INGEZONDEN STUKKEN
PREDIKBEURTEN
BURGERLIJKE STAND
m
PLAATSELIJK NIEUWS.
Gemeenschap en individu.
TOONEEL.
Het Rijksarchief te Haarlem.
POLITIEBERICHTEN.
Den len Mei weken 2 jeugdige wielrijders ge
lijktijdig naar links uit op den Zandvoorter-
weg. Zij botsten, doch kwamen er gelukkig
nogal goed af. De fietsen werden flink bescha
digd.
Een avontuurlijk aangelegde jongeman van
14 jaar is j.l. Donderdag weggeloopen. Dank
zij de goec'e zorgen der politie kon hij spoe
dig te Rotterdam opgespoord worden. Hij had
het voornemen zich naar Afrika te begeven,
doch de politie oordeelde het beter, dat hij
wec'er naar de ouderlijke woning terugge
stuurd werd, hetgeen geschiedde. Wij hopen
voor den jongeman, dat hij later zijn reislust
zal kunnen bevredigen.
Zaterdag j.l. ondervond een leerling van het
Kennemer Lyeum de nadeelige gevolgen van
het omkijken terwijl men fietst. Een botsing
met een stilstaande vrachtauto was het gevolg.
Gelukkig bekwam de fietser geen letsel, de
fiets kon er echter minder goed tegen.
Op den Boekenrooderweg botste j.l. Zater
dag een racefietser tegen het trottoir. Hoewel
hij niet ernstig gewond werd. bleef hij toch
bewusteloos liggen. Dr. Dippel verleende de
eerste hulp.
Zondagmorgen had op den hoek Bekslaan
Vogelenzangscheweg een aanrijding plaats
tusschen een auto en een wielrijder. De auto
gaf het verkeer van rechts geen voorrang. De
fietser werd vlak langs een lantaarnpaal in
het plantsoen geslingerd en kwam er wonder
boven wonc'er zonder verwondingen af. De
fiets werd zwaar beschadigd.
Zondagmorgen verloor een fietsend meisje op
den Hooge Duin en Daalsche weg haar hoed,
vervolgens de trappers, de macht over baar
Maandag j.l. ontstond in een woning aan den
werk.
Dr. Immink. die eerste hulp verleende,, con
stateerde inwendige kneuzingen, het meisje
is daarna per auto naar Amsterdam vervoerd.
Maandag j.l. ontstond ill een woning aan de
Bloemend, weg een kleine binnenbrand, door
dat de vlam in een vetpan sloeg. De bewoners,
die onmiddellijk flink optraden bluschten het
brandje met eigen middelen.
i
Dinsdag j.l. ontstond door onopgehelderde
oorzaak brand op het buiten van den Heer
Burc'et. Ongeveer 200 vierkante meter onder
hout zijn verbrand. Politie en burgers waren
er onmiddellijk bij, terwijl de brandweer de
zaak daarna nog eens flink natgespoten heeft.
Men zij toch vooral op zijn hoede met het weg
werpen van brandende sigaretten, sigaren,
enz.
i
Te Vogelenzang verzocht een bedelaar aan
de woning van den agent der politie om een
gave. De politieman kon dit natuurlijk niet
gedogen en leidde hem naar het Politiebureau.
De man is ter beschikking der Justitie ge
steld.
t
Op den Korte Zijlweg is een rijwielmerk ont
vreemd. De lezers van dit korte bericht ge
lieven te bedenken dat dit ook hun kan over
komen. Kijkt daarom Uw plaatje nog eens na
of het goed stevig bevestigd zit.
GEMEENTE BLOEMENDAAL.
INGEKOMEN PERSONEN.
Opgave van 310 Mei 1934.
C. W. Gratama, Clematislaan 15, Aerdenhout;
J. A. Ruisch, Bloemendaalseheweg 90, Bloemen-
daal; H. J. H. Reinierse, Oranje-Nassaulaan 123,
Overveen; H. J. Ph. Brokmann, Zonnebloem
laan 24. Aerdenhout; A. L. Tietz, Merellaan 9,
Aerdenhout; mevr. P. Rosekrans, Dr. D. Bakker-
laan 74, Bloemendaal; wed. E. Hendrikse-Ver-
meulen, Zonnebloelmlaan 37, Aerdenhout; F. van
ter Tholen, Merellaan 11, Aerdenhout; A. van
Olst, Hoplaan 5, Aerdenhout; H. J. Schutz,
Johan Verhulstweg 35, Santpoort-Station; M. P.
