D.Hogenbirk&Zn. Waar de Jamboree komt. C. CASSEE De Twentsche Bank N.V. - Bloemendaal GOEDKOOPE MARKEN 31e Jaargang - No. 2 11 Juni 1937 Oplaag 5000 Ex. Algemeen Weekblad voor Bloemendaal, Overveen, Aerdenhout, Bentveld, Vogelenzang, Heemstede, Haarlem, en Santpoort-Station AD VERTENTIEN ABONNEMENTEN Bloemendaalscheweg 147 - Telefoon 23270 Uit de geschiedenis van het Huis te Vogelenzang. BLOEMENDAALSE SCHOOLVERENIGING Hoofd der School S. A. Wilson Telef. 22068 OPNIEUW OVERTREKKEN MAISON IVONNE CREMER, Tel. 22628 FOTO ENGEL BEGRAFENIS EN CREMATIE BLOEMENDAAL - TELEF. 22238 Vakkundig slijpen v. Grasmaaimachines Haarl. Electrische Jalouzieënfabriek Fa. WILLEMSEN &ZOON Kennemer Foto-Kinohandel FOTO EN SMALFILMS HET BLOEMENDAALSCH WEEKBLAD Advertentiënper regel 1 0.15. KRUIDNOTEN, kleine advertenties, 4 regels f 0.35, bij vooruitbetaling. Elke regel meer f 0.10 BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING Bureau voor Redactie en Administratie en Advertentiën: KORTE KLEVERLAAN 66, BLOEMENDAAL Telefoon 23453 Postgiro No. 191387 Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 11.per halfjaar Abonnementen kunnen steeds ingaan, maar zijn ver bindend voor het loopende halfjaar. Losse nummersf 0.05. VOOR ONDERSTEUNING EN GESCHENKEN - KOERS CIRCA F 39.— PER Mk. 100.— Om het Huis te Vogelenzang heerscht al eenige maanden groote bedrijvigheid: een bedrijvigheid, die hand over hand toeneemt. Aan 't gehamer en gedaver komt geen eind: immers de groote inter nationale Padvindersbijeenkomst nadert met ras- sclie schreden. De nieuwe groote jongensstad vliegt haast uit den grond op. Zeker hebben de bewoners van dit huis heel vaak een druk beweeg gezien, is er alle eeuwen door dikwijls een groot jolijt van jacht en paardensport geweest, maar zoo druk was het er nooit en zooveel menschen, neen, dat was nog nooit voorgekomen. Het bosch, algemeen als het Vogelenzangsche bekend, beslaat een oppervlakte van ongeveer 81 Hectare en bevat behalve het Huis Vogelenzang nog een andere Heerenhuizinge, n.l. Kleyn Teylin- gerbosch. Zonder eenige afsluiting door te gaan, treedt men het bosch in, welks prachtige wandel dreven en lanen algemeen bewonderd worden. De beukenlaan wordt zelfs voor een der schoonste uit ons vaderland gehouden. Aan de zuidzijde van het huis, dat recht tegenover de Vogelzangsehe of Teylingerlaan staat, loopt een andere in dezelfde richting. Deze overtreft de eerstgenoemde zoo mogelijk nog in boomenpracht. Men ontdekt aan denzelfdcn kant van verre tusschen hoog en zwaar geboomte het reeds genoemde Heerenhuis Teylin- gerbosch, waarin thans het secretariaat der Jam boree is gevestigd. Aan zijn noordzijde heeft dit de aangenaamste waterpartijen, die door de schoonste beplantingen van bloem- en heester gewassen zijn afgezet. Slaat men den Vogelenzangschen weg af naar Aerdenhout en verder richting Overveen, dan valt al spoedig een landhek op met opschrift's Graven- made". Hier dus een herinnering aan de oude gra ven en kan men gaan mijmeren over het oude grafelijk jachtslot in het Vogelenzangsche bosch, dat in de vaderlandsche literatuur niet vergeten is. Jakob van Lcnnep o.a. vertelt er van in zijn „de Roos van Dekama" en brengt U met Graaf Willem IV van het tournooi op het Zand te Haar lem in 1345 om daar wat rust en kracht te vinden voor den volgenden dag. Deze graaf vooral, vertoefde er vaak. Nog een andere naam herinnert U aan de Graven, n.l. 