De Twentsche Bank N.V. - Bloemendaal
ALLE BANKZAKEN
Plichtsbetrachting.
30e Jaargang - No. 34
15 Januari 1937
Oplaag 5000 Ex.
Algemeen Weekblad voor Bloemendaal, Overveen, Aerdenhout,
Bentveld, Vogelenzang, Heemstede, Haarlem en Santpoort-Station
AD VERTENTIEN
ABONNEMENTEN
OPNIEUW OVERTREKKEN
MAISON IVONNE
HAARDEN EN KACHELS
D. HOGENBIRK Zn.
Korstlooze LEIDSCHE KAAS
10Versche Eieren 32 ct.
'T KAASWINKELTJE
Koningstraat 56 (bij de tramhalte)
Wanneer zijn de
Kamerverkiezingen
Burgemeester van Haarlem
definitief veroordeeld.
HET BLOEMENDAALSCH WEEKBLAD
Advertentiënper regel I 0.15.
KRUIDNOTEN, kleine advertenties, 4 regels f 0.35,
bij vooruitbetaling. Elke regel meer f 0.10
BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING
Bureau voor Redactie en Administratie en Advertentiën:
KORTE KLEVERLAAN 66, BLOEMENDAAL
Telefoon 23453 Postgiro No. 191387
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling I 1.per halfjaar
Abonnementen kunnen steeds ingaan, maar zijn ver
bindend voor het loopende halfjaar.
Losse nummers f 0.05.
Bloemendaalscheweg 147 - Telefoon 23270
Goedkoope Marken voor relsdoelelnden. Assuranties. - Safe-loketten vanaf f 5.per jaar.
Aan de wijze waarop iemand zijn plicht kent, kent
men den mensch.
Plicht, plichtsgevoel, plichtsbetrachting, behoo-
ren zeker tot de eigenschappen, waarvan het ge
wicht en de grootte voor een ieder persoonlijk
varieeren.
Voor sommigen zijn het woorden, waarvan men
de beteekenis haast niet kent, omdat men die niet
wil erkennen. De Genestet noemt plicht „De
vriend met ijzeren hand en streng gebiedend oog".
Een begrip dus, dat dwang inhoudt en dit laatste
is voor velen iets, waartegen men in opstand
komt en waaraan men zich wil onttrekken of van
ontdoen.
Onder dit genre menschen bevindt zich een
gróóter percentage dan men oppervlakkig geneigd
is aan te nemen, van maatschappelijk zeer goede
en goed bruikbare hoedanigheden; alleen men
moet ze hun eigen gang laten gaan: ze moeten
het begrip „dwang" niet, of althans zoo weinig
mogelijk voelen en dan doen ze hun plicht, al
benoemen zij zelf dit niet met dat woord. Het
overblijvende percentage dezer groep, kent ook
het begrip dezer woorden niet, wil het niet kennen,
maar dezeii nemen wel onophoudelijk het woord
„recht" in den mond. Recht hierop, recht daarop.
Ze verwarren zich zoo in hun streven naar rechten,
dat ze, óók in de practijk, nimmer aan plichts
betrachting toekomen, daardoor in botsing met
maatschappelijke orde geraken, deze afbreken
en ten slotte op de gemeenschap parasiteeren.
Deze groep bestaat eerstendeels uit de laagste
klasse; menschen die zich maatschappelijk achter
uit gesteld voelen (dit veelal ook zijn), die te be
krompen en te onontwikkeld zijn om den weg
naar verbetering te zien en te kunnen volgen, en
die slechts gedeeltelijk bewust de eisehen der
beoogde gelijkgerechtigheid aanvoelen.
Een verder deel dier groep zijn de handige
egoisten, die door hun mooie praatje, zich tot de
spreektrompet der eerstgenoemden maken en
zich zelf op die manier boven hun klassegenooten
uitwerken.