Jonker, Dr. D. Bakkerlaan 54. Bloemendaal; K.
C. Wals, Bloemendaalseheweg 48, Bloemendaal;
wed. L. F. Toutlemonde-Althans, De Genestet-
weg 16. Bloemendaal; B. van der Nap, Grenslaan
10, Aerdenhout; P. van Son, Zwarteweg 1, Aer
denhout; C. H. Oldach, Vondellaan 6, Aerden
hout; F. Friedmann, Merellaan 3, Aerdenhout;
P. J. H. van der Mast, Julianalaan 51, Overveen;
mevr. L. Salomon, Clematislaan 16, Aerdenhout;
C. J. Kneib, Zandvoorterweg 63. Aerdenhout; J.
W. Minne, Distellaan 2, Aerdenhout; P. J. H.
Kuijper van Harpen, De Genestetweg 8, Bloemen
daal; W. van Duijn, Platanenlaan 47, Bloemen
daal; J. Broekhuiijzen, Platanenlaan 9a, Bloe
mendaal; W. H. Miiller, Bloemendaalschestraat-
weg 123o Santpoort-Station.
De gemeenschap is voedingsbodem voor indi
vidu.
De ontwikkeling der gemeenschap wordt ver
oorzaakt door het zelfstandig denken en uitge
sproken oordeelen der afzonderlijke individuen.
Een gedurige wisselwerking heeft tusschen
individu en gemeenschap plaats. Een gezonde
samenleving is evenzeer verbonden aan de zelf
standigheid der individuen als aan innige sociale
onderlinge verbondenheid.
Het sociale zonder meer zou onze maat
schappij doen gelijken op maatschappijen gelijk
ook sommige diersoorten kennen.
Voor de ontwikkeling der individuen in maat
schappij is het spraakvermogen voor den
mensch van het grootste belang.
Wat iemand voor de gemeenschap waard is,
hangt meer af van wat hij zegt, dan van wat
hij denkt.
Dat gedachten tolvrij zijn. wil niet zeggen,
dat alle gedachten de moeite waard zijn, inte
gendeel het houdt in, dat gedachten, die niet
worden uitgesproken, geen waarde hebben voor
de gemeenschap.
Zoo bemoeit het recht zich ook niet met de
gedachten, de gevoelens, de wil der individuen
zonder meer, maar vraagt het daarnaar alleen
als het noodig is om bepaalde handelingen met
behulp daarvan nader op hunne waarde voor of
beteekenis tegen de gemeenschap te waardee-
ren.
Is het individu slecht of goed te noemen al
leen naar gelang zijne eigenschappen sociaal
zijn of anti-sociaal?
Neen.
Alle stoffelijke, geestelijke en zedelijke goede
ren, waarvoor wij de samenleving dank weten,
zijn door deze in den loop van ontelbaar vele
geslachten ontvangen van individuen. Eén
mensch heeft het vuur, één de bouw van voe-
dingsplanten, één de stoommachine, één de tele
foon, één het serum, één den papierbinder,
één den kruiwagen, één de cigaret, één den
slijpsteen, uitgevonden,
Bevrijding van het individu uit sociale be
klemdheid was noodig in de Middeleeuwen en
het geschiedde door de Renaissance, door de in-
dividua?iseering van den godsdienst in hervor
ming en mystiek, door opbloei van de vrije
kunsten en de vrije wetenschappen, waarbij als
twee tegenpoolen verschijnen de uitvinding der
boekdrukkunst en van het buskruit.
Onze kuituur is gevestigd op Joodsche, Griek -
sche, Romeinsche, Europeesche, voor-Aziatische
en Amerikaansche grondslagen. In de meesten
dezer grondslagen is bevrijding en zelfs voor
een deel afzondering der individuen uit hen be
klemmende, hunne ontwikkeling belemmerende
groepsvormen nummer één.