's Gravenweg. Nu een landpad naar de boerderij van dien naam, was dat vroeger de weg die het jachtslot met den Doodweg verbond. Een groot deel van den tegenwoordigen Vogelen zangschen weg was vroeger een zandweg, de Dood weg. Aan 't einde daarvan, bij de Teylingerlaan, zag men naar het verre westen over de weide en langs de R.K. Kerk naar de bossclien en landerijen van Noordwijkerliout, en meer nabij, dus dichter aan den duinrand over golvende graanvelden op een schilderachtig gelegen boerderij, die door den reeds genoemden 's Gravenweg gemeenschap heeft met den Vogelenzangschen weg, die vóór 20 jaar is verbreed. De voormalige ambachtsheerlijkheid Vogelen- sanck, nu deel der gemeente Bloemendaal, was in het gewezen Baljuwschap van Brederode gele gen. Zij grenst ten noorden aan Overveen, ten oosten aan Berkenrode, Heemstede, Bennebroek en Hillegom, ten zuiden aan Noordwijkerhout en ten westen aan Zandvoort. De buurtschap Voge lenzang ligt dus voor een groot deel langs den spoorweg en de Leidsche Vaart, terwijl een duin beek, de Watering, de zuidhelft van Vogelenzang van het noorden naar het zuiden doorstroomt om zich in de Leidsche Vaart te ontlasten. Het vroegere ambacht bevat het dorp Vogelenzang en eenige verspreid liggende huizen en buitens in den Aerdenhout. volgens het kadaster van 1848 met een oppervlakte van 1184.5 H.A., waarvan circa 1175 H.A. belastbaar land, 58 huizen, bewoond door 78 huisgezinnen, uitmakende een bevolking van 440 zielen, die meest hun bestaan in land- en tuinbouw vonden, verder in de bloemkweekerij en in den arbeid op de hier aanwezige buitenplaat sen, waaronder toen Berkenrode, Mariënboseh, Woestduin, Leiduin, Het Huis te Vogelenzang. Klein Teylingerbosch, het Huis Kuilenburg (eigen lijk Kuil en Berg) villa Comeliaan Casa Nuova de belangrijkste waren. Doen we daarbij aansluiten de belangrijke boerderijen 's Gravenweg en de Koekoek dan gelooven we, dat Van der Aa na bijna 90 jaren nog voor een groot deel gelijk heeft. Zoo is het ook met wat hij vertelt van het Huis te Vogelenzang, van ouds Vogelensanck, buiten in liet baljuwschap Brederode, 1 uur z.z.w. van Haarlem, gemeente Bloemendaal. Evenwel van een jamboree zal hij nooit gedroomd hebben en ook niets vermoed van een omnibus dienst, eenige malen per dag. Het diende langen tijd tot grafelijk lust- of jachtslot. De naburige duinenen bossehén bodeii voor de jacht een uitgezochte gelegenheid aan. Het is gesticht in 1249 door Graaf Floris V, die er menigmaal verblijf hield, wat ook blijkt uit ver-; schillende giftbrieven, aldaar uitgegeven. In Hol landsche diverse Kronieken, lezen we o.a.: „Deze Grave Floris dede maken vele kostelijke hoven en ridderlijke woningen als 't Huys te Vogelsang, in 't Haerlemmerhout (deze strekte vroeger uit tot Noordwijk), daer hij stadelijk met Heren, endej Ridderen Vrouwen ende Jonkvrouwen plag te' koveren, vliegen ende jagen, ende ridderlijke oef- feningen steken en tirnoyen te hanteeren". In 't Charterboek der Graven van Holland vind ik onder no. 990 op blz. 