A. G. G. M. GIORGIS Zn.
VERPLEEGSTERS
EN NURSES
DE HUISVLIJT
Nederlandsche Natuurhistorische
Vereeniging.
V
Van Dietsche Steden onder
grauwe lucht.
Tooneel.
Trouwen bij den
Smid
'Bracht niet altijd geluk.
ELKEN DAG
ESSEM'S
olkorenbrood
EN U BLIJFT GEZOND.
Predikbeurten.
ALLEEN DEZE VLUCHTHEUVELS
ui a:
t
Heeft U zelf de stof
Schagchelstraat 46 - Telef. 14461
Badhuisstraat 29 - Telef. 15993
maakt Uw uniform naar ieder
gewenscht model. Meermalen
werd ons werk bekroond
Afdeeling Haarlem en Omstreken.
Aan het zoo juist verschenen verslag over 1936
van bovengenoemde vereeniging ontleenen we het
volgende
Het jaar 1936 %vordt afgesloten met 308 leden.
Door vertrek naar elders verloren wij in 1936
ons Bestuurslid, Mej. Dr. A. Koes, en nog 4 leden.
We danken Mej. Roes voor alles, wat zij gedurende
vele jaren voor onze afdeeling deed en wenschen
haar in haar nieuwe omgeving veel geluk.
Door overlijden ontvielen 4 leden aan onze afdee
ling.
Op 8 Maart overleed ons eerelid, de heer H.
Heikels, een der oprichters van onze afdeeling.
Op de begrafenis was ons bestuur vertegenwoor
digd door den voorzitter, die in het kort memo
reerde al hetgeen wijlen de heer Heukels, een der
oprichters van de Nederl. Natuurhist. Ver., voor
de vereeniging en meer speciaal voor onze afdeeling
is geweest.
Ook Mevr. Heukels zullen wij noode als begun
stigster missen.
Een zeer groot verlies beteekende het overlijden
van ons trouw lid, den heer Herman van Thiel,
in Juni j.l., dien wij allen kenden als den accura
ten verzorger van de projectielantaarn, terwijl zijn
aardige, eenvoudig voorgedragen ,,leeken"-praatjes
nog niet vergeten zullen zijn.
Door het vertrek van den heer L. van 't Sant
naar Ned. Indië moesten wij een onzer vogelken
ners missen. Wij hopen, dat de verwachtingen van
den heer van 't Sant vervuld worden en hij in
Indië een werkkring zal vinden.
Het bezoek aan de bijeenkomsten en excursies
was ook in het afgeloopen jaar in het algemeen
goed, het weer heeft ons dit jaar echter nogal eens
in den steek gelaten.
Behalve de jaarvergadering, die op Vrijdag 24
Januari plaats vond, en waarop de voorzitter bij
acclamatie werd herkozen, werden gehouden 3
bestuursvergaderingen, benevens eenige bijeen
komsten van het Dag. Bestuur en 8 ledenbijeen
komsten.
In samenwerking met de leerlingen der 2e H.B.S.
die een groot deel van het materiaal verzamelden
en hielpen opstellen, werd op 17 October een z.g.
paddenstoelendag gehouden in de hal van de school
aan het Santpoorterplein. Leden en belangstellen
den brachten de door hen verzamelde oogst, en de
heer G. van Eyndhoven, op wien nimmer vergeefs
een beroep wordt gedaan, stond weer klaar om ze
te determineeren en te rangschikken.
Tevens was er gelegenheid de door Mevr. van
Schaik gekookte, zeer smakelijke soep van jonge
geschubde inktzwammen te keuren.
In de avonduren werden door den voorzitter
fraaie lantaarnplaatsjes van paddenstoelen ver
toond.
Wij gelooven wel te mogen zeggen, dat deze
kleine tentoonstelling, welke door pl.m. 250 per
sonen werd bezocht, een succes is geweest en de
belangstelling voor en kennis van de paddenstoelen
weer heeft helpen vergrooten.
Het aantal excursies bedroeg in 1936 niet minder
dan 25.
