Fa. A. Vernout
D.CR.
Koninginnedag
Haarlem en Spaarndam
voor rusm een halve eeuw.
IQHjSQIi
SCHOOLBOEKEN
31e Jaargang - No. 13
27 Augustus 1937
Oplaag £900 Ex.
Algemeen Weekblad voor Bloemendaal, Overveen, Aerdenhout,
Haarlem (Kleverpark en Ramplaankwartier) en Santpoort-Station
De Twentsche Bank N.V. - Bloemendaal
Bloemendaalscheweg 147 - Telefoon 23270
GOEDKOOPE MARKEN
Diaarden - Haardkachels
Electr. Smederij <4. J. oan Hiessen
DE HUISVLIJT - HAARLEM
Huishoud- en Endustrieschool-Kleeding
cocococococococ/xoc/x/xococococo
LAMPEKAP-MAGAZIJN „IVONNE" S
ALIE MICHIELSEN
HERVATTING DER LESSEN 1 SEPTEMBER
Aangifte van Leerlingen
FOTO EN SMALFILMS
Rijwielhandel KINHEIM
R IJ W I E L E N
STOFZUIGERS
TOEGANG VRIJ
HET BLOEMENOAALSCH WEEKBLAD
AD VERTENTIEN
Advertentiënper regel 0.15.
KRUIDNOTEN, kleine advertenties, 4 regels 1 0.35,
bij vooruitbetaling. Elke regel meer f 0.10
BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING
Bureau voor Redactie en Administratie en Advertentiën:
KORTE KLEVERLAAN 66, BLOEMENDAAL
Telefoon 23453 Postgiro No. 191387
ABONNEMENTEN
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling I 1.per halfjaar
Abonnementen kunnen steeds ingaan, maar zijn ver
bindend voor het loopende halfjaar.
Losse nummers f 0.05.
VOOR ONDERSTEUNING EN GESCHENKEN
Levering en vakkundige plaatsing van
Nieuwste modellen Goed en GOEDKOOP Tc zien en verkrijgbaar bij:
BLOEMENDAALSCHEWEG 131 - BLOEMENDAAL - TELEFOON 23092
(Slot).
Bij goed weer was dat Jaagpad met zijn verge
zichten over het Hollandsche polderland een mooie
en zeker rustige weg. Levendig herinner ik mij, dat
een bejaard heer dagelijks daar uren vertoefde;
schrijvend, lezend, zittend in het gras van de
lireede berm op zomersche dagen en wanneer de
zomerzon al te fel brandde, ziclr beschutte met een
gimiild jjilil m pnrnplnirii die6(j plotseling-opkomcnd
buien als regenscherm dienst deed.
Het mooie, rustige eenzame is verdwenen.
Het Jaagpad werd ruim een halve eeuw geleden
verbreed tot rijweg, de smalle, booge bruggetjes
vervangen door breedere. Spaarndam is uit zijn
isolement opgeheven en auto's snorren langs den
weg. De zich uitbreidende stad deed eerst aan de
eene, later ook aan de andere zijde fabrieksgebou
wen en huizencomplexen verrijzen. Het landelijke
van het Jaagpad van weleer is verdwenen en
grootendeels ook het natuurschoon, de modïe
vergezichten.
Scheepswerven verrezen aan de Spaarneoevers
en eenige jaren waren die het tooneel van ruste-
looze werkzaamheid. Tal van vaartuigen voor
binnen- en buitenland werden daar gebouwd
totdat ook bier de economische inzinking zich
deed gevoelen en tal van bedrijven verlamde
Moge spoedig weer het geratel van de klinkhamers
langs de Spaarneoevers weerklinken als teeken
van economische opleving.
En het dorpje Spaarndam, dat nu een deel van
Haarlem geworden is'?