453 deel II o.a. een Latijnsche giftbrief met dezen inhoud: Graaf Jan I bepaalt den lijftocht zijner gemalin Gravin Elisabeth. Zij krijgt daarbij 8000 pond 's jaars uit bezittingen te Die Haghe en elders, waaronder zijn bezitting, ge naamd de Vogelenzang en alle landen in Noord- Holland, Kennemerland en Waterland, met goed keuring van zijn vermoedelijken erfgenaam Jan van Avesnes, 4 Mei 1297. Het oorspronkelijke stuk berust in het Rijksarchief te Londen. Hertog Albrecht van Beieren schonk genoemd huis in 1363 aan Heer Reinoud van Brederode, waardoor de voormalige grafelijke bezitting aan de heerlijkheid Brederode kwam en later aan het Baljuwschap van Brederode werd gehecht. Aan genoemden giftbrief ontleenen we„Albrecht doen cond allen lieden dat wij gegeven hebben, ende geven met desen brieve voor ons ende voor onze nakomelingen, onzen lieven ende getrou wen Hae'n Reynoudt, Here van Brederode ende Ghennip, also om menigen trouwen dienst die hij ons gedaen heeft, ende noch doen sal, onze Hofstede ter Vogelensang mitter uterse grafte also alsze gelegen is. Voord so hebben wij hem gegeven, ende geven hem ende zijnen nakomelingen of degenen, die dese voorschr. hebben, of bezit ten, dat zij hun koeijen, paerden, schapen, ende varkens, ende andere beesten sullen laten gaen in onsen Houte weyden sonder enig wederseggen van ons of van onsen Houtvester, die nu is, of namaels wesen sal, sonder enigen pacht of duungelt daer of te geven, ons, noch onse nakomelingen, durende tot ewigen dagen. Gegeven in den Hage, in 't jaar ons Heren MCCC drie entachtich. 13 Mei 1383". Eenige eeuwen een rustoord voor de Grafen van Holland, geraakte het slot langzamerhand in verval. Ondanks gedaan onderzoek heeft men gèen spoor ervan meer kunnen ontdekken. Langen tijd heeft het als een vergeten puinhoop te midden van het schoone bosch gelegen tot omtrent het midden der 17e eeuw. Toen heeft een der nog bekende bezitters, J. de Jong het gebouw opnieuw opgetrokken en van fraaie beplantingen voorzien. Thans zullen wij trachten aan de hand der LAGE DUIN EN DAALSE WEG 17 TEL. 22128 KLEUTERONDERWIJS KLASSIKAAL ONDERWI|S MONTESSORI- ONDERWIJ S LAAT NU UW ZIJDEN LAMPEKAP Het aangewezen adres is: Gierstraat 38 Haarlem - Telefoon 10925 EIGEN ATELIERS. Bloemendaalsehe Protocollen (notulen van Schout én Schepenen) de historie op te bouwen. Het oudste gegeven daaruit is van 25 December 1596. We lezen dan „D'Eerbare Catelyna Schepenhuis, riaergelaeten weduwe van wijlen Herman Oltlxaff, Hopman in sijnen leven, geassisteert met Hessel Brouwer, haar zwager en gecoren voocht in deeser saecke, geauthoriseerd door Heeren Weesmeestren der stad Amstelredamme als oppervoogden dei- voorn. weeskinderen draagt over op d'Eersame Mr. Jacob Henrixes Saffius en Goosen Jacobsz. Hooft een Hofstede genaamd „Huys te Vogele- sanck met omtrent zeventien morgen Landts, soo teelandt, weylandt en wildernisse daertoe belioo- rend, enz. In 't geheel belast met 42 carolusguldens en 19 stuivers jaarlijks erfpacht. Uit een akte van 5 December 1584 blijkt dat Hopman Harman Olthoff grondeigenaar was in Vogelenzang. Zoo kocht hij er 25 Mei 1589 5 morgen. 