Canada in den winter
De Amerikaanse!» zakenwereld corrupt?
Een geschiedenis van farmers, trappers en
van sneeuw en van oerwouden.
hobo's",
Ramsay MacDonald.
Een opzienbarende mededeeüng van een Eng. Econoom
PREDIKBEL)
UIT BOEK E
i
(Door onzen reizenden Correspondent.)
Sneeuw bedekt als een hermelynen mantel
het oneindige land, de bevroren stroomen en de
donkere wouden, die zich uitstrekken tot de
uiterste grenzen van het poolgebied.
Als eenzame eilanden steken de daken van
de ver-afgelegen boerderijen uit de diepe
sneeuwlaag, die door der. wind hoog opgedre
ven is tegen de muren. Voor den boer, den
„farmer", begint thans een rustige tijd. Zij
hebben dit jaar een record-oogst binnengehaald
en konden tevreden zijn, als de graanprijzen
niet zoo gedaald waren, dat zij met verlies
moesten werken. Schuren en silo's zijn tot aan
den rand gevuld, maar de handelaar uit de stad,
die vroeger in een auto voorreed, en tusschen
een slok whiskey en een alleen voor mannen-
ooren bestemde, ruwe scherts het koopcontract
onderteekende, is ditmaal weggebleven. Daar
entegen heeft de plaatselijke bank een drin
gende aanmaning gezonden, waarin zij herin
nert aan den vervallen jaartermijn. En eigen
lijk moest er nog zooveel voor den komenden
winter aangeschaft worden: kleeding, conser
ven, tabak, petroleum en werktuigen, alles on
misbare dingen! Bovendien staat men bij den
store-eigenaar van het nabijzijnde stadje nogal
diep in het krijt en aan het begin van het
nieuwe jaar moet ook deze schuld betaald
worden. Zij willen allen geld zien en de farmer
wacht terneergeslagen op de graankoopers, die
wegblijven of telefonisch prijzen aanbieden, die
nauwelijks de bedrijfsonkosten dekken.
Whiskey, kaarten en meisjes..,
Daarom tanden op elkaar en afwachten of
Chicago niet met betere prijzen voor den dag
komt. Daar er niets meer te doen is, krijgen
de losse seizoenswerklieden, de zoogenaamde
„farmhands" hun congé. En seizoenwerkers zijn
het haast allen. Zg doffen zich op, trekken hun
beste kleeren aan en verkleeden zich j
„gentlemen"; het pas-opgestreken loon brandt
hen in den zak. Op ladderwagens en bouwval
lige auto's hobbelen zij naar de kleine prairie
steden, waar thans voor de herbergiers en de
cafe's chantant een gulden tijd aanbreekt.
Waartoe heeft men zich den ge"eelen zomer
afgebeuld? Hier, met whiskey, kaarten, hier
ging er in dien tijd op een vissehersdorp naar
school? En de naastbijzijnde school lag op veie
kilometers afstand van Lossiemouth. Hoe kwam
de jongen aan zoo'n idee? En hoe kon hg het
schoolgeld en de boeken betalen? De ouders van
Ramsay hadden het zeer arm en als de harin
gen eens veertien dagen later kwamen dan ge
woonlijk, leed het geheele dorp honger, want
niemand verdiende genoeg om ook maar een
shilling opzij te kunnen leggen. Maar Ramsay
bad het nu eenmaal in zijn hoofd gezet, naai
school te gaan en als een Schotsche jongen zich
iets in het hoofd zet, dan gebeurt het ook. Zeven
jaar lang verhuurde hg zich in een naburig
dorp als aardappelrooier, zoodat hg reeds als
enkele honderden dollars per man over en dat
veroorlooft hun weer een heerenleventje tot
aan den volgenden oogst.
Naar het Zuiden!
De gevaren van het oerwoud zijn echter niet
naar ieders smaak. Duizenden farm-arbeiders kmd zljn goedkoope opleiding- zelf betaalde,
weten zich anders te helpen! Als de laatste* Toen h*> no& slechts enkele jaren de school
dollar in de toonbanklade van den herbergier is 1 bad bezocht, stond het bij hem vast, dat er maar
verdwenen, als de lieve Nelly's en Mary's plot-|één beroep goed genoeg was op de wereld, n.l.
seling totaal verkoelen, is de tgd aangebroken onderwijzer. Hg werd dus op eigen kracht on-
om naar het Zuiden te trekken. Natuurlijk zal j derwijzer. Men kan hem thans nog aanzien,
het slechts een domme „greenhorn" in het v hoe hg in dien tgd honger en gebrek moet heb-
Lichtzinnig wordt het, in de zomermaanden
door hard zwoegen verdiende geld, op eén
avond uitgegeven
met de aardige kellnerinnen, zoolang nog één
dollar aanwezig is! Lichtzinnig wordt daar in
één avond weggesmeten, wat men in de zomer
maanden met hard zwoegen verdiend heeft.
