De Grondwetswijziging van 1937.
Uitverkoop bij opheffing.
Geen voorkeurdagen
bij Uitverkoopen.
De prijzen van Kuikens.
Afstappen van wielrijders bij het
kruisen van snelverkeer.
HAARLEMSCHE
Coöperatieve Diner-vereen,
Prospectus op aanvrage
Haarlem.
Tooneel.
Over de al dan niet belangrijkheid van de grond
wetswijziging, waarover thans in het parlement
debatten worden gevoerd, is men het niet geheel
eens. Zoo schreef „De Telegraaf" dezer dagen
over de wijziging:
Kan zij zich in fundamenteele belangrijkheid
niet meten met de principieele wijzigingen van
1848 en 1887, en óók niet met die van 1917, de
beteekenis van deze herziening behoort toch
ook weer niet te worden onderschat.
De kamerleden zelf schijnen de wijzigingen
echter niet van veel belang te achten. Althans mr.
Goseüng (R.K.) die bet eerst aan het woord kwam,
wees op een betreffende zinsnede in het voorloopig
verslag en constateerde, dat zijn fractie over het
geen aangeboden werd, niet in laaiend enthousias
me had kunnen geraken.
De algemeene beschouwingen kenmerkten zich
dan ook door gebrek aan enthousiasme. Op ver
zoek van den voorzitter beperkte men zich voor
loopig tot algemeene lijnen.
De inhoud.
Men is in parlementaire kringen van meening dat
de behandeling van de ingediende wijziging in de
Tweede Kamer ongeveer 14- dagen zal duren. Indien
de debatten niet te lang duren en de Eerste Kamer
niet te veel tijd vraagt zou kamerontbinding in
het begin van Mei kunnen plaats hebben,zoodat de
nieuwe verkiezingen in Juni zouden vallen. Alvo
rens iets van.de debatten te releveeren zullen we
eerst een overzicht geven van den inhoud van de
ingediende voorstellen, opdat men een helder beeld
krijgt van hetgeen momenteel in Den Haag 'wordt
besproken.
Geen Curasao meer.
Een vrij onbelangrijke wijziging betreft de bena
ming Curacao voor de eilanden van Nederlandsch
West-Indië. Men wilde deze benaming vervangen
door die van Nederlandsehe Antillen. Niettemin
dienen hiervoor een aantal artikelen te worden ge
wijzigd.
Loonsverlaging voor het Koninklijk Huis.
Aan het jaarlijksch inkomen van de vorstelijke
personen zal worden gefórnd. Zoo zal het jaarlijk-
sche inkomen van den Koning ten laste van 's Rijks
kas worden bepaald op f 1.000.000 (thans was dit
f 1.200.000). De bepaling volgens welke binnen
twee jaren na een troonsbeklimming dit bedrag,
voor den duur van de regeering van den Koning
die den troon heeft beklommen bij de wet kan
worden gewijzigd, zal vervallen.
Vrij van personeele lasten zijn de Koning, de
Koningin-weduwe, de gemaal van een regeerende
Koningin, de Prins van Oranje, de dochter des
Konings, die de vermoedelijke erfgename is van
de kroon en baar- gemaal. (Dit wordt dus uitge
breid tot den gemaal van de regeerende Koningin
en den gemaal dertkroonprinses).
De gemaal varteen regeerende Koningin geniet
uit 's Rijks kas een jaarlijksch inkomen van
f200.000.hij blijft in liet genot van dit inkomen
na overlijden van de Koningin, zoolang hi j weduw
naar is en den staat van Nederlander behoudt.
(De Grondwet zooals die op het oogenblik is, kent
geen inkomen aan den gemaal der regeerende
Koningin toe).
Een Koningin geniet, na overlijden van den
Koning, uit 's Rijks kas een jaarlijksch inkomen
van f 200.000.gedurende haar weduwlijken
staat. (Dit was f 300.000.
De Dochter des Konings, die de vermoedelijke
erfgenaam is van de kroon, geniet (evenals de
Prins van Oranje) uit 's Rijks kas een jaarlijksch
inkomen van f 200.000.—, te rekenen van den
tijd, dat zij den ouderdom van achttien jaren heeft
vervuld.
