenig materieel voordeel als 2-1. Echter met
dien verstande dat men, om voor winst (2-1)
in aanmerking te komen, minstens hetzelfde
materiaal moet hebben als zijn tegenstander:
het surplus geeft dan den doorslag. Een dam
met twee schijven, (of met 3, 4 of 5 schij
ven) wint dus niet van twee dammen, gelukt
het echter één der schijven dam te halen, dan
is de remise-avantage (d.i. 2-1 behaald).
Wordt vervolgd.
OBERLAHNSTEIN
is het moderne tafelwater, tot in het kleinste
plaatsje van Nederland verkrijgbaar. Het is
anders dan sodawater of spuitwater, wie het
kent, gebruikt geen ander tafelwater.
MODELMELK
KARNEMELK
YOGHURT
HEEMSTEDE - TELEF. 28055
VAN 9 - 12 EN 2 - 5.30 UUR
