3
Eenheid door Democratie.
VAN DER GRAAF Co.-?
HANDELS-
INFORMATIES
INCASSO'S
ONTWERPEN
EN DEPONEEREN
VAN DER GRAAF Co's
Bureaux voor
den Handel N.V.
Predikbeurten.
HOE ZIET
UW TAPIJT ER UIT?
Verlaging van toeslag op
melk.
Onder leiding van onzen plaatsgenoot Prof. Ir.
Van der Leij is j.l. Maandag een massale vergade
ring van deze beweging gehouden in de Gem.
Concertzaal te Haarlem, welke door ongeveer
1000 personen werd bijgewoond. Op 27 Juli 1935
gesticht, telt deze beweging thans ruim 27C0 aan
hangers.
Als propaganda-sprekers traden ditmaal voor
haar op Pater H. de Greeve een broer van Pater
Borremeus de Greeve) (R.-K.), Mr. J. J. R.
Schmal (Geref. Chr. Hist.) en Mr. J. Bierens de
Haan (Lib.) niet ons raadslid, maar diens jongere
neef, schrijver van belangrijke monografieën
over Demokratie.
Pater de Greeve wilde het hebben over het
Vastenmandement (niet-amendement, zooals spr.
vaak zeide der (R.-K.) bisschoppen, gericht tegen
de dictatuur. Eerst is den (R.-K.) geloovigen
ontraden, thans is hun door hunne bisschoppen
verboden zich te onthouden van eiken stem daar
aan. Het heet, dat de bisschoppen niet bevoegd
zouden zijn op politiek gebied leiding te geven,
dat zij aldus blijk geven van ongeoorloofde be
moeizucht.
Spr. meent, dat met de dictatuur (in den Staat)
beginselen zijn gemoeid. Die beginselen komen
uit op den totalen Staat.
De (naar R.-K. opvatting) ware verhouding
van Kerk en Staat is volgens spr. in het vasten
mandement door de bisschoppen zoo duidelijk
uiteengezet, dat ieder dat moet aanvaarden, of
althans billijken. De totale Staat als bron van
alle recht, van alle moraal, van alle vrijheid, is
te veroordeelen. De Staat is menschenwerk.
Waarom leggen de bisschoppen zich niet neer
bij de uitlating van d' Ansembourg, dat 't in de
N.S.B. niet gaat tegen de Kerk?
Omdat de bisschoppen praktische menschcn
zijn en de theorieën van de N.S.B. zoo vaag
zijn, dat men daaruit niet kan opmaken, wat deze
Beweging precies met den totalen Staat bedoelt,
Spr. citeert dan uit de N.S.B. publicaties het
volgende
„De Staat is de verwerkelijkte zedelijkheid
zelve." „De plichten van de burgers van den
totalen Staat gaan boven hun persoonlijke rech
ten". „Wat de Staat doet is altijd goed" e.d.
Een kerk kan met lieden, die aldus denken niet
in zee gaan. Men heeft trouwens geen houvast
aan uitlatingen van N.S.B.-zijde.
„Ja", zegt Mussert, als hem gevraagd wordt:
„Hebben Kerk en individu rechten onafhanke
lijk van den Staat?"
„Neen", zegt op diezelfde vraag het boekje
van de N.S.B.
De Kerk heeft te veel ondervinding dan dat
zij zich zou neerleggen bij zulk een onzekerheid.
Idealen worden in mensehenhanden veelal
verhaspeld en verkwanseld. Bij de dictatuur ïust
het streven naar idealen in één menschenhand.
Stel nu zelfs, dat b.v. Mussert een ideale persoon
lijkheid ware, dan zou zij in de praktijk toch veel
aan andere mensclien moeten overlaten, l-n wVt
zouden die er van terechtbreng en
Wij, R.-K., hebben geen enkelen waarborg, dat
onze belangen daar veilig zijn. We zcuden 't maar
moeten afwachten.
De Duitsche (R.-K.) bisschoppen hadden nog
als ruggesteun een concordaat 't verdrag tussehen
den Duitsclien Staat en het Vaticaan) en die zijn
nóg teleurgesteld.