5 December 1599 weer 4% morgen naast de reeds aangekochte gronden. Zijn weduwe zette dat voort, en kocht 15 Juni 1594 weer 8 morgen wei- en teeltland aan, waartoe „de Steeckelweide" behoorde, die alleen al morgen ruim 2 H.A.) groot was. We schreven reeds, dat zij 1596 alles verkocht en wel voor f 3100. Dan wordt de naam Huis te Vogelen san» voor het eerst genoemd. Deze Mr. Saffius was Rnomseh Katholiek Priester, een man van aanzien en jan vermogen. Hij was ook de stichter van een jvrjfe in de Wi.tte Heerenstraat te Haarlem, waar Ib'é een gédëfrkstePn van hem getuigt. Later kreeg lit den naam van Frans Loenkerhofje. Deze Frans '.oenen heeft aan de bestaande woningen eenige toegevoegd. In ons stedelijk museum hangt een fraai portret van dezen Eerwaarden heer, geschii- derd door niemand minder dan Frans Hals. Het is afkomstig uit de verzameling van den heer Philips te Eindhoven. Hooft schijnt verder van het buiten te hebben afgezien, want bij de volgende overdracht lesten Juli 1610 lezen we. Mr. Jacob Saffius, poorter en inwoonder van Haarlem draagt over op Gors. Rcyersz., poorter van Amsterdam, een Hofstede penaempt 't Huys te Vogelesangh, groot aen mal- canderen 13 morgen. BelendN. en Z.O. de Heere- weg. Van Z. Jacob Florisz van Alckemade. War N'.W. de wildernis en „Styn Ruynen met nog 2 morgen, genaempt Het Meerlant, westwaart van de Hofstede aan de wildernis en nog de Steeckel- Weijde. groot in alle ruym 6 morgen. Bij de begren zing vinden we dan Frederik Deyman en Leyduin genaamd. In alles is de Hofstede dan groot 21 morgen. Ze is dan belast met 44 carolusguldens, 11 stuyvers en 3 penningen. Eenige pagina's verder zien we, hoe onze Amsterdammer aan de betaalsom komt. Hij blijkt dan schuldig te zijn aan Willem Buyck, procureur te Amsterdam een jaarlijksche losrente hypotheekrente) van 75 gld. met 12000 gld. in hoofdsom onder verband van zijn Hofstede en landen te Vogelenzang. Onze Gors Reyers raakt er niet onderuit, want we lezen 11 Deoember 1616. „Nicolaas Backer, Rentmeester van Brederode met procuratie van Cors Reyers, goutsmit en poorter van Amsterdam, draagt over op Cors Cornelisz de jaarlijksche losrente van 50 carolusguldens met 8000 gld. in hoofdsom te beta len telken jare op 15 December in handen van Cors Cornelisz. Onderpand is dan weer „De Hofstede en landen genaamd het „Huyste Vogelesanck, zoowel vrij- als erfpachtlanden en sulca alst hem Cors Reyers opgedragen is bij de Heere Jacob Saffius, Proast. Deze rentebryeff verclaere ick secretaris datzelve niet de is verleden noch besegeit ende alhyer geroyeert ten versoucke van Jan Teylinger den 11 September 1634. Uit de acte van 22 Juli 1620 blijkt, dat Cors Reyers van Vogelenzang aan Nicolaas Backer, Rentmeester van Brederode en poorter van Haarlem een jaarlijksche lastente van 40 ear. gl. 1254 stuiver schuldig is. Onder verband staat daartoe weer Het Huys te Vogelensanck met zijn landerijen. In 1622 heeft onze Haarlemsclie goudsmid, nu buurman in Vogelenzang, zijn hypotheekschulden op „Vogelenzang" niet afgedaan, want bij schepen- acte van 21 April 1622 is hij schuldig aan de Regenten van 't Heilige geesthuis te Haarlem de rente van 20 car. gl. te betalen telken jare 1 Mei, waarvan 1 Mei 1623 voor 't eerst af te lossen met 500 gld., waarvan 1 Mei 1623 100 gulden. Daartoe verbond hij weer het Huis te Vogelenzang in de jurisdictie rechtsgebied) van Brederode in de banne van Vogelenzang. Later wordt onze Cors Reyers van liet speciaal verband ontslagen, uit gezonderd de Plaggeweyt mette bloemeast, samen groot 3 morgen en een half en drie morgen duyn- land, die den voorsz. Cors Reyers nog vrij eygen toecomen, (maar) belast met, ses gulden Brede- rodes erfpacht 's jaars in 't geheel. 