Indien zij een huwelijk aangaat geniet haar
gemaal uit 's Rijks kas eveneens een jaarlijksch
inkomen van f 200.000.hij blijft in het genot
van dit inkomen na overlijden van de prinses,
zoolang hij weduwnaar is en den staat van Neder
lander behoudt. Laatstgenoemde bepaling is
nieuw. Volgens de huidige Grondwet wordt het
inkomen der prinses, na het voltrekken van een
huwelijk, waartoe bij de wet toestemming is ver
leend, gebracht op f 4-00.000.De regeering stelt
vervolgens voor, dat de Prinses, na het overlijden
van haar gemaal, zoolang zij ongehuwd blijft, een
jaarlijksch inkomen van f 400.000.zal behouden
en dat de inkomens, in dit artikel bedoeld, blijven
bestaan, ingeval later een Prins van Oranje geboren
wordt. (De laatste zinsnede is overeenkomstig de
bestaande Grondwet).
De bedragen, vastgesteld in deze afdeel ing
(„van het inkomen der kroon") kunnen worden
gewijzigd bij een wet. De Kamers der Staten-Gene-
raal kunnen het ontwerp eener zoodanige wet niet
aannemen dan met de stemmen van tweederden
van het aantal leden, waaruit elk der Kamers
bestaat. (Nieuw).
De gewijzigde zittingsduur voor de na ontbin
ding gekozen Kamers wordt beperkt tot een
maximum voor de Tweede Kamer van 5 en voor
de Eerste Kamer van 7 jaren.
Beperking van vrijheid.
Bij de verkiezing v. leden voor Eerste en Tweede
Kamer, wordt aan de zinsnede „gekozen op den
grondslag van evenredige vertegenwoordiging",
toegevoegd: „binnen door de wet te stellen gren
zen".
De leden van Tweede- en Eerste Kamer, van
Provinciale Staten en gemeenteraden kunnen door
de resp. colleges tusschcntijds van hun lidmaat
schap vervallen worden verklaard, „indien zij een
streven tot uitdrukking brengen, gericht op ver
andering van de bestaande rechtsorde met toe
passing of bevordering van onwettige middelen".
De plaats van het vervallen verklaarde lid blijft
gedurende de loopende periode onbezet.
Ook de Kamerleden gaan omlaag.
De schadeloosstelling der Tweede Kamer
leden wordt van f 5000.op f 4-000.gebracht;
de toelage van den voorzitter wordt van f 5000.
tot f 4000.verlaagd. Aftredende leden ont
vangt» mm paariten van f 120.'s jaars voor
elk jaar. gedurende hetwelk zij lid der Kamer
waren tot een maximum van f 2800- (Thans
zijn deze bedragen resp. f 150.en f 3000.
Eenige nieuwe bepalingen, zullen voorts zijn:
Deze bedragen kunnen bij de wet worden ge
wijzigd; het ontwerp dier wet moet zoowel door
de Tweede als door de Eerste Kamer worden aan
genomen met de stemmen van twee-derden van
het aantal leden, waaruit de Kamer bestaat.
Een minister kan, tot lid der Staten-Generaal
gekozen, ten hoogste drie maanden na zijn toe
lating als lid, het ambt van minister en het lid
maatschap der Staten-Generaal vereenigen.
(Tot nog toe kon een minister, _als hij tot lid
der Kamer was benoemd, zijn lidmaatschap ver
vullen, al werd daarvan in de praetijk geen ge
bruik gemaakt).
De parlementaire onschendbaarheid.
Tot nog toe waren de leden der Staten-Generaal,
de ministers en de commissaris van de ambte
naren door wie zij zich in de vergaderingen der
Kamers kunnen laten bijstaan, niet gerechtelijk
vervolgbaar voor hetgeen zij in de vergadering
hebben gezegd of aan haar schriftelijk hebben
overgelegd. Aan deze bepaling is thans toege
voegd: „Behalve ter zake van opruiing of schen
ding van geheimen."
