EPKES
9a
FEHDEL
U dwaalt
Van tier Boon ffeitlolt
Prima Belgische Anthraciet
a
Wariofisstr. 2, Haarlem, Tel. 10387
J'LOTTGISING
HUWING
■Water
al
Stalling
N. VAN BAKEL
tegen concurreerende prijzen
WIJNHANDEL
Brandstoffenhandel van
DE EENIGE ITAL.
W, IJSSELMUIDEN
JRAAF
89
It SCHOENEN
n. - KI. Houtstraat 10
utstraat 10, HAARLEM
- OPGERICHT 1898
KRUL Jr.
prima
et, eier-
r.brech-
:okes 5?
istein,
Brieven van een winkelier
in ruste.
Reizen en trekken.
Muziek.
'Iein35
Haarlem
ElectroTechnisch Bureau
Lood- en Zinkwerkersbedrijf
Ventilatoren in alle prijzen
Electr. Haarden, Strijkijzers
Schemerlampen
Ruime
gelegenheid
haarlem
Zomerkade 57 - Tel. 11516
Neem eens proef met mijn
12/25 Anthraciet, zeer ge
schikt voor kleine kachels
en vulhaarden
2
O
O
IN NEDERLAND
H
tn
po
STOOMER'J-VERVERU,
ORTHOPAEDIE
Concur reerend Adres
voor alle soort Ortho
paedisch schoenwerk
speciale inrichting voor
schoenen naar maat
FRANKENSTR. 13
HAARLEM -- IEL. 13534
■I
sd naar
mer Lyceum
OONNUMMER
LR. V. WANDEL-
men toch niet op
vandeltochten te
orens voorzien te
hoog, laag, Bruin en Zwart
:n No. 10, wil men
e MONTA N.R.V. te
ren mindere soort in
dt aangeboden
ibevelend
>N 2896
(LOEMENDAAL
Telefoon 22012
lllllllllllllllllllllllllllllllll
ERENDE PRIJZEN
uik bijzonder aanbe-
lefflesschen, inhouds-
cent.
j
et]
«oen
stoel's iiioniRfiBUREAU, BioGHiGndaaisciie weg ui, Bioemendaai
zonden op de „Exposition Internatio
nale" te Parijs.
En ook juist mi overweegt de regeering,
d.w.z. adviseert men uit de leidende krin
gen van het nijverheids-onderwijs, dit in
stituut maar zonder meer op te heffen.
Want hoewel de plannen nog niet geheel
bekend zijn, mogen wij toch aannemen
dat men weer dezelfde voornemens koes
tert van eenige jaren geleden, toen n.l.
door den heer H. J. de Groot, den inspec
teur-generaal van het Nijverheidsonder
wijs, werd voorgesteld de afdeeling bouw
kunde van de sinds vele jaren bestaande
Kunstnijverheidsschool op te heffen en
de leerlingen onder te brengen in de ter
zelfder plaatse sinds 1919 gevestigde
Middelbare Technische School.
Met recht is daartegen van vele be
voegde zijden geprotesteerd. De Minis
ter van O., K. en W„ de heer de Visser,
kwam naar Haarlem om zich persoonlijk
van de eventueele gegrondheid dier Be
zwaren te overtuigen en besliste dat de
school mocht doorwerken en de gelegen
heid zou krijgen haar gezond studie- en
arbeidsbeginsel te verwerkelijken en ver
volmaken.
Blijkbaar was onze eerste minister van
Onderwijs met de vele eensluidende des
kundige verklaringen van meening, dat
dan een inrichting voor modern onderwijs
in de bouw- en toegepaste kunsten, de
bouwkunst, die. in alle belangrijke cul
tuurperioden der geschiedenis als de
moederkunst van alle andere kunsten
werd erkend, het hart van de zaak is en
daar niet zonder meer kan worden gemist.
Nu zullen velen zich afvragen of het
dan zoo onmogelijk is, dat de bouwkundi
ge afdeelingen van beide bovengenoemde
scholen in de Middelbare Technische
school gecombineerd worden, vooral als
deze samenvoeging gaat terwille van de
versobering onzer staatsdiensten.
Het beste en meest logische antwoord
hierop zou misschien te geven zijn door
het stellen van een andere vraag, n.l. deze:
of het mogelijk zou zijn ter wille van be
zuinigingspogingen de theologische en
juridische afdeelingen van verschillende
Hoogescholen tot één faculteit te ver
eenigen.
