De Cultureele beteekenis
van de Film
Verpleegsters en Nurse
Uit het Politierapport.
Aanbesteding Politiebureau.
Wereld Jamboree 1937.
Heropening.
Door trein gedood.
Gevonden voorwerpen.
Heeft U zelf de stof
DE HUISVLIJT
Schagchelstraat 46 - Tel. 14461
Badhuisstraat 29 - Tel. 15993
maakt Uw uniform naar ieder
gcwenscht model. Meermalen
werd ons werk bekroond.
blZooals te verwachten was heeft het Bloemen-
daalsche strand in de afgeloopen dagen een druk
bezoek gehad. Het was schitterend zomerweer,
misschien iets te warm, het strand liet niet te
wenschen over, maar de zee zelf was niet ,,in
vorm". De wind waaide uit den Oostelijken hoek,
vele kwallen „sierden" het strand en het water
was niet bepaald helder. Een en ander was waar
schijnlijk oorzaak dat talloos velen schaduw en
koelte zochten aan de begroeide kanten van
den Zeeweg. Het strand trok echter de grootste
belangstelling.
Voor het eerst in dit seizoen hadden de strand-
agenten het Zaterdagmiddag vrij druk met het
verbinden van geblesseerde voeten en andere ver
wondingen.
Zondag werd het echter nog veel drukker. Een
onafzienbare stroom auto's en rijwielen trok naar
zee. De rijwiel- en autobewaarders aan het einde
van den Zeeweg hadden handen te kort.
In den loop van den dag werden ongeveer 30
„vondelingetjes" aan den politiepost gebracht, die
allen na korteren of langeren tijd weer door hun
ouders werden afgehaald.
Het aantal personen, dat schaal- en snijwonden,
splinters, enz. ter verzorging bij de politie kwam
melden, was ook zeer groot. Eenige malen moest
doktershulp worden ingeroepen, o.a. voor een
dame uit Amsterdam, die door de warmte onwel
geworden was en per taxi naar haar woning ver
voerd moest worden. Een 7-jarig jongetje werd
vrij ernstig aan zijn biel gewond, doordat hij met
zijn voet tusschen de spaken van een fiets was
geraakt.
DIE WORDT WEL GEPAKT.
Zaterdagavond, ongeveer kwart voor 9, had op
de Brederodelaan in Bloemendaal een aanrijding
plaats tusschen een fietser, den 17-jarigen G. A
v. A. uit Overveen, die A an de Oostzijde van de
Brederodelaan naar de Westzijde overstak om op
het rijwielpad te gaan rijden, en een met flinke
snelheid uit de richting Bloemendaal komende
auto uit Zuidholland, waarvan de bestuurder vor-
loopig nog onbekend is. De wielrijder had met zijn
arm aangegeven dat hij den weg ging oversteken.
Het achterwiel van de fiets werd vernield. De
autobestuurder stopte even en reed daarna weer
door. Het nummer van den auto is echter bekend.
EEN ROEKELOOS CHAUFFEUR.
De politie zal procesverbaal opmaken tegen den
Amsterdamsehen automobilist R. J. D. B., die
Zaterdagmiddag met groote snelheid over den
Zeeweg reed. terwijl 5 kleine jongens (tusschen
10 en 13 jaar) die gevraagd hadden om te mogen
meerijden, op de treeplank stonden en zich aan den
auto vasthielden. De snelheid was ongeveer 70 k.m.
RICHTING AANGEVEN!
Zaterdagavond, ongeveer 10 uur, had een aan
rijding plaats op het rijwielpad van den Zand-
voortenveg te Aerdenhout, gemeente Bloemendaal,
tusschen den 59-jarigen A. M. uit Haarlem, die
zonder richting aangeven op een gegeven oogen-
blik linksaf sloeg en de 24-jarige mej. M. H. G. uit
Zandvoort, die hem juist op dat moment wilde
passeeren. M. bekwam een lichte kneuzing aan
zijn been en werd door een passeerend automobilist
naar huis gebracht. De rijwielen kregen weinig
schade.
WEINIG UITZICHT.