De stemming moest geschieden bij hoofdelijke
oproeping, wanneer in de Tweede Kamer 5, in'de
Eerste Kamer 3 leden dit verlangen en alsdan
mondeling. (Thans kan één lid hoofdelijke stem
ming ve'langen).
Voor de verkiezing van de leden der Provinciale
Staten en den gemeenteraad gelden dezelfde voor
waarden als voor de Eerste en Tweede Kamer,
d.w.z. de verkiezing geschiedt op den grondslag
van evenredige vertegenwoordiging „binnen door
de wet te stellen grenzen".
Mocht tot nog toe de Koning den minister
machtigen zich in de Kamers door een bijzondere
commissaris te doen bijstaan, in het vervolg wil
men ook vertegenwoordiging door zoo'n com
missaris mogelijk maken.
Ordening, openbare lichamen.
Een nieuw voorstel is, dat de wet voor be
paalde beroepen en bedrijven en groepen daar
van, alsmede voor het beroeps- en bedrijfsleven
in 't algemeen, lichamen kan instellen, ten einde
regelend op te treden. Door de wet worden de
samenstelling, inrichting en bevoegdheid dezer
lichamen geregeld.
De wet kan aan deze lichamen verordenende
bevoegdheid geven. Met de wet of het algemeen
strijdige besluiten van deze lichamen kunnen
worden geschorst en vernietigd, volgens regels bij
de wet te stellen. Bepaalde besluiten kunnen aan
goedkeuring worden onderworpen.
Voor het onder de wapenen houden van dienst
plichtigen zal voortaan onverwijld een voorstel
gedaan.
Het pensioen der Kamerleden.
In de Additioneele artikelen wordt o.m. nog
bepaald, dat de pensioenen van reeds afgetreden
leden der Kamer onverkort worden gelaten. Af
tredende leden ontvangen een pensioen can
f 150.— 's jaar voor elk jaar, gedurende hetwelk
zij vóór de afkondiging van de bepaling, lid der
Kamer waren, tot een maximum van i' 3000.—.
Is het aldus verkregen bedrag lager dan f 2800.
dan wordt voor elk volgend jaar 1' 120.— toege
voegd, tot dat f 2800.is bereikt. Deze pensioenen
kunnen bij de wet, met een meerderheid van twee
derden worden gewijzigd.
Om nog even op de debatten van den eersten
middag terug te komen, vermelden we nog, dat
na Sir. Goseling (R.-K.). nog spraken de heeren
Albarda (S.D.A.P.), Lingbeek (Herv. Gercf.). Rut
gers van Rozenburg (C.H.) en Vervoorn (Platte
land). Ir. Albarda was zeer kort met zijn betoog.
Hij was er bijzonder over tevreden, dat aan de
drukpersvrijheid niet was getornd. Verontrustend
achtte hij het echter, dat de regeering meent,
tijdelijk do verschijning van een orgaan te kunnen
verbieden. Bezwaren had spr. verder tegen het
voorstel voor het bedrijfsleven. De volgende
sprekers sneden eveneens deze beide voorstellen
aan.
Dit is dus in bet kort jets over den inhoud van
de voorgestelde grondwetswijziging van 1937
en tevens iets over wat de parlementaire redac
teur van het .Algemeen Handelsblad" zeer
terecht noemde het „voorposten-gevecht over de
grondwetsherziening". In een volgend artikel
hopen we op de eigenlijke „gevechten" nog eens
terug te komen.
Wederom een leemte in
de wet geconstateerd.
Pij de tenuitvoerlegging van de wet op de uit-
verkoopen en opruimingen, zijn verschillende
Kamers van Koophandel reeds op leemten ge
stuit, waardoor de toepassing van sommige arti
kelen dier wet in de praktijk belemmering onder
vond. Ook thans doet zich weer zoo'n geval voor,
met een uitverkoop, welke te Weesp gehouden
wordt, waar een reeks van jaren een filiaal van
de firma R. D. te Amsterdam, in vakkleeding,
gevestigd is. Dit filiaal wordt opgeheven en de
firma bad van de Kamer van Koophandel voor
Gooiland een vergunning aangevraagd en ver
kregen, als bedoeld in art. 8 le lid van de wet.
