Da n se n
TWEEDE BLAD
M0N0P0LE BAR
„Bloemendaalsch Weekblad"
Zaterdag 2 December '22.
Fragmenten.
Plaatselijk Nieuws.
Stationsplein - Zandvoort
Zaterdag - Zondag - Donderdag
Aanvang 8 uur
Zondag 3-6.30 uur
Gezellig Bitteruur - The-Dancing
No. 48.
ONZE MISDADIGE BROEDERS.
(Slot).
Hiervolgt het slot van het fragment, dat wij
ons hebben veroorloofd over te nemen ter
kennismaking van het belangrijke boek Het
zieleleven van den misdadiger door J. N. F.
Kohlbrugge (uitg J. B. Wolbers, Groningen,den
Haag 1922.)
„Enkele betrekkingen zijn er voorai, die op
bijzonder eigenaardige wijze, zonder dat de
strafrechter in deze iets doen kan, telkens de
moraliteit overtreden. Ik denk daarbij aan de
fancy-rekeningen van notarissen, vooral bij
erfenisregeling, die in den grond der zaak niets
anders zijn dan diefstal, daar zij in geenerlei
verhouding staan tot het gepresteerde werk
en tevens machtsmisbruik zijn, daar de wetge
ver ons dwingt van hunne diensten gebruik
te maken. Ik denk verder aan de pleitbezor
gers. Men zegt wel, dat zij met den rechter
samenwerken om de waarheid te zoeken, ter
wijl toch een ieder weet, dat de pleitbezorger
in de eerste plaats, ook daar, waar hij volko
men van de schuld overtuigd is, zijn cliënt
tracht vrij te pleiten of toch ten deele vrij te
pleiten. Zulke praktijken versterken zoo zeeï
de opvatting, dat men groote dieven laat loo-
peir, dat het verschil tusschen een eerlijk man
en een dief slechts op verschil in slimheid be
rust.
Hoeveel oneerlijkheid groepeert zich niet om
eene nalatenschap, regeling eener erfenis, waar
uit de massa zoo licht iets weg te nemen valt,
waar het zoo gemakkelijk is extra hooge re
keningen te schrijven, daar op kleinigheden
minder gelet wordt?
Even crimineel, helaas, even onstrafbaar is
de criticus, die oordeelt zonder goed gelezen
te hebben, of gevolg gevende aan sympathie-
en of antipathieën, of al naar men zijn han
den vulde, en zoo reputaties maakt of breekt.
Niet minder crimineel zijn de nieuwsbla
den, die door hun beschrijvingen van misda
den tot het volvoeren van zulke handelingen
prikkelen, of door de beschrijving van schei
dingsprocessen de moraliteit in het gezin
ondermijnen, die door het opnemen van be-
driegelijke advertentiën van geldleeners en
anderen er toe bijdragen dat bedrog gepleegd
wordt, die door advertentiën den kindermoord
bevorderen, weer door anderen de kwakzal
verij, of die haat zaaien tegen menschen en
volkeren. De schrijvers en weergevers van
comediestukken, die, door de details weer te
geven uit abnormale, ziekelijke, onzedelijke
gezinnen, moreele ziekten verspreiden. Waren
ze infectiehaarden voor besmettelijke ziekten,
men zou hen krachtig bestrijden, maar daar
ze slechts de ziel vergiftigen, zoo laat men
hen begaan.
Hetzelfde geldt natuurlijk van boeken en
kinema's, die de moraliteit ondermijnen.
Hoe immoreel is niet de boer, die eeuwig
klaagt, die zoo gaarne liegt, die om zijn winst
te verbergen, zich arm voordoet? Men moet
hem tot eerlijkheid dwingen, door zijn produc
ten als kaas en boter te controleeren, van
merken te voorzien. De boer, die sedert 1914
meer dan ooit en haast zonder uitzondering
crimineel genoemd mag worden.
Wij allen hebben mede schuld aan de mis
daden om ons heen. Ouders door zich niet
genoeg moeite te geven bij de opvoeding, we
gens gemakzucht, dus uit egoïsme, terwijl op
voeding groote opoffering eischt; wij allen
door ons hoogmoedig boven den beginnenden
misdadiger te verheffen en hem terug te stoo-
ten. In plaats daarvan moesten wij, lettende
op eigen fouten en verkeerde neigingen, mede
lijden met hem hebben en hem trachten op
te heffen. Wie ernstig op hem en tevens op
eigen levensloop let, zal wel tot de erkente
nis komen, dat het meer een gelukkig toeval
dan hoogere wilskracht was, die hem voor
criminaliteit bewaarde. Het was deze overtui
ging, die den puritein John Bedford deed zeg
gen, zoo hij iemand naar het schavot zag
leiden: „Daar zou zonder Gods genade John
Bedford gaan". Wie dat inzag beziet den
misdadiger met het oog, waarmede men de
fouten in eigen kinderen waarneemt. Alleen
uit zelfkennis wordt naastenliefde geboren.
