eine Frai
BURG
hebt
LIPS' KMsinricËinif en Kofferkluis
Fotografisch Ateliir „RICIE"
Viseh
Raaf
caar
HAAK
Dameskapsalons
Boekhandel „LEüTBBfl"
L.Faber Zn.,
iloemenmagazijn JE DAHLIA"
1atergolf
lassage
VOOR KENNEMERLAND EN HAARLE
P. RUTTE
Kleine Houtstraat 10, Haarlem
P. VAN DER STAD
A H. VAN DEI STEUR Ir.
\é7
rbehoeften,
iriété
CTOBER
en, en hee
ur
refluiters"
8 uur:
eel
7 October
NST
8 uur,
Tooneel
10-3 uur.
een van
ikapsalon
- HAARLEM
VERKEN
dicure,
>seuse.
ïr en volgens
lieden.
MINAPLEIN 9,
isteefe.
24ste Jaargang.
10 October 1930.
No. «L
Bos-van den Enden
Haarwerken - Permanent Wave
Parfumeriëen - Water-Ondulatie
NIEUWS-, EN ADVERTENTIEBLAD
H.V. DRUKKER)! VOORHEEN DE ERVEN LOQSIES
Bloemendaalsche Kopjes
en Pannekoekjes
BIJKANTOOR TE BLOEMENDAAL: DRUKKERIJ TIMMER, DE GENESTETWEG 23
HAARLEMSCHE BANKVEREENIGING
m BIJKANTOOR: BLOEMENDAAL, BLOEMENDAALSCHEWEG 147
Eerste Blad
Dialectenonderzoek.
De Gebeurtenis van die
Week.
Bioemendaalscheweg 123A - Tel. 22874
Onze Gemeentekweek.
Wilt U gemakkelijk loopen, probeert
U dan onze SCHOENEN eens
MAAT- en REPARATIE-INRICHTING
Wijnen, Bieren,
Medicinale» en
Bronwateren
Gr. Houfstr.169
Familie- en
Bruidsgroepen
Verbindingsweg Bloemendaal, Tel. 22338
ARTISTIEK BLOEMWERK
BRUIDSWERK - KRANSEN
ORIGINEELE ONTWERPEN voor tuinaanleg.
W. BEUNDER.
J. BALM ZOON
WILD EN GEVOGELTE A
Oaf élestauraist Joefeenroode"
Tel. 26167. ÏSEEiSTEDE-AERDENHOUT
ÏBESTAUMNT DEN GEHEELEN DAG» I
-GELEGENHEID VOOR PARTIJEN
J. J. M. DIGKMANN
le klas Hceren- en Dameskleermakerij
STEEDS MET NIEUWSTE in stoffen en
modellen Prijzen billijk
PLAATSELIJK NIEUWS.
■■BBSBHHHi
e amusante als
adsleven toont.
iramma.
rÉ.
lag, Donderdag
uur.
r en uur.
te 2Yi uur.
ir.
igd"
M. DE JONG.
-D BACH
Musch
/an Dijk
Winnie Wish
enbeek
1 Courant
3EEK
GRANT.
.erveerd,
Ned- Octrooi 4166
Het Bloemendaalsch Weekblad
Bioemendaalscheweg 27, Tel. 22388
bij het Postkantoor
ADVERTENTIEN
Advertentiën per regel f 0.15
Vraag en Aanbod, 4 regels f 0.35, bij vooruitbetaling
Elke regel meer t 0.10
Advertentiën bij contract belangrijke korting
VOOR REDACTIE, ADMINISTRATIE
EN ADVERTENTIEN
wende men zich tot de
Ged. Oude Gracht 88, Haarlem Telef. 10144
ABONNEMENTEN
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling f 1.73
per haljaar
59-71
Bioemendaalscheweg
Tel. 22184
COMESTIBLES
FIJNE VLEESCHWAREN
DELICATESSEN
Heelt U onze heerlijke
al geproefd???
IETS FIJNS BIJ DE THEE
WETTIG GEDEPONEERD
Advertenties kunnen tot uiterlijk Donder
dags tien uur worden aangenomen.
Ingezonden stukken vóór Woensdag 13 uur.
Klachten over de bezorging richte men recht
streeks tot de Administratie.