Een derde deel zijn de futlooze maatschappelijk
bevoorrechten, die het geld, door anderen ver
diend, in luiheid verteren. Zij spreken niet of weinig
over rechten, omdat ze daar, deels onbewust, de
beschikking al over hebben. Maar ook zij kennen
het begrip plicht niet anders, dan doordien zij
meenen aan zich zelf verplicht te zijn alles van
het leven te nemen, wat voor geld te verkrijgen is.
Feitelijk valt de geheeie besproken groep buiten
de bedoeling van dit onderwerp. Wij stipten die
echter aan, omdat ze er nauw aan raakt. Het zal
evenmin doenlijk zijn, om de verscheidenheid van
degenen, die het begrip plicht wèl erkennen, vol
ledig te beschrijven en we zullen ons ook hier tot
enkele hoofdgroepen moeten beperken.
Groep A meent zijn plicht te doen, door zijn
levenstaak volgens den uitersten minimum-eisch
te vervullen en acht die dan beperkt tot den
arbeid, waarvoor hij zijn loon ontvangt. Hij doet
wat hem opgedragen wordt. Niet beter, dan om
reden tot ontslag precies te voorkomen, d.w.z.
hij doet zoo langzaam mogelijk en vermijdt elke
inspanning die voorkomen kan worden. Buiten
zijn werk, o.a. in het gezinsleven, kent. hij alleen
eisehen. Hij is daar het hoofd en het middelpunt,
beroept zich op zijn kostwinnerschap en zijn
„arbeid" in zijn werkkring, die hem thuis het recht
geeft op rust en onttrekking van hulp aan andere
gezinsleden. Iemand waar géén, of een afbrekende
invloed van uit gaat.
Groep B kent zijn plicht zóóver, dat hij, zonder
daar „hart" voor te hebben, zijn werk, maar ook
niet meer dan dat, naar behooren verricht, omdat
hij begrijpt en erkent voor zijn loon een tegen
prestatie te moeten leveren. In loon vooruitgaan
zal hij niet anders, dan door anciënniteit.
Thuis zal hij af en toe een hand uitsteken of
mogelijk wat licht en pietepeuterig knutselwerk
verrichten.
Een onschuldig en onschadelijk, maar weinig
nuttig lid in de maatschappij.
Zonder het begrip plicht te ontkennen, behooren
de aanhangers dezer groepen tot degenen, die van
hun plicht een verwrongen beeld zien.
Het woord kennen ze, de beteekenis weten ze,
maar het is geen levend begrip in hun bestaan.
Voor Groep C daarentegen is liet de O en de A
daarvan. Voor deze staat het woord steeds met
vlammende letters op den muur tegenover hun
zetel geschreven. Ze zijn het eerst in hun werk
plaats, gaan het laatst weg. Tijdens den arbeidstijd
geven ze zich geheel aan hun werk, doen dit naar
beste krachten en laten dit, indien eenigszins
mogelijk steeds weer aan anderen blijken. Evenzoo,
dat ze 's avonds tot laat vóór of in de richting van
hun werk bezig zijn. Ze zijn strevers, die successie
velijk opklimmen, als ambtenaar excelleeren,
lastig en vervelend voor hun ondergeschikten, van
wie ze de grootste stiptheid eisehen en waarbij ze
steeds zieh zelf als voorbeeld aanhalen. Menschen
van groote eenzijdigheid, met een zeer beperkten
gezichtskring, die van hun plicht als „mensch"
geen notie hebben. Voor speciale doeleinden ge
schikt, zijn ze voor de gemeenschap van weinig
nut.
De aanhangers van Groep D kenmerken zich
als echte „vuurvreters", die altijd op hun post
zijn en paraat om hun vaartuig, hetzij dit een
melksehuitje, een tjalk of een zeestoomer is, door
energie en inzicht, veilig door stormen en stroomen
heen te loodsen. Met het doel last en lading te
redden om daarvan een zoo hoog mogelijk rende
ment te maken. IJver en energie, geschiktheid en
bekwaamheid, vallen hier hoog te prijzen.