Zondagmorgen, ongeveer kwart voor 12, had op
den hoek Nic. BeetslaanAerdenhoutsduinweg te
Aerdenhout een aanrijding plaats tusschen twee
auto's, bestuurd door D. B. uit Heemstede en J. M.
uit Aerdenhout. B. reed op de Nic. Beetslaan in de
richting V iersprong, M. op den Aerdenhoutsduin-
weg komende van het Postkantoor. Zij merkten
elkaar te laat op (het uitzicht is op dit hoek) unt
belemmerd). Beide wagens werden aan de voorzijde
vrij ernstig beschadigd. Persoonlijke ongevallen
kwamen niet voor. De politie maakte proces
verbaal op.
ONGEWILDE ONTMOETING.
Zondagmiddag 3 uur kwamen twee naast elkan
der rijdende meisjes op de Elswoutslaan te Over
veen te vallen, doordat lmn sturen in elkaar haak
ten. Een hunner, mej. T. W. uit Haarlem, bekwam
een enkelkneuzing. Beide meisjes zijn per auto naar
huis gebracht.
EEN SLIPPERTJE.
Zondagmiddag tegen uur slipte een motorrijder,
de 32-jarige Amsterdammer E. I\. S., in de bekende
S.-bocht van den Vogelensangsclicwcg, gemeente
Bloemendaal. Zijn motor werd zeer licht bescha
digd. Hijzelf bekwam een paar niet ernstige schaaf
wonden aan hoofd en knie. De duo-passagiere
kwam er zonder letsel af.
IN DE BOCHT.
Zondagavond eirea half elf. kwam een uicl-
rijdster, de 21-jarige mej. M. M., in de bocht van
Tetteroden eg naar Bloemendaalschev eg, te vallen,
doordat zij de macht over haar stuur verloor. Zij
verstuikte haar rechterpols en werd door Dr. Bos
verbonden.
DAT WAS DE BEDOELING NIET.
Woensdagmiddag om ongeveer 4 uur had een
ongeval plaats achter „Kraantjelek". De 13-jaiige
P. de O. uit Driebergen, die met een per autobus
gearriveerde groep jongens op het duin speelde,
botste, toen hij het duin afliep, in volle vaart tegen
een schommel op, waardoor hij twee diepe wonden
aan voorhoofd en kin bekwam. Twee ter plaatse
aanwezige verpleegsters legden een voorloopig
verband, waarna de jongen met den leider van het
groepje jongens per taxi naar een dokter is gegaan.
DE WEG WAS TE SMAL.
Woensdagavond, tegen half 8, had op het rijwiel
pad van den Zeeweg een aanrijding plaats tusschen
twee elkaar tegemoet rijdende wielrijders, waarvan
de één, de 16-jarige slagersknecht uit Haarlem,
H. N., niet op het verkeer lette. De andere wiel
rijder, de 31-jarige C. de B., eveneens uit Haarlem,
viel en bekwam een paar ontvellingen en een
bloedneus. Zijn fiets werd vrij ernstig beschadigd.
De slagersknecht kwam er goed af en zijn fiets
eveneens.
KORTE VRIJHEID.
Een strandagent trof Woensdagmorgen, om
streeks 11.15 uur, op het vrije strand een jongen
aan, wiens signalement overeenkwam met dat van
een jongen uit Haarlem-Noord, die j.l. Maandag de
ouderlijke woning was ontvlucht en wiens op
sporing door de ouders, via de politie was verzocht.
Bij overbrenging naar den politiepost bleek, dat
het inderdaad de vermiste jongen, n.I. den 17-
jarigen W. H. Z. was. Hij is naar het bureau van
politie te Overveen gebracht en daar later door
den vader afgehaald.
blTen raadhuizo werd publiek aanbesteed
de bouw van een politiebureau, waarvoor 23 biljet
ten waren ingekomen.