Maar hoe staat het met den tijd, waarin wij
leven, zeiven, en hoe verhoudt zich met name
tot de persoonlijkheid, het individu? De kunsten
zijn gedegenereerd, hun dadelijken weerklank in
het volk hebben zij verloren; „Kunst aan het
Volk" heeft geen vruchtbaren bodem in het
volk zelf.
Met de geestelijke zelfstandigheid van het
volk is het precies zoo; de Volksuniversiteiten
worden door het volk niet bezocht. Met het
recht is het 'tzelfde; het volk heeft geen be
langstelling voor zijn eigen rechtsontwikkeling,
d.w.z. het rechtsgevoel is dóód of sluimerend.
De staatkundige organisaties, allen gebouwd op
de vooronderstelde zelfstandigheid der indivi
duen, zijn I :iig onder den invloed van allerlei
beklemmende groepsvormen ineen te zakken.
Zoo treden in het leven en worden hier en
daar geduld diktaturen tirannieën, omdat de
gevoelens van eigenwaarde der individueele
persoonlijkheden en het rechtsgevoel niet meer
of nog niet voldoende leven. In een paar weken
kunnen in de meeste landen de kranten eene
oogenschijnlijk goedmoedige menigte omzetten
in een wilae horde van bloedgierige vecht-
lustigen. De militaire dienstplicht en andere
in de maatschappij voorkomende instellingen
en inrichtingen die gegrond zijn op onvoor
waardelijke gehoorzaamheidsplicht van men-
schelijke persoonlijkheden aan normen en rege
len, die op vernietiging van memschen en
dingen zijn ingesteld helpen de overtuiging
verbreiden, dat de maatschappij zich zelve
liever wijdt aan den dood dan aan het leven.
Let wel. Niet gehoorzaamheidsplicht, niet
dienstplicht op zich zeiven, maar beide in
dienst gesteld van de wankultuur die op oor
logen uitloopt, geven reden tot pessimisme.
Albert Einstein, aan wiens artikeltje Gemein-
schaft und Persönlichkeit in „Die Sammlung"
van Maart '34 wij een en ander ontleenden,
is niet pessimistisch. Alles zal z.i. recht komen,
ook voor het individu door: Planvolle Ver-
teilung der Arbeit.
T.
GOEDKOOPE MARKEN VOOR
REISDOELEINDEN IN DUITSCHLAND.
Ten gerieve van reizigers naar en in Duitsch-
land hebben wij Reiswissels en Registermarken
ten verkoop, welke een beduidende besparing
geven (momenteel c.a. 30 pCt.)
Voor nadere inlichtingen wende men zich tot
ons, ook voor goedkoope reisbiljetten naar
Duitschland (c.a. 70 pCt. korting op den prijs
van retourbiljetten in gewone marken).
VOLK VADERLAND OORLOG.
Het Landelijk Comité der Jongeren Vredes
Actie kwam 7 en 8 April j.l. bijeen. In het mid
delpunt der besprekingen stond de reeds merk
bare en te verwachten terugtocht van ae aan
hangers der anti-militaristische gedachte en
eener anti-militaristische politiek.
In het bijzonder trad daarbij op den voor
grond het loslaten van de leuze der nationale
ontwapening, de neiging tot deelname aan een
eventueel oorlogsconflict met het huidige
Duitschland, de aanvaarding der luchtbescher
ming, alles punten, die zooals uit de besprekin
gen bleek, door de anti-militaristische en pa
cifistische beweging niet mogen worden aan
vaard.
Besloten werd een Openbare Demonstratieve
Bijeenkomst te Rotterdam te organiseeren,
waartoe alle verwante organisaties en groepen
zullen worden uitgenoodigd, waar voor de eisch
van nationale ontwapening, tegen de luchtbe
scherming en tegen deelname aan iederen oor
log zal worden gesproken, teneinde op deze
wijze in 't openbaar gemeenschappelijk getuige
nis of te leggen van de trouw aan 't anti-oor-
logsbeginsel. Mogelijk vormt deze getuigenis
avond de basis van een concentratie aller
krachten van allen, die oorlog en oorlogsvoor
bereiding onvoorwaardelijk afwijzen.