In het bestuur van het Botingfonds was onze
vereeniging weer vertegenwoordigd door voor
zitter en penningmeesteresse.
Op verzoek van het Bestuur van „Floralia"
opende onze voorzitter de jaarlijksche tentoonstel
ling van de door kinderen van de lagere scholen
gekweekte planten. Hij wees bij deze gelegenheid
op de goede invloed van dit werk op de karakter
vorming van het opgroeiend geslacht.
Aan de leden der kasconrmissie Mej. M. M. van
Verscliuer en den heer Ir. K. II. Haga zeggen wij
dank voor den arbeid, besteed aan het nazien der
rekening en verantwoording 1936, mede aan Mej.
J. Geijl en den heer G. van Eyndhoven voor de
controle van het Botingfonds.
In het algemeen brengen wij hier onzen dank
aan die leden en ook niet-Ieden, die ons in het afge
loopen jaar hun medewerking gaven door het
leiden van excursies, het houden van voordrach
ten, enz.
Wij hebben getracht om, door een desbetreffende
vraag op een der convocaties, de meening der leden
te vernemen betreffende een te houden driedaag-
sche zomer-excursie naar Winterswijk. Geen der
leden heeft echter hierop eenig commentaar gege
ven. Toch durven wij aannemen dat, als een
dergelijke excursie door het bestuur werd uitge
schreven er wel degelijk belangstelling voor zou
bestaan. Elk bestuur ondervindt echter dat de
leden er moeilijk toe te brengen zijn, hun opinie te
geven. Toch blijven wij ons in dezen aanbevelen.
Wij ontvingen van een der leden het verzoek
tot een lezing over insecten. Aan dezen wensch
hopen wij in het begin van het nieuwe jaar te kun
nen voldoen.
Uit dit verslag blijkt, dat onze afdeeling bloeit,
doch alle krachten moeten worden ingespannen
om dezen bloei te bestendigen en zoo mogelijk
te verlioogen. De leden kunnen liieTaan medewer
ken, door onze vereeniging bij hun kennissen-
niet-leden bekend te maken en gebruik te maken
van hun recht tot intToduceeren.
Wij eindigen met den wensch dat in 1937, door
aller medewerking, onze afdeeling krachtig zal
kunnen werkzaam zijn tot bereiking van het doel
der vereeniging: verspreiding van de kennis der
natuur, opdat velen haar daardoor meer gaan
begrijpen en waardeeren.
Het bestuur is samengesteld als volgt:
Mr. J. D. van der Plaats, Eere-voorzitter,
Bloemendaal.
Dagelijksch Bestuur: G. A. van Schaik, Voor
zitter, Kleverparkweg 123, Haarlem. Tel. 14114.;
Mej. W. J. van der Velden, secretaresse, Ged. Oude
Gracht 115, Haarlem, Tel. 12353.
Mevr. Reigersman-Vollgraff, Penningmeeste
resse. Oranjeplein 5, Haarlem, tel. 11207, Giro:
238008.
G. Gerbranda, waarn. voorzitter, Heemstede.
C. C. van Beamont, Haarlem.
C. Sipkes, Haarlem.
J. P. Strijbos, Haarlem.
Lyrisehe Impressies van Nederlandsche steden.
ARNHEM (Vervolg).
Maar ikz ou vergeten te vertellen, dat Arnhem
ook Rijnstad is. Hoewel ik niet zoover wil gaan te
zeggen dat Arnhem zonder die rivier er niet ge
weest zou zijn. Maar de Rijn is en blijft toch de
slagader van het Geldersche Haagje.
De rivier is een steeds wisselend beeld van dei
ning. Oneindigvandaag deint zij en morgen
en overmorgen Haar golven zullen altijd sche
pen dragen, rijk beladen met schatten uit verre
streken.
's Morgens, als de eerste zonnestralen hun scherp
licht op het woelige water werpen, heerscht er
reeds een groote bedrijvigheid op de kaden. Kisten
ploffen in de schuiten, vrachtwagens rijden af en
aan, ruggen krommen zich onder zware balen.