De (R.-K.) geestelijkheid heeft zich in Duitsch-
land achter de regeering van den totalen Staat
gesteld en wat is er over dit land gekomen?
Een barbaarsch heidendom, een overmoedige
Hitler-jeugd, tirannie, rassenhaat, de pers aan
banden, enz. enz.
Voor ons (Nederlandsche R.-K.) gelde daarbij
dat het Nederlandsch fascisme is gecalqueerd op
het Duitsche, het Nederlandsche is een volslagen
navolging. De uitvoering daarvan zou in de
werkelijkheid ook op de Duitsche gelijken.
Daar bedanken wij voor. Wij zijn niet gewend
gedrild te worden. De N.S.B. wordt door spr. be
schouwd als een opdoek-beweging. Men zou schrik
ken als men (waar spr. meer van weet) de uit
latingen hoorde van N.S.B.'ers als ze onder el
kaar op hunne kamers zijn
Wij, (R.-K.), die van Schaepman af hebben
gevochten voor ons geestelijk bezit, weten nu, dat
in het centrum van de belangstelling der N.S.B.-
ers staat de totale Staat, maar elk geestelijk leven
is daar uit.
En al zou hij zelf niet willen, een d' Ansembourg
moet belanden in den totalen Staat, want hij heeft
dit aan het volk beloofd.
Toestel 43
van achterstallige
Koopmans-v orde
ringen
Toestel 25
vanHandelamerken
Toestel 20
Amstelstraat 14-18 - Amsterdam (C.)
Tel. 32000, 6 Lijnen
Een dictator is een ongecontroleerde denker,
hij verbeeldt zich het verstand zelf te zijn.
Volgens Mussert heeft het fascisme wel een
moraal, maar geen theologie. Stel u voor, roept
spr. uit: een moraal zonder theologie \(applaus). Aan
menschen met moraal zonder theologie onze toe
komst toevertrouwen? Dat nooit!
In het slechtste parlementarisme kan men ten
minste voor zijn recht nog vechten; onder de
dictatuur ook dat niet eens; daar kun je ver
dwijnen, je bent er minder dan nul
„Habent pontificem" (de R.K. hebben hun
Hoogepriester), wij hébben onze leiding al. Onze
bisschop is voor ons Gods gezant. Wij zeggen:
„Spreek, Monseigneur, uw dienaar luistert".
Als spr. aldus zijne met stemverheffing uit
gesproken rede beëindigd heeft, klinkt luid applaus
op, vooral van de aanwezige R.-K., die behalve
van de pittige, min of meer demagogisch voor
gedragen toespraak ook genoten van de bijval, die
Pater de Greeve op tal van zakelijke punten, ook
van andersdenkenden mocht oogsten.
De tweede spr. stelde zich voor als Gerefor
meerde Chr.-Historisch in de politiek.
Volgens Mr. Schmal zijn de E.d.Deëers zich
van hun verscheidenheid bewust. Maar er is ook
een levens- en lotsgemeenschap, die alle Neder
landers bindt. En wanneer hij zich dan afvraagt:
Wat is ons aller politiek gedachte-klimaat,
wie zijn wij tesamen, dan zegt hij:
Nederland is liet land èn van Groen van
Prinsterer èn van Thorbecke, die elk op eigen
wijze beleden de demokratische Staatsidee.
Thorbecke was als voorstander van het alge
meen kiesrecht, dat hij reeds in 1848 aan den
horizon zag opkomen, de wegbereider onzer hui
dige demokratie. Groen van Prinsterer (archiva
ris van het Koninklijk Huis) in hart en nieren
protestant en anti-roomsqji. T. was de man die
èn parlement èn kiezerscorps bij ons wilde eman-
cipeeren (letterlijk uitleiden uit slavernij. T).
De publieke zaak wilde Groen, die een demo-
kraat was in den goeden zin des woords, pu
bliekelijk behandeld hebben. Vrijheid van druk
pers, vrijheid van vereeniging en vergadering,
het was alles ook Groen's wensch.
Zooals Groen met Thorbecke één was in het
streven naar ware demokratie, zoo was het ook
't geval met Schaepman en Kuijper, met Troelstra
en Bos.