Ingeschreven werd door:
De Boer Dekkers, Wormerveer f 69.400
J. C. de Geus, Haarlem66.733
E. J. van Donselaar, Vogelenzang - 66.700
H. F'. Broersma, Den Haag- 65.970
E. Bellaart. Haarlem65.800
Broertjes, Heemstede- 65.770
N.V. W. Geels, Aerdenhout- 65.400
Aanneming-bedrijfBroersma, den Haag - 65.200
Gebr. v.d. Putten, Heemstede- 65.120
P. Rinks, Santpoort- 61.950
N. Cobelens Zn., Haarlem- 64.900
Reijniersc, Bloemendaal- 64.750
P. Sprengers, Haarlem- 64.375
Aannemings Mij Noord-Holland, Heems
kerk 64.200
P. Cupido, IJmuiden64.000
Raaimakers, Breda- 62.457
Gebrs. Schiphorst, Haarlem 61.575
E. van Woudenberg, Haarlemmermeer - 61.389
Doeden Schilder, 't Zandt, N.H. - 61.387
A. Koks, Hoorn- 59.900
J. Kes, IJmuiden- 59.760
Gebrs. H. V. en J. dc Vries, Ilaarlem-
Purmerend- 50.540
G. J. Everts, Bloemendaal- 53.801
Gunning aangehouden.
De Commissie voor Pers, Propaganda en A'er-
voer der Wereld Jamboree 1937 vestigt de aan
dacht op de demonstratie, welke door de Ncder-
landsehe Padvinders zal worden gegeven op het
Malieveld te Den Haag, op Zaterdag 27 Juni a.s.
te 3.30 uur.
Hierbij zullen de regeefing en verschillende
autoriteiten tegenwoordig zijn en zal Dr. Colijn
de troepen toespreken, welke rede omgeroepen zal
Worden.
Het doel is: het publiek te laten zien, wat dc
Padvinders kunnen, waartoe, behalve oefeningen
als: estafette-loop, rope-spinning, etc., een demon
stratie zal worden gegeven van oltodige kamp-
onrichting (tent opzetten, keukeu inrichten,
vlaggenmast bouwen, enz.) en kamp opruimen.
Tegen een kleine vergoeding is een gereserveerd
gedeelte van het terrein voor het publiek toe
gankelijk.
blBlijkens aankondiging in dit nummer
wordt morgen, 27 Juni, het geheel verbouwde
en gemoderniseerde filiaal Santpoorterstraat tan
Franken's Broodfabrieken heropend. In ons vol
gend nummer komen wij op dit feit terug.
blDinsdagmorgen is de 43-jarige spoorweg
arbeider H. J. Weijers, op de spoorbaan nabij
het station Vogelenzang door een trein gegrepen
en gedood.
Weijers was bezig werkzaamheden te verrichten
nabij het station aan wissel 12, toen een trein uit
de richting Leiden kwam. Nadat hij voor dezen
trein was uitgeweken, wilde hij zijn werk weer op
vatten. doch werd daarbij gegrepen door een
trein die uit de richting Haarlem kwam. W. werd
op slag gedood. Hij laat een vrouw en 5 kinderen
na.
Het lijk van bet slachtoffer werd naar de Maria-
stichting te Haarlem overgebracht.
0
Opening auto- en rijwielbcdrfjf.
blWij vestigen de aandacht van onze lezers
op de opening van een nieuw bedrijf te Bloemen
daal. n.I. de garage met verhuurinrichting van
luxe auto's en rijwielhandel aan den De Genestet-
veg 25, van den heer Corn. Jas.
Voor nadere bijzonderheden verwijzen wij de
lezers naar de desbetreffende advertentie voor
komende in dit nummer, terwijl wij in het vol
gend nummer hierop nader terug zullen komen.
Van 1724 Juni 1936.
Bureau Aan Politie te Overveen: gummi werp-
ringbrileen bos sleutelssleutelern paar
sleutels een hondenhalskettingdameshandschoen
sleutel; 1 paar dameshandschoenen; 1 hand
schoen: een sleutel; een dameshandschocn.
Politiepost Aerdenhout: 1 gewicht; 1 strijkstok.
Politiepost Zeeweg: 2 jongensjasjes. 1 huis
sleutel 1 ketting met slot1 kam; 1 rijwielbelasting-
merk: 1 bril; 1 broek: 1 portemonnaic; 1 ceintuur:
1 badschoen1 wie'dop v.o. auto.
v. d. Reep, Midden Tuindorplaan 6. Haarlem:
drie sleuteltjes; IV. K. Sijpestein, W. de Zwijger
laan 89. Overveen: een klein horloge: Thecschen-
kerij „Het Kolkje" 2 mutsen: Hardebol, Con
sumptietent in het Bloemondaalsche Bosch: een
portemonnaic; J. Nieuwpoort, Noordlaan 9.