Middelbaar Technisch onderwijs
kweekt dit is ten minste de bedoeling
ervan een categorie van bekwame
technici, naast de groep van academisch
ge vormden.
Het onderwijs draagt dus uitsluitend
zorg voor de technische vorming van den
aanstaanden bouwkundige, die juist daar
door nog geen bouwkunstenaar is.
Want noemenswaardige eischen van
aesthetischen aard worden bij het Middel
baar Technisch onderwijs niet gesteld,
hetgeen ook niet goed mogelijk is, omdat
dit de studeerende jongelui bij hun oplei
ding teveel in de eenmaal gekozen rich
ting zou belemmeren.
liet volledige, d.w.z. het technisch
aesthetische bouwen is echter een kunst
vak, dat men niet door het verzameien
van een groote dosis kennis kan aanlee-
ren, doch waarvoor men als 't ware ge
boren moet zijn; m.a.w. om zich als bouw
meester te bekwamen, dient men van na
ture talent voor dit kunstvak te bezitten.
En juist op de ontwikkeling van het door
den leerling meegebrachte talent, heeft
het onderwijs aan de School voor Bouw
kunde zich gebaseerd.
Het prospectus noemt dit zeer juist
„zelfontwikkeling onder leiding" en het
is volkomen begrijpelijk dat deze metho
de, die er op gericht is den aanleg van den
leerling voor het gekozen vak te verster
ken en dezen zoodanig te leiden, dat aller
eerst zijn eigen kracht zoo gunstig mo
gelijk medewerkt, hemelsbreed verschilt
van het meer schoolsche onderricht eener
Midd. Techn. School.
De School voor Bouwkunde, Versieren
de Kunsten en Kunstambachten is feite
lijk geen school in de gewone beteekenis,
doch veel meer een vrije arbeidsgelegen
heid voor jonge talentvolle inenschen, die
niet op eenigerlei wijze door hun leeraren
„beschoolmeesterd" worden, doch in dezen
hun oudere vrienden vinden, die wat heb
ben mede te deelen van hun rijpe prak
tische ervaring en veelzijdig ontwikkeld
aesthetisch inzicht.
Dat dit geen jjdele phrasen zijn bewij
zen de resultaten van het onderwijs en
het feit, dat vele oud-leerlingen als assis
tent of zelfstandig architect of sierkun
stenaar werkzaam zijn.
Vandaar dat het moment om deze
bloeiende inrichting voor Modern Kunst
onderwijs op te heffen al zeer ongunstig
is uitgezocht. Ik aarzel niet een dergelijk
voornemen kortzichtig te noemen en m.i.
is het de plicht van alle werkelijk be
schaafden in den lande daartegen te pro
test eeren.
Want men bedenke het wel: met een
eventueel verdwijnen der school voor
Bouwkunde enz. is een bouwkunstbelang
gemoeid, waartegenover het onmogelijk
is onverschillig te blijven.
Dat dient een ieder, die het wel meent
met onze cultureele ontwikkeling te he
seffen.
Het inderhaast gevormde „comité tot
behoud", bestaande uit de keeren Jhr. A.
W. G. van Riemsdijk, Prof. Dr. P. H.
van Moerkerken', Mr. P. Tjeenk Willink,
Ir. J. B. van Loghem, H. G. Cannegieter,
G. D. Gratama en A. van der Boom, heeft
dan ook een actie ontketend tegen zooveel
kortzichtigheid en besloten tot het zenden
van een collectief protest aan den minis
ter van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen.
Het request, voorzien van een vijfhon
derd handteekeningen, verzameld door
een oproep in de plaatselijke en groote
dagbladen (de welwillende medewerking-
der pers worde hier dankbaar erkend),
vermeldt de namen van autoriteiten, kun
stenaars van de meest uiteenloopende
richtingen, professoren, doktoren, advo
caten, ingenieurs, belangstellende leeken
van iedere richting en maatschappelijke
positie.
Verheugend en hoopvol is het, dat ve
len in den lande niet zijn gediend van de
gebruikelijke officieele geringschatting
voor alles wat heden ten dage een ideëele
waarde vertegenwoordigt.
