PLAATSELIJK NIEUWS
BLOEMENDAAL
HANDEL EN NIJVERHEID
NEDERL. OOST-INDIË
Commissie voor de Publieke Werken niet
na te gaan. Het doet er trouwens weinig
toe. De heer Schulz heeft met zijn vele
malen weggestopte motie een volledig suc
ces te boeken. Daarnaast was het belang
rijkste moment van den dag gelegen in de
beraadslaging over het geval met den ar
chitect Beaumont, die zelf als publiek,
aanwezig was. Heeft het gemeentebestuur
terecht over de schoonheid of leelijkheid
van een bouwontwerp den staf te breken?
Volgens de gemeentewet zeker niet. De
schoonheid valt niet onder de catagorieën
zedelijkheid, openbare orde of gezondheid,
waarover de Baad verordeningen kan ma
ken, ook behoort ze niet tot de huishoude
lijke belangen der gemeente. Men heeft in
ons land een welstandsvoorschrift, gelijk
wij er ook een bezitten gebouwd op art. 6
der Woningwet. Ged. Staten van Zeeland
zijn destijds begonnen de gemeentebestu
ren hunner provincie daarop te wijzen,
Noordholland is gevolgd. Art. 6 zegt: voor
zoover eene verordening met betrekking
tot gebouwen B. en W. daartoe uitdrukke
lijk bevoegd verklaart kunnen zij nadere
eischen vaststellen ten opzichte van in die
verordening bepaaldelijk aangewezen pun
ten.
Onder den naam welstand is nu de
schoonheid onder de verordeningsbevoegd
heid binnengesmokkeld. Zou de Rechter
dit eventueel sanctioneeren Het antwoord
houdt verband met dat op de vraag of
welstand en schoonheid objectieve dan wel
subjectieve begrippen zijn. Dit is een mooi
onderwerp om eens afzonderlijk over te
boomen. In ieder geval schijnt een hoogst
voorzichtig hanteeren dezer bepaling aan
te bevelen.
BAZAR PROTESTANTENBOND.
Zaterdagmiddag hadden wij 't genoegen
de opening van de bazar van den Protes
tantenbond afd. Bloemendaal bij te wonen.
Inderdaad: dit was een genoegen, want
zoo ooit, dan werd hier gedemonstreerd,
wat bij goede organisatie, gepaard aan lust
en wil te bereiken is!
Eerst sprak de energieke organisatrice
Mevr. Verschuijl-Veltman, die den kinde
ren, haar ijverige helpers en helpsters al
len lof toezwaaide, doch daarbij niet ver
gat het Bestuur der afdeeling, dat haar zoo
schitterend bijgestaan had te roemen.
Geestig vergeleek zij de dames en heeren
bij een vlucht vogels, vliegende en neer
strijkende boven het jonge volkje, al maar
roepende: „We willen jullie helpen!
Daarna nam de voorzitter, de heer J. C.
de Wijs het woord, die in een kernachtige
wél doorwrochte rede het ontstaan dezer
bazar uiteenzette, en een der schoonste
menschelijke deugden, de philantropie,
naar voren bracht. In verband daarmede
sprak hij in 't bijzonder den grooten wel
doener den heer Nienhuijs, die de opening
met zijn tegenwoordigheid vereerde, toe,
en dankte hem namens de geheele afdee
ling, daarbij wijzende op de benijdens
waardige vitaliteit, die de krasse grijsaard
geniet. De heer De Wijs hoopte, dat de
milde schenker nog lang getuige mag zijn
van den grooten bloei, waarin de afdeeling
zich verheugt, en tevens, dat hij de open
baring van 't zieleven, zich gevende in de
nieuwe kerk (die waarschijnlijk met Kerst
mis in gebruik genomen zal worden), nog
lang moge gadeslaan!