Nadat de uitverkoop in het filiaal van de firma
D. een aanvang had genomen, kwam het den
heer G. J. II. W„ lid van genoemde Kamer van
Koophandel te Weesp, ter oore, dat, in strijd
met het bepaalde in art. 13, 2e lid der wet, goe
deren in het filiaal waren bezorgd, om aldaar te
worden verkocht, welke „ten tijde van het in
dienen van de aanvrage om vergunning, niet
tot den handelsvoorraad van de betreffende
winkelnering behoorden."
De heer IV. stelde zich in verbinding met liet
bestuur van de „Algemeene Weesper Winkeliers-
vereeniging", dat voltallig een controle uitoefende.
Daarbij kwam vast te staan, dat inderdaad
wederom een pak goederen per auto uit Amster
dam in het filiaal was bezorgd. Ilc politie werd
met een en ander in kennis gesteld en bij het in
gesteld onderzoek bekende de filiaalhouder, dat
inderdaad het ten laste gelegde feit gepleegd was.
De politie maakte van het gebeurde proces
verbaal op, en volgens art. 15, sub. c der wet,
kan de betrokken firma gestraft worden met
hechtenis van ten hoogste 2 weken of geldboete
van ten hoogste f 500.Maar door een
leemte in de wet, kan niettegenstaande de ge
pleegde overtreding wat het inbrengen van nieuwe
goederen in den uitverkoop betreft, geconstateerd
en erkend is, de Kamer van Koophandel de een
maal uitgereikte vergunning niet intrekken.
Naar ons van bevoegde zijde werd medegedeeld,
zal de Kamer van Koophandel stappen doen,
om t.z.t. aanvulling van de wet in dien zin te
verkrijgen, dat intrekking der vergunning in
bepaalde gevallen mogelijk wordt gemaakt.
45"Mr* 'wuiiacui uiirvmi^iu CC" V UUlSICi
an wet aan de Staten Generaal moeten worden /ALMELO, 9 Febr. De rechtbank te Almelo
"w'TOfóuïdeeldc heden den eigenaar van een groot
daniesconfectie-magazijn te Enschedé tot vijf
DEN HAAG, 9 Febr. Naar wij vernemen, zal
binnenkort een koninklijk besluit in werking treden,
kraéhtens hetwelk alle houders van broedvergun-
ningen zicli tegenover de Nederlandsehe centrale
voor eieren en pluimvee zullen moeten verbinden
aan deze centrale op haar eerste aanvraag een be
drag te zullen betalen van f 0.05 per broedei.
Van deze verplichting wordt evenwel ontheffing
verleend aan die houders van broedvergunningen,
die zich hebben verbonden hun kuikens ten verkoop
te zullen aanbieden en te zullen verkoopen tegen
ten hoogste door den Minister van Landbouw en
Visseherij vastgestelde prijzen.
Deze prijzen bedragen voor kippenkuikens f 0.16
per stuk en voor vrouwelijke eendenkuikens, indien
deze geleverd worden in liet tijdvak van 21 Febr.
tot 21 Maart f 0.60, 21 Maart tot 1 April f 0.50,
1 April tot 11 April f 0.45, 11 April tot 21 April
f 0.40 per stuk.
Voor eendenkuikens, die geleverd worden op of
na 21 April 1937 bedraagt de prijs ten hoogste
f 0.30 per stuk.
Doel van deze regeling is een onredelijke stijging
van de kuikenprijzen te voorkomen.
Kuikens, die geleverd worden aan fokkers of
houders van vermeerderingsbedrijven vallen buiten
deze prijsregeling, evenals de kuikens van sier- en
dwergrassen.
gulden boete of vijf dagen hechtenis wegens over
treding van de wet op de uitverkoopen. Verdachte
had kort vóór de geoorloofde opruiming in Juli
1936 kaarten laten zenden aan zijn damcs-cliëntèle,
w aarin hij aankondigde, dat de dames op z.g. voor
keurdagen, vóór den eigenlijken aanvang der op-
ïuiming, rustig konden koopen tegen opruimings-
prijzen.