De Rijn was tot voor kort de grens der stad. Maar
sinds de brug zijn spanning hoog tegen den hemel
verheft, dreigt er een wijk aan dé Betuwsche zij
oever te ontstaan. Ik zeg: dreigt, want het was als
een symbool, dat stad en land gescheiden werden
door het water.
Arnhem toont zich op zijn mooist, als ie van de
Betuwe binnenkomt. Langzaam gaat de groote
weg stijgen, tot de beschermende dijk bereikt is.
Eerst kijk je er tegen aan, alleen de lucht er boven.
Dan zie je de groote boog van de brug, tenslotte
ben je op den dijk zelf en je aanschouwt een schit
terend panorame: de stad, gebouwd tegen de
Veluwsche heuvels. Hoog boven de kleurcn-menge-
ling der daken verheft zich de Eusebiustoren.
Naar links rijen zich de Oosterbeeksche villa's
aanéén, overschaduwd door het groen. En als een
groote eerepoort ligt daar de brug, waarover het
jachtende verkeer zich voortspoedt
Onder de brug kolkt en bruist het water, rappe
pleizierbootjes worden afgewisseld door logge
aken.
Nu draaien wij ons om en kijken over het vlakke
Betuwsche land. Hier en daar ligt een boerderij als
een zwarte vlek op het lichtgroene tapijt. Als een
zilveren lint slingert de hoofdweg zich door de
weiden. In de verte zien wij het kerktorentje van
Elden, nietig steekt zijn spitsje in de blauw-witte
ruimte.
Dan gaan wij de stad in, om ons te laten opne
men in haar vroolijkheid.
JOOP H. BARTMAN.
SCHOORSTEENVEGERS
RIDDERSTRAAT 18A ZWART
HAARLEM - TELEFOON 13310
Het Volksblad schrijft:
De ongelukkige gelieven, die in het conservatieve
Engeland om een of andere reden gehinderd wer
den in het uitvoeren van hun voornemen om zich
in een gelukkigen echt te doen vereenigen zullen
zich waarschijnlijk in het vervolg niet meer om
troost kunnen wenden tot den goedmoedigen smid
van Gretna Green, die aan zijn aambeeld huwe
lijken sloot tusschen personen, die langs den
normalen weg niet konden worden geholpen.
Zooals men weet, heeft een speciaal daartoe in
gestelde commissie de geldigheid van de in Gretna
Green gesloten huwelijken onderzocht en zij is
tot de voor velen ongetwijfeld onaangename con
clusie gekomen, dat het met dit soort huwelijken
nu maar eens uit moet zijn. Onaangenaam in de
eerste plaats voor den beroemden smid, die een
groot deel van inkomen zal moeten derven.
Onaangenaam ook voor degenen, die heimelijk zin
nen op een vlucht uit de hun vijandig gestemde
wereld, naar Gretna Green, waar een aambeeld
staat, dat het altaar vervangt.
De commissie heeft in haar uitvoerig rapport
melding gemaakt van ongelukkige huwelijken, die
gesloten zijn te Gretna Green en uit een en
ander is men geneigd op te maken, dat de onver
antwoordelijke smid voor al dit ongeluk de ver
antwoordelijkheid draagt. Gelukkig heeft de com
missie de door meer officiëele autoriteiten gesloten
huwelijken niet op het punt van geslaagdheid
onderzocht.
Mislukte huwelijken.
Er is 'n tragisch voorbeeld van zoo'n ongelukkig
Gretna-huwelijk: Een meisje ging met een man
tot den smid en trouwde daar met hem. In de
huwelijksacte was evenwel een fout geslopen; de
geliefde man ging er vandoor en zijn vrouw kwam
tot de conclusie, dat het huwelijk niet geldig was
voor de wet. Dit pakte haar zoo aan, dat ze er krank
zinnig van werd. Verder maakt de commissie
melding van gevallen, waarin piepjonge menschen
hals-over-kop, soms half voor de grap, trouwden
in Gretna Green en eenmaal voor het leven
gebonden, later tot de overtuiging kwamen dat
wachten misschien verstandiger ware geweest.