Maar zelfs zuiver zakelijk bekeken is
hier geen aannemelijke reden tot ophef
fing. De voorgestelde bezuiniging is ten
slotte een fictie, omdat men door domweg-
te schrappen wat de opleiding dier bouw
kunde studeerenden het rijk kost, ook te
vens hun verdere studie-ontwikkeling
stop zet of ernstig benadeelt. Nemen wij
nu een oogenblik aan dat zoo'n bouw-
kunde-leerling gedurende zijn 5 studie
jaren het rijk in totaal 5000 gulden kost
(wat zeer hoog geraamd is!), hoeveel
meer ontvangt dan de gemeenschap terug
aan de praktische en ideëele waarde, die
het werk van den bouwmeester vertegen
woordigt. De architect vertegenwoordigt
als kunstenaar inderdaad een cultureele
waarde, die niet in een paar duizend gave
Hollandsche guldens is uit te drukken.
De Cost gaat voor de Baat uit!
Dat wordt ook hier weer vergeten. Want
hoe men de zaak ook moge bekijken: Op
heffing der School voor Bouwkunde,
Versierende Kunsten en Kunstambachten
beteekent een zeer ernstig verlies voor de
Moderne Nederlandsche Bouwkunst. Het
zou een besluit zijn, dat m.i. door geen
redelijk denkend mensch aanvaard kan
worden, omdat het strijdig is zoowel met
het algemeen als met het persoonlijk be
lang.
Haarlem, Aug. '25.
A. VAN DER BOOM.
Vinkhuizen, 5 Augustus '25
M'n beste Jongen!
Maandagavond zaten wij, je moeder en ik,
in de achterkamer thee te drinken, toen er
gebeld werd. Het was nog te vroeg voor de
laatste postbestelling, dus toog ik vol ver
wachting naar de voordeur om te zien, wie
er was. De kamerdeur bleef op een kier. staan,
van welke gelegenheid je moeder gebruik
maakte om onopgemerkt te kunnen zien, wie
had aangebeld. Je kon niet weten, misschien
was 't de dominé, die al eenige dagen geleden
een bezoek had aangekondigd. In dit geval
zou ze gauw een en ander moeten opruimen
in de kamer. Maar 't was niet noodig. Wie
dacht je dat ons in onze rust was komen
storen? Jouw oude meester van de school,
die op het oogenblik hier met vacantie is.
En ik. zal je nu maar dadelijk schrijven,
waarover hij met mij kwam spreken.
„Looier, zei hij, ik lees die brieven van jou
geregeld. D'r zit wel wat in. Nu heb ik een
plan. We schrijven samen een handboek voor
den winkelier. Jij behandelt de practijk, ik
de theorie. Ik ben nog al op de hoogte van
boekhouden, over warenkennis kan ik ge
noeg in boeken vinden, zoodat ik voldoende
stof heb om een flinke handleiding te schrij
ven. Wat denk je er van?"
Ik zag aan het gezicht van je moeder, dat
zij het een pracht-idee vond. Sjonge, d'r ouwe
Barend, die z'n heele leven niet anders dan
achter de toonbank gestaan had, zou een boek
schrijven. Ik dacht er anders over.
„Beste mijnheer Schoolemans, het spijt mij,
maar ik voel niets voor uw plan. En ik zal
u zeggen, waarom niet. Wanneer je de toe
standen in de maatschappij zou moeten be-
oordeelen naar het aantal boeken, dat op
allerlei gebied geschreven wordt, zou je
tot het besluit komen, dat de tegenwoordi
ge mensehen allemaal geweldig knappe kop
pen zijn en bijgevolg alles buitengewoon
goed'zou marcheeren. Je kunt tegenwoordig
alles leeren, d.w.z. als je wat voelt voor het
een of ander vak, kun je er zeker van zijn,
dat er wel ergens een leermeester voor je te
vinden is, die je de theorie leert. Kom je later
in de praktijk, dan blijkt het niet zelden, hoe
je totaal ongeschikt bent voor het gekozen
vak. U zult me toegeven, mijnheer Schoole
mans, dat lang niet ieder, die de theorie van
uw vak kent, ook een goed onderwijzer is."
Daar had ik hem! 'k Had het nog niet ge
zegd, of hij viel mij in de rede.