Een werk van wijdschen omvang is ter hand
genomen, waarop we gaarne de aandacht ves
tigen.
De Dialectencommissie der Koninklijke Aka-
demie van Wetenschappen te Amsterdam, welke
enkele jaren geleden is ingesteld, heeft voor
kort een Centraal Bureau voor het onderzoek
der Nederlandsche en Priesche Dialecten opge
richt, en daarmede een aanvang gemaakt met
haar werkzaamheden in eigenlijken zin: de stu
die der Nederlandsche en Priesche dialecten in
haar wijdschen omvang.
Terwijl Frankrijk, Duitschland, België, Zwit
serland en Italië reeds langer of korter geleden
de studie der dialecten stelselmatig ter hand
hebben genomen, en in den loop der jaren reeds
een belangrijk en aanmerkelijk materiaal (dia
lectkaarten en -monografiën in het licht hebben
kunnen geven, bleef Nederland op dit terrein
van wetenschap achter, en werd hier te lande
de in zoo menig opzicht toch zoo belangrijke stu
die der dialecten aan het particulier initiatief
overgelaten. Verdienstelijk werk werd op onder
scheidene wijze geleverd; van stelselmatige be
arbeiding van het terrein kon echter uiteraard,
daar een centraal lichaam ontbrak, geen sprake
zijn. Aangezien de nivelleering van het moderne
leven den woordenschat en de syntactische
eigenaardigheden der verschillende dialecten
meer en meer doet verdwijnen en de grenzen
tusschen dialect en algemeene beschaafde taal
hoe langer hoe vager worden, zoodat vooral op
dit gebied uitstel afstel dreigt te worden, heeft
de Koninklijke Akademie van Wetenschappen
gemeend, een dergelijk centraal lichaam voor
Nederland in het leven te moeten roepen, en te
dien einde de bovengenoemde Dialectencommis
sie ingesteld. Door subsidie van de regeering,
van provinciale en gemeentelijke besturen, bene
vens van wetenschappelijke vereenigingen daar
toe in staat gesteld, heeft deze Commissie thans
een Centraal Bureau gesticht, dat tot taak heeft
de dialecten van de Nederlandsche en van de
Friesche taal, voor zoover deze binnen de lands
grenzen worden gesproken, vast te leggen, zoo
wel in geschrifte als door middel van gramo-
foonplaten, waardoor ook het nageslacht zich
een zoo volledig mogelijken indruk zal kunnen
vormen van de taal, die hun voorouders een
maal gesproken hebben.
Het behoeft geen betoog, dat dit werk, op
breeden grondslag ondernomen, tientallen jaren
zal vorderen: het vastleggen van alle dialect
eigenaardigheden op kaarten en het verwerken
der verkregen gegevens in een groot aantal mo
nografieën is" natuurlijk een zeer omvangrijk eil
tijdroovende taak. Een eerste vereischte van
welslagen is, dat het Centraal Bureau zich kan
verzekeren van de medewerking van allen, die
daartoe op eenigerlei wijze in staat zijn. Daarom
doet het een beroep op de lezers van dezen om
roep, 'die in het bezit zijn van geschreven of ge
drukte stukken in dialect, welke zij genegen zijn
terstond of te eeniger tijd ten geschenke of in
bruikleen af te staan. Een Centraal Bureau voor
het onderzoek der Nederlandsche en Priesche
Dialecten heeft immers alleen dan beteekenis,
als het een zoo volledig mogelijk dialectmateri
aal bezit, waarmede het degenen, die zich tot het
Bureau wenden, zoo goed mogelijk kan ïnlieh-
ten.
Vervolgens zijn zoowel in de steden als ten
plattelande vele personen, 'die het een of ander
dialect volkomen beheerschen, en andere die,
zonder zelf een dialect goed te kunnen spreken,
door jarenlange inwoning of belangstelling niet
temin met den woordvoorraad en verschillende
eigenaardigheden van dat dialect vertrouwd
zfln. Ook op hen doet het Centraal Bureau een
beroep, teneinde bei'de categorieën op een of an
dere wijze aan zich te verbinden; opgave van
namen en adressen zal op hoogen prijs worden
gesteld.