Zestig jaar geleden was de scheepsvaart drukker,
veel drukker dan nu, toen was het Noordzee-
kanaal pas tot stand gekomen, waren de IJpolders
pas in cultuur gebracht en de vruchtbare klei-
bodem beloofde arbeid en brood aan velen.
Het IJ, de vaak woelige inham der Zuiderzee,
was drooggemaakt en de IJ-dijk werd een binnen
dijk, waarvan de bazalt-steenglooiingen weggeno
men konden worden.
De Kolksluis, die zooals dé gedenksteen ver
meldt, van 1285 dagteekent, was toen druk be
varen en meermalen gebeurde het, dat de heele
sluis met schepen gevuld was.
Voordeel gaf dat aan de talrijke winkeliers, die
om de sluis woonden en bij de schippers allerlei
artikelen inkochten: kruidenierswaren, brood,
scheepsartikelen. De sluis met zijn aardig pleintje
met hooge boomen begroeid, was omringd door
booge huizen, enkele daarvan met 18e eeuwsche
gevels. Afbeeldingen in de „Atlas" van Haarlem
doen dit duidelijk zien.
De Kolksluis is nu voor het verkeer gesloten.
De groote nieuwe sluis, de Sehouwsluis, wordt
nu alleen gebruikt en daarmede is het pleintje
om de Kolksluis tot verval gekomen; de levendige
Het Fotoseizoen is begonnen!
Wacht niet langer, doch koop Uw
Camera en Rolfitms bij:
FOTO ENGEL
Kleverparkweg 7, Tele toon 16246
Het adres van vertrouwen ook voor
Uw afdrukwerk.
drukte van vroeger heeft plaats gemaakt voor
doodsclie verlatenheid.
Eenmaal ging tot in de 19e eeuw toe al het ver
keer te water t an Noord naar Zuid langs Spaarn
dam en Haarlem, nu staan ook andere wegen ten
dienste, waar bij voorkeur gebruik van wordt
gemaakt, omdat ze goedkooper zijn dan door
Haarlem, dat hooge rechten heft. Daardoor is
l" I het scheepvaartverkeer op. het Spaarne vennjndei;.d.
maar nog meer door een wijziging in de verkeers
middelen. Sneller heeft het verkeer plaats per
auto en al is het verkeer te water ook nog altijd
goedkooper, „tijd is geld" is de leuze van dezen
tijd.
Wie een wandeling naar Spaarndam doet, zal
zeker ook een blik slaan op het kerkje der N.H.
gemeente, van eerbiedwaardigen ouderdom met
zijn spitse toren. In het kerkje heeft men liet graf-
teeken van den bekenden waterbouwkundige
Willem Kruik, meer bekend onder zijn ver-
latijnsten naam Cruqius, die in de kerk begraven
ligt.
Zooais algemeen bekend, is naar dezen water
bouwkundige genoemd het stoomgemaal „Cruqius",
dat eenmaal met de „Lijnden" en „Leegliwater"
het Haarlemmermeer beeft drooggemalen. Nu
behoeft de Cruqius niet meer dienst te doen om
het overtollige water uit de ..Meer" weg te malen
en is het gemaal een Museum geworden.
Oud is de kerk van Spaarndam, oud is liet dorpje.
In 1517 trok de beruchte „Zwarte Bende" van
den Geldersehen hertog, Karei van Gelder, die
met Karei V in oorlog was, langs Spaarndam,
dat in brand gestoken werd branden en plun
deren waren het sieraad van den oorlog naar
hun gewest terug. De vlammen oplaaiende uit
het dorpje, brachten schrik en ontsteltenis in Haar
lem, dat een overval van de ruwe plunderaars
vreesde.
Toen in Dec. 1572 Don Frederik, de aanvoerder
der Spaansche troepen, in aantocht was om de
stad te belegeren, had de Haarlcinsehe bezetting 'n
schans opgeworpen te Spaarndam om de voorhoe
de van het leger onder Juliaan de Romero tegen
te houden. Immers de soldeniers moesten van
Vmsterdam langs den Spaarndammerdijk (Zuider
l.J-dijk) en Oude Weg naar Haarlem trekken.