De bijeenkomst, welke als algemeene titel
draagt: Volk Vaderland Oorlog, wordt
gehouden op Donderdag 10 Mei 1934 (Hemel
vaartsdag) in de groote zaal van gebouw
„Odeon" te Rotterdam, des avonds om half
acht.
Het woord zal worden gevoerd door: Me
vrouw C. PothuisSmit (lid der le Kamer),
Drs. Garmt Stuiveling, Ds. P Eldering, Ds. H.
J. Mispelblom Beijer over: „Trouw aan ons be
ginsel", „Het verraad van de jeugd", „Volk,
Vaderland, Oorlog", Beginnen in het kleine"
Inlichtingen verstrekt het persbureau der
Jongeren VredesActie, Leliestraat 55, Zwolle.
(Wij juichen elke actie in deze richting toe,
daar wij van verschillende zijden berichten
ontvangen over den helaas geweldigen wedloop
in bewapening niet alleen in Rusland, Duitsch
land, Frankrijk en Italië, maar ook in Enge
land en Amerika, terwijl het bovendien wel
vaststaat, dat Japan zich niet alleen op een
nieuwen wereldoorlog voorbereidt, maar zich in
een zuiver Aziatischen oorlog oefent. Wij be
leven een tragischen tijd! Red. „Het Bloe
mend. Weekblad".)
UIT DE PERS OVER DE PERS.
Henri Meyer schrijft In De Telegraaf een
hoofdartikel over de fout, gelegen in art. 5
Motor- en Rijwielreglement, voorrang gevende
aan het verkeer van rechts. Hii pleit er voor op
aan het verkeer van rechts. Hij pleit er voor
rang te verleenen voor dat wat zijdelings
komt van af de secundaire en andere kleinere
wegen, steegen, sloppen enz.
•Wij. hebben .daarover op* te merken, dat hij
eenvoudig naar Engeland had kunnen ver-
wtjzen. Daar kent men zijwegen voorzien van
een ster ter nlaatse, waar zij uitmonden op de
hoofdwegen. Niemand mag van zulk een zijweg
den hoofdweg oprijden, tenzij deze laatste vol
komen veilig is. Simple comme bonjour, zou de
franschman zeggen, die in Engeland rijdt. Laat
het ons eenvoudig nadoen. De engelschen zijn
nu eenmaal praktisch.
Dr. Henri Polak stuurde ons een artikel,
waarin aanmerking gemaakt werd op een be
richtje in ons blad, meldende, dat Herold
Latzky in de Daily Herald boudweg beweert,
dat het lot van den arbeid (lees arbeider) in
landen waar ais in Duitschland en Oostenrijk
geen vrije, vakbeweging bestaat gelijk is aan
dat van een slaaf. De heer Polak schrijft
honend en onaangenaam. Het woord „boud
weg" geeft hem de malle onderstelling in de
pen, dat wij het met de Daily Herald niet eens
zouden zijn en L's opmerking onwaar zou
den vinden. Er is natuurlijk geen reden voor
dien hoon. Want boudweg, Polak, die in Het
Volk de man is die nederlandsche en vreemde
woorden verklaart, moest dit weten, beteekent
onomwonden, zoo maar voor de vuist weg.
Zelfs als in boudweg iets ligt van brutaliteit,
dan had Henri Polak van ons behooren te ver
staan, dat wij dit woord in dit verband hoog
stens ironisch zouden hebben gebruikt.
1
Tot ons leedwezen is buiten onze schuld,
daar de drukker van ons blad niet alhier geves
tigd is, in ons vorig nummer het verslag van
het jubileum van de brandweer niet geplaatst.
Wij plaatsen het thans en bieden den lezers wel
onze verontschuldigingen aan.
STILLE RONDGANG.
Gezien de gunstige berichten, die wij van de
Plaatselijke Comité's ontvangen, belooft de
„Stille Rondgang" een succes *e worden. Uit
alle kringen des volks geven deelneemsters
zich op.
18 Mei a.i. Volkenbonusdag zal in
Den Haag indrukwekkend, ernstig en waardig
worden betoogd dat, zooals eenmaal Hugo de
Groot reeds verklaarde: „De oorlog begint
v/aar de wegen des Rechts eindigen".