De Dialectencommissie heeft reeds thans van
verscheidene zijden meer of minder belangrijke
toezeggingen ontvangen en ziet met het volste
vertrouwen de medewerking van allen tegemoet,
die het groote wetenschappelijke, filologische,
sociologische en algemeen-cultureele belang in
zien van een stelselmatig bestudeering der dia
lecten, zooals zij die wil ondernemen. Het Cen
traal Bureau, gevestigd in het gebouw der
Koninklijke Akademie van Wetenschappen (Klo
veniersburgwal 29, Amsterdam, C.) zal elke bij
drage of toezegging, hoe gering ook, en elk aan
bod tot medewerking van belangstellenden
dankbaar aanvaarden. De namen van de leden
der Commissie, waarin ook een vertegenwoordi
ger voor Friesland zal worden uitgenoodigd
zitting te nemen, vindt men hieronder vermeld.
De Dialectencommissie der Koninklijke
Akademie van Wetenschappen;
Prof. Dr. J. H. Kern, Voorzitter.
P. J. Meertens, ^Secretaris.
Mej. Dr. B. Kaiser, Penningmeesteresse
(Postgirorekening No. 167415,
kantoor Amsterdam.)
Prof. Dr. H. T. Colenbrander.
Dr. H. J. E. Endepols, (vertegenwoor
diger van de Spreektalencommis-
sie van het Alg. Ned. Verbond.)
Prof. Dr. J. van Ginneken.
Dr. S. Hoogerwerf.
Dr. M. Schoenfeld.
Prof. Dr. Jos. Schrijnen.
Prof. Dr. C. G. N. de VOOYS.
Prof. Dr. N. van Wijk.
Wassermarm. Das Gansemannchen
Goedk. editie f 1.85
Welk nut en voordeel ze heeft.
Wat ze te zien geeft. Bloemen-
daal, de gemeente met de mooie
plantsoenen voor weinig geld.
Zy, die een ritje maken met de autobus naar
Aerdenhout, hébben niet ver van het eindpunt
van den rit wel eens een bord gezien, dat aanduidt,
waar het terrein 'der gemeentekweek is. Maar,
wat daar is te zien, is voor menigeen een diep
geheim. Alléén weet de groote „men",' dat de
kweek iets met de plantsoenen heeft te maken.
Doch daarbij blijft over het algemeen de kennis.
Het is een feit, dat plaatsgenoot en vreemde
ling er niets dan woorden van lof over hebben,
dat de plansoenen er zoo mooi uitzien en zoo
langzamerhand is het wel doorgedrongen, dat
alles wat er in de plantsoenen is, uit de gemeen
te-kweek komt. Veel overigens wordt er niet
over de kweek gesproken. Men weet dat wet
houder van Nederhasselt de leiding heeft, als
wethouder, van het geheel. Doch daarbij blijft
het dan.
Echter in de jongste raadszitting is de kweek
in zekeren zin „over de tong gegaan", is de
kweek in opspraak gekomen.
Als men zoo een raadslid van gezag, niet
maar de eerste de beste, hoort zeggen, dat de
aanleg der plantsoenen zoo weelderig is en dat
het niet noodig is dat er zooveel exotische plan
ten ztjn, dan wordt daarover in de gemeente ge
sproken; dan gaat de groote „men" denken;
nu, die kweek zal wel heel wat geld kosten, of;
het is zeker een liefhebberijtje van den wethou
der, wiens vader, een dokter, al zoo'n groote
liefhebberij voor bloem en plant had, zoodat het
gansch niet vreemd is, dat de wethouder zich
zoo met de kweek occupeert.
Nu staat het er zóó mede, dat de kweek in
onze gemeente betrekkelijk goedkoop is. De post
die op de begrooting is uitgetrokken voor wan
delplaatsen en plantsoenen, is ieder jaar maar
gering en men kan niet zeggen dat er een over
vloed van personeel is, of, dat het de kweek is,
die het zoo duur maakt. Dat al is buiten kijf.
Haarlem is een grootere gemeente, maar, als
de vergelijking wordt gemaakt; de wethouder
zeide het al in den Raad, dan zijn we hier goed
koop uit.
Maar het is toch maar een feit, hooren we
zeggen, dat in onze plantsoenen vele fraaie pal
men van grooten omvang, bananen en andere
kostbare planten zijn, daarop doelde de opmer
king van den heer Luden in den Raad. Zekar,
dat valt niet te ontkennen, en menig vreemde
ling die onze gemeente bezoekt staat vol van
verwondering stil, als hij het aanschouwt. En
hij denkt: nu, dat is in die gemeente Bloemen-
daal toch maar in orde.