Elke handeling, die wij begaan in strijd met
onze overtuiging, om hierdoor te voldoen aan
ons verlangen naar geld, luxe, weelde, gemak
zucht, is eene crimineele handeling, die ons
verzwagert met den dief of bedrieger.
Velen scheidt slechts hun geld van de mis
daad. Zijn zoo velen niet alleen daarom eer
lijk, omdat zij de verleiding niet gekend heij-
ben, omdat zij veel bezitten en dus nimmer
nood gekend hebben, omdat men bij rijken
veel door de vingers ziet, omdat de dronken
rijke jongen direct iemand heeft, die hem
gaarne naar huis bregt, omdat hij zijn balda
digheid met geld kan bedekken, wat zelfs de
strafrechter hem vergemakkelijkt? Wie de
wereld der rijken kent, weet hoeveel ver
worpenheid onder hen is, maar in meer ver
fijnde vormen, waardoor men het minder ziet,
terwijl de mindere man door ruwheid zien
zelf verraadt.
De slecht of zwak opgevoeden, die licha
melijk of geestelijk gedegenereerden onder de
armen zijn candidaten voor de misdaad, voor
bedelarij en vagebondage, terwijl ze onder de
rijken met liefde en zorg omringd worden,
men bewaart hen voor wrijving met de maat
schappij. Toch neigen ze evenzeer tot onzede
lijke handelingen en dronkenschap, maar
veelal beschermt hen het geld, met geld be
dekt men het gebeurde.
Toch is de rijke nog dikwijls de verleider
der mingegocden en armen en bevestigt het
oordeel van den misdadiger, dat eerlijk zijn
eigenlijk niets anders is dan geld hebben,
waarmede de jonge officier of student de fou
ten der wilde jaren weet te bedekken. Jn
plaats van dit te erkennen, stellen zij zich
evenwel aan alsof zij de zedelijkheid in pacht
hebben en den misdadiger mogen verachten,
die, omdat hij geien geld heeft, ook geen
vrienden heeft, die hem aan goede betrekkin
gen helpen, 't Is gemakkelijk uit de handen
der misdaad te blijven, zoo het verkrijgen van
baantjes een geboorterecht is, zoo het sluiten
van rijke huwelijken hun hetzelfde leven van
niets doen vergunt, dat de misdadiger begeert.
Zoo de staat voor degenen, die het betalen
kunnen, scholen en hoogescholen sticht, die bij
een beetje vlijt een toekomst garandeeren, een
toekomst opgebouwd uit de belastingpennin
gen van allen. Is de man, die slechts van het
rijke huwelijk bestaat, of van de begeerte,
die zijne vrouw bij zijn chef opwekt, iets
anders dan de zoo verachte souteneur? Ste
len rijke dames in de magazijnen, zoo neemt
men haar bij het verlaten van den winkel
slechts het gestolene af om geen klant te ver
liezen, steelt daar een arme vrouw, zoo gaat
zij in de gevangenis en eenmaal daar geweest,
gaat zij allicht, naar wij later zien zullen, ook
verder den weg der misdaad op.
Voor al deze toestanden heeft de misdadiger
een scherp oog, gescherpt om de verachting,
die men hem toont, met gelijke munt te kun
nen vergelden, gescherpt om er zijn levens-
philosophie uit op te kunnen bouwen. Hij is
naar zijn meening niet slechter dan de ande
ren, maar dezen verbergen zich achter stand,
gebruik, fatsoen en daar de misdadiger deze
gering acht, zoo wreekt die huichelachtige
maatschappij zich op hem. Daarom haat hij
haar en bestrijdt haar, hü koestert in zijn bin
nenste het gevoel van een man, die voor
achteruitzetting verbitterd werd. Die huichel
achtige maatschappij, die zich daarbij nog de
christelijke noemt en toch den misdadiger met
verachting van zich stoot, hem óf tot den hon
gerdood óf tot herhaling der misdaad drijft,
inplaats van hem liefdevol te leiden. Heeft hij
niet gelijk, zoo hij beweert dat de man met
een goeden naam en eervolle betrekking, die
den misdadiger als een wild dier schuwt, als
een besmette ontwijkt, veracht, bespot, hem
liefst met de zwaarste straffen zou geplaagd
zien of liever nog vernietigd, niet hooger staat
dan de misdadiger zelf?"