Nadat de heer De Wijs zijn spontaan
toegejuichte rede beëindigd had, werd 't
al leven en beweging. De verkoopsters
kwijtten zich met bijzondere opgewekt
heid van hun dankbare taak, de Indianen,
pierots en pierettes bewogen zich onbevan
gen tusschen de bezoekers, en.... de koopers
veroorzaakten klanken van zilvergeld en
geritsel van biljetjes, terwijl daartusschen
zich bewoog met opgewekt gezicht de
ijverige secretaris, de heer Tinholt, immer
gereed met raad en daad voor ieder, die
zich hiertoe tot hem wendde!
Zoo was 't Zaterdagmiddag, zoo was 't
ook 's avonds, zoo was 't Zondagmiddag.
Of de bazar geslaagd is? Met gerustheid
wachten we af, hoe groot 't bedrag zal
zijn, door 't jonge volkje te besteden aan
het interieur van hun kerk.
Nader vernemen wij, dat de opbrengst
van bovengenoemde bazar pl.m. 2500
bedraagt.
RECTIFICATIE.
De tentoonstelling in „De Vuurslag" te
's Gravenhage van het nieuwe sierwerk
van mevr. Brongersma-Klinkhamer, waar
van wij de vorige week melding maakten,
wordt niet gehouden in de Toornstraat 66,
maar in de DOORNSTRAAT 66 aldaar, bij
het einde van de Joh. v. Oldebarneveldt-
laan. Ze is geopend van 17 dezer tot 17 Dec.
alle dagen van 99 uur.
De afd. Haarlem en Omstreken van de
Ned. Mij. tot bevordering der geneeskunst,
houdt, ter gelegenheid van het 75-jarig be
staan der afdeeling op a.s. Zaterdag 28 No
vember des namiddags 4 uur eene feestver-
gadering in de Kroon te Haarlem, alwaar
dr. Jonges zal spreken.
Naar we vernemen is de aanleg van den
tuin om de nieuwe villa van den heer
Kruijmel aan den Hoogen Duin en Daal-
schen weg opgedragen aan den fa. Arie
v. d. Werff, Kleverlaan alhier.
Wij hopen en verwachten, dat onze ge
meente weer een schitterend staal
tje tuinmanskunst en kunde rijker zal
worden, vooral ook, omdat alles staat on
der leiding van onzen plaatsgenoot den
heer G. Bleeker, tuinarchitect, die op dit
gebied reeds lang zijn sporen verdiend
heeft
CHRIS DE VRIES.
Wij, jongeren in Bloemendaal hebben een
verlies te betreuren, omdat een der onzen
opgeslokt wordt door de eilanden zich
slingerend als een krans van smaragd om
den evenaar meer prozaisch Nederl.
Oost-Indië genoemd.
Wij verliezen in Chris een waar vriend,
iemand die zich gaf zooals hij is, en im
mer de eenvoudige hartelijke jongen
bleef, die zoo gaarne werkdadig deel nam
aan alles, wat Bloemendaal aangenaam kan
maken. De hockey-club „Bloemendaal"
zal met leede oogen zijn vertrek aanzien:
hij was hier de steunpilaar, de spil waar
alles omdraait, de commissie tot viering
der Koninginnefeesten derft in hem een
groote kracht, vooral als mede-organisator
der athletiek-festijnen, maar ook kunnen
wij hem noode missen in de voorbereidende
vergaderingen voor deze feesten, waar hij
door zijn geestige opmerkingen altijd een
sfeer van gemoedelijkheid en gezelligheid
wist te scheppen, die deze vergaderingen
zoo aantrekelijk maakte.
Chris gaat, bedriegen de voorteekenen
ons niet, een mooie toekomst te gemoet.
Geplaatst bij een onzer grootste cultuur
maatschappijen, zal hij gesteund door zijn
groote kennis en bekwaamheden zich on
getwijfeld een mooie positie scheppen. Van
harte gunnen wij hem een schitterende
carrière, zoodat wij hem na zijn eerste
vijfjarig verblijf in de tropen, als een a.s.
Indische nabob kunnen begroeten. Morgen
vertrekt Chris, onze beste wenschen ver
gezellen hem op zijn verderen levensweg.