„Dat is heel wat anders, waarde Looier,
een schoolmeester, wordt geboren, maar
een
„Juist, mijnheer Schoolemans. Een school
meester wordt geboren. En een winkelier
ook. En laat ik er maar dadelijk aan toe
voegen: er worden in een jaar minder win
keliers dan schoolmeesters geboren. Kijk eens
hier: een onderwijzer moet de kinderen van
zijn klasse kennen en zijn ieerprogram.
Het is zijn kunst om wat er in de boeken
staat in de hoofden van zijn kinderen te pra
ten. Maar nu de winkelier. Hij moet zijn
klanten kennen, d.w.z. hij moet weten wat ze
hebben willen. En meer nog. Hij moet zelfs
weten wat ze over een paar maanden willen
hebben. Hij moet vooruit weten. Om een voor
beeld te noemen uit mijn vak. Jaren lang
heb ik een bepaald soort krenten verkocht.
Mijn collega's verkochten dezelfde soort. Wij
kochten allemaal in van een en dezelfde
firma. Uit gesprekken over de toonbank
maakte ik op, dat er heel wat klanten waren,
die met die krenten niet bijster tevreê waren.
Zonder iemand er iets van te zeggen heb ik
toen een groote bestelling van een ander
soort gedaan en op een avond laat, onge
zien, een speciale krenten-étalage gemaakt.
In de courant zette ik den volgenden dag een
advertentie: „Alle krenten zijn goed, maar
die van Looier, zijn beter!" Beste mijnheer
Schoolemans, mijn vaste klanten kochten mijn
nieuwe krenten engezichten, die ik vroe
ger nooit in mijn winkel had gezien, waren
sindsdien dagelijksche verschijningen in mijn
zaak. Met mijn krenten had ik de nieuwe
klanten geworven.
Schrijf voor zoo iets nu eens een handlei
ding?
Toen de lollies kwamen, om nog een voor
beeld te noemen, heb ik niet gewacht tot de
reiziger in mijn winkel stond, neen, mijnheer
Schoolemans. 's Maandags las ik over lollies
in Amsterdam en Donderdags had ik ze in
mijn winkel. Ik voelde dat het een succes
artikel was. Schrijft u nu eens een handlei
ding voor succesartikelen. Dat kunt u niet."
Zoo heb ik jouw meester trachten aan het
verstand te brengen, dat-ie zijn plannen
maar moest opgeven. Maar ik begrijp het
wel. Tegenwoordig willen ze voor alles scho
len hebben. En voor alles geven ze diplo
ma's af. Het gevolg hiervan is, dat er heel
wat jongens te Iaat in een vak komen en
dan op lateren leeftijd moeten leeren, wat
vroeger in het vak, spelenderwijze, geleerd
werd. Toch zullen ze het nooit zoover, bren
gen, dat iemand op de schoolbanken winke
lier wordt! Wat zou Schoolemans met zijn
boekje bereiken? Niets! Jij hebt ook eens
zoo'n boekje gekocht, weet je nog wel? Toen
je in Amsterdam bent geweest. Hoe heette
het ook weer? „Hoe moet ik met klanten om
gaan", niet waar? Onzin, m'n jongen. Met
klanten kun je niet omgaan. Elke klant stelt
zijn eigen eischen en de goede winkelier kent
die na een paar dagen, zonder er om te vra
gen. Je moet eiken klant op de hem prettig
ste manier bedienen. En dit kun je niet lee
ren van een ander.
Schoolemans werd het ten slotte met mij
eens en moest ook toegeven, dat je geen win
keliers kunt maken. Een klompenmaker kun
nen ze tien handleidingen geven, wanneer
hij geen goed hout heeft, maakt hij ook geen
goede klompen, al is-ie tiendubbel gediplo
meerd. In je winkel, m'n jongen, leg jij je
ziel! Als je dit niet doet, helpt al je kennis
je niets en wordt je zaak nooit grooter. En
hierop komt het aan, nietwaar? Ze kunnen
je misschien leeren, hoe je een winkel in
richt, hoe je boek moet houden, maar hoe je
den winkel grooter moet maken, neen, dat
kunnen ze je niet leeren.
Op eigen beenen staan, op eigen kracht en
inzicht vertrouwen, dit is een levensregel
voor den winkelier. En wanneer er op het
oogenblik zoo veel geklaagd wordt door win
keliers, komt dit, doordat het hun steeds moei
lijker gemaakt wordt hun eigen weg te gaan.