Het kan de „jongens" weinig schelen, dat zij
binnen enkele weken totaal platzak zijn, daar
zij eensgezind de opvatting huldigen, daf geld
dient om het leven aangenaam te maken en dat
men zooveel genieten moet als men kan. Beter,
één miniAit rijk, dan een jaar arm! Zij maken
zich geen zorgen en denken er niet aan, bij
den staat om ondersteuning aan te kloppen.
Trapperleven in het oerwoud.
Wat nog bloed in de aderen heeft, nog merg
in de beenderen, gaat als houthakker naar de
bosschen of neemt bij den eersten den besten
handelaar tegen schuldbekentenis een aantal
buksen, munitie, dekens, vallen, conserven en
sneeuwschoenen in ontvangst om de onbetreden
oerwouden op te zoeken, waar bevers hun kun
stige „kasteelen" bouwen, vossen en otters hun
rooversbestaan voeren en richt met zijn buks
een ware slachting onder de overigens over
vloedige dieren aan. Weldra staat er achter den
een of anderen heuvel, beschermd tegen de hef
tige windvlagen, een keurige blokhut, waar hij
den winter in doorbrengt. Gewoonlijk sluiten
zich eenige kameraden, onder aanvoering van
een ouden, ervaren trapper bij elkaar aan. Is
de hut opgetrokken, dak en voegen met aarde
mos en steenen tegen de te verwachten sneeuw
stormen veilig verzekerd, dan gaat men vallen
opstellen. Op kilometers lange afstanden wor
den de klemijzers gezet, zorgvuldig bedekt met
stroo en bladeren, voorzien van lokspijzen. Dag
aan dag gaat men alle vallen langs om naar
gevangenen te zoeken. De kostbare vellen wor
den zorgvuldig van alles, wat vleesch is, ge
reinigd voorloopig gelooid en op houten rekken
uitgespannen om te drogen. Dit geeft werk
genoeg voor de lange avonden en de dagen, ter
wijl de sneeuwstorm huilt en hun wereldje met
een lijkwade bedekt. Pas in den herfst trekken
zij belast en beladen naar het stadje terug,
waar de handelaar, die de uitrusting op crediet
geleverd heeft, zijn terugkeerende schaapjes
scheert. Desondanks blijven er altijd nog wel
hoofd opkomen, met lijn twee te gaan, d.w.z.
zgn voeten te gebruiken. Er zgn betere manie
ren! Wie een echte „hobo" is, kent het werk
woord „loopen" niet. Voor ae aangestelde
speurders van de Canadian Pacific begint een
opwindende strijd met de hobotroepen, die 's
nachts alle naar het Zuiden vertrekkende goe
derentreinen als sprinkhanen bezetten, om het
doel van hun reis, Californië, te kunnen be
reiken. Als zij verdreven worden en menig
een wordt door een gevaarlijken sprong van den
rijdenden trein voor zijn leven kreupel wach
ten zg op den volgenden trein en na een twee
tal weken ziet men in de elegante wijken van
de Califoraische kuststeden de eerste zwermen
havelooze hobo's opduiken. Zij sluiten zich bg
elkaar aan, kampeeren op het strand en laten
hun bruine gespierde lichamen in de zon roos
teren, een zon, de eigenlijk slechts voor milio-
nairs is gereserveerd. Door te bedelen en bij ge
legenheid kleine karweitjes op te knappen,
weten zij het noodige bijeen te krijgen om
zg het dan ook niet overvloedig de honge
rige maag te vullen en voor de rest leven zij
onbekommerd in de heerlijke natuur, kam
peeren hoogst gezellig bij elkaar, maken mu
ziek en zingen des avonds om hun kampvuren.
Velen trekken ook naar Florida, zelfs
weten sommigen als kolentremmers de Ha-
wai-eilandengroep te bereiken, het aradijs
der Menschheid, het winterverblijf der „upper
four", waar de dollar ook tegenwoordig nog
los zit en waar de overrloed ook de armsten
der armen nog bereikt.
De hulp der maatschappelgke In
stellingen.