Good luck, boy!
KON. NED. MAATSCHAPPIJ VOOR
TUINBOUW EN PLANTKUNDE
De maandelijksche bijeenkomst van de
Afdeeling Bloemendaal-VelsenderNed.Mij.
voor Tuinbouw en Plantkunde had plaats
op 17 November j.l. in Hotel „Vreeburg"
alhier.
Na een kort openingswoord geeft de
voorzitter het woord aan den heer Springer
om zijn mededeelingen te doen betreffende
de dendrologische flora van Zwitserland.
Aan de hand van lichtbeelden voert
spreker zijn gehoor door het bergland van
Berner-Oberland en van N. Walisserland
en vertelt welke plantensoorten hij daar
heeft gevonden, de groeiplaatsen daarvan
en de bizonderheden van groei- en bloei-
wijze.
Herbariummateriaal van alle gevonden
planten was uitgestald, waarbij spreker
nog vele bizonderheden mededeelde.
Met groote belangstelling werd de lezing
gevolgd en de voorzitter was de tolk der
aanwezigen toen hij den heer Springer
nartelijk dankzegde voor zijne belangwek
kende mededeelingen.
Daarna deed de voorzitter eenige mede
deelingen verduidelijkt door een viertal
lichtbeelden aangaande de schade door
non-vlinders toegebracht aan den zomer-
houtgroei van dennen en deelde verder
een en ander mede betreffende de onder
zoekingen van Prof. Nez te Koningsbergen
omtrent de verwantschap der planten, ge
baseerd op een specifieke eiwit-reactie en
uitgaande van de bacteriën opklimmende
tot de hoogere planten, waarbij de onder
zoeker vermoedt dat bij de draadwieren
eene vertakking plaats heeft, die er op
wijst dat daar wel de oorsprong van het
dierlijk leven zou kunnen zijn.
Tijdens de pauze werden de inzendingen
voor het puntenstelsel bezichtigd. De Com
missie van beoordeeling, bestaande uit de
heeren C. G. Kohier, B. P. Vader en A.
Koper kende de volgende punten toe aan:
punten
H. Heesberge Chrysant Flora King 8
id. Capcicum 7
id. groep Cyclamen 9
J. Ende id. Stam-Chrysanten 8
id. id. Cyclamen 10
id. Stam-Chrysant
Ada Owen 10
K. Griffioen Jr. groep Azalia indica
Mad. Petrisk 9
J. Spaargaren afgesneden Chrysanten 10
welk resultaat na de pauze werd bekend
gemaakt; tevens werd toen de zilveren wis-
seibeker getoond, waarom, te beginnen met
1926, met het grootst aantal tienen zal
worden gestreden.
Vervolgens werden de notulen voorge
lezen van de vergaderingen van 15 Sept.
en 22 October; aan de laatste werd op
verzoek toegevoegd de mededeeling van
uen heer Ënüe in üie vergadering gedaan,
dat de engelsche gazonhark van de firma
1 abernal goed nad voldaan voor gazon
waarin mei veei onkruid is.
oe heer A. Tabernal, onze afgevaar
digde ter Alg. Vergadering van 28 Oct.,
kiijgt dan het woord voor net uitDrengen
van zijn veisiag.
bpreker zcgi, dat reeds een algemeen
verslag in ons Orgaan heeft gestaan en
nij zien daaraan zou kunnen refereereri,
maar toch wensctit hij eenige punten naai
voren te brengen en wel over Punt 8, hei
voorstel van de Afd. Naarden Bussuin,
want net bleek ter vergadering, dat dit
voorstel niet zoo zeer Deoogde aesthetische
verzorging van het drukwerk enz., dan
wel voornamelijk de bloembinderij op meer
artistieke wijze te doen plaats hebben.