Staat, gemeente en organisatie leggen hun
voortdurend nieuwe hinderpalen in den weg.
Troost je; wanneer ik er niet meer ben, zullen
heel wat van die hinderpalen opgeruimd
zijn. Geloof dit van je aan ondervinding rijken
Vader
Voor onze lezers, die niet geabonneerd
zijn op „Het Handelsblad", nemen wij
hier en daar eenigszins verbeterd de na
volgende pas-visa-lijst uit dat blad over:
Uit Nederland voor Nederlanders naar
Ned.-Indië, per Ned. boot van een Ned.
haven naar Ned.-Indië is geen paspoort
noodig, doch wel gewenscht, wijl men an
ders de boot onderweg niet kan verlaten.
Doorreis visum voor de Britsche Domi
nions kost f 0.31.
Staten waarvoor geen
pasvisum noodig is.
Voor Nederlandsche Staatsburgers, in
het bezit van een geldig Nederlandsch
paspoort, niet voornemens zich metter
woon in genoemde staten te vestigen, is
géén pasvisum noodig voor: België, Italië,
Spanje, Luxemburg, Denemarken, Zwit
serland, Zweden, Noorwegen, Frankrijk,
Fransch Marokko of Algiers (wel echter
voor Tunis en Indo-China waarvoor het
visum f 5.40 kost), Groot-Brittannië, Ier
land, Panama en Canada.
Voor België en Luxembui-g is geen pas
poort meer noodig. Voldoende is een be
wijs van Nederlanderschap, voorzien van
foto (geldigheidsduur onbeperkt).
Familierapporten, waar echtgenooten
of echtgenooten (of een van hen) met
kinderen op kunnen reizen zijn toege
staan in N oorwegen, Denemarken, Bel
gië, Frankrijk, Zwitserland en Spam,je.
De kinderen op de familiepas vermeld
mogen niet ouder zijn dan 14 jaren. Voor
Zweden, voor welk land ook familiepas
poorten geldig zijn, is de leeftijdsgerns op
12 jaar gesteld.
De Britsche regeering maakt geen be
zwaar tegen één visum voor de gebieden
in het Rijk waarvoor visa noodig zijn. De
op het paspoort vermelde kinderen moe
ten jonger dan 16 jaren zijn.
Staten die een p as visum
eischen.
Duitschland. Daarvoor is noodig een
gewoon visum voor een heen- en terug
reis naar Duitschland. Kosten daarvan
voor den duur van drie dagen f 1.20, een
week f 3, een maand f 6, drie maanden
f 9, meer dan drie maanden f 12. De kos
ten voor een doorreis door Duitschland
worden berekend naar den geldigheids
duur van het visum. Voor gezelschaps-
reizen, indien de deelnemers in het bezit
van een geldigen pas zijnvoor iederen
deelnemer 10 pCt. van de genoemde kos
ten, maar minstens f 6 voor het geheele
visum. Een visum voor gezelschapsrei-
zen wordt slechts onder bepaalde voor
waarden verleend. Hieromtrent infor-
meere men bij de Duitsche postkantoren.
Voorts wordt er op gewezen dat de pas
poorten, die door nieuwe bladzijden zijn
aangevuld, voor reizen naar Duitschland
niet meer geviseerd kunnen worden:
al deze visa gelden slechts voor ééne
heen- en terugreis. In bijzondere ge
vallen wordt een zoogenaamde „Dauer-
visum" verstrekt, geldig voor drie maan
den, zes maanden of een jaar. De kosten
daarvan zijn respectievelijk f 15, f 24, f 36.
De gewone Duitsche visa gelden ook voor
Beieren, alle bijzondere formaliteiten
voor dat land zijn vervallen.
Familiepaspoorten zijn in Duitschland
geldig voor: le. echtsrenooten, 2e. echtge
nooten of een van hen (ook weduwnaars
of weduwen) met hun kinderen tot den
leeftiid van 15 jaar. Deze passen moeten
de namen en portretten van alle daarop
vermelde personen bevatten, tezamen
moeten zjj reizen. Het visumreeht wordt
slechts één keer geheven.