Slechts de oudere familievaders blijven in de
steden achter en zrj zijn het, die de talrijk:
particuliere- en stedelijke hulpkassen om steun
verzoeken. Het gouvernement heeft 380.000
arbeiders geteld, die zonder werk zijn gekomen;
voor het grootste deel bezitten deze echter
genoeg spaargeld om den winter door te komen.
De groote ondernemingen zgn van plan hun
industrieele inrichtingen te reorganiseeren, het
geen werk verschaffen zal aan tienduizenden
arbeiders. Grooteigenaars van farms willen hun
overbodige loodsen laten opknappen en inrich
ten om de werkloozen tegen vrije kost en een
geringe arbeidsprestatie, met een klein loon
vrij onderdak te verschaffen. De Canadian Pa
cific en de Canadian National beginnen hun
wagenpark en hun spoorbanen een groote beurt
te geven, hetgeen ongeveer 20.000 man werk
verschaft. In de scholen worden avondcursussen
Wie nog bloed in de aderen, merg in de
beenderen heeft, trekt naar het Noorden,
naar de bosschen
Talrijke hulpkrachten vinden bij het werk
aan de spoorwegen gelegenheid hun onderhoud
te verdienen,
georganiseerd voor hen, die zich op het een of
ander gebied wenschen te ontwikkelen, die hun
kennis willen aanvullen of in aangenaam ver
warmde schoolruimten de lange avonden nut
tig willen doorkomen. Al is de tijd slecht en
het geld schaarsch de oude, aangeboren pio
niersgeest is nog niet verdwenen! Men zet zich
schrap tegen de crisis en men zal haar over
winnen!
(Nadruk Verboden.)
De Schotten zijn een zuinig volk en over de
geheele wereld circuleeren grappen, die over
hun gierigheid worden gemaakt. Eén ervan is
zelfs afkomstig van MacDonald in eigen per
soon. De geestige premier had een onderhoud
met een geestelijke, die zijn nood klaagde over
de geringe vrijgevigheid der menschen en o.a.
vertelde, dat hij den vorigen Zondag nog twee
knoopen in het collectezakje had gevonden.
,Ziet U, zei hij mismoedig, „dat was beslist
een Schot"
„U vergist U", antwoordde MacDonaid, „dat
waren twee Schatten". Nu en Ramsay zelf is
ook een echte Schot. Hij is lang en slank, om
niet te zeggen schraal, terughoudend van aard,
streng doch rechtvaardig van gemoed. Zuinig is
hij ook, maar niet gierig; de meeste Schotten
zijn trouwens niet gierig; doch alleen uiterst
zuinig.
Mac Donald werd in 1866 in het kleine vis-
schersdorpje Lossiemouth geboren. Daar wenen
uitsluitend visschers, ook zyn vader was een
visseher en het kwam bij niemand op, dat de
jonge Ramsay ooit iets anders dan visseher zou
worden. Doch toen de jongen opgroeide, verzet
te hij zich daartegen. Hij wilde niet naar zee.
ben geleden. De onderwijzers zijn in Engeland
altijd slecht betaald en bovendien moest Mac
Donald nog boeken koopen, omdat hij zich ver
der wilde ontwikkelen. Aan zijn carrière als on
derwijzer kwam echter onverwachts een einde.
Reeds op zijn dertigste jaar was Mac Donald
een vurig socialist in den besten zin van het
woord. Hij kon bovendien goed spreken en ver
zweeg niet, wat hem op het hart lag. Zoo hield
hij ook eens een toespraak over de wereldbe
kende gierigheid der Schotten. Hij wees erop,
dat geheel Schotland aan elf personen behoorde,
grootgrondbezitters, die het land eeuwen gele
den van eenige koningen gekregen hadden.
Daardoor leed de rest van de bevolking armoe
de en daarom waren de Schotten wel gedwon
gen, elke shilling vast te houden en zuinig te
zijn. Deze rede werd voor een klein aantal per
sonen in een klein provinciestadje gehouden en
niemand zou er nader van gehoord hebben als
zich onder het publiek niet een redacteur van
een socialistisch blad had bevonden, die een lang
artikel schreef over den onbekenden onderwij
zer. Zoo werd de aandacht van het partijbe
stuur op hem gevestigd. Het duurde niet lang
meer of men haalde hem van zijn dorp af en
maakte hem in 1900 secretaris der party. In
1906 kwam hij in het parlement. Daar verwek
te Mac Donald al dadelijk opzien. Er had in
langen tijd niet zoo'n knappe man in het Lager
huis gezeten, want dat was Mac Donald in dien
tijd. De dames dweepten met den veertigjarige.