Het schijnt, dat men in Engeland zoo nu en
dan gedacht heeft, dat de Gretna-huwelijken
gemakkelijk te ontbinden waren, indien men
dat wenschte. Een meening, aldus de commissie,
die het gestichte kwaad nog verergert.
Want het Gretna-huwelijk bezit nu eenmaal
rechtsgeldigheid.
De statistiek heeft aangetoond, dat het aantal
onregelmatige huwelijken in Schotland gestadig is
toegenomen. Slechts een gedeelte daarvan is ge
registreerd. Van 1926 tot 1935 werden er in de
smidse 2.295 huwelijken gesloten, waarvan er
1.876 niet werden geregistreerd. In 1935 werden
er in Gretna Green 805 paartjes in den echt ver-
ecnigd, slechts 106 huwelijken werden geregistreerd.
Het record sloeg 1930 met 331 huwelijken, waar
van er 58 werden geregistreerd. Volgens de wet
kan de smid niet verplicht worden om de gesloten
huwelijken te doen registreeren. Hij geeft de echt
genoten een huwelijkscertificaat en daarmee is de
zaak volgens hem in orde; de burgerlijke stand
ontvangt dan ook vrij geregeld angstige vragen
van menschen, in den regel vrouwen, of hun
Gretna-huwelijk wel wettig is.
Wetswijziging noodig.
Zooals men ziet, is de commissie over de handel
wijze van den smid allesbehalve gesticht. Zij heeft
dan ook voorgesteld, de wet zoodanig te wijzigen,
dat deze man niet meer in staat zal zijn, menschen
ongelukkig te maken. En het is nauwelijk aan te
nemen, dat het Parlement in deze materie met de
commissie van opinie versehilt.
Het ziet er dus naar uit, dat de smid zijn aam
beeld weer voor andere doeleinden zal moeten
gaan gebruiken. Sommigen zullen het betreuren,
anderen zullen het toejuichen. In ieder geval zal
Engeland het waarschijnlijk binnenkort zonder
Gretna-schandalen moeten stellen. De gekwelde
trouwlustigen zullen andere instanties moeten op
zoeken. Het zal niet gemakkelijk zijn, iemand te
vinden, die den smid vervangen kan. Maar liefde
maakt vindingrijk. Het zij de romantici een
schrale troost.
„Het Nest", door Edmond Konrad, bij „Het
Masker" te Amsterdam (regie Co Arnold!).
Dit zeer belangrijke spel heb ik circa negen
maanden geleden bij het gezelschap van het
^Burgtheater te Weenen gezien en de beroemde
actrice Bleibtreu speelde de hoofdrol. Het stuk
was één van de groote gebeurtenissen op tooneel-
gebied daar. En hoe aangenaam het te mogen
zeggen ook hier is het een gebeurtenis geworden,
althans zou 't zoo moeten zijn en laat ons het
dadelijk zeggen bij ons was Magda Janssens
niet minder groot, ja eerder nog inniger dan hare
groote kunstzuster. Om deze centrale hoofdfiguur
draait dit zeer menschelijke stuk. Zij, Anna Berger,
is in het eerste bedrijf een oudere dame, in volgende
bedrijven een oude dame, dan iemand van de
vorige generatie, maar heelemaal niet ouder-
wetsch, en ruim van blik en warm van hart. Zij
tracht elk harer kinderen, die van zeer verschil
lende geaardheid zijn, te begrijpen. Gerda is haar
oudste, sensueel en vluchtig. Ze trouwt onbezonnen
en scheidt onbezonnen en aan het eind van het stuk
heeft zij reeds 3 echtgenooten aan zich gebonden en
van zich afgestooten. Olga is de tweede, een senti-
menteeltje, gewezen pleegzuster, die haar man,
een ex-patiënt van haar, zóó vertroetelt, dat hij er
beu van wordt en haar bedriegt. Gerda heeft een
dochter uit haar eerste huwelijk en deze krijgt op
haar zeventiende jaar een buitenechtelijk kind.
