Donderdagavond
OPENING
K. JONGERT
Koudenhorn 27-28 - - Haarlem
Telefoon 1780 - Telefoon 1780
J
ALLEEN
't „POSTHUIJS" Heemstede
Jutting en Van Herwijnen
n
Boekhandel
Teekenbenoodigdheden
Schoolbehoeften
Schrijfbehoeften
St. Nicolaas
St. Nicolaas
ver beneden Winkelprijzen
Emmakade 11, Haarlem
St. Nicolaas
St. Nicolaas
Technische Boekhandel
Tetterodestraat 50 - Haarlem
Kleverparkkwartier) Telef. 1601
filiaal Rund,- Kalfs- en Varkensslagerij
annex fijne Vleeschwaren van
fa. JAN PIETER DAUDEIJ
Tetterodestraat 48
ONTVANGEN BOEKEN.
FfcUx Timmermans: Het Kindëken Jezus in
Viaandeïen. Uitgave van P. N. van Kampen
iüoon .Amsterdam, 4de druk.
De boeken van Felis Timermans behooren
tot de literatuur, die men meermalen herleest
ei» waartoe bijvoorbeeld ook Beet's Camera
Obscura behoort.
De waarde en het aantrekkelijke van Tim-
merman's werk liggen niet zoozeer in de dra
matische of iu de romantische expansie als',
wel in de verrukkelijke schildering van het
tafereel.
Het is geen, kinderwerk om het verhaal.'
van het „Kindeken Jezus" in het Vlaanderen
onzer dagen te transponeeren en dit zoo te,
doen, dat de lezer zich niet eraan stoot. Dat
Timmermans dit bereikt heeft is daardoor te
verklaren, dat hij met zijne levendige en rake
schilderingen van het Vlaamsche volk en van
het Vlaamsche landschap te zeer onze aandacht!
geboeid houdt, om ons nog maar iets van den
grooten afstand tusschen Bethlehem en Vlaan
deren te laten beseffen.
Timmermans schept een sfeer waarin onze
geest gaat toeven, hij doet het zoo meester
lijk dat zijn suggestie lang genoeg haar uit
werking op ons behoudt om ons door de zwak
ke momenten heen te leiden zonder dat wij
iets van die zwakheid bemerken. Het is too-
veren met woorden en wij, lezers, zijn de be-
tooverden, die zoo gaarne nog eens het uit
gelezen boek ter hand nemen om opnieuw
met den dichter de reis door zijn denkbeeldige
wereld te maken.
Timmermans treft met zijn woorden, gelijk
een scherpschutter zijn doel, de typeerende
plekjes van een milieu, waardoor dit gansche
milieu voor onze oogen als in werkelijkheid
opdoemt.
Lees b.v. op bladzijde 32:
„Het gerucht was uit de velden: er brand
de ievers een lamp, en een blauwe grijsheid
groeide uit de lucht en uit den grond.
Een ooievaar wiekte lui naar de oostelijke
verte.
In de gebuurte blaatte een geitje een keer
of twee, en dan was het weer stil.
Er waren nog geen sterren, maar ginder
in de avondgrauwheid kwam ue matte, roode
maan als een groot verwonderd gelaat boven
de donkere bosschen gerezen".
of op bladzijde 39 lezen wij:
„In afwachting zaten de menschen te bid
den, naar schrale kerksieraden te zien, of de
vergane opschriften der blauwe plaveien te
ontcijferen waaronder menschen lagen begra
ven.
Eene deur wierd hevig toegeslagen dat heel
de kapel er van galmde, en achter den altaar
kwam er een misdienaar te voorschijn met roo-
den rok, wit koorhemd en witte kousen aan.
Hij hield' een langen stok vast waaraan een
brandend wieksken, waarmede hij twee lange,
rilde kaarsen aanstak, die in koperen kande
laars op den altaar stonden.
De kleine misdienaar moest zich rekken om
er aan te kunnen, en dan schoof zijn roode
rok omhoog, er waren twee heele scheeve
beenen zichtbaar.
Iemand, van de familieleden schoot achter
zijn zakdoek in een lach. Als er op eiken was
sen stengel een vlammeken bloemde, knielde
de misdienaar met de gauwte en spoedde zich
haastig weg in de sacristij waarvan de deur
terug openviel".
Wanneer Timmermans een naderend onheil
wil inleiden daar heeft hij slechts enkele
woorden noodig om U te stemmen:
„Achter blaatte meewarig het geitje en in
den schoorsteenpijp, heel hoog in de donkerte,
zat de wind laag, eentoonig en zoetjes te flui
ten".
Ziet men niet den landlooper voor zich staan,
wanneer Timmermans schrijft:
„Kruisduit had een echt spekulasieventen-
gezicht. De zon schoot een zilveren punt in
de lek die aan zijn kapneus biggelde, en glom
m het vet van zijn versleten muts".