Maar, al hebben we dan die exotische plan
ten, daarmede is nóg niet gezegd, dat ze zooveel
geld kosten. We hadden dezer dagen een onder
houd met wethouder Van Nederhasselt, met
wien we een tocht 'door de kweek maakten.
„Och", zeide de wethouder, toen hij ons eeni-
ge "hooge palmen in kuip, die eerst nog een bij
zondere verzorging moeten hebben, vóórdat ze
naar de plantsoenen kunnen gaan, liet zien, „ze
kosten heusch zooveel niet."
„Vele van die groote krijg ik cadeau. Hier is
er nog een, deelde de wethouder ons mede, die ik
van den heer Kremer kreeg. En verder koop
'ik er op oude buitenplaatsen tegen zeer gerin
gen prijs. Voor die groote ex betaal ik gemid
deld f 7 tot f 10, met den bak er bij. Een bak
alleen kost haast zooveel."
„Maar hoe komt dat", vroegen we den wet
houder.
,Dat zit zoo", antwoordde de wethouder, „dat
de planten van dien omvang zijn, dat hij het
kleiner worden der buitens, op vele er geen
plaats voor is. Verder, het geheele leven is an
ders geworden. Het gebeurt nu, dat men des
zomers op reis gaat, terwijl men in vroegere
jaren meer op de buitens bleef vertoeven. Het
heeft gemaakt dat de liefhebberij er zoo lang
zamerhand is afgegaan, voor de cultuur van die
groote palmen.
Het is om die reden dan ook, dat als er eens
een verkooping is op een buiten, er niet zooveel
liefhebbers zijn, zoodat de planten goedkoop
weggaan."
De wethouder was toevallig in de gelegenheid,
ons eenige cijfers te laten zien, die zijn verkla
ringen bevestigden.
De wethouder vertelde ons nog met trotsch,
nu we het hadden over die exotische planten, die
gelijk bleek, niet zooveel geld kosten, dat hij
ergens op een veiling een partij planten had ge
kocht, waaronder zeldzame fraaie aloës, tegen
geringeh prijs er. dat hem dadelijk daarna alleen
voor die zeldzame aloës een prijs was.geboden,
gelijk aan de som, die hij had besteed voor de
geheele partij. De wethouder, wien het juist te
doen was om die zeldzame ex, sloeg het aan
bod af.
Inmiddels is het medegedeelde, den prijs dien
de wethouder had 'besteed, werd ons ook ge
noemd, het bewijs, dat groote geldsommen niet
worden besteed voor de exotische planten, en
waar wordt voor het geld verkregen.
Na de bezichtiging der kweek, we willen dat
aanstonds vermelden, gingen we met den wet
houder enkele plantsoenen langs.
Het bleek ons, dat de palmen, 'de bananen en
de andere platten in bakken, het wat goed
doen, dat ze eeu mooi effect geven te midden
van het andere groen. Zoo ging de tocht naar
het plantsoen asn de Westerlaan. Daar stonden
ze nog, de banaten en de andere fraaie planten
in een beschutten hoek, waar ze een prachtige
groepeering vomden.
De tocht ging verder naar Kweekduin. Daar
stonden nog d« exotische planten, door iepen,
nog niet door de iepenziekte aangetaste boomen,
beschut. Daar vas ook een mooi perk met 'n
pracht van alo^s, om ons te bepalen tot den
meest gangbarel en voor het publiek "begrijpe-
lijken naam. Enwe konden ons niet ontveinzen,
dat als ze er riet zouden staan, de gemeente
een mooi hoekji minder zou tellen. Zeker, men
kan volstaan net wat gewone bloemen in de
plantsoenen te zetten, maar een gemeente als
Bloemendaal mig toch wel iets zeldzaams heb
ben, temeer, da4: het niet zooveel geld kost.
Op den tocht door de plantsoenen liet de wet
houder ons ook pas aangelegde heesters zien en
eenige, die reedsVerzorging op de kweek hadden
gehad. Het ondrscheid was voor den leek zelfs,
duidelijk waaraembaar.
