D.Hogenbirk&Zn.
Waar de Jamboree komt.
C. CASSEE
De Twentsche Bank N.V. - Bloemendaal
GOEDKOOPE MARKEN
31e Jaargang - No. 2
11 Juni 1937
Oplaag 5000 Ex.
Algemeen Weekblad voor Bloemendaal, Overveen, Aerdenhout,
Bentveld, Vogelenzang, Heemstede, Haarlem, en Santpoort-Station
AD VERTENTIEN
ABONNEMENTEN
Bloemendaalscheweg 147 - Telefoon 23270
Uit de geschiedenis van het Huis te Vogelenzang.
BLOEMENDAALSE SCHOOLVERENIGING
Hoofd der School S. A. Wilson
Telef. 22068
OPNIEUW OVERTREKKEN
MAISON IVONNE
CREMER, Tel. 22628
FOTO ENGEL
BEGRAFENIS EN CREMATIE
BLOEMENDAAL - TELEF. 22238
Vakkundig slijpen v. Grasmaaimachines
Haarl. Electrische Jalouzieënfabriek
Fa. WILLEMSEN &ZOON
Kennemer Foto-Kinohandel
FOTO EN SMALFILMS
HET BLOEMENDAALSCH WEEKBLAD
Advertentiënper regel 1 0.15.
KRUIDNOTEN, kleine advertenties, 4 regels f 0.35,
bij vooruitbetaling. Elke regel meer f 0.10
BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING
Bureau voor Redactie en Administratie en Advertentiën:
KORTE KLEVERLAAN 66, BLOEMENDAAL
Telefoon 23453 Postgiro No. 191387
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling 11.per halfjaar
Abonnementen kunnen steeds ingaan, maar zijn ver
bindend voor het loopende halfjaar.
Losse nummersf 0.05.
VOOR ONDERSTEUNING EN GESCHENKEN - KOERS CIRCA F 39.— PER Mk. 100.—
Om het Huis te Vogelenzang heerscht al eenige
maanden groote bedrijvigheid: een bedrijvigheid,
die hand over hand toeneemt. Aan 't gehamer en
gedaver komt geen eind: immers de groote inter
nationale Padvindersbijeenkomst nadert met ras-
sclie schreden. De nieuwe groote jongensstad vliegt
haast uit den grond op. Zeker hebben de bewoners
van dit huis heel vaak een druk beweeg gezien, is
er alle eeuwen door dikwijls een groot jolijt van
jacht en paardensport geweest, maar zoo druk
was het er nooit en zooveel menschen, neen, dat
was nog nooit voorgekomen.
Het bosch, algemeen als het Vogelenzangsche
bekend, beslaat een oppervlakte van ongeveer 81
Hectare en bevat behalve het Huis Vogelenzang
nog een andere Heerenhuizinge, n.l. Kleyn Teylin-
gerbosch. Zonder eenige afsluiting door te gaan,
treedt men het bosch in, welks prachtige wandel
dreven en lanen algemeen bewonderd worden. De
beukenlaan wordt zelfs voor een der schoonste
uit ons vaderland gehouden. Aan de zuidzijde van
het huis, dat recht tegenover de Vogelzangsehe of
Teylingerlaan staat, loopt een andere in dezelfde
richting. Deze overtreft de eerstgenoemde zoo
mogelijk nog in boomenpracht. Men ontdekt aan
denzelfdcn kant van verre tusschen hoog en zwaar
geboomte het reeds genoemde Heerenhuis Teylin-
gerbosch, waarin thans het secretariaat der Jam
boree is gevestigd. Aan zijn noordzijde heeft dit
de aangenaamste waterpartijen, die door de
schoonste beplantingen van bloem- en heester
gewassen zijn afgezet.
Slaat men den Vogelenzangschen weg af naar
Aerdenhout en verder richting Overveen, dan valt
al spoedig een landhek op met opschrift's Graven-
made". Hier dus een herinnering aan de oude gra
ven en kan men gaan mijmeren over het oude
grafelijk jachtslot in het Vogelenzangsche bosch,
dat in de vaderlandsche literatuur niet vergeten
is. Jakob van Lcnnep o.a. vertelt er van in zijn
„de Roos van Dekama" en brengt U met Graaf
Willem IV van het tournooi op het Zand te Haar
lem in 1345 om daar wat rust en kracht te vinden
voor den volgenden dag.