BLOEMENDAAL.
Voor een weinig talrijk publiek sprak Maan
dagavond in de bovenzaal van Hotel „Vree
burg" alhier, mevr. J. Westerman, uit den
Haag, lid van dé 2e Kamer der Staten Gene
raal over het onderwerp: „Op, tegen de ver
slechtering van ons onderwijs". Met cijfers
toonde spreekster aan, dat de voorgestelde
wet tot bezuiniging op onderwijsgebied, bij
eventueele aanneming, een ramp voor het Ne-
derlandsche volk werd. Spr. zou zich in de
Kamer met alle kracht verzetten tegen het
afbreken van een wet, welke eens in goede
lijn werd opgebouwd. Ook hoopte spr. dat
iedere meerderjarige zich door middel van het
teekenen op één der lijsten zou verzetten te
gen dezen aanslag op het onderwijs.
Een lid van het plaatselijk comité van actie,
dankte mevr. Westerman voor hare heldere
uiteenzetting.
Dinsdagmiddag met den trein van 1.50 ar
riveert hier Sint Nicolaas om een bezoek te
brengen aan de verschillende scholen. Onnoo-
dig te zeggen, dat dit een waar feest voor
onze kleinen zal zijn.
Wat de Tinholt-school betreft vernemen wij
dat alleen ouders en genoodigden kunnen wor
den toegelaten tot de school.
Naar wij vernemen zal er Zaterdagmiddag
in Hotel Velserend een kinderfeest gegeven
worden ter gelegenheid van het a.s. Sint Ni-
colaasfeest, hetwelk uitgaat van de afdeeling
der S. D. A. P. SantpoortBloemendaal.
OVERVEEN.
Door den architect A. J. Prinsenberg, alhier,
is aan de heeren Bakker en Brevoord opge
dragen het bouwen van 6 heerenhuizen aan de
Hyacintenlaan alhier, voor de som van f41.320.
Deze huizen komen te staan in de onmiddel
lijke nabijheid van het in aanbouw zijnde R.K.
Lyceum, dat, zooals bekend is, dor denzelfden
architect gebouwd wordt.
In de afgeloopen week is tegen een tiental
bestuurders van motorrijwielen en automobie
len proces-verbaal opgemaakt wegens over
treding der maximum-snelheid. Er werd ge
reden met een snelheid van 25 tot 45 K.M.
SANTPOORT.
De stallen van Hotel „De Weyman". —1
Reeds vaak is er van verschillende zijde ge
klaagd over den onhoudbaren toestand, waar
in bovengenoemde gebouwen1 zich sedert den
brand van ca. 1 jaar geleden, bevinden.
Deze klachten bleven echter zonder eenig ge
volg, hoe gegrond zij ook waren, daar de per-
ceelen gevaar opleverden voor de publieke
veiligheid, afgezien nog van 't feit dat zij ons
dlorp wat door vele vreemdelingen bezocht
wordt, op danige wijze ontsierden.
Een dezer dagen echter verscheen een tim
merman om de allernoodzakelijkste herstel
lingen te doen, zooals dichtspijkeren van een
gat in den wand, 't wegnemen van binten
en sparren.
Nu gebeurde het voor ons absoluut onver
klaarbare, namelijk de timmerman werd aan
gezegd zijn arbeid te staken en tevens ver-
baliseerd.
Tot op heden is het naar ons dunkt nog
nimmer voorgekomen dat iemand wegens het
voldoen aan een wettelijke verplichting ver-
baliseerd werd. We zien dan ook met belang
stelling dit proces te gemoet.
Wellicht is deze openbaarmaking van den
toestand een spoorslag om in te grijpen.
