D.Hogenbirk&Zn. Help! Schepels Fotohandel De Twentsche Bank N.V. - Bloemendaal GOEDKOOPE MARKEN Rond de Ruïne van Brederode. D. R. MANSHOLT, arts 31e Jaargang - No. 1 4 Juni 1937 Oplaag 5000 Ex. Algemeen Weekblad voor Bloemendaal, Overveen, Aerdenhout, Bentveld, Vogelenzang, Heemstede, Haarlem en Santpoort-Station ADVERTENTIEN ABONNEMENTEN De geschiedenis van het Kasteel. Amateurs Leica-Fabrieken OPNIEUW OVERTREKKEN MAISON IVONNE Haarl. Electrische Jalouzieënfabriek Fa. WILLEMSEN &ZOON BLOEMENDAALSE SCHOOLVERENIGING •n GOEDE SIGAAR, hè! AFWEZIG: J. M. VAN WELSUM Geysers en Gasfornuizen in huurkoop. Kennemer Foto-Kinohandel HET BLOEMENDAHLSCH WEEKBLAD Advertentiënper regel I 0.15. KRUIDNOTEN, kleine advertenties, 4 regels 1 0.35, bij vooruitbetaling. Elke regel meer f 0.10 BIJ CONTRA CT BELANGRIJKE KORTING Bureau voor Redactie en Administratie en Advertentiën: KORTE KLEVERLAAN 66, BLOEMENDAAL Telefoon 23453 Postgiro No. 191387 Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 11.per half jaar Abonnementen kunnen steeds ingaan, maar zijn ver bindend voor het loopende halfjaar. Losse nummers f 0.05. Bloemendaalscheweg 147 - Telefoon 23270 VOOR ONDERSTEUNING EN GESCHENKEN. - KOERS CIRCA F 39— PER Mk. 100 ii. In 1402 belegerde Walraven van Brederode, de zeventiende Heer, met genoemden Willem, Jan van Arkel in Gorcum. Bij een uitval der bele gerden werd hij gevangen genomen en bleef zeven jaar gevangen. Toen wist hij door list te ontsnap pen. Hij wilde zich op deArkels wreken en onder de regeering van Vrouwe Jacoba (Vrouw Jacob) bij de tweede belegering van Gorcum, sneuvelde Willem van Arkel met een groot aantal zijner aan hangers (tot groote smart van Vrouwe Jacoba), maar ook Walraven van Brederode verloor daarbij het leven. (1417). Tweemaal was deze bij ontstentenis van den Graaf Stadhouder van Holland geweest. Door zijn huwelijk met de erfdochter van Vianen en Ameide had hij deze heerlijkheden aan zijn Huis gebracht. „Walraven van Brederode kon met recht beweren, dat hij na het afsterven van den laatsten afstammeling des oudsten zoons van Graaf Aernout, het hoofd van den Hollandschen stam was gewor den, zoo geen nadere, althans even gegronde rechten op de Gravelijke kroon bezat als het Huis van Beieren". Na dien tijd woonden de Brederodes op het kasteel Batenstein te Vianen. De tijd van Vrouwe Jacoba was een tijd van voortdurende woeling en strijd. De Haarlemmers, die tot de Kabeljauwen behoorden, hebben in 1426 een aanval gedaan op het kasteel van Brederode, toen al niet meer be woond door de Hoeksche familie maar alleen door een rentmeester en eenige dienaren, het werd inge nomen en geheel vernield uit partijhaat. Wel werd het grootendeels hersteld, maar het kreeg zijn vroegere luister niet meer terug. De tijd van langzaam verval van het eenmaal zoo trotsche kasteel begon. In het laatst der 15de eeuw is Jonker Frans van Brederode (de 15de afstammeling in de rechte linie van Sievart) bekend geworden. Hij deed als aanvoer der der Hoeksche partij verschillende strooptochten op de Zeeuwsche stroomen, landde te Delftshaven en veroverde Rotterdam. Aanvankelijk was de oorlogskans in deze Jonker-Fransen-oorlog hem gunstig, maar weldra moest hij bukken voor de grootere macht van den regent Maximiliaan van Oostenrijk. Zwaar gewond werd hij gevangen geno men