3 October 1622 sien we, dat Cors Reyers van Vogelenzang Dirck van Wesick, koopman van Niet alleen de betere sigaren uit first-class fabrieken, maar ook de fijne Importsigaren vandaar dat men altijd naar wensch slaagt. Bloemend.weg 119, hoek Dr. D. Bakkerlaan Het Fotoseizoen is begonnen! Wacht niet langer, doch koop Uw Camera en Rolfilms bij: Kleverparkweg7, Telefoon 16246 Het adres van vertrouwen ook voor Uw afdrukwerk. BELAST ZICH MET BLOEMENDAAL STRAATWEG 4A TELEFOON 2 2444 Voor Hekwerken, Tuingereedschappen Laat nu Uw Markiezen opnieuw overtrekken, zonder prijsverhooging. Bakenessergracht 12 Telefoon 15957 BI.straatweg 158, Santpoort-Station. Tel. 506 Ontwikkelen en afdrukken LE1CA- SPECIALIST Amsterdam, de rente van 90 gl. 12 st. 8 penn. per jaar schuldig is, in hoofdsom 1450 gl. te be talen op Alderheyligendag. Wederom is Het Huis te Vogelenzang "met zijn landerijen onderpand. Nog vier jaar en dan is onze Cors Reyers van alle zwarigheden af, want dan draagt hij, 2 Februari 1624, op Jacob Jacobsz. de Jongh over een ver makelijke, welgelegen sehoone hofstede, genaamd Het Huis te Vogelenzang, met zijn poting en plan ting, woning, bouhuis en wagenschuur, ook een schoone en visrijeken vijver, groot int geheel omtrent negen morgen goet weiland. Belast met 36 gl. Brederodes erfpacht daeraen de cooper soo lange de inschrijving van de beesten in duinen te weiden ophoud, zal jaerlix kosten, welke erfpacht den kooper met het recht van het verboecken ende gevolgen van dien alleen tzijnen laste zal nemen mits dat de comparant met de Blomcroft en de Plaggerweyt zijn uodtweg zal hebben over die Helmbercht. Koopsom was f 5500. Deze Jacob Jacobsz. de Jongh moet weer een heeren huizing hebben doen bouwen en veel aan park- aanleg hebben gedaan. Hij was slechts 4 jaar de gelukkige bezitter en als hij dan 24 November 1629 op de E. Hr. Francisco van Schoonhoven, Koop man te Amsterdam overdraagt de schoone en de welgelegen Hoofstede 7 Huis te Vogelenzang met zijn bepoticge en beplantinge, woninge cn ge timmerte, zoo dezelve met zijne ophalende Brug gen en hekken, rontsomme in zijn grachten be sloten leit, met de landen daartoe behoorende, zitten er nog de erfpachtsrenten voor Brederode op. Onze Cors Reyers behoudt evenwel met de Blomcraft en de Plaggerweyt uotweg uitpad) over de Helmberg. Blijkens bijschrift van den secretaris wordt deze koopaete geroyeerd, hoewel (Je onkosten reeds zijn betaald. Uit een transportacte van 17 Januari 1929 blijkt, dat Gerart van Schoonhoven voor f 12500 de gelukkige bezitter wordt, en nog in alles groot 9 morgen en belast met 36 pond 's jaars Brederodes erfpacht. Als de beesten het vee) niet meèr weiden in de duinen zal hij 18 gulden korteu.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Het Bloemendaalsch Weekblad | 1937 | | pagina 1