I. F. KEUZEN,
BLOEMENMAGAZIJN „DE DAHLIA"
VISCH
„ADMIRAAL"
EFFECTEN-DEPOSITO'S-COUPONS
BAYUK SIGAREN.
Rijwielen, Radio,
Electriciteit.
VOOR KENNEMERLAND EN HAARLEM
P. H. BRINKMAN,
BOEKHANDEL „LECTURA"
Fotografisch Atelier „RICHE"
UITNOODIGING
LEERDAM's GLAS.
28 September 1929
N°. 39
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
HAARLEMSCHE BANKVEREENIGING
LUCHTPOST
NEDERLAN D-N E D. I N D I E
Famili
e- en
Bruidsgroepen
Orchideeënbloeiiien geregeld voorhanden.
A. H. VAN DER STEUR Jr.
J. BALM ZOON
MONTA-WANDELSCHOENEN.
i. FABER Zn., Kleine Houtstraat 10, Haarlem.
P. VAN DER STAD
C. I. GUDE - Cuisinier j
23ste Jaargang
Verbindingsweg 10
Telefoon 22608,
BLOEMENDAAL.
N.V. DRUKKERIJ VOORHEEN DE ERVEN LOOSIES
Mandenmakerij
Reparatie-Inrichting.
Vlechten van Matten
voor Weener Stoelen.
Bloemendaalscheweg 123A - Tel. 22874,
PARKER DUOFOLD.
ADVERTENTIEN.
gebeurtenis van de week.
Gr. Houtstr. 169
WILD EN GEVOGELTE
lordensstraat 74 - Haarlem - Tel. 13132
ELSA VAN DEN BOSCH
HILDA VAN DEN BOSCH
Oranje Nassaulaan 9 - OVERVEEN.
Het Bloemendaalsch Weekblad
ADVERTENTIEN.
Advertentiën per regel0.25
Vraag en Aanbod, 4 regels, 0.35
Elke regel meer 0.10
Advertentiën bij contract belangrijke korting.
VOOR REDACTIE, ADMINISTRATIE
EN ADVERTENTIËN
- wende men zich tot de -
Ged. Oude Gracht 88, Haarlt m. - Tel. 10144.
ABONNEMENTEN
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 1.75
per halfjaar.
Verwulft 7 - HAARLEM
TELEFOON 12156 - GIRO 138934
Oudste Zaak op Manden
industrie hier ter stede.
Gevestigd sedert 1819.
Beleefd aanbevelend,
P. H. BRINKMAN.
BIJKANTOOR: BLOEMENDAAL, BLOEMENDAALSCHEWEG 147
i_i
Er worden zes vliegtochten van Nederland
ar Ned.-Indië uitgevoerd, n.l. Postvluchten.
■t eerste postvliegtuig is reeds behouden in
d-Indië aangekomen. Het tweede, dat onder
leg is, wordt op 30 September te Bandoeng
erwacht. Deze vliegtuigen vertrekken des mor
ns te 6 uur van Amsterdam (Schiphol).
Met deze vliegtuigen zullen alléén gewone en
ïgeteekende luchtpost-correspondentie, met
zondering van stukken met aangegeven waar-
do) voor Ned-Indië worden verzonden.
Het verdient aanbeveling de corresponden-
voor Ned.-Indië per luchtpost te verzenden,
n bevordert daarmede de totstandkoming van
snelle lüchtverbinding tusschen Nederland
Ned.-Indië.
:Iet voor vorenbedoelde luchtpostcorrespon-
itie boven de gewone porten en rechten ver-
uldigde luchtrecht bedraagt, evenals voor de
1928 uitgevoerde vliegtochten:
oor briefkaarten en postwissels 40 cent per
rstuk;
voor brieven en andere stukken 75 cent per
20 gram of gedeelte van 20 gram.
Dit luchtrecht moet worden verantwoord door
middel van de bijzondere luchtpostzegels aan
de postkantoren te verkrijgen (van ƒ0.40,
ƒ0.75, ƒ1.50, ƒ4.50 en ƒ7.50).
Laatste buslichting ten hoofpostkantore op de
dagen van vertrek is 3.10.