Er is een Eere-Comité samengesteld, waarin
zitting namen:
Mevr. Mr. B. BakkerNort, Den Haag,
Mevr. Chr. J. Cohen Tervaert—Koch, Over
veen.
Mevr. N. Dyserinckvan Gii.se van der Pais,
Aerdenhout.
Mej. L. C. A. van Eeghen, Doorn.
Mevr. P. Gravin van Heerdt tot Eveisberg
Quarles van Ufford, Bloemendaal.
Mevr. B. LangevelaHebbenaar, Haarlem.
Mej. Rosa Manus, Amsterdam.
Mevr. C. RamondtHirsciiman, AmsLf-rdam.
Jkvr. J. Repelaer van Driei, Schevenlngen,
terwijl nog enkele namen aan deze lijst zullen
worden toegevoegd, welke nader worden opge
geven.
Het Centraal Comité.
Wij deelen nog mede, dat men zich voor deel
name ook kan opgeven aan ons kantoor Bloe-
mend.weg 42 alhier. Wij zullen dan voor door
zending' zorgdragen. Gaarne wekken wij ieder
een op zich als deelneemster te laten inschrij
ven. Red.
TOONEEL TE AMSTERDAM.
„DE DRIE-STUIVERS OPERA" door
B, Brecht, muziek van Kurt Weill,
bij de Amsterdamsche Tooneelver-
eeniging (regie A. Defresne).
Een her-opvoering na 5, 6 jaren van dit be
langrijke stuk. Bizar, grotesk en van eene, van
een bepaalden kant beschouwde, levenswijsheid.
De wereld van bedelaars, dieven en moordenaars,
is niet van een zoo heel verschillende werkelijk
heid van die van den doorsnee-mensch en het
stuk is verder een min of meer felle aanklacht
tegen „de huidige maatschappij", welke wel weer
of telkens weer een overledene is om dan weer de
m-enschen in de gelegenheid te stellen op de dan
weer huidige maatschappij, enz. Maar dit laatste
is m ij n overweging.
We zien een keurig geheel van fel gestyleerde
types met heer Peachum, den koning der bede
laars en Maccis den Steker, den koning der mis
dadigers, die de dochter van Peachum steelt en
in den paardenstal trouwt, welke herschapen is
in een feestzaal, gestoffeerd met stoelen, een
tafel en de rest, waar bloed aan kleeft. Maccie's
Handlangers mollen vooi* een handje vol waarde
eenige kapitalisten.
En het wordt een klopjacht op Macci, die be
schermd wordt door een sheriff van Londen, den
tijger Brown", die een week hart bezit, en een
wijde portemonnaie om er gestolen geld In te
bewaren.
Maccie is zijn teedere vrouw niet geheel trouw,
wij zien hem- bij: de .kippetjes" waarvan een hem
verraadt, zoodat hij aan de galg zou zijn opge
hangen, ware het niet dat de bode des konings
„hetgeen zelden geschiedt" kwam melden, dat
hem genade weid geschonken. Dit alles opgeluis
terd met zang van tijd tot tijd, waarbij het niet
zoozeer op muzikaal genot aankwam als wel op
het lanceeren van het gekweelde, ofschoon Willy
Haak, de echtgenoote van Maccie mooi een ge
voelig liedje zong. Het spel van allen en de regie
was volmaakt. Het allerprachtigst toch 'misschien
de creatie van Jules Verstraeten als de koning
der bedelaars, geldzuchtig met een vroom gelaat,
incarnatie van schijnheiligheid. Maccie beeldend
met een soort koninklijkheid van Ben Royaards,
moordenaars-types van verschillende geaardheid.
Alweer een daad van de Amsterdamsche Too-
neelvereeniging.
EDMOND VISSER.
(Buiten verantwoording van de Redactie.)
Geachte redactie.
Naar aanleiding van Uw berichtje over het
vellen van een „honderdjarige" wilg aan den
Prof. v. Vlotenweg zal U en de lezers het
volgende interesseeren:
Deze treurwilg is een vorm met hangende
takken van een inlandsehe wilg, de Salix alba.
Het is een zeer snelle groeier, zoodat de boom
die door Uw berichtgever voor een 100-jarige
werd aangezien niet ouder was dan 35 jaar.
zooals bleek uit het aantal jaarkringen.