Zijn flinke figuur, zijn fijne profiel, zijn hoog,
intelligent voorhoofd en schitterende, blauwe
oogen, zijn goed-gevormde mond en krullende,
blonde haren dat alles moest de aandacht trek
ken. En MacDonald trok de aandacht, ook door
zijn karakter en persoonlijkheid. Hg is n.l. het
type van den logisch denkenden practicus
een uiterst zeldzame combinatie. Hij is een fa
naticus en idealist, die rotsvast bij zijn meening
blijft en deze tot het uiterste verdedigt.
Het is de tragiek van zijn leven, dat deze edel-
denkende man, die nooit van opinie veranderde
zoolang hij er op vertrouwde, dat deze de juiste
was, en die trouw bleef aan de regels en idealen
van zgn partij, later uit deze partij is gesloten
omdat hij als premier zijn vaderland niet in den
steek wilde laten en omdat hij op zijn wijze En
geland wilde redden, thans staat aan het hoofd
van het meest impopulaire kabinet, dat ooit ge
regeerd heeft.
Hij moest de loonen van de arbeiders verla
gen: maar het kon niet anders! Het welzgn van
zijn vaderland was hem meer waard, dan al
het andere en daarom riskeerde hg de vijand
schap van al zijn aanhangers en bleef! Enge
land zal het hem eens zwaar aanrekenen: maar
vanaf dien tgd is hij de meest gehate man by
de arbeiders!
Aan het jaar 1914 is veelal weinig aandacht
geschonken. Toen de oorlog voor de deur stond
en Engeland het nog niet erover eens was, wel
ke houding men zou aannemen, stond Sir Ed
ward Grey, de toenmaige Minister van Buiten-
landsche Zaken, in het parlement op en pleitte
voor den oorlog tegen Duitschland aan de zgde
van Frankrijk. En het geheele Lagerhuis ap
plaudisseerde.... Slechts één man stond op en
durfde tegen den oorlog te spreken, de leider
van de Labour-partij, Ramsay Mac Donald!
„Deze oorlog", riep hij uit, „is iets verachte-
lgks, is een gruwelgk en barbaarsch werk en
ik waarschuw den Minister van Buitenlandsche
Zaken, want misschien zal ook voor hem eens
een lantaarn in Hyde-Park klaar staan, waaraan
men hem ophangt!
Nog nooit had een afgevaardigde zóó durven
spreken. Het geheele Huis was doodstil, toen
Ramsay ging zitten. Er kwam toch oorlog, de
arbeiderspartij stemde vóór het oorlogscrediet
en toen Ramsay er tegen was, moest hij ver
dwijnen. Zijn eigen partij verloochende hem,
liet hem in den steek. En niet voor de laatste
maal Nog tweemaal zou hij onder
vinden, hoe weinig men zich op zijn politieke
vrienden kan verlaten. Zeer spoedig deed hij
pogingen om tot overeenstemming te komen,
doch vond nooit veel aanhangers voor deze
meening en toen de oorlog eindelijk eindigde,
stond hg nog steeds alleen op een verloren post.
MacDonald is geen groot redenaar, maar
iemand, die steeds een gevestigde meening
heeft en die helder en zuiver weet uiteen te
zetten; zelfs zgn tegenstanders geven toe, dat
hg persoonlijk een onberispelijk karakter heeft,
onomkoopbaar is en trouw vasthoudt aan wat
hij eenmaal als juist heeft aangenomen. Hij kon
wachten, totdat zijn tgd weer gekomen was en
inderdaad, in 1923 had men hem noodig. Hij
stelde zich candidaat voor afgevaardigde, werd
herkozen en reeds een jaar later werd hy mi
nister-president. Destijds heeft men hem in
Duitschland voor een vriend van Duitschland
gehouden. Maar deze fout begaat men helaas
maar al te vaak. McDonald is geen vriend van
Duitschland, maar ook geen vijand van dit
land; hij is in de eerste plaats Engelschman
en politicus en wat zijn land ten goede komt,
weegt bij hem het zwaarst!
Hg heeft bgtijds ingezien, dat de „splendid-
isolation", waarin Groot-Brittannië zich vele
eeuwen bewonden heeft, op den duur niet meer
kon worden gehandhaafd en daarom pleitte hg
voor een overeenstemming tusschen de Volke
ren. Maar hij is niet zoover gegaan en dat
mag men nooit vergeten als zyn voor
ganger Chamberlain, die met Briand en Strese-
mann het verdrag van Locarno sloot. Hg heeft
integendeel medegewerkt om Chamberlain ten
Professor Harold J. Laski van de
Londensche Universiteit, een be
kend econoom, die ook herhaaldelgk
de Vereenigde beaten heeft bezocht,
heeft een scherpe critiek uitge
oefend op de Amerikaansehe zaken
wereld en daarmee natuurlgk vee:
commentaar uitgelokt, vooral in
Amerika zelf. Zgn mededeelingen
lijken ons van zeer groot belang,
ook om de indirecte gevolgen, die
zij kunnen hebben.