De schans werd door de aanrukkende vijand be
stormd en ondanks dappere verdediging genomen.
De soldaten der bezetting, die den dood ont
kwamen, wisten al vluchtende Haarlem te bereiken.
De Spaarndammerdijk is ook tijdens het beleg
van Haarlem de strijdplaats geweest van de 150
Spaansche speerruiters, die op weg van Amster
dam naar Haarlem door het Oude Hoen uit West-
zaan, met zijn achttien mannen, die in 2 roeibootjes
over het IJ gekomen waren, plotseling overvallen
werden. Op den modderigen dijk konden de speer
ruiters zich moeilijk bewegen. Zij werden dan ook
allen gedood. Een tijd van woeling en strijd,
van wreedheid en verwildering!
In de 18e eeuw kwam Spaarndam, door de zeer
drukke scheepvaart, alle waterverkeer van Noord
naar Zuid ging langs Spaarndam en vooral door
de Kolksluis, tot grooten bloei. Om die sluis werden
verschillende huizen met verdiepingen gebouwd,
achttiende eeuwsche gevels, de ramen met paarse
ruiten. Hiervan is zeer weinig overgebleven,
SCHAGCHELSTRAAT 46 - TELEF. 14461
Volgens aangegeven kleui en teekening.
RH 8 uur: Badhuisstraat 29 (gesloten huis)
g GIERSTRAAT 38, TEL. 10925, HAARLEM
SPECIAAL ADRES
g OVERTREKKEN VAN LAMPEKAPPEN
0, Eigen Ateliers Extra Lage Prijzen
(WCOC/3(WCO(^X/XOC/XO(WCOCOCOC/3CÖ
maar de oude afbeeldingen bewaren de herinnering
aan dien tijd.
El'oen in 1787 de Pruisen in ons land kwamen om
dén Stadhouder Willem V in zijn waardigheden
te herstellen, kreeg liet dorpje, dat erg Patriot
tisch was, een Exercitie-genootschap ter inkwar
tiering. De geweren van het Genootschap waren
hij nadering der Pruisen in een kast in de kerk
verborgen. Volgens de overlevering werd die
bergplaats door een Spaarndamschen Keezen-
vijand aan de Pruisen verraden.
gilet droogmaken van het Haarlemmermeer
bracht ook heel wat verandering. Het stoomgemaal
werd gebouwd, dat het overtollige water uit liet
Sjgaame, uit den boezem van Rijnland, naar het
I.ij moest malen. Daarvoor moest een kanaaltje
nhar het IJ gegraven en een brug gelegd worden:
•jfpe Nieuwe Brug". De oude vaart, die van de
Kleine of Haarlemmersluis langs de kerk naar het
SAaarne liep. werd afgedamd en ten behoeve
v.'.n de Haarlemmersluis werd een nieuwe vaart
gegraven, het Kanaaltje genoemd.
De Haarlemmersluis, die niet meer gebruikt
werd, is gedempt, bet oude vaartje eveneens.
Nu leidt Spaarndam zijn rustig leven van stil
I attelandsch dorp, al is bet nog steeds door zijn
e genaardige bouwwijze langs den ouden IJ-dijk
f'i om de Kolksluis een bezoek overwaard.
G.M.
w
A i.
Errata.
In het lc gedeelte van dit artikel gelieve men te
lezen
in de 9c regel. Je kolom: drie kwart, i.p.v. drie
kwartier;
in de 10c regel, Ie kolom: geen rij terg verbond,
i.p.v. geen rijtuig;
in de 38e regel, Ie kolom: in het weiland, i.p.v.
in'het eiland;
in de 5e regel, 3c kolom: hier en daar z.g. staart -
molenljes, i.p.v. hier en daar 20 z.g. staart-
molentjes.