De boom zal totaal ongeveer 5 a 7000 K.G.'
ZONDAG 13 MEI.
Ned. Herv. Kerk.
BLOEMENDAAL.
V.m. 10 uur, Dr. M. M. (Jen Hertog,
Predikant te Den Haag.
Jeugddienst in het Jeugdhuis.
V.m. 10 uur, de Heer W. F. G. Dankbaa'
Gereformeerde Kerk
BLOEMENDAAL.
V.m. 10 uur, Ds. J. C. Brussaard.
N.m. 5 uur, Ds. J. C. Brussaard
Catechismus Zondag 20.
Nederl. Protestantenbond.
Afdeeling Bloemendaal.
10.30 uur Dr. H. Faber, IJmuiden-Oost.
Afscheid leerlingen van de catechisatie
De Vrije Katholieke Kerk.
Popellaan Kinheimpark.
Zondag 13 Mei, 10.30 v.m.
Gezongen H. Mis.
Woensdag 16 Mei, 8 uur n.m.
Genezingsdienst en Lof.
Donderdag 17 Mei. 7.30 v.m
Gesproken H. Mis.
Zaterdag 19 Mei, 7.30 v.m.
Gesproken H. Mis.
Religieuze Kring, Aerdenhout.
V.m. 10.30 uur Ds. W. Th. Boissevain, Leiden.
OVERVEEN.
V.m. 10 uur, Ds. J. C. van Dijk.
Ned. Herv. Gem. Santpoort.
V.m. 10 uur Prof. Dr. G. A. van den Bergh van
Eysinga. „Geestelijke Gezondheid".
(Judas, vs. 21a).
Ned. Hervormde Evangelisatie te Santpoort.
V.m. 10 uur Heere Heeresma, Amsterdam.
BEVALLEN: Geene.
ONDERTROUWDE. Zeepvat en G. Kune-
man; J. Ph. Thierry de Bye Dolleman en J. F.
M. Everard; C. H. J. Schuilei' tot Peursum en
I. M. Carp.
GETROUWD: Geene.
OVERDEDEN: Geene.
gewogen hebben (wat we na kunnen gaan aan
het aantal vrachten weggevoerd hout) en werd
geveld door de kweekerij „de Teunisbloem" ie
Overveen.
In den Botanisehen tuin te Moskou staat een
dergelijke wilg die inderdaad meer dan 100
jaar oud is en waarvan de legende bestaat, dat
deze er door Peter de Groote geplant zou zijn.
Deze is zoo groot dat een 5-tal banken er om
heen geplaatst zijn, zoodat. .royaal een 25-tal
personen o-m den boom kunnen zitten.
Het hout van dergelijke boomen heeft, -waar
de als klompenhout en de takken worden wel
gebruikt als „teenen" om iets te binden.
C. SIPKES.
WIE GEVOELT IETS VOOR EEN BOEK:
„De vrouw in Nederland" of
„De vrouw in West-Europa?"
Titia Jelgers'ma heeft vertaald van het boek
van dr. Fannina W. Halle: „De vrouw in
Sovjet-Rusland". Het is uitgegeven door Van
Loghum Slaterus' N.V. De uitgeefster vraagt
In haar aankondiging van dit boek: Is de
plaats van de vrouw in de samenleving ook
niet een probleem voor West-Europa?
In Vrijzinnige Nederlandsche kringen is dit
vraagstuk vrijwel opgelost. In andere niet.
Ons werd in verband hiermede de vraag ge
daan, die wij aan 't hoofd hiervan plaatsten.
Wij zullen ons met de lezeressen en lezers die
er voor gevoelen en ons dit laten weten, nader
in verbinding stellen.
DE BIG BEN KRIJGT RUST.
Vanaf 30 April zal voor een periode van zes
weken de B.B.C. de slagen uitzenden van de
klok, die in het Zuidwestelijk deel van de
St. Paul's Cathedral hangt. „Big Tom", deze
groote klok, zal dus de taak overnemen van de
Big Bena Het is de bedoeling deze meer dan een
halve eeuw werkzame klok, die binnenkort haar
75ste verjaardag zal vieren, eenige rust te gun
nen.
(Een beschrijving en een ernstige
waarschuwing).