Onder voorzitterschap van den heer J. Nijs
sen had Dinsdagavond in „Zomerlust" een
vergadering plaats van de R.K. Kiesvereeni-
ging afd. Santpoort (dorp). Als afgevaardigden
naar de Provinciale-Kieskring werden benoemd
de heeren F. Wesselman en J. Nijssen en als
plaatsvervangers de heeren C. Maarschalk en
J. Duin. Tot candidaten voor het bestuur van
genoemden kring werden gekozen, de heeren
J. Nijssen, J. Zuurbier, J. Handgraaf en J.
Bisschop. Door den heer J. Duin werd bij de
rondvraag voorgesteld om in 't vervolg de
vergaderingen aantrekkelijker te maken door
middel van de opvoering van eenige tooneel-
stukjes door de plaatselijke R. K. Tooneelver-
eeniging, waaraan de voorz. zijn medewer
king wilde verleenen. De heer Korsdam be
sprak de nadeelige gevolgen van den Zomer
tijd, ten opzichte van den landbouw. Spr.
vroeg, dit onderwerp in de locale kiesver-
eeniging te behandelen, waarna werd beslo
ten, dit verzoek aan de volgende agenda te
zullen! toevoegen.
Naar wij vernemen, zullen de bewoners van
het Duinlustpark waarschijnlijk binnenkort in
het genot gesteld worden van een betere ver
binding met Bloemendaal, Overveen en Haar-
a lem.
Dank zij het initiatief onzer buurtvereeniging
hoopt men namelijk in de tweede helft van
December te beschikken over een autobus
dienst, die voorloopig ieder uur zal vertrek
ken van station Santpoort om en door het
Duinlustpark en langs den Brederodeweg naar
Bloemendaal, om vandaar den straatweg te
volgen naar Overveen. Het ligt in de bedoe
ling van den ondernemer, overstapbiljetten af
te geven op de Kleverlaantram, waardoor men
van hier op gemakkelijke wijze en tegen een
matig tarief tot in het centrum van Haarlem
vice versa, kan rijden, terwijl het maken van
extra ritten ten! behoeve van schoolkinderen
tegen' verlaagd tarief in ernstige overweging
is.
Wij twijfelen niet of de ondernemer zal het
succes, dat wij hem toewenschen, bereiken.
VAN HIER EN DAAR.
Haarlemsche Orkest Vereenlglng.
Door de leden van het Orkest der Haarlem
sche Orkest Vereenigiing is aan den heer A.
Koolhoven, als voorzitter dier vereeniging, bij
gelegenheid van diens verjaardag een groot
zilveren medaille aangeboden als blijk van
waardeering voor het vele dat deze voor het
instandhouden voor het Orkest gedaan heeft en
nog doet.
Voor Zondagmiddag a.s- bevat het program
ma voor het Volksconcert zeer interessante
nummers o.a. een' zeer eigenaardige compo
sitie van Nico Gerharz, alsmede een concert
voor violoncel met Cor de Wilde en een Viool
concert met Willem Knikker als solisten.
Electrische Stofzuiger. De alleen ver
tegenwoordiging van een geheel nieuwe ma
chine is opgedragen aan den heer A. Kruüff,
Kruisweg 13.
Het is de Amerikaansche electrische stof-
zuigmachine „Cleveland". Met deze machine
zuigt men met weinig eleotrischen stroom de
stof uit kleedën, gordijnen, enz. Het reinigt
verder het 'geheele meubilair. Het apparaat is
zoo gemaakt dat het zonder gevaar overal
kan worden aangepakt. Niet alleen' kan men
deze op het terrein van hygiëne, zeer nuttige
machine koopen, maar men kan haar ook hu
ren. waartoe het apparaat per auto wordt ge
bracht en gehaald. De prijs is uiterst goed
koop, zooals uit de advertentie blijkt.
Velen zullen zeer zeker een proef nemen
met dit nieuwe systeem.
Nog een nieuwe VleeschhouweriJ In de Tet
terodestraat No. 48. De heer K. Jongert,
(fa. J. P. Daudeij) heeft van zijn reeds jaren
gevestigde zaak aan de Krocht een filiaal ge
opend in de Tetterodestraat.
Vertrek laatste Auto-Bus van Zandvoort 12.50
De zaak die Donderdag j.l. is geopend, ziet
er keurig verzorgd uit. Een groote voorraad
van prima worst en vleeschwaren is ook daar
voorhanden. Om een indruk te krijgen dat de
eigenaar met zijn tijd weet mede te gaan, ga
men maar eens een kijkje nemen, voor de rijk
voorziene winkelétalage.
ONTVANGEN BOEKEN.
Menschenwegen. Uit de aanteekeningen van
een vagebond door Waldemar Bonsels. Uit
het Duitsch vertaald door Johanna Groneman.
(Uitgave „Patria", Amersfoort).