Het adres moet worden voorzien van duide-
lijke aanwijzing of étiket: Per Luchtpost.
De derde vlucht begint op 3 October van
Schiphol uit des voormiddags 6 uur. Verwacht
wordt, dat daarna de navolgende plaatsen op de
daarnevens vermelde data ongeveer/worden be
reikt: Te Medan 12 October, te Palembang 13
October, te Batavia 14 October, te Bandoeng
14 October.
Lezers, die van dezen luchtpost wenschen ge
bruik te maken, weten dus wat ze te doen
hebben.
Ten einde' onze uitgebreide adver-
rttie-rubriek naar den eisch te
zorgen, is het noodig, dat wij vóór
Donderdags 12 uur 'smiddags alle
/ertentiën in ons bezit hebben,
aarne noodigen wij H.H. Adver
sers uit, hiermede rekening te
den. De Administratie.
NEDERLAND EN INDIE.
gebeurtenis van de week mag zeker wel
1 'iemd worden: de herdenking van den
-^ten sterfdag van een groot Nederlander,
Pieterszoon Coen. Vooral in de Koloniën
i g de herdenking een luisterrijk karakter.
merkelijk is, dat, toen te Batavia door den
I mdsarchivaris een rede werd gehouden, onder
;C aandachtig luisterenden ook „vele inheem
se hen" waren.
Zegt dat niets tot ons Nederlanders, die zoo
ang gedaan hebben alsof de inheemsche bevol-
king iets was, waar we eigenlijk alléén mede
iden te maken „als er wat uit was te halen"
ten bate van het moederland, instede, dat we
diep ons ervan bewust waren, dat Nederland
1 ten opzichte van Indië en de inheemsche bevol
king óók een zedelijke roeping heeft, dat daar
j in Indië menschen wonen, die we hebben op te
voeden tot al wat goed en edel is en den mensch
verheft
Zeker doet het dat in den tijd van het heden,
nu zoovelen zeggen„Indië los van Nederland",
loont het niet, dat er nog zijn onder de „in-
heemschen", die gevoelenneen, dien kant moet
net niet opgaan, maar wel moet getracht wor
den, dat Nederland denkt ook aan het belang
van Indië en de Indische volken, niet alleen ter
wille van" de eigenbaat, maar uit besef, dat de
belangen van Indië en Nederland hand aan hand
gaan, dat aan dit inzicht de koloniale politiek
moet dienstbaar gemaakt worden.
Van een onzer lezers, een goed vriend van ons
blad, den heer V. D. K„ ontvingen we een ar
tikel, dat te uitvoerig is om in een blad met be
perkte plaatsruimte als het onze in zijn geheel
te worden opgenomen; met bijzonderheden uit
et leven van Coen. Maar is het noodig nog te
uemonstreeren, wie Coen was, hoe hij de O.-I.
mpagnie trouw gediend heeft, ook als Gouver-
neur-Generaal Is Coen niet de man, die popu-
air is, van wien schier elk weet mede te
Pi'aten?
Anders echter staat het met de kennis van de
jhoote massa omtrent de geschiedenis van het
estuur over de Koloniën en van de hedfendaag-
sche Koloniale vraagstukken. Mede naar aan
leiding van het slot van het artikel van den heer
V. D. K., dat we gaarne opnemen, daarover in
het kort een en ander.
Er moge aan worden herinnerd, dat de grond
slagen van het Koloniale Rijk van Nederland
werden gelegd in het begin der 17e eeuw. Ge
dwongen den handel in Koloniale producten of
op te geven, of deze zelf te gaan halen in de lan
den van oorsprong, kozen de Hollanders het
laatste. Hun doel was aanvankelijk niet koloniën
te stichten of veroveringen te maken, maar
alléén handel en ruilverkeer te drijven. Echter,
genoodzaakt tot bescherming hunner handels
belangen, hunner factorijen en stapelplaatsen
van goederen, het zwaard te trekken, werden ze
vanzelf tot steeds grooter veroveringen aange
dreven. Zoo heeft de Vereenigde Oost-Indische
Compagnie tenslotte een groot koloniaal Rijk in
het Zuid-Oosten van Azië gesticht.