Bloemendaal: 3 sleutels; A. Tinkelcnberg, Brede
rodelaan 44 B'oemendaal: een Milpenbouder
„Kraantjelek": een hondje; Duke'o. Spionkop
straat 20 Haarlem: oen rijwiclbc'astingmcrk51.
van Ee. Xoordlaan 58, B'oemendaaleen rijwiel-
belastingmerk; L. de Boer, (Jen. Joubertstreat 11
rood Haarlem: een damesmantel; T. de Pooij,
Cats'aan 3. Aerdenhout: damesar mlandlior' ogo
Kennel Haarlem: een bond: Van Duin. Platanen-
laan 47. Bloemendaal. een portemonnaicIv. d.
Niet: een broche en een rozenkrans; W. E. Ham»:
Oranje Nassau'aan 8. Overveen: re" hangslot'
mei sleutels; W. I'. Piepers, Neotuousstraal 5.
Haarlem NV: een tasch met. badgoed; W. H. Vos-
kuijl, Grens'aan 8, Aerdenhout: 1 sleutel; J. I eu'e.
Bloemendaalselipweg 140. Blöeméndaal: 1 k'wVr-
sehop; W. l1'. .Ewoldt, Sterrebo-ehstraat ."2.
Haarlem: 2 badpakken: D. Kinbeek. Bosc' laan
6, B'oemendaal: een breiwerkje; Tb. Gnenrug,
I'rins Flendriklaan 72, Overveen: een autoband.
„Och, waren alle mensehee wijl
(Dat is heelemaal rvet noodig. a's
ze achter het stuur maar n klein
'nyr beetje be er wilden ople'ten, dan
konden we al héél evreden zi;n 1)
2. DOOR J. C. MOL.
De film had geen geschiedenis, geen traditie, geen eigen vorm,
geen zelfstandige stijl. Tenminste niet in 't begin tot aan den wereld
oorlog. In koortsachtige haast volgde de eene film de andere op,
de eene al platter en grover en onnoozeler dan de andere. Dank
zij de zorgen van de Nedcrlandsehc F'ilmliga zijn enkele van deze
merkwaardige filmproducten opg-'spoord en nog eens voor de pro-
jeetielens gebracht en het lijkt bijna ongeloofelijk dat die filmdrama's
'met hun onzinnigen inhoud, hun caricatuurachtig spel en hun arm
zalige techniek ooit door eenig publiek ernstig werden opgevat.
Toch rezen de bioscopen als paddestoelen uit den grond en zij waren
een onbetwistbaar getuigenis van de bittere ernst van het geval.
Men leefde in de studio's slechts hij de gratie van het oogenblik,
van eenige artistieke scholing, van eenige cultureele, of zelfs esthe
tische motieven was geen spoor te ontdekken. Te hooi en te gras
profiteert de regisseur zooveel mogelijk van de schaglers die hij toe
vallig kan bestudeeren. Een bezonken studie van de fouten en ver
diensten Van filmwerken is onmogelijk. Er is geen tijd voor en daar
mee is van een systematische uitbouw van de filmvorm geen sprake.
Het resultaat is een ieder afzonderli jk op goed geluk experimenteeren
waarbij slechts één norm geldtde opbrengst.
Het is een weinig verheffend beeld dat de film van voor den oor
log ons geeft en van eenige cultureele beteekenis kan in dien tijd
zeker niet worden gesproken.
Na den oorlog komt er wel eenige verandering. Er ontstaan enkele
films die aantoonen dat ook de film baar eigen vorm kan vinden, dat
de film een eigen taal kan spreken, dat zij een zelfstandige wijze van
uitdrukking kan zijn. Jammer genoeg waren dat niet films die tot
de „best, sellers" behoorden en de groote filmindustrie houdt zich
angstvallig op een afstand. Meestal waren het zelfstandige werkers,
buiten dc industrie staande, die met een klein kapitaaltje en een
filmcamera gewapend zonder studio's en zonder beroepsspelers een
greep deden in bet volle leven om hen heen. Dit in navolging van
enkele Russen, die op deze wijze enkele groote, de aandacht trek
kende films hadden gemaakt. Dat was de tijd van de filmliga, van
de avant-garde op filmgebied. Niet alleen in ons land, maar ook in
Engeland, Duitsehland en Frankrijk kwam vooral van den kant
van jonge intelleetueelen verzet tegen dc gebruikelijke bioscoopfilm.