Komen we opde kweek terug. Daar zagen we
een groote kas.yvaar des winters de koude kas
planten in konen, de palmen, de oranjeboomp
jes, de mimosa.' en de andere planten, die zo
mers de perkensieren. Het is een kas van groo
ten omvang. Oil die kas ook des zomers te ge
bruiken, is er eh basin gemaakt, waarin gedu
rende het andeiï seizoen, de Victoria Regia zich
ontwikkelt. Ton we er kwamen, was de Vic
toria Regia er .bg. Het kleine stekje, op 3 Juni
geplant, had len reusachtigen omvang aange-
nomen. De ster.e bladen waren wijd en zijd over
het water versteld. Knop en bloem .komen tel
kens te voorsaijn. Voor een goede waterver-
versching is gzorgd. In het basin zijn verder
ook goudvisscbn.
De wethoude' deelde ons eenige cijfers mede
van het aanta.'bezoekers, dat de Victoria Regi-
het afgelooperjaargetijde in bloei had gezien.
„In de zome^aanden heb ik de kas toch niet
noodig, waaror zou ik haar dan niet een prac-
tisch gebruik 'éven", zeide de wethouder. Het
kost zoogoed ife niets en vele ingezetenen zijn
in de gelegenhid iets moois te zien,"
Een redeneeing waarvoor zeker iets valt te
gevoelen. ZekJ is dat de post aangaande de
plantsoenen eihiet aanmerkelijk door zal stij
gen.
o
00
w
u
•M
fa
V
SS
O
e.
TEL. 22444.
Tel. 13472, Haarlem
Bekroond met hoogste onderscheiding.
VOOR UW
Fijnste Lunch
of dagelijksche
KOFFIETAFEL
Diner, Souper
of gewoon
M IDDAGMAAL
Bloemend, weg 60, Bloemendaal
ANNO 1861 TEL. 23280, 2 lijnen.
BEZORGEN IN DEN GEHEELEN OMTREK.
TEL. 10188.
Opgericht 1870.
KL. HOUTSTRAAT 136 - HAARLEM
Bij den vederen rondgang door de Kweek
zagen we nogzeel vermeldenswaardigs. Er was
niet alleen eci Oranjeappel-boompje met bloem
en knop, maalook een azalea van 2 Meter in
doorsnede er!een stam-azalea van grootere
hoogte dan lie welke in België worden ge
kweekt,. Dar j trok de aandacht een Koorts
boom, die 'hetvater opzuigt en die daarom van
veel waarde is ter verdelging van kweekplaat
sen van malariamuggen. De bladen van die
zoogenaamden koortsboom hebben een terpen-
tijnachtige lucht. Het maakt, dat waar de
boom groeit, maar weinig muggen ,fzich ver-
toonen. We noemen maar enkele merkwaardig
heden. Maar, natuurlijk, er is nog zeer veel
meer interessants te zien. Zoo ontbreekt ook
niet de papyrusplant waarvan de oude Egyp-
tenaren de papyrusrollen maakten.
Er wordt in de Kweek ook aanschouwelijk
onderwijs in de botanie gegeven gelijk be
kend hebber, de leerlingen der twee hoogste
klassen der scholen in onze gemeente in het
afgelojpen seizoen de kweek bezocht en heeft
de wethouder hen daar van veel verklaring en
uitlegging gegeven, daartoe is dienstig het
aanwezig zyn van allerlei kleine planten als de
koffie, thee, kaneelplant, enz. Buiten kijf kun
nen de kinderen veel meer leeren van het zien
van de planten zelf, dan van het aanschouwen
van afbeeldingen er van. Hooge kosten brengt
het niet mede en het levert ten bate van het
onderwijs veel nut af.
Met zekeren trots vestigde de wethouder
onze aandacht op een der kassen, die als het
ware een stukje tropische natuur te zien geeft.
Het is, als is men daar in de tropen. SA1 wat
groeit in de Tropen, is hier bijna aanwezig,
waarohder palmen van groote afmetingen,
enorme groote bananen, een schroefboom, die
naar schatting wel drie honderd jaar oud is,
zeldzame groote varens enz. Het is inderdaad
een der mooiste kassen der Kweek. Vervolgens
zagen we nog een paar kleine kassen, waar
de varens worden gekweekt, een kas met aller
lei planten, ten bate van het onderwijs, en de
kassen waar de bloemen en de planten voor,
de plantsoenen worden gekweekt. Hier kan
men de kweek van de stekken zien. De mooie
geraniums, de begonia's, de sierplantjes, die
men des zomers in de perken in de plantsoenen
kan bewonderen; ze worden alle in die ^kassen
gekweekt. Het zijn de „voorraadschuren" als
het ware van de bloemen en de plantjes in de
plantsoenen.