Als thans gesproken kan worden van een crisis
in de demokratie, dan is dat niets nieuws. Als
men maar verstaat, dat dit een groei-crisis is,
zooals alles wat groeit herhaalde malen crisissen
beleeft.
Bij onzen strijd voor de demokratie tegen de
dictatuur gaat het echter om veel meer dan
crisis, n.l. om óf in (betrekkelijke) vrijheid te
leven of om geleefd te worden in den totalen
Staat. Daarover mogen wij niet zwijgen, het gaat
onze natie, pnze kerken, onze j ersonen, onze
rechten aan. 'En r u vragen wij u. hoorders, «fw
ge met ons waarschuwende wachtèj-s wilt' 'WOrdenyh
voor het moeras, waarin de voorstanders van
den totalen Staat u w illen dringen
Wat onze werkwijze betreft, wij willen over
tuigen, niet overrompelen.
Een R.-K. staatsman zei eens: In elk politiek
vraagstuk ligt een theologisch vraagstuk ver
scholen. Het is niet te erkennen, te ontkennen,
zoo verbeterde spr. zich. In ieder geval beerscht,
waar het Evangelie komt geen slavernij meer.
God maakte alle menschen van ééne stof. Wie
zich door deze gedachte laat leiden, leeft in demo
kratische sfeer.
Geen staatsvorm, waarin knechtschap, zoowel
in het stoffelijke als het geestelijke, beginsel is, is
iets voor een Nederlander. Spr. eindigt zijn rede
met het bekende vers van Da Costa: „Zij zullen
het niet hebben
Wederom warm applaus.
De derde redenaar, Mr. J. Bierens de Haan Jr.
eisehte het meeste van zijne hoorders, maar gaf
dan ook het meeste.
Spr. beschouwt de heerschende economische
crisis als een onderdeel van de groote crisis: de
crisis der zekerheden. Men beschcuwe dit zoo:
het jaar 1914 sluit met het uitbreken van een
wereldoorlog tussehen de z.g.n. gecultiveerde en
Christelijke natiën onherroepelijk een tijdperk af,
waarin het maatschappelijk leven als men .liet
maar aan zichzelf overliet, als van zelf ging.
Er braken in de samenleving kraclnen los, die
sterker bleken te zijn, dan Christendom en cul
tuur, sterker ook dan alle mensclielijkheid en
alle menschelijk denken. En nu, dat het laissez
aller, het alles gaat van zelf, heeft afgedaan, staan
wij voor de taak welbewust, wetende, wat wij
doen, het maatschappelijk leven opnieuw te be-
heerschen. Maar hoe?
Twee wegen zijn daarbij ingeslagen: Ie. Die,
waarbij alles opgaat in den Staat. Het commu
nisme in Rusland, het fascisme in Italië, het
nationaal-soeialisme in Duitsehland, figuren in
wezen niet veel van elkaar verschillenden, sloegen
dezen weg in.
2e. Die, waarop aan de Staatstaak wezenlijke
grenzen worden gesteld, met name de grens,
dat ook de Staal de menschelijke persoonlijkheid
heeft te eerbiedigen. Deze weg is die van het de-
mokratisch beginsel. Dit beginsel loopt als een
levende draad van oudsher speciaal door onze
geschiedenis, omdat het ingeweven is in onzen
volksaard en deze zich onder de voortdurende
leiding van dit beginsel heeft gevormd. Trouwens
niet alleen hier maar in heel Noord- en West-
Europa.
Zoo is van de middeleeuwen af ten onzent de
invloed van het volk op overheid en regeerings-
daden gestadig en geleidelijk toegenomen.
Er wordt nu beweerd, dat dit alles zou zijn
ontaard tot corruptie en demagogie. Dit is even
onw aar als dat het waar is, dat ook de demokratie
aan de crisis van alle voormalige zekerheden niet
is ontkomen.
Zoo werd de liberaal geregeerde Staat door de
ontwikkeling van techniek, verkeer en handel,
en al wat daaraan vast is op economisch gebied,
gesteld voor een taak, waarop het apparaat niet
berekend was.