en naar Dordrecht overgebracht, waar hij aan zijn wonden overleed. De in onze geschiedenis meest vermaarde Van Brederode is zeker geweest Hendrik van Brederode. die vooral zijn bekendheid verwierf als hoofd van het verzet tegen de Bloedplakkaten van Filips II. Hij was de man, die aan het hoofd van drie honderd edelen het „Smeekschrift" aan de Landvoogdes Margaretha van Parma bood. Na de komst van den U kunt profiteeren van mijn ervaring bij de te Wetzlar. Een dure cursus is hierdoor overbodig. Komt U mij eens bezoeken. Het verplicht U tot niets Ged. Oude Gracht 9, t.o. Postkantoor Haarlem Telefoon 16900 Hertog van Alva deed hij een poging zich van Amsterdam meester te maken. Hij ondervond niet den steun der burgerij, zooals hij verwacht had en daardoor mislukte zijn plan. Hij werd ingedaagd voor den Raad van Beroerten, maar begrijpelijkerwijze verscheen hij niet. Zijn goederen werden verbeurd verklaard. Hij overleed in bal lingschap op den nog jeugdigen leeftijd van 37 jaar. (1568). Zijn naam is voor altijd verbonden aan die der Geuzen. Zijn onrustig en zwervend leven en niet te vergeten zijn onmatigheid hebben zeker zijn leven verkort. Een broeder van bovengenoemden Hendrik n.l. Lancelot van Brederode behoorde ook tot het Verbond der Edelen, ook hij werd gebannen, be hoorde tot de Watergeuzen, die Den Briel innamen op 1 April 1572. Hij was een der aanvoerders van de verdedigers van Haarlem tijdens het hele; van 15721573. Nadat de stad, pas na een beleg LAAT NU UW ZIJDEN LAMPEKAP Het aangewezen adres is: Gierstraat 38 Haarlem Telefoon 10925 EIGEN ATELIERS. Laat nu Uw Markiezen opnieuw overtrekken, zonder prijsverhooglng. Bakenessergracht 12 Telefoon 15957 zoon, was overgegeven werd Lancelot van Brede: rode als „beeldstormer" met vele anderen ter dood gebracht. Johan Wolfert van Brederode, heer van Vianen en Ameide was tijdens de regeering van Frederik Hendrik, generaal veldmaarschalk der Nederlan den en na de verovering van 's Hertogenboscli (1629) werd hij Gouverneur dezer vesting. In 1679 overleed Wolfert van Brederode zonder kinderen na te laten en met hem stierf het Huis van Brederode uit. Na dit overzicht van de voornaamste Brede rodes, nog iets over het gebouw, voordat wij een rondgang door de ruïne maken. Wanneer is het kasteel gebouwd? We weten het niet precies. Is het eerst een Tolhuis (een toren) geweest aan een Rijnarm, die langs de duinzoom noordwaarts stroomde. Een Tolhuis, dat later uit gebreid en met muren en grachten omringd werd. Zeker is het bouwwerk van hooge ouderdom. Het is opgebouwd uit de groote baksteenen, zooals hier in 't noorden algemeen gebruikt werden: Muider- slot, Loevestein, Doorwerth e.a., van heel wat grooter afmetingen dan de tegenwoordig algemeen gebruikte. De afbeelding van het kasteel, zooals het waarschijnlijk in zijn glorietijd was, toont ons een trotscli gebouw met voorpoort en slotbrug, hooge gebouwen met gekanteelde muren, een viertal torens, een diepe gracht, die rondom het kasteel loopt. De eerste verwoesting van het kasteel had plaats in 1426, toen de partijhaat die Haarlemsche Kabeljauwen oplaaide tegen het kasteel van den machtigen Hoekschen aanvoerder, al waren deze en zijn familie ook veilig en wel op zijn kasteel bij Vianen. Zooals boven reeds gezegd werd de aange richte schade grootendeels