Indien de aanhangers der besproken categorieën
zich stuk voor stuk op het naleven van hun plicht
zouden beroepen, zal daar maatschappelijk be
zien niet veel tegen iyi te brengen zijn. Verdiem
echter die respectieve gedragingen niet eel C
gequalificeerd te worden alseen wettelijk en nSaat-
scliappelijk geoorloofde wijze om in zijn onder
houd te voorzien, zonder, of te zamen mèt, bij
komstige qualiteiten van eenig of meerder practisoh
nut?
Want hier ontbreekt immers vrijwel geheel de
ethische factor, die één is met het begrip plichts
betrachting, zal dit afgerond zijn tot de volledige
en feitelijke beteekenis van het woord. Ware
plichtsbetrachting beperkt zich niet tot het nako
men van de een of andere bezigheid, maar omsluit,
behalve de kostwinning, alles wat hand en hoofd
te doen vinden; in en buiten het zakelijke en het
gezinsleven; voor zoover n.l. maatschappelijke
omstandigheden, lichamelijke, verstandelijke en
geestelijke capaciteiten reiken.
Voor elk individu is dus dit begrijp verschillend;
behoort te raken aan den grens van ieder's kunnen.
Dit „kunnen" niet beperkt tot het verrichten
van uitsluitend zwaar of onaangenaam werk, maar
het zal, naast het éérste noodige, anderen nuttigen
of waardevollen arbeid moeten omvatten.
Groep E. Menschen met ambitie en künnen, die
in een werkkring verzeild zijn, waar ze niet thuis
behooren, maar dezen uit practische overwegingen
niet los kunnen laten omdat ze leven moeten, ter
wijl hun ambities en capaciteiten in een richting
leiden, die niet betaald wordt. Ze zullen hun be
taalden arbeid noodgedwongen verrichten, dat
is zóó, dat ze in het algemeen geen aanleiding tot
ernstige klachten geven. Harde werkers kunnen
ze niet zijn, omdat hunne gedachten grootendeels
in beslag genomen worden door ambities, die
buiten hun werkkring liggen. Deze kunnen zijn:
bestuurs- en/of gewoon lid van een vereeniging:
muziek-, tooneel-, schaak-, kolf-, biljart-, enz. Ze
kunnen liefhebberij hebben voor zelfstudie, poli
tiek e.d., ofwel uitgesproken huiselijke eigen
schappen bezitten: groote liefde voor gezin en
gezinsleven.
In dien zin kan hun plichtsbetrachting uit
blinken en zeer lofwaardig zijn. Maatschappelijk
zullen ze slechts bij hooge uitzondering vooruit
komen, maar ze kunnen door hun ijver en toewij
ding van dat wat buiten de kostwinning omgaat,
een goed voorbeeld voor anderen en een nuttig
lid in de samenleving zijn.
Ieder individu dus bepaalt, voor het grootste
deel zelfstandig, de grens zijner plichtsbetrachting,
en vandaar
„Aan de wijze waarop iemand zijn plicht kent,
kent men den mensch".
Type F. (Hier valt bij voorkeur niet meer van
„groep" te spreken).
De directeur van een Gemeentebedrijf in een
groote stad, krijgt een aanstelling overzee. Bij de
introductie van zijn opvolger getuigt hij, met
groote waardeering voor het gezamenlijk perso
neel, van de aangename samenwerking en de alles
zins bevredigende ontwikkeling van het bedrijf.
De nieuwe directeur, die ingevolge bekwaamheid
en energie op een succesrijken staat van dienst
kan wijzen, verloochent die hoedanigheden ook in
zijn nieuwe positie allerminst en neemt van stonde
af aan een alzijdige reorganisatie ter hand, die
Laat nu Uw Lampekap
Speciaaladres EIGEN ateliers
Gierstraat 38 - Haarlem - Telefoon 10925
VOOR
Bloemendaalscheweg 56, Bloemendaal
Telefoon No. 22238 Ruime sorteering
IT Ve r trouwde vakkundige bediening
ónder zijn medewerkers eerst groot opzien en,
door een ononderbroken reeks van mutaties, een
steeds sterker wassende onrust baart.