De regeermacht is nu van een liberale elite op
een massa-demokratie overgegaan, die voor een
enorme economische taak is gesteld bij een on-
'geloofelijke vermeerdering van bevolking, welke
massa moet worden gevoed, gekleed, ontwikkeld,
Iterwijl diezelfde massa juist is ontworteld aan
Iverk en traditie. De demokratie werd aldus als
tot een slagveld.
/Het sprak eigenlijk vanzelf, dat toen een
[ehijnbaar radicale oplossing aan de hand werd
gedaan, te weten, die om de heele demokratie
weg te werken. Dat deze oplossing slechts schijn
baar is, volgt hieruit, dat men alleen de demo
kratische staatsvormen wilde wegwerken, terwijl
de crisis in heel het maatschappelijk leven is
ingeweven.
Behalve in zijn staatsvorm, leven, aard en
karakter van een volk, ook in zijne economische
en andere samenlevingsvormen.
De N.S.B. is blind daarvoor. En wil zij iets
wijzigen, dan komt zij met recepten uit het
buitenland aan en nog wel uit landen wier volken
niet alleen totaal van het onze verschillen, maar
die nog bovendien door en door ziek waren.
Welnu, dat is allemaal niets voor ons. Wij
willen niet alleen in woorden, maar ook in onze
gedachten en daden door en door Nederlandsch
en gezond blijven (daverend applaus)
Natuurlijk is hervorming, i u en altijd, noodig.
Zij, die de demokratie verdedigen, beseffen
echter, dat een levende demokratie uit zichzelf de
krachten voortbrengt, die haar verbeteren. ajtplaus
Demokratie staat tegenover autokrat ie. daarin
gaat het anders. Hervorming onzer staatsinstel
lingen kan nooit van 1 uiten af geschieden. Wij
geven niet af op wat voor anderen blijkbaar nut
heeft of schijnt te hebben, maar verheerlijking
van Duitsche en Italiaansche toestanden getuigt
van onwetendheid of onnoozelheid.
En in dit verband eigen volk en regeering te
bekladden is nog erger. We weten maar al te
goed, dat b.v. in Duitsehland thans weinig waarde
wordt gehecht aan menschelijkhcid en waar
achtigheid en dat de macht van den (formeelen)
staat er boven alles wordt gesteld.
Dat daartegenover óns nationale leven voort
durend wordt beschimpt ik geef u het zelf
om te qualificeeren
Het gaat dus om deze keuze: erkenning van
de waarde der menschelijke persoonlijkheid of
dictatuur van een willekeurig iemand over onze
levensbeschouwing
Daar de N.S.B. hare eigen opvattingen voor
absoluut houdt, moet zij, kwam zij ooit aan hel
bewind, andersdenkenden onderdrukken.
Vrijheid onderstelt geest, geest onderstelt
vrijheid. Geen van beide kunnen zonder de
ander bestaan.
Het wezen der demokratie nu is handhaving
der geestelijke vrijheid.
De georganiseerde Staatsmacht is, als zij ver
absoluteerd wordt, (als almachtig en tot alles
gerechtigd wordt beschouwd), erger dan dierlijk.
(daverend applaus). Immers (wat bij de dieren
niet eens voorkomt) in de autokratie woekeren de
kwade dingen in het verborgene door.
Overigens geldt dit: de vrijheid wordt alleen
gerechtvaardigd door de wijze waarop zij gebruikt
wordt. Wordt ze alleen gebruikt voor machtsuit
oefening dan wordt ze misbruikt.
Zij wij de vrijheid waard? vraagt spr. dan.
Daarvoor komt het er op aan, zoo luidt zijn
antwoord, hoe wij tegenover liet maatschappelijk
leven zijn ingesteld. Of wij daarin als primaat
(als de voorkeur verdienende) laten gelden de
mensch of een gemeenschaap.
Primaat moet voor ons zijn onze zedelijke
mensehenwaarde, om ze vrij aan te wenden ten
dienste van de gemeenschap. Dat is de juiste
verhouding. Het komt dan aan op den geest,
den grond van ons menschenleven, waarin zich
de demokratie ontwikkelt. Nederland staat wat
die ontwikkeling betreft onder de beschaafde
anden vooraan. Het komt aan op bet bewaren
van dien geest, die in vrijheid weet te dienen
vooral als de nood aan den man komt. Wij willen
Nederlanders blijven, met op Nederlandsche wijze
de hand aan de Nederlandsche ploeg, (langdurig
applaus).