De Vereenigde Oost-Indische Compagnie was
een handelslichaam en reederij, welke het mono
polie had van den handel in de Indische Zeeën
tusschen Kaap De Goede Hoop en Straat Magel-
laan. Zij verkreeg een publiekrechterlijk karak
ter door het haar verleende' recht om In naam
van de Staten-Generaal der Vereenigde Neder
landen verdragen te sluiten met Indische
vorsten en volken, forten te bouwen, krijgsge
vangenen te werven, bestuur en rechtspraak uit
te oefenen.
De Oost-Indische Compagnie regeerde echter
op een wel eigenaardige wijze. Zij huldigde een
zuiver exploitatiestelsel. Het was haar te doen
om dividenden voor de aandeelhouders, de be
volking had op den gang van zaken niet den
minsten invloed. Door haar machtmiddelen hield
de Compagnie de bevolking in onderwerping.
Met een streng doorgevoerd monopoliestelsel
beheerschte zij alle handelsbetrekkingen.
De Oost-Indische Compagnie, die niet dacht
aan de bevolking, maar uitsluitend het belang
van de aandeelhouders op het oog had, heeft een
groote macht uitgeoefend tot aan den Franschen
tijd. Bekend mag geoordeeld worden, hoe daar
na Nederland de macht in de Koloniën verloor.
Bij de Conventie van Londen van 1814 werden
onze koloniën aan ons teruggegeven, behalve de
Kaap, Ceylon en drie West-Indische koloniën, die
Engeland behield als zijn aandeel in den oor
logsbuit.
Echter, al bestond dan de Oost-Indische Com
pagnie niet meer, feitelijk is nog lang het kolo
niale beleid in haar geest gevoerd. Van een zich
aantrekken van het lot der Inlandsche bevolking
was geen sprake. Denk maar aan de invoering
van het cultuurstelsel. Daarvan was de bedoe
ling Indië productief te maken om aan het noo-
dige geld te komen om den Nederlandschen han
del en de scheepvaart, die in de put geraakt
waren, te steunen. Dit cultuurstelsel heeft in de
periode van 1840 tot 1875 den Staat netto niet
minder dan 781 millioen gulden opgebracht.
Gelukkig gingen eindelijk in Nederland de
oogen open voor den enormen druk, dien het
cultuurstelsel aan de bevolking oplegde. Ten
slotte werd met de gouvernements-exploitatie
gebroken en het particuliere initiatief vrij
gelaten.
Geheel een einde aan de uitbuiting van den
inlander kwam daarna nog niet. En ook werd
geen aandacht geschonken aan het gewenschte
om aan de Inlandsche bevolking althans een
zekere mate van zelfstandigheid te geven. Het
heeft nog tot 1903 geduurd eer dat in het In
dische Regeer-reglement eenige artikelen wer
den ingevoerd, waarbij tenminste een zekere
mate van zelfstandigheid is geschonken aan
gewesten, deelen van gewesten en gemeenten
met Westersch karakter. Het was in den tijd,
dat meer op den voorgrond kwam de idee van
den ethischen koers in de koloniale politiek, óók
de gedachte dat Nederland een roeping heeft
ten opzichte van de inlandsche bevolking, dat
aan het systeem van alléén maar uitbuiting ten
baté van Nederland een einde moest komen. In
dat verband mogen wel met groote dankbaarheid
herdacht worden mannen als Mr. Brooshooft en
Mr. Van Deventer.
Nog later kwam het tot de instelling van den
Volksraad. In dat lichaam kunnen thans de ver
tegenwoordigers van de inlandsche bevolking
zich vrij uitspreken over het regeeringsbeleid,
en kunnen ze hun wenschen ten aanzien van de
landsaangelegenheden doen hooren. De beteeke-
nis van dit lichaam moet niet overschat worden,
doch mag ook niet onderschat worden. Zóó werd
gaandeweg meer gedaan om te komen tot bevre
diging van .de ontstemming, die ging heerschen
onder de inlandsche bevolking, welke ontstem
ming heeft geleid tot de bewegingen onder de
Inlandsche volken. Maar de algemeene bevredi
ging is er nog niet.