Het Rijksarchief met zijn schat van genealo
gische en geschiedkundige bronnen is thans
van de Vleeschhal naar het voormalig' Provin
ciehuis in de JansstraatCeciliasteeg overge
bracht. In tegenstelling met de vroegere, is
c.e nieuwe behuizing, ruim en m menig opzicht
goed ingericht. De ontzaggelijke hoeveelheid
akten en andere bescheiden, daar onderge
bracht, werkt eerst verbijsterend op den leek-
bezoeker en het puzzelt hem, hoe het bedienend
personeel in staat kan zijn, die ontzaggelijke
stof te beheerschen en den bezoeker, die voor
wetenschappelijk onderzoek aanklopt, onmid
dellijk en in dit woord schuilt geen over
drijving, de gewenschte, of volgens den
archivaris voor het doel geëigende schrifturen,
ter beschikking te stellen. Toen wij echter het
voorrecht hadden onder geleide van den heer
Roegler, concierge-boekbinder, het geheele ge
bouw te bezichtigen, werd het ons duidelijk
hoe ervaring, vakkennis en streng doorge voerde
orde, een systeem kon opbouwen, da!, deze
„service" mogelijk maakt. Als uitgangspunt
voor onze wandeling werd de bezoekerskamer
gekozen, een ruim vertrek, waar de bezoeker
lustig studeeren kan. Langs de wanden een
deel der boekerij, daaronder bevindt zich een
rijtje klappers, waarmede, a's met een sleute'.
de schatkamers geopend kunnen worden die
duizenden folianten, aktendoozen en kaarten,
herbergen. Die klappers vormen den chronologï-
schen index. Om te laten zien hoe men dien sleu
tel hanteert, vroeg onze gids ons den naam
van een gemeente in Holland te noemen, waar
na hij een dezer kleine boekjes uitkoos en ons
daarin de specificatie der aanwezige gegevens
voor de opgegeven gemeente toonde en de
juiste plaats in het vijf verdiepingen tellende
gehou-w, waar dezen zich bevinden. Een groote
antieke landkaart in kleuren, versiert er een
der wanden. Die landkaart is een kostbaar be
zit. Ze dateert van 1754 en toont de uitwate-
rende sluizen van Kennemerland en West
Friesland. Ze is met de hand geteekend en
versierd met de gewone elementen der oude
kartografie. Een Haarlemsch kunstenaar heeft
ze onlangs prachtig gerestaureerd, waaldoor de
Kleuren weer frisch en levendig zijn en zeifs
enkele onzichtbaar gewórden kleuren weer te
voorschijn kwamen.
Maar de kamer bevat meer mooie
antieke dingen, b.v. een uit de hand gcr reven
koperen lantaarn, een fraai beschilderde linnen
kast, en een geldkist van onheugclijken
ouderdom, afkomstig uit den lijd, verzekerde
ons onze vriendelijke gids, toen de mensehen
nog weinig meubels hadden en letterlijk op hun
geldkist zaten. Naast de bezoekerskamcr, door
een glazen wand daarvan gescheiden, heeft de
Rijks-Archivaris zijn werkkamer. Van de be
zoekerskamer voerde onze weg ons langs de
vestibule met twee oude scheepslantaarns, die
na menigen zwerftocht over tie onstuimige wa
teren, thans in die stille hall dc verdiende rust
genieten en uit erkentelijkheid 's avonds een
zacht electrisch licht uitstraien. Een ouae wa-
terschapskaart van N. Holland, van 1591
dus nog vóór den befaamden slag bij Nieuw-
poort, houdt hen daarbij gezelschap. Van de
hall bracht de heer Koegler ons naar zijn werk
kamer; een goed uitgeruste binderij, waar hij nu
bezig is met het restaureerer van door brand
vernielde archiefstukken van een onlangs over
genomen rechterlijk archief, een werk dat
groote voorzichtigheid vordert.