In drie jaar tijds is de omzet tot het dubbele ge
stegen, maar van het overgenomen personeel nog
maar een onbeduidend gedeelte over. De één vóór,
de ander na, is vervangen. Onder de autocratische
lpiding en het steeds dreigend spook van ontslag,
zijn de nog aanwezigen in meerdere of mindere
.mate zenuwpatiënten geworden.
Plichtsbetrachting
Van het standpunt der gemeente bezien
'd.w.z. economisch stellig! Van menschelijk
standpunt? Beklagenswaardig, deze combinatie
van maatschappelijke positie, uitblinkende ver
standelijke kwaliteiten en van de laagst geestelijke:
jfeheid, bekrompenheid; zelfverheerlijking,,
machtswellust, sadisme.
Maatschappelijk? Hoogst noodlottig, en fnui
kend voor een ieder in naaste omgeving.
In de practijk? Buiten twijfel niet duurzaam.
Ondanks verbluffend materieel effect, houdt in de
tegenwoordige maatschappelijke constellatie een
dergelijke situatie geen stand, doch wordt on
twijfelbaar gebroken. Misschien van boven af,
misschien ook van onder. Hóe lang dit stand kan
houden, hangt met allerlei factoren samen. Een
enkeling kan den val bewerkstelligen; desnoods
iemand in een zeer ondergeschikte positie, mits
voldoende paraat om eiken reden tot ontslag te
ontgaan en verder in staat, om het gebeuren objec
tief te zien en te beoordeelen en ten 3e van geeste
lijke superioriteit in wilskracht en rechtsvaardig-
heidsgevoel.
De nederlaag van den (maatschappelijk) sterkste,
zal een zegen wezenhopelijk voor hem de grootste
Bij type G kan niet meer van „groep" gesproken
worden!
Den directeur eener groote Engelsche rijwielfa-
briek wordt door de vergadering van aandeelhou
ders een fusie opgedrongen, met alle ongeveer
gelijkwaardige concurrentiebedrijven aldaar. Hem
is echter bekend, dat zijn instelling de sterkste is:
het best geoutilleerd, wat betreft inkoop van
grondstoffen, organisatorisch en finantieel. Hij
vreest dus de concurrentie niet, al bederft die
tijdelijk hier en daar zijn markt en hij verzet zich
dan ook met hand en tand tegen doorzetting der
fusie, maar moet tenslotte voor de meerderheid
van stemmen zwichten.
Door den vorm waarin de zaak wordt ingebracht,
biedt de transactie vooreerst genoegdoening, doch
bij uitwisseling van indivudueele gegevens, blijkt
de juistheid van inzicht van den directeur vol
komen bevestigd te worden en de vrees van aan
deelhouders voor ernstige mededinging op de vrije
markt inderdaad grootendeels illusoir geweest.
Het vaststellen daarna van uniforme prijzen voor
overeenkomstige kwaliteits fabrikaten, verschaft
eerst nog een nadere bevrediging en geruststelling,
totdat, onverwacht en ongekend snel, een hevige
malaise invalt, gepaard met allerlei staatkundige
verwikkelingen iii de Koloniën, die na de overzee-
sche, als terugslag daarvan, de eigen markt een
geweldigen slag toebrengt. Werkloosheid alom,
algemeene vermindering van koopkracht, finan-
tieele débacle.
Nu eerst recht blijkt de weerstand bij de meer
derheid der gefusioneerde bedrijven van meer tot
zéér labiel, waarop de man, die zich het felst tegen
den nieuwen toestand gekant heeft, met de hoofd
leiding, algeheele reorganisatie en saneering belast
wordt.