En met succes, want de filmproductie beeft een fijne neus voor wat
het publiek hebben wil. En de film is niet zoozeer de uitdrukking van
een op zichzelf staande opvatting als wel de weergave van algemeene
moreele levens-inzichten, zij vertegenwoordigt'; de moraliteit, het
levensinzicht van een geheel volk of een geheele generatie die zij
op den duur, door de enorme afhamtelijkheid van dc filmproductie
F-n opzichte van do publieke smaak, min of meer automatisch
vorm en gestalte geeft. En zoo reageerde de filmproductie ook
automatisch op de overal opkomende ontevredenheid, op dc steeds
meer naar voren komende vraag naar een eigen vorm, een eigen
taal, een eigen stijl voor dc film. In den stijl der avantgardc versche
nen allerlei nieuwe films en de avantgardc verdween, deels opgeno
men door de industrie, deels door overbodigheid.
En nog door een andere oorzaak. De geluidsfilm kwam en daar
mee een omwenteling op filmtechnisch gebied. Er waren kostbare
omvangrijke apparaten voor noodig en een geheel nieuwe techniek.
Vóór de komst van de geluidsfilm kon een cineast met een kleine
handcamcra en wat film erop uittrekken en als hij een goed vakman
was kon hij met een fihn voor den dag komen, die technisch niet
behoefde achter te staan bij wat de groote filmstudio's brachten.
Na de geluidsfilm was dat niet meer mogelijk. Voor een geluids
installatie alleen waren kapitalen noodig en de avantgardist was
uitgerangeerd. Overigens nas het ook met die plotselinge opkomst
van de geluidsfilm een merkwaardig geval. De geluidsfilm viel als
het ware plotseling uit den hemel op ons neer, in de eerste plaats op
ons arme technici die ons ineens geplaatst zagen voor een geheele
nieuwe techniek, een geheel nieuw wetenschappelijk gebied.
Tot dusver was een filmoperateur een soort fotograaf, een man
die werkte met fotografische beelden en fotografische gereedschap
pen. En toen de geluidsfilm kwam moesten we ineens verstand
hebben van geluid en alles wat daarmee samenhangt, van
aecoustiek, versterkers, microfoons, om van artistieke factoren nog
maar te zwijgen.
Men zegt., bijv. Ehrcnimrg zegt liet in zijn boek „Der Traum-
fabrik" en andere publicisten zijn s an dezelfde meening dat op een
gegeven oogenblik de groote Amerikaansche filmmagnaten tot de
geluidsfilm hebben besloten. Zij voelden bij het publiek een zekere
filmmoeheid, de belangstelling ging terug, hun inkomsten werden
minder. Er moest iets nieuws komen, iets sensationeels, iets dat de
verslapte belangstelling weer wakker zou roepen. Fin zoo besloten
ze tot de geluidsfilm. Ik weet niet of deze verhalen waar zijn. Als er
iets van waar is zou het een zeer merkwaardig phenomena zijn in
de geschiedenis der uitvindingen en ontdekkingen. Maar een feit
is dat dc geluidsfilm er allaiig was. Niet alleen in een onvolkomen
vorm zooals men in 30 jaar geleden al geluidsfilms kon zien met een
gramofoon achter het scherm en het geluid van het schot, dat altijd
te laat of te vroeg kwam.
Maar in 1922 heb ik op de Internationale Kinotentooustclling in
Berlijn al geluidsfilms gezien die geheel'op moderne wiize werden
gemaakt. Strcseman opende toen per geluidsfilm de ten o instelling,
liet waren films met geluid op de film zelf, met versterkers en luid
sprekers en al wat bij de moderne geluidsfilm nu nog lxooj't. Er is
omstreeks dien tijd zelfs een groote speelfilm gemaakt door de Ufa
met geluid, die een volslagen fiasco werd. Het publiek stelde niet
het minste belang in het nieuwe verschijnsel. Vijfjaar later veroverde
de geluidsfilm in één jaar, geholpen door een geweldige reclame
campagne, de geheele wereld. De bioscopen vochten wie het eerst de
nieuwe apparaten zou hebben die toen tienduizenden guldens kosten.