De tegenwoordige wijze van bloembin-
den is verre van artistiek, mist allen kunst
zin. Wel worden de vormen van een of
ander voorwerp mm of meer gelukkig na
gebootst, maar eene weergave van het
karakter van het voorwerp wordt nooit
oereikt. Spreker haalt ais voorbeelden
aan de weergave van een waaier, een
vlinder of een kussen, waarin men absoluut
mist de weergave van het elegante, het
luciiiig-vlinderacniige of het mollige en dat
zou toch essentieel moeten zijn. Waar
verkoopers wellicht min of meer gebonden
zijn aan den smaak van het koopend publiek
en beweren daarom niet m die richting te
kunnen sturen, hoopt spreker dat onze
Afdeeling, waarin toch ook goede krachten
zijn, die niet gehandicapt zijn door ver
hoop, de bloembinderij op eene volgende
icnioonstellirig eens in die richting zullen
willen beproeven.
Verder releveert spreker dat de Afd.
Amsterdam eene Commissie van keuring
voor de Volkstuintjes had ingesteld die
tevens eene commissie van advies was
voor alle leden-liefnebbers van planten
en daarmede veel succes had. Algemeen
was men van oordeel dat geen goed den-
urologisch standaardwerk in onze taal
uestaat, ook algemeen was men in zijn
crinek op het Orgaan en verzocht het
Hoofdbestuur aan de afdeeiingen om eens
op te geven welke verbeteringen in het
Orgaan men zich gedacht had.
Ais plaats voor de vriendschappelijke
bijeenkomst stemde spreker, bij ontstente
nis van instructies, op Aalsmeer.
De voorzitter dankt den heer Tabernal
voor zijn uitvoerig en zakelijk verslag. Een
der leden merkt op, dat eene commissie
van advies al eenige jaren geleden dooi
onze afdeeling werd ingesteld, maar m
deze omgeving geen succes heeft gehad.
Vervolgens wordt de aandacht geves
tigd op de a.s. bestuursverkiezing, di
Vragenbus behandeld, en naar aanleiding
daarvan in principe vastgesteld dat a.».
zomer een Latnyrus-avoud zal uitgeschre
ven worden.
Bij de rondvraag brengt de heer Alb
F. Bos een klacht in tegen de wijze van
optreden van het bestuur van de afd.
Arnhem ter gelegenheid der groote keu
ring aldaar, waardoor hij zeer in zijn»,
belangen werd geschaad. Hij verzoekt het
bestuur die klaent voor te brengen bij het
Hoofdbestuur en te verzoeken zoodanige
maatregelen te nemen dat de belangen
van de leden der Maatschappij die op de
Groote Keuring inzenden, behoorlijk wor
den gewaarborgd. Aan dat verzoek zal
worden voldaan.
EEN VOLGENDE INBRAAK TE
BLOEMENDAAL MISLUKT. DE
DADER OP HEETERDAAD BETRAPT!
HULDE AAN ONZE POLITIE.
Zoo is dan tenslotte de groote activiteit
en bijzondere waakzaamheid van ons ge
heele politiecorps zonder eenige uitzonde
ring naar de volle waarde beloond.
In den vroegen morgen van Dinsdag is
de man, die, thans staat dit reeds vast,
onze gemeente in opspraak bracht, op hee-
terdaad betrapt, en ingerekend.
Ontdaan van alle franje en fantasiën
heeft de zaak zich als volgt toegedragen.
De agenten Terbeest en Bronkhorst, die in
burger (als voorzorgsmaatregel waren de
agenten 's nachts niet in uniform) op sur
veillance waren in het Duinlustpark, had
den elk een gedeelte voor hun rekening
genomen, en daarbij afgesproken, elkaar
op een bepaald punt te ontmoeten. Ter
beest fietste langs villa Mignon, bewoond
door den heer Koch, en zag in 't licht van
een lantaarn, geplaatst voor deze villa,
een man die op verdachte wijze aan een
der kozijnen morrelde. Oogenblikkelijk
stapte Terbeest af, vloog het tuinhek in,
op den man af, die zeer begrijpelijk de bee-
nen nam, achtervolgd door den agent, die
én om schrik aan te jagen, én om zijn col
lega te waarschuwen, een viertal revolver
schoten loste. De inbreker klom katachtig
vlug over een pl.m. l1/2 M. hoog prikkel
draad hek, gevolgd door Terbeest, die er
bij deze klimpartij niet zonder kleerscheu
ren afkwam.