Hoover voorspelde by zijn ambtsaanvaarding
in 1928, dat er spoedig geen armoede en werk
loosheid meer zou bestaan in Amerika. Die
toekomstdroom van Hoover is niet in vervul-
'ing gegaan, integendeel, de wereldcrisis kwam
tusschenbeide en de werkloosheid, die in 1928
reeds bgna overwonnen was, veroorzaakt nu
groote moeilijkheden. Het aantal Amerikaan
sehe werkloozen staat niet vast, omdat er
geen officieele statistieken bestaan, doch hun
aantal wordt geschat op 8 a 11 millioen. In
Junie j.l. zag ik zelf een stoet van werkloozen,
1200 M. lang en zes man breed, wachten voor
de particuliere arbeidsbeurs op Broadway in
New York. In elke afdeeling zag ik niet slechts
een klerk, die de menschen te woord stond,
doch ook een rechercheur met een revolver. Ik
dacht dat deze maatregel slechts de persoonlg-
ke veiligheid van de ambtenaren ten doel had,
doch later vernam ik, dat het aantal zelfmoor
den uit wanhoop over financieele moeilijkheden
zoo verontrustend toenam, dat de afgewezen
ollicitanten tegen zichzelf beschermd moeten
worden.
Ondanks de werkloosheid heerscht echter in
de Vereenigde Staten nog steeds het misbruik
van den kinderarbeid. In enkele staten worden
kinderen tusschen 10 en 15 jaar gebruikt om
op het land te werken; dit wordt vergoelijkt
al te zeer begverde voor een Europeesche over
eenkomst, onder controle van Frankrijk; hij
heeft deze Fransche politiek doorzien en ge
weigerd zich daarmede in te laten, daar het
hem niet aanging, of Frankrijk groot of klein
werd, maar dat hij alleen Engeland's heil op
het oog had. Daarom is hg echter nog geen
vriend van Duitschland. In zijn kader zou het
beter passen, dat de wereld onder Engelschen
invloed zou staan en daarom is hg dan ook
gesterkt door zijn socialistisch gevoel, een voor
stander van de gelgkstelling der Volkeren, een
voorstander van goede handelsbetrekkingen,
hoewel hg steeds bij alles den nadruk er op
legt, dat Engeland goed uitgerust moet zgn om
zich bg eventueele aanslagen duchtig te kunnen
weren. Overigens is dit laatste verschgnsel in
zijn politieke actie eerst na zijn uitsluiting uit
de arbeiderspartij tot uiting gekomen, want
men zal toegeven, dat het wel eenigszins in
stryd is met de reeds aangehaalde woorden uit
het jaar 1914.
In het jaar 1925 gelukte het zgn tegenstan
ders hem ten val te brengen, daar zij vreesden,
dat MacDonald zich te ver van Frankrijk zou
afkeeren en Farakrijk is tegenwoordig de sterk
ste macht in Europa. Voor de tweede maal liet
zijn partij hem in den steekMen be
weerde, dat hij overwerkt was en zond hem op
een ontspannings- en studiereis naar Zuid-
Amerika. Velen meenden toen al, dat hij nooit
meer een rol zou spelen in de politiek. Dat zijn
partij hem toen reeds verloochende, staat vast;
maar men had hem noodig, omdat hg een uit
stekenden kop had, een programma vertegen
woordigde en omdat hg onomkoopbaar was. De
politiek van zijn tegenstanders, die een te groote
toenadering tot Frankrijk predikten, leed in
1929 een geweldige nederlaag bij de verkie
zingen; de arbeidersparty ti'ok gesterkt en ver
sterkt het parlement binnen en Ramsay werd
niet meer leider van zijn party, maar minister-
presidnet! Nu kon hg zijn standpunt ten op
zichte van de vermindering van den bewape
ningswedstrijd eerst recht naar voren brengen
en verdedigen. Hg stelde allerlei sociale wijzi
gingen in en in dezen tijd verscheen zijn boek
werk „Socialism and society". Hg verdedigt
thans de zienswijze, dat alle groote staten aan
elkaar gelijkgesteld moeten worden en dat geen
van hen voorgetrokken mag worden; tegen den
staat, die de rust in Europa verstoort, neemt hg
^-8iL.jK LlC uil
met het voorwendsel, dat de kinderen dan ia
de zon en de buitenlucht komen. Het is echter
een feit, dat in Amerika de gezondheidstoe
stand der kinderen op het platteland slechter
is dan die der stadskinderen en het feit, dat
er ruim een millioen dezer kinderen werken
op het land, is hieraan natuurlgk niet vreemd.