Een nieuwe Vereeniging
„Nationaal Welzijn".
Naar wij vernemen is te Amsterdam opgericht
de vereeniging „Nationaal Welzijn".
Het doel dezer vereeniging is de samenwerking
van personen en groepen ter bevordering van het
algemeen welzijn des volks in geestelijken, zede
lijken, stoffelijken en lichamelijken zin.
Dit doei tracht 'zij te bereiken door propaganda
in daad, woord en geschrift, door liet houden
van deskundige voordrachten, door het organi-
seeren van bijeenkomsten en het gei en van leiding
hij oefening en ontspanning.
Hiertoe is noodig een organisatie, welke allengs
meerdere doelstellingen zal omvatten, waarbij
beroep zal worden gedaan op hen, die op hun ge
bied deskundige leiding zullen kunnen geven. In
contact zal worden getreden met de betreffende
overheidsinstanties en met particuliere organi
saties, welke de doorvoering van hetgeen wordt
beoogd zuilen kunnen bevorderen.
De vereeniging wensclit zich te kunnen be
wegen buiten de politieke sfeer, op maatschappe
lijk terrein, teneinde op dat terrein alles te doen,
wat in haar vermogen ligt, om volgens hare doel
stellingen de eenheid des volks te bevorderen en
zoodoende het nationaal welzijn te verhoogen.
Nadere inlichtingen kunnen worden aange
vraagd bij het adres: W. G. Nieuwenkamp,
Heerengracht 270, Amsterdam-C.
Beiaardconcert op 11 September a.s.
Enkele liefhebbers van liet beiaard-spel hebben
de Stichting „Haarlems Bloei" in de gelegenheid
gesteld opnieuw een beiaardconcert te organi-
seeren. Dit concert zal, behoudens nadere goed
keuring van het gemeentebestuur worden ge
geven op 11 September a.s. van 89 uur des
avonds op bet carillon van de Groote Kerk- door
den bekenden Rotterdamschen beiaardier, den
heer Timmermans.
LERARES PIANO EN THEORIE DIPLOMA CONSERVATORIUM AMSTERDAM
OPLEIDING VOOR TOELATINGS-EXAMEN CONSERVATORIUM EN STAATSEXAMEN
KINDERZANG-KLASJES VOOR MEISJES EN JONGENS VANAF 7 JAAR
BLOEMENDAALSCHEWEG 253, OVERVEEN
Iedere rooker weet het!
f*RFMPR heeft in sigaren, sigaretten
V#I\CI !CI\ en tabak en rookartikelen
„VOOR ELCK WAT WILS"
Bloemendaalscheweg 119, Telefoon 22628,
hoek Dr. D. Bakkerlaan.
BESTELT U NATUURLIJK BIJ
Bloemend.weg 53 - Telef. 23039
Bloemend.weg 255 - Telef. 22292
Groote voorraad in
T EEK EN B EH O EFT EN,
CAHIERSPOTLOODEN, enz.
Bloemendaalsche Montessori
Kleuterschool
(Vijverweg 27)
(Voorbereidende Afdeling,kinderen v. 3-6 jaar)
dagelijks bij het Secretariaat
DECKERSTRAAT 5 HAARLEM
Kennemer Foto-Kinohandel
Bl.straatweg 158. Santpoort-Station. Tel. 506
Ontwikkelen en afdrukken
L EICA SPECIALIST
Verbindingsweg 19
LEVERT ALLE MERKEN RIJWIELEN:
Fongers, Gazelle, Simplex, Vesting
F 1.— PER WEEK.
VERBINDINGSWEG 1.9 TELEF. 22328
31 Aug 1937 - te Bloemendaal
zal ook dit jaar uitmunten
door gepaste Feestvreugde
Groote Kermis, alles aanwezig
Ook
\~TBLOEMENDAAL
TELEF 23280, V
TELEF 232BO,
\Q<3LYNEN)p/
MET LEKKERE PALING
i