Hollywood jwerkte met koortsachtige haast aan de aanmaak van
geluidsfilms en het publiek stroomde naar de theaters om het nieuwe
tcclmisphe wonder te aanschouwen. En in korten tijd was men zoo-
Ver dat men niet met goed fatsoen een film kon vertoonen, waarbij
niet tevens een of andere vorm van geraas wei d ten gchoore gcbrael11
De zwijgende film had afgedaan en we gingen een heel nieuw
filmtijdperk in.
Esthiscli en artistiek en cultureel gingen we met dc geluidsfilm vele
stappen achteruit, 't. Was alsof wc den eersten tijd van de film weer
opnieuw beleefden, 't Was weer een jacht wie liet eerst weer een
geluidsproduct klaar zou hebben. Op kwaliteit, inhoud, beteekenis,
vorm werd niet gelet. Als er maar een sentimenteelc zanger in voor
kwam, die zich te pas en te onpas aan schlagers te buiten ging, dan
was het al goed. We beleefden weer de meest ongcloofelijkc staaltjes
van wansmaak en bct.c onnoozelheid.
Eerst nu, na jaren geluidsfilm, begint men ook dc artistieke moge
lijkheden te zién. begint ook de toepassing v an het geluid haar lo
gische vorm en gestalte te vinden.
Dat is in vogelvlucht de geschiedenis van de film, en wel in hoofd
zaak van de vcrmaaksfilm, die dan ook dc belangrijkste is. Niet in
waarde, maar in omvang en in geraas.
Over de echte cultruecle film, de film voor onderwijsdoeleinden,
voor volksontwikkeling, voor wetenschap heb ik nog niets gezegd.
Deze zijtak heeft ook in de ontwikkeling van de film geen groote
rol gespeeld. Voor de documentaire film, dc cultuurfilm heelt, de
filmproductie geen de minste belangstelling gehad. Het was geen
winstobject, liet groote publiek interesseerde er zich niet voor, er
was niets aan te verdienen. Alleen een enkele maal als liet ging over
„de waardigheid van het bioscoopbedrijf" werd de cultureele film
er wel eens bijgehaald als een soort vlagvertoon. En de geschiedenis
van de cultureele film doet denken aan een soort slagveld, bezaaid
met gesneuvelden. In alle perioden, in allerlei landen zagen wc
idealisten die al hun krachten aan de cultureele film gaven, die
prachtige dingen maakten met groote cultureele beteekenis, maar
die de een na den ander den strijd moesten opgeven, omdat er een
voudig geen commercieele mogelijkheden waren. Eerst den laatsten
tijd, echter weer geremd door dc crisis, schijnt liet dat er meer
belangstelling begint te komen ook bij het groote publiek.
En toch ligt vooral hier dc groote beteekenis van de film als cul
tuurfactor. Er is geen middel dat zoo direct werkt op de mensehc-
lijke geest als de film. Geen enkel middel heeft zoo groote suggestieve
overtuigende kracht. De film werkt door beelden en niets leert zoo
gemakkelijk zoo grondig en toch zoo ongemerkt als een beeld. Dc
Sim spreekt een universeele taal die door iedereen wordt verstaan.
En het is geen wonder dat Sovjct-Busland in de film een van haar
machtigste propaganda-middelen ziet, dat een van de eerste natio-
naal-socialistisehe daden van het nieuwe Duitsehland was het onder
haar invloed brengen van de filmindustrie. In Italië is de filmindustrie
staatszaak, zij staat onder staatstoezicht en wordt door den staat
gesteund en geleid. Geen wonder ook dat allerlei politieke, rcligieuse
en ethische stroomingen hoe langer hoe meer gebruik maken van
de fihn, want ér bestaat wellicht geen hulpmiddel van onzen moder
nen tijd waarmee zoo effectief en doordringend kennis kan worden
verspreid, een idee kan worden gepropageerd, in een woord invloed
in welke richting dan ook kan worden uitgeoefend.
Dc film kan daarom zijn een van de machtigste kultuurfaetoren
van onzen modernen tijd, als zc goed wordt gebruikt.
(Wordt vervolgd)