Nu laat de gezondheidstoestand in Amerika
over het algemeen veel te wenschen over, in
tegenstelling met de populaire opvattingen.
Terwyi in Engeland en de meeste andere Euro
peesche landen de levenskans voortdurend toe
neemt, is zij in Amerika sedert 1920 aan het
dalen, terwgl het aantal sterfgevallen aan
hart- en nierziekten en beroerte verontrustend
is, vooral in de grootere steden. In vele steden
w.o. enkele tot de rgkste steden ter wereld
behooren lijden 20 pet. der jongens en 23 pet.
der meisjes aan ondervoeding.
Het volksvermogen.
De verdeeling van het volksvermogen is dan
ook zeer ongelijk: 10 pet der Amerikanen be
zit 1/3 en 1 pet. hunner bezit 1/8 van het
volksvermogen. Er wor-'t jaarlijks 57 billioen
dollar verdiend door pe.sonen, die productief
werk verrichten, doch daartegenover staan 4d
billioen dollar, die vloeien in de zakken der
tusschenhandelaars. Het percentage der volks
inkomsten, dat door de armere volksklassen
werd verdiend nam tusschen 1914 en 1921 toe,
omdat Europa toen geen rol speelde in het
economische leven van Amerika. Na 1921 zijn
de inkomsten der armeren echter gestadig
achteruitgegaan vergeleken met die van het
rijkere gedeelte der bevolking. Ook is de „in
efficiency", m.a.w. het verlies door ondoelma
tige werkwgze, in vele bedrijven te groot, n.l.
33 pet. in het bouwvak en de textielindustrie,
67 pet. in de schoenenindustrie en 75 pet. in
de metaalindustrie. Dit verlies is voor niet
minder dan 50 pot. te wgten aan slechte orga
nisatie, voor nog geen 25 pet. aan tekortko
mingen der arbeiders en voor de rest aan oor
zaken, die buiten de betrokken bedrgven lig
gen.
Het invoeren van machines op groote schaal
heeft ten gevolge gehad, dat de bevolking in
toenemende mate een werkkring zoekt op het
terrein van verkooporganisatie en reclame. Het
gaat in Amerika niet aan, zonder meer mui
zenvallen te gaan verkoopen. Neen, dan moet
er eerst een nationale campagne worden ge
houden om aan te toonen, hoeveel schade er
veroorzaakt wordt door ratten en muizen, ge
paard gaande met dringende raadgevingen om
zich toch van deze indringers te ontdoen. Er
zou een film worden vertoond van de verwoes
ting van een Belgisch dorp door de DuitscherS
en van de verwoestingen, die door muizen wor
den aangericht om de huisvrouwen tot het be
sef van deze feiten te brengen. De meest po
pulaire radiozender zou een lezing over het on
derwerp op het programma plaatsen, een le
zing, die telkens door muziek werd onderbro
ken. Daarna zou gr een muizenweek worden
gehouden en de val zou worden gelanceerd,
voorzien van een aanbeveling van Mary
Pickford. Dat is wat men in Amerika verstaat
onder een verkooporganisatie.
Het zakenleven in dé Vereenigde Staten is
corrupt. Dit is een logisch gevolg van de ver
kapte trustvorming en de beschermende rech
ten, evenals deze laatste een uitgebreide smok-
kelarg ten gevolge hebben. De olie, de radio-
industrie, de openbare werken zijn corrupt. Ge
ïmporteerde goederen worden verkocht voor
het viervoudige en soms zelfs het tienvoudige
van de waarde. Hierbij komt nog de invloed
van de industrieele aristocratie, een gevaar,
dat reeds door De Tocqueville voorspeld is.
Toen deze industrieele aristocratie opkwam,
kwamen twee dingen aan het licht. Het eerste
was, dat een maatschappg, waar werkelijke
gelijkheid heerscht, ondenkbaar is; de rijke
Amerikanen gaan zelfs zoo ver, dat zg de ge
woonten van de Europeesche aristocraten imi-
teeren. Dat zou nog niets zijn, als deze auto
cratie niet haar invloed deed gelden op de op
voeding der jeugd zoowel als op de politiek.