Deze graaf vooral, vertoefde er vaak.
Nog een andere naam herinnert U aan de
Graven, n.l. 's Gravenweg. Nu een landpad naar
de boerderij van dien naam, was dat vroeger de
weg die het jachtslot met den Doodweg verbond.
Een groot deel van den tegenwoordigen Vogelen
zangschen weg was vroeger een zandweg, de Dood
weg. Aan 't einde daarvan, bij de Teylingerlaan,
zag men naar het verre westen over de weide en
langs de R.K. Kerk naar de bossclien en landerijen
van Noordwijkerliout, en meer nabij, dus dichter
aan den duinrand over golvende graanvelden op
een schilderachtig gelegen boerderij, die door den
reeds genoemden 's Gravenweg gemeenschap heeft
met den Vogelenzangschen weg, die vóór 20 jaar is
verbreed.
De voormalige ambachtsheerlijkheid Vogelen-
sanck, nu deel der gemeente Bloemendaal, was
in het gewezen Baljuwschap van Brederode gele
gen. Zij grenst ten noorden aan Overveen, ten
oosten aan Berkenrode, Heemstede, Bennebroek
en Hillegom, ten zuiden aan Noordwijkerhout en
ten westen aan Zandvoort. De buurtschap Voge
lenzang ligt dus voor een groot deel langs den
spoorweg en de Leidsche Vaart, terwijl een duin
beek, de Watering, de zuidhelft van Vogelenzang
van het noorden naar het zuiden doorstroomt om
zich in de Leidsche Vaart te ontlasten. Het vroegere
ambacht bevat het dorp Vogelenzang en eenige
verspreid liggende huizen en buitens in den
Aerdenhout. volgens het kadaster van 1848 met
een oppervlakte van 1184.5 H.A., waarvan circa
1175 H.A. belastbaar land, 58 huizen, bewoond
door 78 huisgezinnen, uitmakende een bevolking
van 440 zielen, die meest hun bestaan in land- en
tuinbouw vonden, verder in de bloemkweekerij
en in den arbeid op de hier aanwezige buitenplaat
sen, waaronder toen Berkenrode, Mariënboseh,
Woestduin, Leiduin, Het Huis te Vogelenzang.
Klein Teylingerbosch, het Huis Kuilenburg (eigen
lijk Kuil en Berg) villa Comeliaan Casa Nuova de
belangrijkste waren. Doen we daarbij aansluiten
de belangrijke boerderijen 's Gravenweg en de
Koekoek dan gelooven we, dat Van der Aa na
bijna 90 jaren nog voor een groot deel gelijk heeft.
Zoo is het ook met wat hij vertelt van het Huis te
Vogelenzang, van ouds Vogelensanck, buiten in
liet baljuwschap Brederode, 1 uur z.z.w. van
Haarlem, gemeente Bloemendaal.
Evenwel van een jamboree zal hij nooit gedroomd
hebben en ook niets vermoed van een omnibus
dienst, eenige malen per dag.
Het diende langen tijd tot grafelijk lust- of
jachtslot. De naburige duinenen bossehén bodeii
voor de jacht een uitgezochte gelegenheid aan.
Het is gesticht in 1249 door Graaf Floris V, die er
menigmaal verblijf hield, wat ook blijkt uit ver-;
schillende giftbrieven, aldaar uitgegeven. In Hol
landsche diverse Kronieken, lezen we o.a.: „Deze
Grave Floris dede maken vele kostelijke hoven en
ridderlijke woningen als 't Huys te Vogelsang, in
't Haerlemmerhout (deze strekte vroeger uit tot
Noordwijk), daer hij stadelijk met Heren, endej
Ridderen Vrouwen ende Jonkvrouwen plag te'
koveren, vliegen ende jagen, ende ridderlijke oef-
feningen steken en tirnoyen te hanteeren". In
't Charterboek der Graven van Holland vind ik
onder no. 990 op blz. 453 deel II o.a. een Latijnsche
giftbrief met dezen inhoud: Graaf Jan I bepaalt
den lijftocht zijner gemalin Gravin Elisabeth. Zij
krijgt daarbij 8000 pond 's jaars uit bezittingen te
Die Haghe en elders, waaronder zijn bezitting, ge
naamd de Vogelenzang en alle landen in Noord-
Holland, Kennemerland en Waterland, met goed
keuring van zijn vermoedelijken erfgenaam Jan
van Avesnes, 4 Mei 1297. Het oorspronkelijke stuk
berust in het Rijksarchief te Londen.