Voelt men niet de hopenlooze verlatenheid
van menschen, die uitgeput het strand berei
ken en mededemensclien op een visschers-
schuit hopen te treffen, doch dan het volgende
ervaren:
„Jozef hoopte van er iemand te vinden, doch
als 2ij er bij kwamen, en hij geroepen had en
met zijn mispelaar op de holle door pekelwa-
ter afgevretene karkassen had geklopt, bevond
hij dat er geen menschen op waren".
Zoo zoude ik kunnen voortgaan het gansche
boek te citeeren, doch ik zal sluiten met een
laatste voorbeeld, om aan te toonen, welk
plastisch effect Timmermans bereikt met zijn
aanstipping van enkele details:
„De landschappen en de wegen verwissel
den weinig van aangezicht, 't Was steeds een
eentonige verscheidenheid van gulden gene-
verstruiken, verre vlakten heidepurper, ver
rassingen van blonde duinen en overal de don
kerheid der mastebosschen, met soms aan de
laaiheeten weg een armzalig hutteken met
open staldeur, waarin 't beslijkt achterste van
een mager, steertslagend koeitje".
Ik heb menschen gesproken die zichzelf
niet voldoende overtuigd Christen achtten, of
die te veel door de anachronistische zijde van
het werk gehinderd werden om er volop van
te kunnen genieten, doch wat dan te zeggen
van mythologische beschrijvingen?
Mij dunkt men kan over alle bezwaren van
dien aard gemakkelijk heenkomen indien men
als leiddraad neemt, hetgeen Felix Timmer
mans in zdjn opdracht van het boek aan
Maria Viola zegt:
„In de kader en de landschappen van ons
schoon en goed Vlaanderen, heb ik mij het
Goddelijke verhaal van het Kindeken Jezus,
zijne zoete moeder en zijn goeden voedster
vader verbeeld, en met wat letterkunde in
groot genoegen omcierd".
Het in de jaren 1916 en 1917 te Lier geschre
ven boek zal na dezen vierden stellig nog
menig volgenden druk beleven en niet zonder
reden.
HENRI BAKELS.
DAMRUBRIEK.
Alles betreffende deze rubriek te zenden aan
den damredacteur van ons blad, den heer Herm.
de Jongh, Valeriusstraat 64 huis, Amsterdam.
In onderstaande stelling speelde de redacteur
met Zwart.
is Wit, hoewel hij met overmacht het het cen
trum beheerscht, totaal verloren!
Wit heeit drie zetten 36-31 (A), 37-31 (B)
en 44-40, wat in de partij gespeeld werd.
A.
2. 36-31, 16-21 enz. gewonnen.
B.
2. 37-31, 18-23.
3. 28:8, 17:46 enz. gewonnen.
In de partij geschiedde:
2. 44-40 35:44
3. 39:50 18-23
4 28:8 17:48
5. 8:17 11:24 en van Wit is niet
veel meer over!
In den diagramstand is het beste door 29-23,
33:24 en 28-23, ten koste van een schijf de om
singeling te verbreken. Ook dan echter zou
Wit de partij vrij zeker verloren hebben.
Stand in cijfers:
Zwart: 2, 3, 6, 7, 8, 9, 11, 13, 17, 18, 25,
30, 35,
Wit: 22, 27, 28, 29, 32, 33, 36, 37, 38, 39, 41,
43, 44.
Zwart aan zet, speelde 1. 8-12 en nu
Stand in cijfers:
Zwart: 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 16
18, 19, 20, 23, 29.
Wit: 22, 25, 28, 32, 35, 36, 37, 38, 40, 43, 44,
45, 46, 47, 48, 49.
In dezen leerzamen stand weLke zeer wel
het resultaat eener Hollandsche opening kan
zijn, heeft Zwart als laatsten zet 12-18 ge
speeld. Vermoedelijk was zijn bedoeling na den
uitruil (W. 37:31, Z. 18-27, W. 31-22) met 7-12,
11-17, 16:7 enz. te vervolgen, om zoodoende
zijn korten vleugel te versterken.
Het kwam echter zoo ver niet, want na den
tekstzet:
1. 12-18, maakte Wit door
2. 48-42 18:27
3. 32:21 23:41
4. 46:37 16:27
5. 38-32 27:38
6. 42:4! een einde aan de partij.
Uit de Damwereld.
In den wedstrijd om den meestertitel van
den N. D. B. won de Hagenaar I. Minkowski,
den titel met groote meerderheid. Hij behaalde
13 van de 14 punten.
De stand van den wedstrijd om het Kampi
oenschap van Nederland, welke momenteel te
Amsterdam gehouden wordt, is na de tweede
ronde:
A. K. W. Damme en I. Minkowski, 3. M. Noo-
me en J. H. Vos, 2. Herm. de Jongh, 1*. C. J.