Inmiddels was Bronkhorst op 't geluid
der schoten toegesneld, en beiden zochten
ze. het boschterrein, waarin de achtervolg
de verdwenen was af, voorloopig zonder
resultaat.
Bij den heer Koch werden nu de poliie-
posten, en de Commissaris opgebeld, ter
wijl tevens het personeel der Provinciale
Ziekeninrichting, ter zake bevoegd, werd
gewaarschuwd. Onmiddellijk werden de
toegangswegen der gemeente afgezet, ter
wijl ook de stations Santpoort en Bloemen
daal onder bewaking werden genomen in
verband met het vertrek der eerste trei
nen. Dit leverde geen resultaat op, en de
agent Oosterhof, onverrichterzake van een
dezer stations teruggekeerd, begaf zich
naar 't terrein van de misdaad, om zich
daar met zijn confraters in verbinding te
stellen. Terbeest, in de nabijheid nog steeds
op zijn quivive, reed onwetend Oosterhof
tegemoet, waarbij 't geluk hem dienstig
was, ongeveer 6 uur, den man op den weg
te zien, tusschen hem (Terbeest) en Oos-
terhof in. Ontkomen was niet meer moge
lijk en zeer gewillig liet hij zich dan ook
aanhouden, zich geheel van den domme
houdende, zelfs nog toen bij fouilleering in
brekerswerktuigen op hem bevonden wer
den.
De inbreker zekere Van O. werd naar de
Politiepost te Bloemendaal gebracht, waar
hij thans nog in het arrestantenlokaal ver
toeft.
Hij onkent alles, hoewel er genoeg aan
wijzingen zijn, die het vermoeden wetti
gen, dat hij de dader is van zeer zeker de
meeste inbraken, die in Bloemendaal en
Overveen gepleegd zijn.
In de eerste plaats komen zijn vinger
afdrukken overeen met die, welke genomen
zijn na de inbraken bij de families Mollin-
ger, Dudok de Wit en De Clercq. In de
tweede plaats werd bij een huiszoeking in
dt woning te Schoten, in een zijner klee-
dingstukken een „Swan" vulpenhouder
gevonden, die door de fam. Mellema perti
nent herkend is, als de bij haar vermiste,
en in de derde plaats was aan den sleutel
ring van den aangehoudene een sleutel be
vestigd, gestolen bij mevrouw Dudok de
Wit, toch is van deze sleutel een gedeelte
van de baard af geveild, doch deze vermin
king is niet van dien aard, dat herkenning
onmogelijk werd.
Van O. is ongeveer dertig jaar oud. Hij
werd geboren te den Helder als zoon van
een Hoofdconducteur der spoorwegen, en
verhuisde later naar Leiden. Toen hij op
eigen beenen kon staan, kwam hij als vrij
williger bij de Huzaren te Haarlem in gar
nizoen, en teekende later over, naar Indië.
Teruggekomen huwde hij in Haarlem
met een vrouw, met wie hij voor zijn ver
trek reeds in relatie stond. Thans leeft hij
gescheiden (zijn vrouw is werkzaam als
strijkster te Heemstede). Het eenig kind
uit het huwelijk, een meisje, is ongeveer
een jaar geleden op 5-jarigen leeftijd ge
storven.
In zijn huwelijk zette hij zijn zwervers
leven voort. Hij was in Parijs, waar hij tot
het gilde der Apachen behoorde, en Bar
celona, waar hij een jaar in de gevangenis
zat. Weer naar Holland teruggekomen,
scharrelde hij voort, tot hij wegens po
ging tot doodslag tot acht maanden ge
vangenisstraf veroordeeld werd. Uit dit al
les blijkt dat Van O. niet zoo ongevaarlijk
is, als men tot nu toe in de pers deed voor
komen.