Dit vrouwtje Wera heeft den aard van haar
moeder Gerda, maar deze, die, zij het drie malen,
ten minste fatsoenlijk getrouwd is, vindt het heel
erg. maar zij is te frivool om er heel lang over te
tobben, maar vindt het vervelend dat zij nu groot
moeder is. De eerste man van Gerda hertrouwt,
de tweede man compromitteert zich in de politiek,
steelt een document of laat het stelen en komt in
de gevangenis. De vader van het kind van Wera
komt opdagen en trouwt met haar. Olga is weer
uit verplegen gegaan en vindt 'n pracht van een
geval, waarmee ze nu trouwt. Zóó zijn de compli
caties in deze familie. En dat is het aandoenlijke
in dit stuk allen komen met hunne moeilijk
heden, tobberijtjes, zielsconflicten bij de oude
mevrouw Berger, die alles begrijpt en alles recht
zet. In dit warme nest zijn alle schoonzoons, alle
ex-schoonzoons en alle adspirant-schoonzoons wel
kom en vinden heil en toeverlaat bij haar. Het
wordt haar wel eens al te zwaar en zij wil wel eens
den heelen boel naar „de rommelkamer" ver
wijzen bij manier van spreken maar daarvoor
is zij toch weer te weekhartig.
Hoe vele kanten zijn er aan die rol en hoe prach
tig, voornaam, echt menschelijk en vol fijne trekjes
was Magda Janssens 1 Ik zou dit haar mooiste rol,
willen noemen, maar dat zegt men telkens als men
deze groote vrouw weer opnieuw ziet spelen. Wie
herinnert haar niet in „De duivel in de vrouw",
en zoo ook andere rollen!
Door het stuk loopt een oude huisvriend van
Mevrouw Berger, Zijne Excellentie Wengraf, een
oude aanbidder van haar, wien zij zoowaar op
haar ouden dag, juist op haar verjaardag, waarbij
al haar kinderen, aanverwanten, ex- en a.s. aan
verwanten aanwezig zijn, het jawoord geeft. En
zoo eindigt dit stuk, zooals het begonnen is goed.
Gerda werd goed gespeeld door Mien van Kerck-
hoven-Kling, maar de groote actrice Maria Eis te
Weenen was perverser, sensueeler en coquetter,
dus beter. Olga, het sentimenteeltje, dus een over
dreven vrouwtje, werd overdreven, dus zeer goed
door Louise Kooiman gespeeld. Ank v. d. Moer was
de kleindochter en zij speelde dit meisje, vooral
in haar erotische complexen, gevoelig en juist.
Een moeilijke rol, die zij prachtig bracht Dit wat
de voornaamste rollen betrof. De bijrollen (o.a.
TELEF. 11070
Elias van Praag, Gobau, niet te vergeten mevrouw
van Westerhoven als een oude huishoudster) gaven
eveneens uitstekende creaties.
Een voorstelling, waarop de regisseur Arnoldi
trotsch mag zijn.
EDMOND VISSER.
TE HAARLEM.
„Carrière", J. H. Lawson, bij het „Hofsfadlooneel."
Op de voorlaatste abonnementsvoorstelling
werd Maandag j.l. den abonné's een Amerikaan-
sche tragedie voorgezet, welke hun volle aandacht
waard was. Sterk Amerikaansch getint, naar onze
verhoudingen afgemeten, maar niettemin in vele
opzichten zoo waar en met een diepe moreele
strekking.
Een verongelukte Joodsehe revolutionair, buiten
gewoon begaafd maar uitermate eerzuchtig en
gewetenloos, ziet er kans toe in een groote zaak
waarin hij aanvankelijk een bescheiden plaats
innam, alie collega's die hem in den weg staan
eruit te werken en zich ten slotte te ontdoen van
zijn patroon een minder scherp zakenman
om zelf de leiding op zich te nemen en schatten
geld te verdienen.