De eisch was eveneens vijf gulden of vijf dagen.
Verdachte had zich o.m. verdedigd door te zeggen,
dat ook andere groote zaken dergelijke kaarten
hadden rondgezonden.
DEN HAAG, 9 Febr. De K.N.A.C. heeft den
minister van Waterstaat met nadruk in over
weging gegeven de totstandkoming van een ver
plichte bepaling voor wielrijders om af te stappen
voor het oversteken van voor hen verboden rij
banen bij het verspringen of eindigen van rijwiel
paden zooveel mogelijk te willen bevorderen.
In dit adres wijst de K.N.A.C. er op, dat zij op
6 December 1935 o.m. reeds het verzoek deed het
daarheen te willen leiden, dat voor wielrijders,
die wegens het ophouden of verspringen van een
rijwielpad een voor lien verboden rijbaan moeten
oversteken, een algemeene bepaling in het leven
zou worden geroepen om voor het oversteken
af te stappen, waardoor wordt bereikt, dat de
wielrijders zich het bijzondere gevaar aan de te
verrichten nanoeuvre verbonden, beter zullen
gaan Tealiseeren.
Bij missive d.d. 5 Juni 1936 werd beslist, dat
een verplicliteng voor wielrijders om af te stappen
in het belang van de veiligheid van het verkeer
niet gevvensclit schijnt.
Sedertdien hebben herhaaldelijk ongevallen,
waaronder zeer ernstige, plaats gehad, waarvan
als inleidende oorzaak moet worden beschouwd
het plotselinge oversteken van wielrijders op
dergelijke gevaarpunten, zooals bij het ongeluk
op 4 dezer op den Rijksstraatweg te Wassenaar,
waarbij twee personen om het leven kwamen.
De K.N.A.C. acht het in het belang van de
veiligheid van de wielrijders zoowel als van het
snelverkeer, dus ten behoeve van de algemeene
verkeersveiligheid, haar plicht op deze zeer
belangrijke aangelegenheid terug te komen, mede
omdat het psychologisch juist moet worden geacht,
dat wielrijders op dergelijke gevaarlijke plaatsen,
alvorens den rijweg over te steken, afstappen.
Door den psycholoog Dr. F. H. G. van Loon werd
op den op 27 October 1936 gehouden tweeden
wegverkeersdag van de K.N.A.C. medegedeeld,
dat in dergelijke ges allen „de fietser een oogenblik
zal moeten afstappen om den weg te kunnen
overzien en bij alleen veilig zal zijn, wanneer hij
met de fiets aan de hand oversteekt, of desnoods
op een stil moment weer opstapt en haaks over
steekt."
Bakenessergracht 27 - Tel. 14393
Diner THUISBEZORGD f 0.90,
met soep of toespijs f 0.15 meer
Geen extra bezorgloon
Gebruik van uitsluitend natuur
boter, le soort duinaardappelen
en verder de beste grondstoffen.
GEEN LIDMAATSCHAP
GEEN OMZETBELASTING
Nederl. Chr. Vrouwenbond.
hlTer herdenking van het 15-jarig bestaan
der afdeeling Haarlem en Omstreken van den
Nederlandsehen Christen-Vrouwenbond wordt op
Woensdag 17 F'ebruari a.s. in de Tuinzaal van het
Gemeentelijk Concertgebouw een Feestavond ge
houden. Het programma vermeldt Jaarverslagen,
zang, bestuursmutatie en filmvertooning.
Haarlemsche Bachvereenlging.
Het zesde concert van de Haarlemsche Bach-
vereeniging vindt plaats op Dinsdag 16 F'ebruari
a.s. in de Gem. Concertzaal, Het Orkest san het
Concertgebouw te Amsterdam verzorgt onder
leiding van Eduard van Beinum (eerelid der
H.B.V.), met de soliste Berthe Seroen. zang, liet
volgende programma
Inleiding tot een Treurspel van Henk Badings
(geboren 1907).