Lochtenberg, 1*. I. J. de Jong, 0. A. Visser 0**.
hangpartij.
MUZIEK EN ZANG.
Kamermuziek-avond Hans de Bock.
De bovenzaal van het Stadsconcertgebouw
te Haarlem was Zaterdagavond geheel bezet
met een publiek waaronder een groot aantal
artisten. De jonge toonkunstenaar Hans de
Bock uit Heemstede droeg dien avond eigen
composities voor op het klavier; door hem
gecomponeerde liederen werden door den heer
Jac. van Kempen gezongen, een door hem ge
componeerd strijkkwartet werd gespeeld door
het Haagsche Strijkkwartet: Sam Swaap, Adolf
Poth, Jean Devert en Ch. van Isterdael.
Van de klavierstukken trof ons het meest
een reeks „Elegieën", waarin een stemming
van deernis om den nood van het Russische
volk gegeven wordt, en een krachtigen be
weeglijken „Boerendans".
Het Strijkkwartet, meer melodisch dan de
andere composities, (wellicht van ouderen da
tum dan De Bock's andere muziek?) werd door
de Haagsche strijkers met geestdrift en toewij
ding gespeeld, zoodat het na de pauze herhaald
werd. Onder de liederen waren er, pakkend
door den zuiveren eenvoud, wars van alle
versiering, in een vooropgezetteeen
tonigheid, die ons daardoor van verre eenigs-
zins aan het Gregoriaansch der Roomsche
Kerkmuziek herinnerde. De moeilijke taak, zul
ke liederen, zonder effectjes, zonder eigenlijke
melodie, voor te dragen werd door den heer
J'ac. van Kempen op verdienstelijke wijze ver
vuld. Het publiek was dan ook opgetogen en
dankte den toondichter en zijn vertolkers her
haaldelijk met geestdriftig handgeklap.
De heer De Bock geeft in het programma
een korte aanduiding van wat moderne muziek
is. Zij wil (zie Debussy) zich bevrijden van
de Romantiek. Zij verwerpt het traditioneele
effect, (als van Liszt b.v.), in rhetoriek ontaar
dend. Zij wil niets van de „zoetvloeiende" me
lodie a la Mendelsohn weten, noch van gang
bare oplossingen in den trant van Haydn. De
Romantische muziek benaderde met haar melo
dieën het zinelijk waarneembare (zie o.a. Schu
bert en Schutnan), werd tot een soort realisme.
De modernen voeren echter de muziek terug
naar het algemeen©, naar de Idee aldus de
Bock's uiteenzetting.
In hoeverre de componist zelf nu reeds deze
denkbeelden verwerkelijkt heeft? Hij zal zelf
de eerste zijn om te erkennen, dat hü daarin
nog slechts ten deele is geslaagd. Wie vraagt
echter thans reeds naar het volkomene? Hier
is een jonge begaafde man aan het woord, met
een streng programma van eischen aan zichzel-
ven en een wil en een talent om zijn denk
beelden te verwerkelijken. Vol blijdschap be
groeten wij dezen jongen, geestdriftigen kuns
tenaar. Wij wenschen De Bock geluk met zijn
gaven en zijn geestdrift, en hopen van harte,
dat hij de thans bij zoo velen verwekte ver
wachtingen zal vervullen.
S.—v. Z.
VAN HIER EN DAAR.
Victoria-Water Oberlanhnstein.
Door de Victoriabron wordt voor het iaar
1923 een kleine kalender verspreid, die zoo
ver de voorraad strekt op aanvraag wordt
toegezonden.
Steeds meer winkels In het Kleverpark
Door den voortdurenden aanbouw in het Kle-
verparkkwartier zien we telkens ook meer
perceelen betrekken voor winkelbedrijf.
In het perceel Tetterodestraat 50 heeft zich
gevestigd de Technische Boekhandel van de
fa. Jutting Herwijnen. Deze zaak die in
wendig zeer smaakvol is ingericht zal volgens
onze meening wel m een reeds lang gevoelde
behoefte voorzien.
Dat deze boekhandel zichi uitsluitend be
weegt op Technisch gebied, moeten we wel
toeschrijven aan de in dat stadsgedeelte ge
bouwde Middelbare Technische- en Ambacht
school.
De leerlingen aan die inrichtingen kunnen
dus al zeer dicht in deze omgeving voor hunne
vakboeken terecht.
Wij maakten reeds kennis met een ruimen
voorraad werken in de nieuwste uitgaven op
dit gebied.
BOTERLETTERS 11.50 per 5
N.V.=DE ZEEUW
SJOELBAKKEN
Over de Kathedraal.
Geheel naar de eischen des tijd ingericht