Het mag wel aangeteekend worden, dat als
de Kweek er eens niet was, en al hetgeen in
de perken staat moest gekocht of door kwee
kers geleverd, de gemeente veel en veel duur
der uit zou zijn dan nu. De kweek levert zoo
voordeel aan de gemeente op in financieelen
zin. Wc kunnen daaraan nog toevoegen, dat
wat aangaat den plantsoenaanleg, de opzet is,
dat de aanleg om de vier jaar anders wordt;
dat dan andere bloemen en planten in de per
ken komen te staan. Het kan, omdat de eigen-
kweek er is!
Tien jaar is de heer Van Nederhasselt nu
wethouder. Toen hij wethouder werd, waren er
slechts een paar eenvoudige kassen op'het ter
rein der Kweek. En nu niet minder dan 9
kassen totaal. Wel dus een groote uitbreiding!
Nadat we de Kweek hadden bezichtigd en
het zij gezegd 'met klimmende belangstelling
deelde de heer Van Nederhasselt ons nog bij-
tegenover halte Station.
JsESSSKleverparkweg 154
Tegenover de Middelbaar Technische School
Opgericht 1903 Telefoon 10303
zonderheden mede aanghande de indeeling der
werkzaamheden bij den dienst der plantsoenen.
Het bleek daarbij, dat er zijn vaste plantsoen-
arbeiders, aan wie tevens de bewaking van het
Bosch is toevertrouwd, dat er op de Kweek een
voorman is, die alles met den wethouder be
spreekt en die geregeld met den wethouder
overleg pleegt aangaande aanleg van nieuwe
plantsoenwerken enz. en verder, dat er ook
een vaste arbeider is, die na overleg met den
wethouder, het werk verdeelt en het toezicht
houdt wat aangaat het onderhoud van de
plantsoenen.
Het is een regeling, die voldoet verzekerde
de wethouder ons. Onze totaal-indruk is, dat
onze gemeente prat mag gaan op het bezit
eener Kweek, zooals de onze is; dat er alle
zorg aan wordt besteed dat onze plantsoenen
er steeds zoo uitzien als in een gemeente als
Bloemendaal, die door veel vreemdelingen
wordt bezocht, mag worden verwacht cn dat
wethouder Van Nederhasselt met groote toe
wijding zich geeft aan de taak als leider van
den dienst der plantsoenen, enz.
Zeker, de Kweek is, naast een voorwerp van
groote zorg, naar het ons voorkwam, 'een
liefhebberij van den heer Van Nederhasselt;
maar eene, die de gemeente ten goede komt en
die geen overdreven eischen aan de gemeente-
finantiën stelt. Daarop wenschen we ten slotte
nog nadruk te leggen. Het is die indruk, dien
we kregen na het bezichtigen der Kweek.
B.
VOORBEREIDENDE SCHOOL TE
AERDENHOUT?
In ons nummer van 19 September deelden we
mede, dat de afdeeling Haarlem van het Ned.
Onderwijzersgenootschap, den Raad een adres
heeft gezonden, waarbij wordt verzocht over te
gaan tot de stichting eener gemeentelijke school
voor voorbereidend lager onderwijs te Aerden
hout.
Het adres werd gesteld in handen van B. en
W. om pfae-advies. Naar vernomen wordt, heeft
de afdeeling Haarlem van den Bond van Fröbel
onderwijzeressen den Raad adhaesie betuigd met
het adres van de afdeeling van het N. O. G.
DE GEMEENTEBEGROOTING.
Naar we bij informatie vernamen, zal de be-
grooting der gemeente Bloemendaal voor het
jaar 1931 een dezer dagen uitkomen.
PERSONALIA.
.Aan de Vrije Universiteit te Amsterdam is
geslaagd voor het doctoraal examen in de rech
ten, de heer K. van Giffen, van Bloemendaal.
■1:
..ü-'ÜL-i