Van daar ving de tocht aan, zaal na zaal,
waar in een totale lengte van 8 K.M. de oude
doop-, trouw- en begrafenisboeken en de Bur
gerlijke Stand van Noord-Holland van 1811
1842, rusten, naast het Notarieel Archief van
1552 af tot 1842, het Rechterlijk Archief de
Provinciale Bibliotheek (gedeeltelijk), het Pro
vinciaal Archief, aanvangende met 1814, het
speciale archief van den Gouverneur, vooraf
gaand aan het van 1848 dateerende archief
van den Commissaris des Konings in Noord-
Holland en dat der Gedeputeerde Staten als
mede de archieven uit de arrondissementen
Alkmaar en Haarlem Hiermede is de lijst nog
niet comoleet: een apart kabinet herbergt: „de
Prefectuur", uit de dagen der Fransche over-
heersehing verder worden de archieven van
aorcen en bijzondere lichamen hier bewaard,
die ingevolge de Wet werden overgenomen. Na
tuurlijk is er bereids een kamer voor aanwin
sten gereserveerd, en vanzelfsprekend ont
breekt ook niet een sorteerzaal, waar alle in
zendingen uit de provincie een eerste schifting
ondergaan. Op het oogenblik is men daar bezig
met een zending van 325 pakken uit Amster
dam.
In die stille archiefzalen met hun eïndelooze
opstapeling, van perkamenten folianten, wordt
de eentonigheid hier en daar getemperd door
oude gravures, een antieke huisbel, die een
echt gildestukje is) of een kandelaar, maar
vooral door gebeeldhouwde kisten, waarvan het
archief er vele bezit. Ons bezoek was ten
einde en toen de deur van het oude huis zich
achter ons sloot, waren wij dankbaar maar
nietgerust. Hoe gaarne hadden wij
die niet te vervangen documenten, veilig gebor
gen geweten in een brandvrij betonnen gebouw
met stalen ramen, stalen boekenrekken, dito
kasten en dito meubelen, inpiaats van in di1
oude, ingesloten huis, met zijn houten vloeren
en dito trappen, zijn woud van houten stelling-
palen en houten legplanken, waar tot onder de
houten kapspanten van de zolderverdieping, ton
nen papier en waar een net van electr.
I.chtleidingen, kortsluiting kan geven, over
eenkomend in haar gevolg met die, welke de
vermoedelijke oorzaak is van de branden, die
in den laatsten tijd zooveel luxe booten deden
vergaan; in dit oude huis, waar de (nieuw
aangelegde) centrale verwarnnng al dit hout
werk door en door droogstookt, waar de ijzeren
haspel tegen den muur (j.l. Maandag) geen
brandslang bevatte, waar sporadisch een sim
pel handbluschtoestelletje van zeg 1 galion in-
ia—
houd is opgehangen, instede dat er op elke
verdieping een koolzuurspuit op kanonwieien
geplaatst is, die door elke deuropening uit
hoofde van dit type wielen, gereden kan wor
den en die in schuinen stand van het „kanon"
gezet,-een geheele zaal in koolzuur hult, zonder
het papier te beschadigen! Waren de houten
trappen zelfs wel van een brandvrije beschie
ting voorzien, zooals de bouwverordeningen van
vele gemeenten dit voorschrijven? Is het ori-
gineele „fireproofmaterial: Haringgraatstaal"
als worteldrager voor die évent. trapbeschie-
ting en voor de gestucadoo^de plafonds ge
bruikt, inpiaats van. het primitieve stuca doors
riet?
Is de schacht der lift voor de goederen (voor
personen kan zij helaas geen dienst doen) we'
oordeelkundig teger. brandvtrspreiding ge
bouwd, zoodat zij niet als aanjager zal dienst
doen? Waarom zijn er niet, zooals in Amerika
bij dergelijke gebouwen en scholen, spiraalvor
mige veiligheidsafdaiers tegen den buitenmuur
gemaakt, waarin de pakken documenten in een
besloten ijzeren koker als in een tor-moten
naar onder kunnen „rutschen"? De beide brand»
deuren in het gebouw, kunnen geen dezer fac
toren opheffen en de vraag dringt zich op:
ware het niet verstandig, de cude schrifturen
weer bij de oorspronkelijke bezitters ter-
brengen en zoo het risico te verdeelen, inpiaats
van hen te bewaren 'n dit quasi brandvrije ge
bouw? Caveant Consules. Wij zijn zeer, zeer
ongerust en waarschuwen' B.