hersteld. Veel te lijden had het kasteel tijdens het beleg van Haarlem in den strengen winter van 1572'73, toen een deel der Spaansche belegeraars daar ver blijf hielden en niet voorzichtig met vuur waren. Van dien tijd begon het verval, totdat in het laatst der 19e eeuw een poging gedaan werd om datgene wat de menschen gelaten, de tand des tijds niet verwoest had, te behouden. Laten we nu een bezoek aan de ruïne brengen en de oude bouwvallen rondwandelen. Ge betreedt nu het kasteel door het oude Poortgebouw over een smalle brug en komt op de Voorhof. Aan de rechterzijde bevindt zich de woning van den Rijks beambte met het toezicht belast. Over de tweede brug over de gracht komt ge aan het Hoofdgebouw. Ge beklimt een korte steenen trap en bevindt u in een der woonvertrekken van de adellijke familie. In de daar achter gelegen kamer, die het best be waard is gebleven gedeeltelijk vernieuwd staat een kast, waarin verschillende oude voor werpen zich bevinden, in of nabij het kasteel ge- LAGE DUIN EN DAALSE WEG 17 TEL. 22128 Hoofd der School S. A. Wilson Telef. 22068 KLEUTERONDERWIJS KLASSIKAAL ONDERWIJS MONTESSORI-ONDERWIJS ronden, oude wapens o.a. dolken, steenen en looden kogels, steenen die geworpen werden met de z.g. „blijden", een tinnen peper en zoutvaatje van eerbiedwaardige ouderdom, kalken tabaks pijpjes met kleine kopjes. Deze laatste zijn in de «raeht gevonden en waarschijnlijk afkomstig van de Spaansche soldeniers, die in het kasteel gelegerd waren tijdens het beleg en „toeback sogen". Een rookgewoonte bestond toen in deze lage landen aan de zee nog niet. Een genummerde lijst van de ver zamelde oudheden kan door den belangstellenden bezoeker geraadpleegd worden. Jammer is het vertrek erg donker, zoodat ge pas wat in de kast kunt onderscheiden, als uw oogen aan de duisternis jf wend zijn, of als de suppoost de luikjes opent en I i laat binnenstroomen. In dit vertrek bevindt joh ook het houten model van het kasteel, door van z°-ven-maanden, aan Den Erodsxik,Atv tegenwoordigen wachter ervaardigd, zooals ^5 j Sve hierboven rjetfs gezégd hefobenr - Let eens op de dikte van de muren, de diepe nissen, de kleine vensters met luiken, de wijde schouw. Ge kunt er van verzekerd zijn dat het in den winter koud kon zijn in het kasteel met de gebrekkige, zij het dan ook schilderachtige ver warming van het houtvuur onder de wijde schouw. Het adellijke gezin zal veel van de kou geleden hebben, als de ijzige Noordooster om het kasteel loeide en gierde, veel meer dat wij met onze kachels, haarden en centrale verwarming. Beklim de steenen wenteltrap, waarvan de treden in den loop der eeuwen danig uitgesloten zijn en geniet boven gekomen, van de tinnen, tusschen de kanteelen doorkijkend van het uitzicht over de mooie omgeving, duin en bosch en weiden. Langs de tweede wenteltrap gaat ge weer naar beneden. Ge kunt afdalen in de kelders, donker en vochtig, waarin eenmaal gevangenen gezucht hebben. Dan komt ge op de plaats waar eenmaal de „zaal" was. Veel is daarvan niet overgebleven, uw verbeelding moet aanvullen en opbouwen. Daar kunt ge de reusachtige zeer oude klimop bewonde ren, die de muur bedekt. De dikke stam daarvan vindt ge naast het 2e bruggetje bij het Hoofd gebouw. In het laatst van April bloeien ook de muurbloemen, die op en tusschen de muren groeien. Ge hoort