Oostenrijk, visum, één jaar geldig, voor
meer dan één reis in het jaar f 6.60, voor
één reis f 3.30 doorreisvisum niet noo
dig. Familie-paspoorten zijn in Oostenrijk
gel dm- de daarop vermelde kinderen mo
gen niet ouder zijn dan 14 jaren. Het vi
sumreeht wordt slechts één keer geheven.
Lithauen. Visum f 6, enkel doorreisvi
sum f 0.60 (aan te vragen bij het consu
laat in Londen.) Polen voor één reis f 10,
meer reizen f 20, voor een doorreisvisum
f 2. Finland f 6, doorreis-visum, drie da
gen geldig kosteloos; Letland voor een
heen- en terugreis met verblijf geduren
de 30 dagen: f 6; meer reizen per jaar
f 27; doorreis-visum f 1; onbepaald aan
tal doorreisvisa F2.50.
Rusland. Daarvoor worden hier te
lande geen visa verstrekt. Om toelating
tot dat land te verkrijgen, dient men zich
te wenden tot de te Berlijn gevestigde
Legatie der Sovjet-regeering hetzelfde
geldt voor de Oekrajiene, Georgië en de
Kaukasische Sovjetrepublieken.
Hongarije. Visum f 6, doorreis zonder
oponthond f 0.60. Familiepassen zijn toe
gestaan; kinderen daarop vermeld mogen
niet ouder zijn dan 14 jaren. Tsjecho-Slo-
wakije f 6 een jaar geldig voor een wil
lekeurig aantal in- en uitreizen; voor
doorreis geen visum noodig. Joego-Sla-
vië (Servië, Kroatië, Slavenië) f 6. Tur
kije: doorreis-visum f 5, visum voor ver
blijf f 10.
Portugal. Visum f 10. Familiepaspoor
ten waarvoor één visum noodig is, zijn
geldig voor: a. echtgenooten, b. echtge
nooten of een van hen met minderjarige
kinderen, en c. voogden of voogdessen
met pupillen.
Ver. Staten van N.-Amerika. Visum
f 26. Brazilië f 5.72; Argentinië 2.60;
voor Chili is noodig paspoort en bewijs
van goed gedrag; beide moeten van een
visum worden voorzien; elk dezer visa
kost 3; zij zijn voor onbepaalden tijd
geldig.
Japan. Visum f 5, China f 6; voor on
bepaalden tijd geldig; Siani f 5; een tran
sit-visum kost f 0.50.
Britsche Dominions: visum f 5.20, door
reis-visum voor Nederlanders naar Ned.
Indië f 0.3.1.
In „Amsteldamum" schrijft de redacteur,
de heer J. W. E(nschedé): Het is voldoende
bekend, dat schoon een jaar te laat in 1876
ook door een historische tentoonstelling-
herdacht is het eerste vooi'komen van den
naam van onze stad (Amsterdam) in de his
torie. Dat feit is toen nog op een andere
wijze herdacht; 27 October 1875 werd in ge
bruik genomen het orgel in het Paleis voor
wanneer U bij het koopea van kleeding
uitsluitend op den prijs let.
Een costuum. dat U alleen maar koopt
omdat het goedkoop is. zal er ook altijd
goedkoop uitzien.
Onze EERSTE KLAS ENGELSCHE
GEMAAKTE HEERENKLEEDING
Is ui verhouding tot de prima kwaliteit der
stoffen laag gesteld in prijs. Ze wordt door
uitsluitend eerste krachten met gebruik van
prima fournituren vervaardigd, vandaar haar
duurzaamheid en elegant model: terwijl een
groote verscheidenheid van modellen Ln elke
maat een onbenspelijken pasvorm voor
ieder figuur garandeert.
De
recommandatie
bewast hel.
Tel: II265Tenpe]i{r»ir\Mt
Colbert-cos tuums in de nieuw»
ste dessins en modellen. vanaf f 32.50
Jongeheeren-costuums. «-20.—
Gabardine regenjassen 25.—
Sportcostuutns. Linnen costuums. Flanellen
pantalons enz.
O
O
00
H—4
z
W
CQ
H—I
OPGERICHT Ao. 1883
CO
Reguliersdwarstraat 74 - Telefoon 47627
VRAAGT REIZIGERBEZOEK OF ONZE PRIJSCOURANT
IK.