Een Joodsch meisje, Sarah Glassmann, secreta
resse van de Directie, eveneens zeer begaafd,
houdt van Gensberg en hij aanvankelijk ook van
haar. Zij wordt verdrongen door de maintené van
zijn patroon, een dametje dat zijn eerzucht weet
te prikkelen en hem ertoe brengt Sarah Glassman,
die hem ondanks alles blijft liefhebben, te ver
trappen en te beleedigen. Bij 't klimmen van zijn
succes trouwt hij de hartelooze Agnes Carter èn
verstoot Sarah. Het geluk vindt hij echter niet;
zijn hoogmoed komt voor den val als hij, beu
van zijn vrouw, die hem bedriegt, de hand wil
slaan aan Sarah, schiet deze hem dood.
Dirk Verbeek vertolkt de rol van den Directeur
Raymond Merrett en maakt ervan wat ervan te
maken is, krachtig terzijde gestaan door Piet
Bron die voor den Commissaris Rufus Sonnenberg
speelt.
Het spel wordt echter gedragen door Andrienne
Canivez die voor Sarah speelt en Steenbergen die
een prachtige creatie geeft van Gensberg. De rol
van Agnes Carter wordt zeer verdienstelijk ge
speeld door Enny Meunier. Ook de ju indeE belang
rijke rollen vonden uitstekende vertolkers in de
heeren Alex Hoek, Guus Ostes en Ant. v. Zuijlen Jr.,
die Dirk Verbeek kondigde het voor den aan
vang aan moesten invallen voor enkele griep-
slachtoffers. Zij hebben die taak op verdienstelijke
wijze vervuld. C. E.
BLOEMENDAAL.
Ned. Herv. Gem. v.m. 10 uur Ds. J. C. van Dijk,
H. Avondmaal, n.m. 5 uur Ds. J. C. v. Dijk.
Geref. Kerk. v.m. 10 en n.m. 5 uur, Ds. Joh. C
Brussaard.
Ned. Protestantenbond v.m. 10% uur Dr. H.
Faber te IJmuiden-Oost.
Vrije Katholieke Kerk, Popellaan, Kinheim-
park. Zondag 7 Febr. 10.30 v.m., Gezongen
H. Mis. Woensdag 10 Febr. Aschwoensdag,
8 uur n.m. Completen en Lof, toespraak van
Priester Ko Borsten.
0VERVEEN.
Ned. Herv. Gem. v.m. 10 uur Ds. Ch. de Beus. Col
lecte voor noodlijdende kerken en personen.
AERDENHOUT.
Vereeniging Religieuze Kring v.m. 10% uur Ds.
P. v. d. Vloed, Géref. Pred. in Hersteld Ver
band té Zandvoort.
SANTPOORT.
Ned. Herv. Evangelisatie v.m. 10 uur de heer H.
Berkhof, cand. t.d. H.D., A'dam.
n.m. 5 uur de heer A. Berkhof te Amsterdam.
Dinsdag n.m. 8 uur Bijbellezing.
•m. 10 uur de
Geref. Kerk H.V., v
Fokkema.
heer M. M.
HAARLEM.
Evang. Luth. Gemeente v.m. 10% uur Ds. G. .T.
Duyvendak. Donderdag 11 Febr. n.m. 7%
uur Ds. C. H. Brandt (Weeshuis).
Eglise Réformée Wallonne. Dimanche 7 Fevrier.
10 h. 30 Service présidé par Mr. Ie pasteur
Marc. Jospin de Vitré. Vendredi 12 Fevrier
a 8 h. du soir, Causerie de Mr. Ie pasteur Mare.
Jospin. Les catéchismes auront lien chaque
mercredi h 2.15 h. dans la salie du consistoire
sous la Direction de Mr. Ie pasteur E. Michelin-
Moreau.
ZANDVOORT.
Geref. Kerk H.V. v.m. 10 uur de heer A. C. Reuijl.
n.m. 5 uur Ds. P. van der Vloed.
Br0*
gro.:
Alleen vluchtheuvels mee
groen lichtgevende verkeert-
zuilen mag men links of rechts
voorbijrijden; alle andere
groen altijd ter rechterzijde.