Het politieke stelsel is zoo geheel en al geba
seerd op de belangen der handelswereld, dat
deze de lijnen voorschryft, waarlangs de poli
tieke ontwikkeling zich moet bewegen.
Zoo werd er een wetsvoorstel ingediend om
in een der Zuideiyke staten allen kinderarbeid
te verbieden. Hiertegen werd als argument
aangevoerd, dat dan de negerkinderen, die nu
op het veld moesten werken, in de gelegenheid
zouden komen om naar school te gaan. De
voorstanders van het wetsvoorstel bleven er
if emet sollter aan vasthouden, dat alle kinderarbeid
goede betrekkingen wil onderhouden als met wnrdpn pn
Frankrijk, heeft hij destgds Bruning en Dr.
Curtius uitgenoodigd en op zgn heerlgk land
goed ontvangen. Dit landgoed is geen persoon-
lgk bezit van hem, doch staat sedert onheug
lijke tyden ter beschikking van Engeland's Mi
nister-President. Mac. Donald is een eenvoudig
man gebleven; hy is niet rijk, maar hy is ook
niet meer de arme dorpsschoolmeester. En hij
is geheel vrij van alle ijdelheid. Hij weet, dat
zonder uitzondering verboden moest worden en
dit had tengevolge, dat het wetsvoorstel „in
strijd met de grondwet" werd verklaard. En
wat de opvoeding betreft, zoowel de karakter
vorming als de ideeën, die het onderwijs be-
heerschen, worden zorgvuldig in overeenstem
ming gebracht met de wenschen der kopstuk
ken uit de zakenwereld. Aan de jeugd wordt ce
veilige stelling geleerd en uitgelegd, dat de
...- macht in handen moet bhjven van hen, die
hu er flink uitziet m zgn lichtgrijs cclber.ccs-
tuum, als hy met de grijze hooge hoed op ver-
schijnt bij de Derby-rennen te Epsom. Hij weet, ^a' natuur o^scheTkundT^ in-
et u •- -- -- "-enieur of mathematicus vrijuit kunnen spre-
spOTtoverhemd met de wyde plus-fours, op het doch wanneer Mj eecmouom zal M Fdat
gclfveld staat en met jachtige hand zgn goü- k do voorzichtig is
stick zwaait Hg weet, dat hg bg aUe vrou- totdat zgn reputatie zoodanig ge
wen gevierd is en dat ook de maimen hem be- t menJ niets t hem du-rft te
wonderen. Hy is weduwnaar en woont tegen-1 j3egjI2ien
dochuer, Natuurlijk heb ik ook in Amerika veel idea-
woordig samen met zgn beeldschoone
die als secretaresse bg hem werkt en eveneens
lid is van de arbeidersparty. Wat Groot-Brit- anders doch er b-staat irroot c=vaar dat
tannië aan hem te danken heeft, zag men enkele 'e"s
isme gevonden, misschien zelfs meer dan er-
men daar te lande iemand met liberale cnvat-
ingen niet voor vol aanziet en hem slechts be-
chouwd als een excentriek intellectueel. Indi-
maanden geleden maar al te duidelijk, toen het
Pcnd Sterling in alle voegen kraakte en de Bank
vidueele meeningen en die groote verschelden-
ff eeid, waarvan de bloei van elke samenleving
kunnen mok en voor smdere m^mnen» mstsir dsx
deed hy niet hy bleef! Hij sloot een soort
Godsvrede met zgn heftigste tegenstanders, en
vormde een kabinet „ter redding van het land".
Hy verlaagde de loonen, verhoogde de belas
tingen en accijnzen, traehwe evenwicht te
scheppen in de blnnenlandsche geldtoestanden.
En inderd"~d, t-t o-f-, - „r' - uy
en bewaarde hij Engeland voor verdere ver
liezen. Maar hy moest daarby tevens op den
Wat hij dan wilde? Naar school. Daarover ge
raakte het geheeel dorp in opschudding. Wie "val te brengen, toen hij inzag, dat deze zich
haar ryen stiet, zijn party, waaraan hij veel,
maar die aan hem nog méér te danken heeft!