Hertog Albrecht van Beieren schonk genoemd
huis in 1363 aan Heer Reinoud van Brederode,
waardoor de voormalige grafelijke bezitting aan
de heerlijkheid Brederode kwam en later aan het
Baljuwschap van Brederode werd gehecht.
Aan genoemden giftbrief ontleenen we„Albrecht
doen cond allen lieden dat wij gegeven
hebben, ende geven met desen brieve voor ons ende
voor onze nakomelingen, onzen lieven ende getrou
wen Hae'n Reynoudt, Here van Brederode ende
Ghennip, also om menigen trouwen dienst die hij
ons gedaen heeft, ende noch doen sal, onze Hofstede
ter Vogelensang mitter uterse grafte also alsze
gelegen is.
Voord so hebben wij hem gegeven, ende geven
hem ende zijnen nakomelingen of degenen, die dese
voorschr. hebben, of bezit ten, dat zij hun koeijen,
paerden, schapen, ende varkens, ende andere
beesten sullen laten gaen in onsen Houte weyden
sonder enig wederseggen van ons of van onsen
Houtvester, die nu is, of namaels wesen sal, sonder
enigen pacht of duungelt daer of te geven, ons, noch
onse nakomelingen, durende tot ewigen dagen.
Gegeven in den Hage, in 't jaar ons Heren MCCC
drie entachtich. 13 Mei 1383".
Eenige eeuwen een rustoord voor de Grafen
van Holland, geraakte het slot langzamerhand in
verval. Ondanks gedaan onderzoek heeft men gèen
spoor ervan meer kunnen ontdekken. Langen tijd
heeft het als een vergeten puinhoop te midden
van het schoone bosch gelegen tot omtrent het
midden der 17e eeuw.
Toen heeft een der nog bekende bezitters, J. de
Jong het gebouw opnieuw opgetrokken en van
fraaie beplantingen voorzien.
Thans zullen wij trachten aan de hand der
LAGE DUIN EN DAALSE WEG 17 TEL. 22128
KLEUTERONDERWIJS
KLASSIKAAL ONDERWI|S
MONTESSORI- ONDERWIJ S
LAAT NU UW ZIJDEN LAMPEKAP
Het aangewezen adres is:
Gierstraat 38 Haarlem - Telefoon 10925
EIGEN ATELIERS.
Bloemendaalsehe Protocollen (notulen van Schout
én Schepenen) de historie op te bouwen. Het
oudste gegeven daaruit is van 25 December 1596.
We lezen dan „D'Eerbare Catelyna Schepenhuis,
riaergelaeten weduwe van wijlen Herman Oltlxaff,
Hopman in sijnen leven, geassisteert met Hessel
Brouwer, haar zwager en gecoren voocht in deeser
saecke, geauthoriseerd door Heeren Weesmeestren
der stad Amstelredamme als oppervoogden dei-
voorn. weeskinderen draagt over op d'Eersame
Mr. Jacob Henrixes Saffius en Goosen Jacobsz.