We vergaten haast nog te vermelden
dat bij huiszoeking ook papieren te voor
schijn kwamen met een soort programma
voor zijn werkzaamheden, en waar diverse
adressen van villa's reeds bewerkt of nog
te bewerken op voorkwamen, en andere met
teekeningen van valsche sleutels en deur-
scharnieren.
Bewijs is er dus te over hoe belangrijk de
vangst is, door de Bloemendaalsche politie
gedaan. Een woord van warme hulde aan 't
politiecorps met Commissaris Hiemstra
aan 't hoofd in 't algemeen en aan de agen
ten Terbeest en Bronkhorst in 't bijzonder
is zeker op zijn plaats, terwijl het punctu-
eele werk van den rechercheur Togtema
wel gereleveerd mag worden.
Nog wordt ons meegedeeld, dat zoo goed
als zeker is, dat van O. ook de dader is van
de inbraken in April 1924 gepleegd op 't
Kopje en in Heemstede.
De volgende week hopen wij nadere bij-
zonderheJen te vermelden.
OOOCXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX)
Wie een veilig snelverkeer wil, geve den
wielrijder aan iederen kant van den weg
een rijwielpad.
oooooooooooooooooooooooooooooooc
OVER DE WERKLOOSHEID.
Als laatste passage in de Troonrede van
ons terrein rakende beloften is die van de
bestrijding der werkloosheid. „Maatrege
len", zoo heet het, „tot uitbreiding van
werkgelegenheid zijn in overweging".
De werkloosheid is in de laatste tijden
een van de groote schaduwzijden van ons
hedendaagsche maatschappelijk stelsel.
Een schaduwzijde, die des te donkerder is
omatd daardoor zooveel leed en ontbering
in duizenden gezinnen gebracht wordt.
Het spreekt vanzelf, dat aan een stelsel
van voortbrenging en verdeeling, zooals wij
menschen dat thans kennen en dat het bes
te vergeleken kan worden bij een uiterst
ingewikkelde machinerie,, steeds fouten en
gebreken moeten aankleven. Dat gaat met
alles nu eenmaal zoo. In den ontwikkelings
gang van ons maatschappelijk leven zijn
nu eenmaal groote fouten geslopen en als
gevolug daarvan geeft ook ons economisch-
systeem groote schaduwzijden te zien.
Naast de ongelijke verdeeling van het
inkomen is de werkloosheid wel een der
grootste schaduwzijden. De hoofdoorzaak
hiervan moet gezocht worden in het moder
ne industriewezen. Wil deze industrie nor
maal werken, dan moet het aantal arbei
ders, als gevolg van het onregelmatige der
productie, kunnen worden vermeerderd of
verminderd. Bij die op- en neergaande be
weging van den arbeid, welke bij de groot
industrie van onze dagen periodiek voor
komt, is de arbeider gedurende de dalende
periode de dupe, daar hij dan tevergeefs
naar werk zoekt. Het zijn deze arbeiders,
die 't z.g. industrieele reserveleger uitma
ken. Vandaar, dat in landen met sterk ont
wikkelde industrie de werkloosheid steeds
van grooter omvang is dan in landen waar
midden- en kleinindustrie nog overwegend
zijn.
Van welke beteekenis de werkloosheid
iri ons land is, geven de cijfers van het
Centraal Bureau voor de Statistiek te zien.
In de Memorie van Antwoord nopens de
Staatsbegrooting wordt opgemerkt, dat de
Regeering het standpunt inneemt, dat de
werkloosheid niet meer geacht kan worden
een tijdelijk verschijnsel te zijn. En dat
wij hier met een maatschappelijk ver
schijnsel te doen hebben, dat tal van jaren
alle zorg en toewijding zal vergen.