Bretonsche (vijfde) suite van G. H. G. von
Brucken Foek (1859—1935).
Onderdeelen: De zee in de verte; Caprice: Mor
genstond aan zee; Hymne; Bretonsch schipperslied;
Dc storm: Berceuse d'Armorique (met sopraan
solo). (Opgedragen aan Mevr. Berthe Seroen).
Liederen: Les Cigales Le chasseur noir. (Sol.:
Berthe Seroen).
Vltava (de Moldau), symphoniscli gedicht, van
Friedrich Smctana (18241884).
Pauze.
Symphonic d kl. t. van César F'ranck (1822-1890).
Ondereelen: Lente -Allegro non troppo;
Allegretto; Allegro non troppo.
TE AMSTERDAM.
„Willem van Oranje", door Maurits Dekker, bij
het gezelschap Saalborn-Parser (regie Louis Saal-
born).
Het is eenigszins moeilijk voor den criticus, die
ook een menseh is met subjectieve neigingen en
gevoelens, die b.v. belang stelt in de vaderland-
sehe geschiedenis in het algemeen en in die van de
Oranjes in het bijzonder, zoo'n opfrissehertje van
het eens gewetene te versmaden. Anders gezegd:
Wij hebben wel genoegen beleefd aan de aaneen
rijging van verschillende episodes uit het leven
van Willem den Zwijger, die intusschen in dit
stuk danig zijn woordje deed.
Dat liet eene aaneenrijging is en dat er geen of
weinig verband steekt in die verschillende, tafe-
reelen, dat er geen handeling was en niet 'n be
paald conflict, is dan weer van dramaturgisch
standpunt beschouwd niet minder of meer dan
eene veroordeeling van zulk 'n drama. Geen drama
tisch conflict?
Ja, tal van conflicten van en in eene gepijnigde
mensclienziel, maar dan rammelt dit historisch
spel, dat handeling en strijd wel bedoelen moet,
en in zoo'n andere sfeer, namelijk in die van de
niet eens fijn uitgewerkte, psychologische wordt
gesteld. En als het wel zóó bedoeld mocht zijn,
dan is dat niet fijn uitgewerkte ook al weer eene
veroordeel ing, althans eene niet al te groote waar
deering. Men zou het. stuk moeten zien om dal
al of niet met mij eens te zijn. Er zijn wel aardige
tafereeltjes in, die welgeslaagd zijn, zeer zeker
En het tijdvak, dat van den tachtigjarige*
oorlog, is zeker interessant. Er is toch ook wei
eenige spanning in, maar geen handeling, ho<
paradoxaal deze uitspraak ook schijnen mag.
Resteert de dialoog. Die is met opzet natuur
lijk, vanwege den stijl waarschijnlijk rhetoriscli
oftewel wat men zou kunnen noemen boekjestaai.
Of dit één modern acteur ooit „liggen" kan?
Saalborn deed er 'n gooi naar en die was vaak raak.
ook Magda Janssens, wier diep innerlijkst wezen
toch anders is (denkt eens aan „Het Nest", waar
over ik in het vorige artikel geschreven heb) liet
zich ook wel op die rhetorica drijven en iedereen
deed zijn best (ik noem nog Julia Cuypers, die
wel fijn de moeder van den Prins van Oranje speelde)
maar in het geheel verveelde en mishaagde die
gezwollen taal wel 'n beetje.
Toch zijn wij aan den anderen kant weer blij.
dat een Nederlandsehe bekwaam schrijver (al
blijkt hij dan ten opzichte van dit stuk niet n
ideaal tooneelschrijver te zijn), weer eens een kans
heeft gehad. Wij zien met belangstelling naar
'n nieuw stuk van hem uit, waarvan de hande
ling wat boeiender moge zijn.
EDMOND VISSER.
Menschen, dit zóóveel hoost
hebben, dat hun de tijd ontbreekt
om veilig te rijden, krijgen vook
maanden cadeau in hospitaal of
huis van bewaring....