Hooft een Hofstede genaamd „Huys te Vogele-
sanck met omtrent zeventien morgen Landts, soo
teelandt, weylandt en wildernisse daertoe belioo-
rend, enz. In 't geheel belast met 42 carolusguldens
en 19 stuivers jaarlijks erfpacht. Uit een akte van
5 December 1584 blijkt dat Hopman Harman
Olthoff grondeigenaar was in Vogelenzang. Zoo
kocht hij er 25 Mei 1589 5 morgen. 5 December
1599 weer 4% morgen naast de reeds aangekochte
gronden. Zijn weduwe zette dat voort, en kocht
15 Juni 1594 weer 8 morgen wei- en teeltland aan,
waartoe „de Steeckelweide" behoorde, die alleen
al morgen ruim 2 H.A.) groot was. We
schreven reeds, dat zij 1596 alles verkocht en wel
voor f 3100. Dan wordt de naam Huis te Vogelen
san» voor het eerst genoemd. Deze Mr. Saffius was
Rnomseh Katholiek Priester, een man van aanzien
en jan vermogen. Hij was ook de stichter van een
jvrjfe in de Wi.tte Heerenstraat te Haarlem, waar
Ib'é een gédëfrkstePn van hem getuigt. Later kreeg
lit den naam van Frans Loenkerhofje. Deze Frans
'.oenen heeft aan de bestaande woningen eenige
toegevoegd. In ons stedelijk museum hangt een
fraai portret van dezen Eerwaarden heer, geschii-
derd door niemand minder dan Frans Hals. Het
is afkomstig uit de verzameling van den heer
Philips te Eindhoven.
Hooft schijnt verder van het buiten te hebben
afgezien, want bij de volgende overdracht lesten
Juli 1610 lezen we. Mr. Jacob Saffius, poorter en
inwoonder van Haarlem draagt over op Gors.
Rcyersz., poorter van Amsterdam, een Hofstede
penaempt 't Huys te Vogelesangh, groot aen mal-
canderen 13 morgen. BelendN. en Z.O. de Heere-
weg. Van Z. Jacob Florisz van Alckemade. War
N'.W. de wildernis en „Styn Ruynen met nog 2
morgen, genaempt Het Meerlant, westwaart van
de Hofstede aan de wildernis en nog de Steeckel-
Weijde. groot in alle ruym 6 morgen. Bij de begren
zing vinden we dan Frederik Deyman en Leyduin
genaamd. In alles is de Hofstede dan groot 21
morgen. Ze is dan belast met 44 carolusguldens, 11
stuyvers en 3 penningen. Eenige pagina's verder
zien we, hoe onze Amsterdammer aan de betaalsom
komt. Hij blijkt dan schuldig te zijn aan Willem
Buyck, procureur te Amsterdam een jaarlijksche
losrente hypotheekrente) van 75 gld. met
12000 gld. in hoofdsom onder verband van zijn
Hofstede en landen te Vogelenzang. Onze Gors
Reyers raakt er niet onderuit, want we lezen 11
Deoember 1616. „Nicolaas Backer, Rentmeester
van Brederode met procuratie van Cors Reyers,
goutsmit en poorter van Amsterdam, draagt over
op Cors Cornelisz de jaarlijksche losrente van 50
carolusguldens met 8000 gld. in hoofdsom te beta
len telken jare op 15 December in handen van Cors
Cornelisz. Onderpand is dan weer „De Hofstede
en landen genaamd het „Huyste Vogelesanck,
zoowel vrij- als erfpachtlanden en sulca alst hem
Cors Reyers opgedragen is bij de Heere Jacob
Saffius, Proast.
Deze rentebryeff verclaere ick secretaris datzelve
niet de is verleden noch besegeit ende alhyer
geroyeert ten versoucke van Jan Teylinger den
11 September 1634.
Uit de acte van 22 Juli 1620 blijkt, dat Cors
Reyers van Vogelenzang aan Nicolaas Backer,
Rentmeester van Brederode en poorter van
Haarlem een jaarlijksche lastente van 40 ear. gl.
1254 stuiver schuldig is. Onder verband staat
daartoe weer Het Huys te Vogelensanck met zijn
landerijen.