Hier wordt van Regeeringswege erkend,
dat de kwaal chronisch is, en dus ligt het
voor de hand, dat de maatregelen, die ge
nomen moeten worden, ook van dien aard
moeten zijn, dat zij zullen bijdragen tot
blijvende vermindering van de kwaal.
Aan_een sub-commissie uit de commis
sie voor de economische politiek zal worden
opgedragen een grondige bestudeering te
maken van het vraagstuk, door welke
factoren het huidige economische leven on
gunstig wordt beinvloed en welke midde
len verbetering zouden kunnen brengen.
In afwachting van het resultaat van
deze commissie, heeft de Regeering over
wogen in hoeverre werken van algemeen
nut, die in de naaste toekomst, en in elk
geval tot uitvoering moeten komen, door
toepassing van een bijzondere wijze van
financiering, in een vlugger tempo tot
stand kunnen worden gebracht, dan an
ders het geval zou zijn.
Een gevolg is, dat de uitvoering van de
Zuiderzeeplannen bespoedigd zal worden.
Voorts wordt gedacht aan een betere
scheepvaartverbinding tusschen Amster
dam en den Rijn en aan de verbetering
van de afwatering in daarvoor in aanmer
king komende streken, zooals b.v. het wa
terschap Vollenhove.
De groote moeilijkheid is de financieele
kwestie. Zal op breedopgezette schaal tot
het verschaffen van werk worden overge
gaan, dan zullen groote sommen gelds
daarvoor benoodigd zijn. En 't lijkt on
doenlijk, dat zonder nieuwe leeningen,
waarvan rente en aflossingen moeten wor
den betaald, werkelijk belangrijke werken
tot stand zullen komen.
Hoe of het ook gaan zal, een feit is,
dat de Regeering hier staat voor een ui
terst moeilijke taak, die echter zeer be
langrijker is omdat het welzijn van dui
zenden er bij betrokken is.
Het steeds toenemend verkeer leidt tot
ontwrichting van het verkeer; daarom
grijpe men in met spoed.
4. BEVOLKING
VOLKSAARD.
Wij zeiden reeds in ons vorig opstel, dat
er groot verschil bestaat in ontwikkeling
tusschen de bevolking der verschillende
deelen van ons tropengébied.
Even groot als dit verschil in ontwikke
ling is ook de geneigdheid tot het verrich
ten van geregelden arbeid.
De meer ontwikkelde inlander heeft
daarmee tevens grootere behoeften gekre
gen en om deze te kunnen bevredigen is
het hem duidelijk, dat er gewerkt moet
worden. Zoo kan men zeggen, dat de bewo
ners van Java en ook meerdere ande
ren alle hun geregelden arbeid verrich
ten en wel voor het meerendeel als land
arbeider, ten deel ook als ambachtsman,
als handelaar of in eenigen anderen tak van
bedrijf.
Dat echter dit werken met grooten lust
en ijver geschiedt, zou ik niet gaarne be
weren. Ter kenschetsing geef ik de vol
gende voorbeelden:
De meest geliefkoosde bezigheid voor
den z.g. huisbediende is naar ik meen te
hebben opgemerkt messen slijpen. Het
slijpen geschiedt zonder eenige krachts
inspanning, en duurt lang, zoo lang, dat
hem nu en dan de oogen toevallen, uit
welken slaap hij slechts wakker schrikt
als hem het onvermijdelijke strootje (de
inl. sigaret) uit den mond valt. Zoo kan hij
uren lang „bezig zijn".
Ik zag in der tijd op Java een ploeg in
landers werken met de z.g. trekhei. Kent
ge den trekhei? Het heiblok hangt in de
stelling, het touw loopt over den katrol en
is aan de andere zijde daarvan verdeeld in
8 of 10 trektouwen, elk touw in handen
van een heiër. Eén dezer lieden is de „in-
zinger". Hij zingt of zegt een deuntje,
waarop alle gelijk het blok ophijschen en
laten vallen. Zoo'n deuntje moet, wat
lengte betreft, geëverredigd zijn aan den
tijd, noodig om het blok voldoende hoog
op te trekken. Het Javaansche deuntje
kenmerkte zich door zijn buitengewone
langdradigheid. Het was meer dan slaap
verwekkend, een wiegenliedje!