De voorzitter beëindigt nu de bijeenkomst
met de leuzen: Voor de menschelijke vrijheid
tegenover de massa, voor mensch en rede, tegen
over het geweld.
In de pauze was gelegenheid zich op te geven
voor het lidmaatschap der beweging „E.d.D.",
waarvan 57 aanwezigen gebruik maakten.
T.
BLOEMENDAAL.
Ned. Herv. Gem. Ie Pinksterdag, v.m. 10 uur
Ds. G. W. C. Vunderink, Zeist. Zendings
collecte.
2e Pinksterdag, v.m. 10 uur Ds. Ch. d,",
Beus. Zendingscollecte.
Vrij. Kath. Kerk (Popellaan-Kinheimpark) v.m.
10.30 -uur Hoogmis. Predicatie van
Priester Ko Borsten.
Zaterdag 6 Juni, 7.25 v.m. Gesproken H. Mis.
Eglise Réformée (Wallonne). Dimanehe 31 Mai,
10 li. Baptême.
10li.30 Service de Pentecóte. Sermon et Com
munion. 3e Collecte pom- TEglise et la Mis
sion.
19 h. Service d'actions de graces. Pasteur
Krafft.
Vendredi 5 Juin. a 20 h. Service, Etude du
Credo. Pasteur Krafft.
SANTPOORT.
Ned. Herv. Gem. Zondag v.m. 10 uur Prof. Dr.
G. A. v. d. Bergli V. Eijsingha. „Geestelijke
wandel" (Gal. 5 25). Medewerking zang
koor. Extra collecte voor de studiekas.
Ned. Herv. Evang. Zondag v.m. 10 uur de heer
Heere Heeresma van Amsterdam.
Geref. Kerk (H.V.) Zondag v.m. 10 uur en n.m.
5 uur de heer K. v. d. Berg. Maandag geen
dienst.
OVERVEEN.
Ned. Herv. Gem. Ie Pinksterdag v.m. 10 uur Ds.
Ch. de Beus. Zendingscollecte.
2e Pinksterdag v.m. 10 uur Ds. G. A. Borger
te Heemstede. Zeridingscollecte.
AERDENH0UT.
Ver. Relig. Kring. Zondag v.m. 10 uur Dr. J. C.
A. Fetter, Rem. pred. te Den Haag.
ZANDVOORT.
Geref. Kerk (H.V.) Zondag v.m. 10 en n.m, 5 uur
Ds. P. van der Vloed.
Maandag geen dienst.
HAARLEM.
Coll. tot Verbr. van Spiritistische Beginselen, (geb.
Theosofia, Nassaupl. 8) le Pinksterdag v.m.
10.30 uur Wijdingsinorgen. Spr. de heer II,
Nieukerke (inspiratiemedium).
Een gewichtige vraag voor de huisvrouw.. Waar
om is er reeds een gat in het tapijt van Mevrouw
Muller? Droge hitte schaadt. Hoe verwijdert
men vlekken, en reinigt men een tapijt.
Kijkt U toch eens even naar mijn nieuw tapijt",
zoo klaagt de huisvrouw. „Ik heb het pas drie
weken, onderhoud het zorgvuldig met den stof
zuiger en toch krijg ik telkens na het keeren een
handvol wol. Indien dat zoo voortgaat, dan is het
tapijt over een jaar versleten!"
„Ja, dat is waar, maar de schuld draagt U zelf.
Een nieuw tapijt mag namelijk de eerste drie weken
in het geheel niet met den stofzuiger behandeld
worden, evenmin met een scherpen borstel. Elk
nieuw tapijt verliest in het begin wel, dat kan
echter geen kwaad. Wanneer men het voorzichtig
behandelt, dan is dat vlug voorbij. Het weefsel
van een nieuw tapijt is n.l. heel droog, en zoolang
het uit de omgevende lucht niet voldoende vochtig
heid opgenomen heeft, zal het wol blijven afgeven.