Welke lichamelijke, intellectueele èn geestelijke
eisehen worden daarmee aan den enkeling gesteld
Zal hij op zijn post blijven, of de consequenties
nu endoseeren aan de algemeene vergadering van
aandeelhouders
Hij twijfelt geen oogenblik. Hij blijftziet slechts
zijn taak. Hij doet; het béste wat gedaan kan wor
den: héél houden, wat maar half heel te houden
is. Elk ontslag, dat maar bij mogelijkheid vermeden
kan worden, voorkomen!
Persoonlijke belangen, wenschen of verlangens
schuift hij geheel op den achtergrond
Welk een Qeecan wilskracht, doorzettingsver-
Probeert U eens onze
6 cent per ons
Verpakte y2 p. pakjes 15 ct. per stuk
40 Vette Gouda Kaas 25 ct. p. pond
HET ADRES VOOR GRIND, ZAND en
alle voorkomende TUINMATERIALEN
W. S. üiartog
Bloemendaalschestraatweg 102
Santpoort-Station Telefoon 217
mogen, verantwoordelijkheidsgevoel, zedelijken
moed, trouw, humaniteit, opgewektheid worden
hier vereischt!
„One in a million that's what I think of you".
JuistReeds van den aanvang af toonde hij zich
de uitblinker; daarmee is echter gelijktijdig ge
zegd, dat hij, nu méér dan ooit, alleen zal staan.
Alleen voor x maal de moeilijkheden die hij
anders voor eigen bedrijf gehad zou hebben, doch
zonder de zwakke plekken van x.
Wie overziet zijn moeilijkheden? Wie vermag
de juistheid te waardeeren van zijn handelingen
en de motieven daartoe Hoé zal de critiek luiden!
Gedupeerden schimpen; medebestuufdërs ver.
tegenwoordigen „de stuurlui aan den wal", bij
alles wat niet, of het eerste oogenblik schijnbaar
niet goed loopt.
Bij uiteindelijk slagen overal nog ontevredenen,
betweters achteraf. Bij falen enkel hoon!
Plichtsbetrachting, dit
Ontbreekt ook hier de ethische factor?
Een zegen, dat dit soort plichtsbetrachting alleen
maar verantwoordelijkheid kent aan eigen eer en
geweten.
Gezegend de Macht, tot élk oordeel competent!
Niet vóór Juni.
De parlementaire redacteur van „Het Volk"
heeft aan de hand van den parlementairen arbeid,
die door de Tweede en door de Eerste Kamer nog
verzet moet worden, alvorens de Kamerverkiezin
gen kunnen worden gehouden, berekend wanneer
ongeveer de belangrijke electorale gebeurtenis van
dit jaar op haar vroegst zal kunnen plaats hebben,
en hij komt tot de conclusie, dat dit tijdstip in geen
geval vóór 15 Mei, doch waarschijnlijk omstreeks
half Juni zal vallen.
In de meest bevoegde parlementaire kringen
verzekert men de Nieuwe Haarl. Courant, naar
aanleiding van bovenstaande publicatie, dat de
berekening in het algemeen wel niet onjuist zal
blijken, doch dat de schatting van den duur van
sommige belangrijke Kamerwerkzaamheden waar
schijnlijk nog te optimistisch genomen is.
Cassatieberoep verworpen.
De Hooge Raad heeft Maandag, overeenkomstig
de conclusie van den advocaat-generaal, ver
worpen het cassatieberoep van den burgemeester
van Haarlem, die op 22 September 1936 in hooger
beroep door het gerechtshof te Amsterdam, is
veroordeeld tot f 2500 boete wegens een aanrijding,
terwijl de burgemeester een gemeenteauto be
stuurde op den Amsterdamschestraatweg onder
HaarlemmerliedenSpaamwoude op 19 April 1935,
waarbij iemand uit Haarlem zoodanige wonden
bekwam, dat hij aan de gevolgen is overleden.
Mi-
•g-—-
m