ook de torenkraaien of kauwen, die om de oude torens zweven. Door de oude „zaal" gaande komt ge aan de achterzijde van het kasteel, vroeger met het Hoofdgebouw verbonden. Daar bevond zich de Kapel, waarin de godsdienstoefeningen voor het heele gezin gehouden werden. Aan de achterzijde bevonden zich ook de slaapvertrekken. Zet ge uw rondgang voort dan komt ge aan de vierkanten toren, de vierkanten Herberg- of Tedlïburgtoren, vervolgens aan de Binnenhof met put en dan aan den ronden toren, de Siwaerlstorcn. Deze beide torens zijn genoemd naar Siwaert, Graaf Arnouts zoon, volgens de overlevering de eerste Heer van Brederode en diens gemalin. Het loopen op de vestingmuren is ten strengste verboden en terecht, want de oude muren langs de gracht kunnen gemakkelijk onverwachts afbrok kelen en dan zouden vreeselijke ongelukken kun nen gebeuren. Reeds van de eerste helft der 15de eeuw werd het kasteel niet meer door de adellijke familie bewoond, die haar verblijf hield in een toenmaals minder afgelegen streek en op kasteelen, die meer gerief boden. Na het uitsterven der familie kwam het slot deerlijk in verval (zie de bovengenoemde afbeel dingen) en het zou één puinhoop geworden zijn, als het Rijk zich er niet over had ontfermd en het eenigszins had hersteld en voor totale instorting behoed. Jaarlijks komen vooral in den zomer dui zenden uit alle deelen des lands de ruïne van het eenmaal zoo trotsche kasteel van Brederode bezoeken, een herinnering aan het grijze verleden, aan ridders, edelvrouwen, jonkers en jonkvrouwen; aan tijden van binnenlandsche woeling en strijd, van haat en verwildering. G. M. Ik haal ze bij CREMER ALTIJD GOED! Bloemendaalscheweg 119 hoek Dr. D. Bakkerlaan. Telef. 22628 te Santpoort-Station van 5 Juni—25 Juni Praktijk waargenomen door de doctoren: Van Beusekom. Drijber. Meindert de Groot. Immink. Van Leusen. Voor recepten: Bloemendaaische Apotheek Het Fotoseizoen is begonnen! Wacht niet langer, doch koop Uw Camera en Rolfiims bij: FOTO ENGEL Kleverparkweg 7, Telefoon 16246 Het adres van vertrouwen ook voor Uw afdrukwerk. Voor, Hekwerken,. Tuingereedschappen BLOEMENDAAL - TELEF. 22238 Vakkundig slijpen v. Grasmaaimachines LOOD- EN Z1NKWERKER Vraagt inlichtingen voor: Gevestigd sinds 1903 KLOOSTERSTRAAT 59 TELEF. 12984 Bl.straatweg 158, Santpoort-Station. Tel. 506 FOTO EN SMALFILMS Ontwikkelen en afdrukken LEI CA- SPECIALIST Haarlemsche Jeugd Luchtvaart Club. De H.J.L.C., aangesloten bij de Kon. Ned. Vereen, voor Luchtvaart gaat Zaterdag a.s. naar Schiphol ter bijwoning van den wedstrijd om den zilveren vleugel. Bij uitzondering is door de K.L.M. toestemming verleend tot het bezichtigen van Hangar D., waarin de Technische dienst is onder gebracht. Vertrek 1.30 vanaf de Gr. Markt (Intro ductie). 12 en 13 Juni is er een excursie naar Waalhaven, waar dan internationale vliegwedstrijden plaats hebben. Er wordt dan in een luchtvaartkamp geslapen. De trekkingslijst van de verloting tijdens de „BeT'week ligt ter inzage Adr. de Jongestraat 17, Haarlem. (De meeste prijzen zijn nog niet afge haald). ...den man, die 'n witten wandelstok draagt als hij de straat moet kruisen! (Want zoo'n stok wordt Sfe gedragen doormenschen, die slecht ktmnen zien)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Het Bloemendaalsch Weekblad | 1937 | | pagina 1