-rij schikte zich met een gnmiach in dit lot,
want hy weet, wat hi1 wp rd is. Fen beetje
filosoof is hy ook, Ramsay Mac Donald.,,
(Nrdruk verboden).
ing
fhahkeliik is, worden in Amerika onderdrukt,
"teer werkelijke vrijhe-'d zou daar te lande veel
'runnen verbeteren; het zou ook geen slecht
idee zijn, als Amerika eens iets wilde aanne
men van Europa. West-E!uropa dan en niet
Sovjet-Rusland, waarop tegenwoordig zelfs de
miliionnairs het oog gericht houden in de hoop,
dat zg er nog wel iets van kunnen leeren. zy
maken plannen voor zoo en zooveel jaar. En in
Amerika vindt men intusschen een toenemend
scepticisme jegens de tradities van micht, die
er nu nog heersehen; wanneer de beheersching
van het geheele land door de zakenwereld geen
mildere vormen aanneemt, zal er zelfs een
vloedgolf van liberalisme opkomen, zooals Ame
rika niet meer heeft beleefd sinds de dagen
van Jefferson's democratie.
Eglise wallonne. (B
Ned. Herv. K
Dlmanóhe 24 js
J0 h. 30 Service, Pasteur I
112 h. service des enfants.
120 h. Culte Pasteur Krafft.
Vendredi 29 ja
20 h. Service Pasteur Kraff
L'Eglise est ouverte tous
a 17 h.
Bloemendag
y.m. 10 uur Ds. J. C. van Dg
Extra collecte
Jengddienst in het
V.m. 10 uur de heer A var
's Avonds 7.30 uur, Ds. D. 1
Overveen.
V.m. 10 uur de heer R. Koo;
Extra col
Ned Hervormde Ev
Santpooi
Vm. 10 uur Jac. de Graaf!
Dank- en bidstond voor
vóór 50 jaren geleden o;
lijke Vereeniging voor de
ders aan vallende ziekte,
Ned. Herv. Kerkgenoot»
V.m. 10 uur Prof. Dr. G. A.
Eysinga.
„Geestelijke wandel". (G
Religieuze Kring
Ds. L. Bonga, Doopsgez. I
Nederl. Protestantenbond,
V.m. 10.30 uur, Ds. W. Mac!
Extra Schaalcollecte ten t
nig Christelgke Jeugdcentra
Geref. Kerk, Bk
V.m. 10 uur, 5 uur n.m. I
Voorbereiding H. Avond
De Vrge Katholi
Popellaan Kinh
V.m. 10.30, Gezongen H.
Woensdag 27
N.m. 8 uur, Vespers en Lo
fair aangevallen, de to<
wordt benut, 11 A.H.C.
door Kesler den stand op
nu gelgk op, maar de A.I
gevaarlgkst; maar Kesler
waking. Ten slotte weet hi
te scoren, 3L
Na rust is Rapiditas mei
Weldra weet Pal, na mooi
den achterstand te verkle
is nu 't meest in den aanv:
sen worden gemist. Ten sl
op ongeoorloofde wijze aa
ruchte gebied. De toegesti
door hem benut, 33. No;
tyen om de winnende goal
verstreken.
B. K. SPORTVEREENIG
De R. K. Sportvereeni)
Donderdag 21 Januari h
nastiek-ultvoering in den
Aanvang 8 uur precies.
ONTVANGEN
„De rekenkundige denkb
samenhang", door P. J. I
Zelm.
W. Versluys' Uitgevers-
Baldassare Castiglione.
Italiaansch, door Dr. J.
Zgderveld.
Uitg. W. J. Thieme en
Experimenteele Graph
Eaudek.
H. P. Leopold's Uitg.
Bespreking volgt.
HOE HOUDEN WIJ
FRISC
EEN EENVOUDIGE M
BLOEMEN GOED
door Dr. WE
Tuinbouwspecialist
Tot dusverre waren de
algemeen van meening,
houden van gesneden bi
middelen niet mogelgk
wat betreft de dikwijls
aspirine, pyramidon, keu
deze al niet schadelijk
zeker geen gunstige we:
Het algemeen afkeurt
middelen is echter oo
welke de laatste jaren b
torium te Oppau genoi
wel. Hier hebben scheik
samengewerkt om uit U
paraat te bereiden, waai
aanmerkeiyk veel lange
nen worden. Dit nieuwe
stekende resultaten wor
haam „Nlwelka" en w
Voegd aan het water, wi
Het preparaat is op
samengesteld en komt 1'
tegemoet aan de be
bloemen. Het voert daa
zg, losgemaakt van de
van de bladeren, moet<
kunnen missen. Verder
men en het water, waa
tlngsgbacteriën en de
daarvan. De verlenging
natuurlgk afhankelijk i
wijls wordit het aantal,
blgven, verveelvoudigc
worden bereikt met an
ten, riddersporen, seri
rozen en phloxen. Bg
„Nlwelka" echter w
bereikt, o.a, bg narcissi