In 1622 heeft onze Haarlemsclie goudsmid, nu
buurman in Vogelenzang, zijn hypotheekschulden
op „Vogelenzang" niet afgedaan, want bij schepen-
acte van 21 April 1622 is hij schuldig aan de
Regenten van 't Heilige geesthuis te Haarlem de
rente van 20 car. gl. te betalen telken jare 1 Mei,
waarvan 1 Mei 1623 voor 't eerst af te lossen met
500 gld., waarvan 1 Mei 1623 100 gulden. Daartoe
verbond hij weer het Huis te Vogelenzang in de
jurisdictie rechtsgebied) van Brederode in de
banne van Vogelenzang. Later wordt onze Cors
Reyers van liet speciaal verband ontslagen, uit
gezonderd de Plaggeweyt mette bloemeast, samen
groot 3 morgen en een half en drie morgen duyn-
land, die den voorsz. Cors Reyers nog vrij eygen
toecomen, (maar) belast met, ses gulden Brede-
rodes erfpacht 's jaars in 't geheel.
3 October 1622 sien we, dat Cors Reyers van
Vogelenzang Dirck van Wesick, koopman van
Niet alleen de betere sigaren uit first-class
fabrieken, maar ook de fijne Importsigaren
vandaar dat men altijd naar wensch slaagt.
Bloemend.weg 119, hoek Dr. D. Bakkerlaan
Het Fotoseizoen is begonnen!
Wacht niet langer, doch koop Uw
Camera en Rolfilms bij:
Kleverparkweg7, Telefoon 16246
Het adres van vertrouwen ook voor
Uw afdrukwerk.
BELAST ZICH MET
BLOEMENDAAL
STRAATWEG 4A
TELEFOON
2 2444
Voor Hekwerken, Tuingereedschappen
Laat nu Uw Markiezen opnieuw
overtrekken, zonder prijsverhooging.
Bakenessergracht 12 Telefoon 15957
BI.straatweg 158, Santpoort-Station. Tel. 506
Ontwikkelen en afdrukken
LE1CA- SPECIALIST
Amsterdam, de rente van 90 gl. 12 st. 8 penn.
per jaar schuldig is, in hoofdsom 1450 gl. te be
talen op Alderheyligendag. Wederom is Het Huis
te Vogelenzang "met zijn landerijen onderpand.
Nog vier jaar en dan is onze Cors Reyers van alle
zwarigheden af, want dan draagt hij, 2 Februari
1624, op Jacob Jacobsz. de Jongh over een ver
makelijke, welgelegen sehoone hofstede, genaamd
Het Huis te Vogelenzang, met zijn poting en plan
ting, woning, bouhuis en wagenschuur, ook een
schoone en visrijeken vijver, groot int geheel
omtrent negen morgen goet weiland. Belast met
36 gl. Brederodes erfpacht daeraen de cooper soo
lange de inschrijving van de beesten in duinen te
weiden ophoud, zal jaerlix kosten, welke erfpacht
den kooper met het recht van het verboecken
ende gevolgen van dien alleen tzijnen laste zal
nemen mits dat de comparant met de Blomcroft
en de Plaggerweyt zijn uodtweg zal hebben over
die Helmbercht. Koopsom was f 5500. Deze
Jacob Jacobsz. de Jongh moet weer een heeren
huizing hebben doen bouwen en veel aan park-
aanleg hebben gedaan. Hij was slechts 4 jaar de
gelukkige bezitter en als hij dan 24 November 1629
op de E. Hr. Francisco van Schoonhoven, Koop
man te Amsterdam overdraagt de schoone en de
welgelegen Hoofstede 7 Huis te Vogelenzang met
zijn bepoticge en beplantinge, woninge cn ge
timmerte, zoo dezelve met zijne ophalende Brug
gen en hekken, rontsomme in zijn grachten be
sloten leit, met de landen daartoe behoorende,
zitten er nog de erfpachtsrenten voor Brederode
op. Onze Cors Reyers behoudt evenwel met de
Blomcraft en de Plaggerweyt uotweg uitpad)
over de Helmberg. Blijkens bijschrift van den
secretaris wordt deze koopaete geroyeerd, hoewel
(Je onkosten reeds zijn betaald.
Uit een transportacte van 17 Januari 1929
blijkt, dat Gerart van Schoonhoven voor f 12500
de gelukkige bezitter wordt, en nog in alles groot
9 morgen en belast met 36 pond 's jaars Brederodes
erfpacht. Als de beesten het vee) niet meèr
weiden in de duinen zal hij 18 gulden korteu.