Geen wonder. Want hetgeen door eeuwen van
verkeerd Koloniaal beleid is bedorven, kan niet
opeens worden goedgemaakt. Het zal noodig
zijn, om aan te halen een woord van Colijn: „de
grondslagen voor Indië's Staatkundige ontwik
keling nog eens principiëel onder de oogen te
zien en een weg zoeken te banen tot staatkun
digen groei, zonder daarbij de bevolking van
Indië in conflict te brengen met ons en met
elkander." Waarheen zal het moeten gaan? In
verband daarmede zal zeker veler aandacht
trekken hetgeen de heer V. D. K. doet opmerken
aan het einde van zijn artikel. Zie het hier:
300 jaren zijn verstreken, veel is veranderd,
ook in de verhouding van Nederland en Indië.
Toch zou ook heden ten dage nog ten volle het
opwekkend woord van Coen kunnen gelden en
aan het Nederlandsche volk toegeroepen kunnen
wordenDispereert niet, daer can in Indiën wat
groots verricht worden.
Vaderlandsliefde is menschelijk en een deugd,
evenals liefde voor het ouderlijk huis het is.
Nationalisme moge begrijpelijk zijn, het is, en
toch zeker voor velen, die het nationalisme in
Indië aanwakkeren en bevorderen, uit den tijd.
Er is tengevolge van nationalisme genoeg ellen
de op aarde geleden en indien het werk van
Genève ook thans nog, naar veler meening, te
langzaam gaat, dan is weder de oorzaak te zoe
ken in nationalisme. De leuze: „Los van Neder
land" is ruw en negatief.
Juist naar verbondenheid en gebondenheid
wordt te Genève getracht; losheid der staten,
door het verouderde begrip van onaantastbare
souvereiniteit, is oorzaak geweest van strijd en
oorlog en veel menschelijk leed. Het nationalis
me niet tegenwerken, ja bevorderen, wordt door
vele Nederlanders gezien als een daad van
rechtvaardigheid; maar het mag juist door hen
toch wel eens overwogen worden of het nood
zakelijk is, dat het volk van Indië dezen weg, die
bezaaid is met lijken, gaat; of het niet mogelijk
is om voor Indië te streven naar hooger plan.
Het prediken van nationalisme, het los van
Nederland, is een preek naar een oude en ver
ouderde tekst. Neen, juist „Vast aan Neder
land" moet het doel zijn van den modern den-
Tel. 13472, Haarlem
VERBINDINGSWEG - Tel. 22338.
TOT DE BEZICHTIGING IN ONS MAGA
ZIJN VAN I)E NIEUWSTE MODELLEN
KLEVERPARKWEG 154
Tegenover de Middelbaar Technische School
le kl. Heeren- en Dameskleermakerij
Opgericht 1903 Telefoon 10303
STEEDS HET NIEUWSTE
in stoffen en modellen.
PRIJZEN BILLIJK.
VOOR UW
Diner, Souper
of gewoon.
MIDDAGMAAL
Fijnste Lunch
of Dagelijksche
KOFFIETAFEL
Bloemend, weg 60, Bloemendaal.
ANNO 1861 TEL. 23280, 2 lijnen.
Bezorgen in den geheeien omtrek.
VRAAGT VOOR U OP REIS GAAT
Opgericht 1898.
Telef. 12896.
TEL. 10188.
POULARDES.
BRAADKIPPEN.
SOEPKIPPEN.
REEVLEESCH.
FAZANTEN.
JONQE PATRIJZEN.
WILDE EENDVOGELS
DUINKONIJNEN.
Opgericht 1870.
KL. HOUTSTRAAT 136 - HAARLEM.
SIGARENMAGAZIJN
Zandvoortschelaan 157 - Telefoon 26136
tJDDOOQDDDnDDODODOOaQQQDüDQUUDO
Uitzending van DINERS aan huis
g Prijscour. wordt op aanvrage gaarne toegezonden g
n
DDDODDaDDDaDnnDnDncnannnnonnnannDDonDnnDnnaDDaDDDDDnna
VIOOLONDER RICHT.
PIANO- en ENSEMBLE-LESSEN.
Gediplomeerd door Ned. Toonk. Ycreeniging.