De stofzuiger neemt echter bij nieuwe tapijten
de korte wolvezeltjes weg en droogt het weefsel
te sterk uit. De wol, die dus tijdens de eerste dagen
de huisvrouw afschrikt., komt dus van deze afge
schoren haartjes. Deze hebben zich tussehen de
noppen van het weefsel vastgezet en komen er
nu mettertijd weer uit, zonder dat de kwaliteit
van het tapijt daaronder lijdt. Wanneer b.v. de
woning verwarmd wordt, moet men bijzonder
voorzichtig zijn. De droge hitte van de centrale
verwarming is voor tapijten zeer nadeelig. Zij
drogen te sterk uit en het weefsel gaat los. Dan moet
men natuurlijk de vereischte vochtigheid toevoe
ren. Het volstaat reeds, wanneer men aan de
buizen aarden pijpen hangt, waarin water ter
verdamping is. Vochtig afborstelen is dan niet
meer noodig.
„Waarom is er reeds een gat in het tapijt van
Mevrouw Muller?", vraagt men verwonderd,
want Mevrouw Muller heeft zich met haar tapijt
zeer veel bezig gehouden en het om de twee dagen
duchtig uitgeklopt. Maar juist daarin zit het hem
Geen tapijt weerstaat het vele kloppen, daar de
draden dan los worden. Ze breken, worden murw
en het gat is er al. Tapijten moet men met een
stofzuiger of, indien men er geen bezit met een
weeken veger behandelen. Het spreekt vanzelf,
dat men altijd in de richting van den draad moet
borstelen. Eens per jaar mag men het tapijt met
zuurkool afwrijven, de kleuren worden dan helder.
Oolc licht azijnwater kan men daartoe gebruiken.
Maar niet meer dan éénmaal in het jaar, zoo meer,
dan richt men alleen schade aan.
Vetvlekken verwijdert men het beste met ben
zine. Natuurlijk moet men dan met de noodige
omzichtigheid te werk gaan. In de heerenkamer
mag men dan ook de twee volgende uren niet
rooken, nadat men het tapijt met benzine gereinigd
heeft. De benzinedampen blijven immers nog ten
minste 2 uren in de kamer, zelfs al bespeurt men
daar niets van. Een heel tapijt alleen schoon te
maken, is niet aan te raden, dat laat men het liefst
aan een vakman over.
Met een zachte zeepoplossing kan men tapijten
wel eens uitwassclien, maar gewoonlijk helpt dat
niet lang. In ieder geval moet het tapijt uitgedroogd
zijn, alvorens weer uitgespreid te worden. Donker
kleurige tapijten kan men met panamaschors
behandelen, maar voorzichtig, zoodat het grond-
weefsel niet nat wordt, daar anders de appretuur
weggaat en het tapijt zijn vastheid verliest.
Roode tapijten mogen niet met azijnwater
behandeld worden, daarvoor neemt men koude
thee. Maar voor alles: niet te veel vochtigheid aan
het tapijt. Behandelt men een tapijt volgens de
goede methode, dan hebben wij er jaren pleizier
van, zelfs indien het geen „echt Perzisch tapijt" is!
DEN HAAG, Mei. Naar wij van be
voegde zijde vernemen, heeft de minister van
Landbouw en Visscherij besloten, met ingang van
17 Mei a.s. voor de komende zomermaanden den
toeslag over de tot zuivel- of melkproducten ver
werkte melk te verlagen van 2.56 cent tot 2.40
cent per kg. melk met 3.2 vetgehalte.
Overwogen zal worden, om, wanneer de be
schikbare fondsen zulks toelaten, den toeslag in
de wintermaanden wederom op een hooger peil
te brengen. Door een zoodanige regeling zal ook
door middel van de uitkeering het verschil tus
sehen den zomerprijs en den winterprijs der
melk worden geaccentueerd. Immers ook vóór
het intreden van de crisis werden in het alge
meen in het zomer-halfjaar lagere melkprijzen
aan de veehouders uitbetaald dan in het winter
halfjaar.