Waldeman Bonsels, door zijn „Biene Maja"
en „Indienfahrt" reeds ook ten onzent alge
meen bekend, behoort tot de schrijvers, van
wier werk een weldadigen invlped uitgaat.
Naar algemeen gevoelen is Bonsels echter op
den verkeerden weg gekomen, nu hij aan zijnj
vertellingen een al te zwaarwichtig karakter
geeft. Hierdoor derft zijn laatste arbeid de aan
trekkelijkheid van het jonge en' frissche, dat
zijn eerste pennevruchten. sierde. Toch blijft
er ook in Menschenwegen genoeg over om
dit boek onder de aanbevelenswaardige lec
tuur te rangschikken. Men neme, vooraf ge
waarschuwd, de wel eens wat bombastische
„diepzinnigheid" dan maar niet al te ernstig
op.
Twee vrouwen, roman doorCamlIle Lernon-
nier, vertaald door Hélène Swarth (uitg. J. M.
Meulenhoff, Amsterdam 1922.)
Een boek, waarvan onze dichteres Hélène
Swarth de vertaling op zich neemt, moet wel
de moeite waard zijn. Inderdaad vormt dit
gruwelijk relaas van in eigen strikken verwar
de liefde boeiende lectuur; de Waalsche ro
mancier weet de botsingen1 in het menschen-
hart en tusschen menschenlevens aanschouwe
lijk te maken als onvermijdelijke natuurnood-
wendigheden, die alleen de sterke ziel en het
diepe inzicht ongebroken leert aanvaarden.
Op den Drempel vol Geheimen, roman door
Anna van GoghKaulbach. Twee deelen.
(Amsterdam Em. Querido 1922).
,,'t Is alles zoo vreemdzoo moeilijk",
zei ze stil. „Ik begrijp 't nog niet
Groot kinderleed brengt het half-bewust gade
slaan van de liefdesverhoudingen tusschen
volwassenen, vooral als die volwassenen de
ouders zijn. Hier is het de moeder van Cor,
die hertrouwt met een minziek man, en daar
na een nieuw kindje krijgt. Als Cor tot jong
meisje opgroeit, bemerkt zij ongeoorloofde be
trekkingen zoowel van moeder's zijde als van
den kant van haar stiefvader. Zij heeft geen
gelegenheid haar smart jegens iemand te uiten
en in haar tobberijen bij niemand opheldering
te vragen. Haar goedbedoeld meelijden en
haar goedbedoelde hulp berokkenen haar niets
anders dan vermeerdering van leed.
Ten slotte is hetzelfmoord? Neen, ge
lukkig loopt alles goed af! Geen zelfmoord,
maar tenslotte is het Theo, haar jonge vriend,
bij wien ze troost en verlossing vindt.
Het boek is goed geschreven, al dunkt ons
de zielkundige grondslag niet overal even
sterk. C.
Suze la ChapetleRoobol. Moeder en Dochter
2 dln. van Holkema Warendorf, A'dam.
Mevr. la ChapelleRoobol geeft ons in bo
venstaand boek een aandoenlijk verhaal van
een meisje uit een arbeidersgezin, dat ver
leid wordt door een wissellooper, die, na zijn
patroon te hebben opgelicht, met de Noorder
zon vertrekt en zijn meisje Juul achterlaat met
haar leed en een aanstaand moederschap. De
liefde van haar moeder jegens haar is echter
te groot, dan dat deze haar zou verstooten en
zoodoende blijft zij bij haar moeder wonen', en
wordt hier haar kindje geboren.
Zorgvuldig waakt zij er voor haar kind An
nie geheeten haar vader te noemen; de wreed
heid van haar speelmakkertjes verwijt het
kleine kind echter, dat het „geen vader heeft".
Op een leeftijd gekomen, wilde haar moeder
haar niet naar het atelier doen, en komt zij
zoodoende in een dienst in den Haag.
De verleiding geen weerstand kunnende bie
den, gaat zij 't slechte pad op; de aard van
den vader kan zich in 't kind niet verloo
chenen. Hoewel zij haar leven liever voor
haar moeder wil verbergen, komt deze toch
eindelijk te weten, dat zij door een ouden heer
op een kamer is gezet. Dit bericht kostte Je
moeder het leven.
Hoewel de pgrjppen weinig belangwek
kend zijn, is het 'geheel eenvoudig, zonder op
smuk verhaald, en zal door ieder met graag
te worden gelezen.