Wat karaktereigenschappen betreft, zoo
worden waarheidsliefde en eerlijkheid niet
al te nauw genomen, wat vooral menige
Hollandsche huisvrou;
hoop heeft gebracht.
Spaarzaam is de ir
meen niet en heeft hij
wordt dit spoedig uit)
bioscoop, aan sieraden
aan opium.
Daar hij die genoeg
hij geen geld in hand
gebruikelijk iets het j
werkgever.
Een inlandsche bediei
zonder schuld is dan c
en lost uw bediende o
ste guldens schuld af,
middellijk daarop „en
nieuw voorschot hebbt
Sprak ik hier van de
de inlanders uit de
van Sumatra, Borneo
die van vele andere eilr
zeer weinig behoeften,
Een prikkel tot
daardoor en deze doet
len als enkele hoog u
hoedanig ik noem kati
dingstuk of zout i
geschaft.
Is het zóó ver, dan
dagen het bosch in, vei
rubber, damar (hars)
dit naar een handelaar
al .een Chinees of Arc
noodigde waren voor i
Thuisgekomen 'breel
van zalige rust aan, in
toeziet dat zijn vrouw
arbeid verricht om in
vensonderhoud tc vooi
Moet een nieuw stu
genomen worden (de
zijn grond niet, doch
voudig zijn tuin, desn<
dan heeft hij een zwar
bosch te kappen, om
huis te verzamelen en
Ik zeide reeds vroegt
een zekeren kunstzin
de man zich in zijn
hetgeen zelfs voor
schijnt te zijn dan i
hand om een of ander i
en werkelijk komen dz
werpen voor versiering
van zijn woning voor
arbeidslust der inlandc
ten nauwste verband i
de gewoonte om weini;
aan wat wij luiheid not
niet altijd luiheid is.
Ook ter kenschetsinj
beidslust bij de mindej
ders wil ik een paar er
Op Borneo zijnde v
een nieuwe mijnontg;
begonnen worden met
stuk oerbosch, op we
woningen zouden bouv
mij een zijner rijksg;
tal arbeiders om het
De eerste dagen daver
het woud en telkens ho
sen boomen vallen. De
kunst om eerst een
men iets in te snijden
woudreus zóó te doen -
verzwakte boomen in
Na drie dagen echter
arbeidslust en versche
ven onder hun afdak
deren dag waren er m
het geheele werk, dat
digd had kunnen zijn,
Een ander voorbeelc
in het algemeen Chint
de huizen bouwen voc
Tin-onderneming, wore
aanneming" het verzan
rialen (planken, balkei
opgedragen.
De aannemer begint
leenen". De eerste be
komt vrij spoedig bini
leend, maar nu gaat d
en trager en het duurt
meer dan een jaar, eer
ten einde is.
Dat een Europeesch
in deze weinig ontwik
werk ter hand neemt,
ders niet zal kunnen o
lezer wel duidelijk zijn i
Men is daar dus geno
ten van elders aan te v
voor de oogen op althi
lustige inlanders, in h
nen of op de als werki
neezen. Deze lieden wc
bepaalde overeenkomsl
kosten van den ondei
Dit zijn de z.g. contra
„poenale sanctie", waa
sproken en geschreven
veroordeeld, maar oo
wordt genoemd, van to
Wij hopen later op
tie", tegelijk met ee:
vraagstuk, nog terug
De nieuwe Indische
een geest van groote
wonder. In 1922 en 19S
cieele toestand heel zo
de grootste moeite,
cnvoordeelige voorwaa
ring gelden leenen om
j te dekken. Aanzienlijk'
I ertoe bijgedragen, dat
begrooting is verkrege
De Indische openbar
I ben een zeer beperkte
worden niet verkregen
