Bloemendaal.
Kunsthistorie
A. G. G. M. GIORGIS Zn.
Stoomwasscherij «Femina»
2
Vrijdag 12 Augustus 1938
Gevonden Voorwerpen.
Tentoonstelling werken van Piet van Wijngaerdt
in de kunstzalen J. A. Boskamp.
Onder directie van Iz. de Vries, kunsthandelaar
expert, Amsterdam, exposeert Piet van Wijngaerdt
een collectie zijner schilderijen en pastels in de
kunstzalen van de firma J. A. Boskamp Zn., aan
den Bloemendaalsclie weg te Overveen. In den
schoonen zomertijd, waarin natuur zich zoo uit
bundig tooit met haar onuitputtelijke verscheiden
heid in kleuren van bloem en blad, van bosch cn
veld, passen de scheppingen, die deze meester hier
toont, zich wel zeer harmonisch aan die kleuren
weelde. Want Piet van Wijngaerdt is vóór alles
een bloemschilder par excellence, wiens onstuimig
temperament zich uitleeft in een snelle en sterke
kleurweergave, van wat zijn oog verrukte bij de
ontmoeting met chrysanten, amarylles, seringen,
rhododendrons, azalea's, lclie's en heel dien stoet
van flora's kinderen. Daarbij heeft hij niet minder
zijn liefde verpand aan de steeds wisselende schoon
heid van „den buiten", zooals die zich aan hem
voordoet met zijn korenvelden, boschwegen en
landpaadjes, zijn oude woningen, boerenerven en
schuren, zijn slooten cn plassen. Kn hij stoffeert
dit alles met de boerentypen, die hij verrast bij het
maaien van het koren, het kruien der verseh-
gesneden klaver, het voortduwen van een praam
onder de wilgen, ook bij hun rust na den arbeid
waarbij hij, door houding en gelaat, zoo treffend
de welverdiende rust weet weer te geven of bij
hun beschouwing van het werk hunner handen,
als hij b.v. een boer te midden van een veld papavers
laat zien; een andermaal weet hij een typisch
jagertje in te lasschen in een kostelijk geschilderd
denneboseh. Een enkele keer geeft hij ons een
„close-up" van een dier stoere werkers van het
land, waaruitjgansch het onverzettelijke karakter
van den eigengereiden heereboer spreekt, zooals
hij daar de groote sterke handen ccn stok om
knellend zijn knechts schijnt aan te drijven. In
sterke tegenstelling met zijn grof, boersch gelaat,
is wel de fijnbesneden kop van den schilder-zelf,
die zich, in een speelsch oogenblik, conterfeitte in
gezelschap van een maaienden boer, welke laatste
hij ook nog eens afzonderlijk weergaf. Bij dit alles
constateert men, dat de gevierde schilder alle hem
onnoodig-schijnende details overboord werpt en
alleen de groote dingen ziet. Waar het schilder
achtige Brabantsche land hem veelal inspireerde
tot het componeeren zijner landschappen met
toebehooren, blijkt echter uit de aanwezigheid van
het kapitale doek „Elswout", dat hij ook in Bloe
mendaal zijn stof zocht en vond. Het doek laat
één der gevels van dit onvoltooide heerenhuis van
„Elswout" zien, half verscholen achter het zware
geboomte. Eveneens levert een enkel strand
gezicht: „Noordzee-strand" het bewijs, dat ook
dit deel van ons vaderland hem aantrekt en boven
dien hem gelegenheid gaf te toonen, dat hij met
evenveel meesterschap het lichtfestijn van een
zomersch zeestrand weet te tooveren, als het ge
dragen elair-obscur, dat hem in de andere doeken
zoo lief blijkt te zijn. Maar welke richting dit
natuurtalent, ongebonden aan academische re
cepten, ook moge volgen, steeds zullen zijn doeken
vol gloeiend koloriet, als decoratieve sier, een
verlossing kunnen brengen uit doodelijke saaiheid
van menig modern interieur. De tentoonstelling
die 45 doeken omvat, blijft tot 3 September a.s.
geopend. B.
o
ONGEVAL.
bl— Zondag 7 Augustus j.l. had het zoontje van
de familie van N. uit Overveen het ongeluk in het
„Noorderbad", door een hond, toen hij dezen
wilde streelen, in de bovenlip gebeten te worden.
Dr. v. d. Laan verleende de eerste hulp.
In het Ziekenhuis te Amsterdam werd de 8-jarige
v. N. onderzocht en verbonden.
door
PIET N1EUWD0RP.
Aanrijding te Vogelenzang.
blDinsdagavond had op den liock Bekslaan en
Vogelenzangschcweg een aanrijding plaats tusschen
twee personenauto's. Eén auto bestuurd door den
heer J. G. B., te Heemstede, kwam van het station
over de Bekslaan en wilde linksaf den Vogelen-
zangscheweg inrijden. Tegelijkertijd naderde, naar
ooggetuigen verklaarden met groote snelheid een
auto bestuurd door den heer M. P. uit Haarlem;
deze kwam van het dorp, merkte den auto die van
de Bekslaan kwam te Iaat. Beide kwamen zoodanig
in botsing dat de auto aan den linkerkant vrij
ernstig werd beschadigd. Een inzittende dame werd
aan haar knie gewond. Door de politie wordt een
nader onderzoek ingesteld.
Bakkersflets geschept.
blOp den hoek BoekenroodewegTeding van
Berkhoutlaan werd een driewielige bakkers-bak
fiets geschept door een auto, die bestuurd werd
door een uit den Haag afkomstige dame. De laatste
had voorrang beliooren te verieenen; zij erkende
direct haar ongelijk door de schade aan bakfiets en
bollen te vergoeden.
o
Goed afgeloopcn.
blOp den hoek IlartenlustlaanBloemen-
daalscheweg kwam de motorrijder dhr. G.E. uit
Bloemendaal in botsing met een auto, bestuurd
door F. A. L. uit Haarlem. Vermoedelijk door
het slechte uitzicht ter plaatse bemerkten de beide
weggebruikers elkaar te laat. De motorrijder
scheurde zijn jas en pantalon, en liep eenige ontvel
lingen op aan onderbeenen en arm. Motor en auto
werden licht beschadigd. De politie stelt een onder
zoek in.
Examens.
blVoor het Hoofdacte-examen slaagde Mej
M. J. Gigengack te Santpoort.
De heer E. Ph. Prins te Santpoort verwierf het
diploma halstingconsulent" na gehouden examen
van den Bond van Belastingconsulenten te 's Gra-
venhage.
Voor het examen Fransch L.O. slaagde de heer
H. A. van Es te Santpoort.
Egypte.Het wonder der mummi's.
Egypte is een geschenk van den Nijl, aldus
Herodotus. De geschiedenis der kunst van dit
land gaat terug tot den nacht der tijden. Wanneer
we van Europa nog niets vernemen en alles hier
in het diepste waas van duisternis gehuld is, ont
moeten we in het land aan de oevers van den Nijl
reeds een bloeiende beschaving. Egypte is gesticht
door Menes, een half legendarisch vorst. Zonder
den Nijl zou Egypte een onvruchtbare woestijn
geweest zijn. Organiseerende arbeid is reeds direct
noodig geweest, daar door de jaarlijksclie over
stroomingen der rivier het volk gedwongen werd
een irrigatie-systeem toe te passen.
Zoo gaf dit steeds opnieuw overstroomen den
eersten stoot tot wiskundige berekeningen
astronomische beschouwingen.
Aan den leer der metempsychose danken we
ongeveer alles wat we van Egypte weten. Het
geloof aan liet leven na den dood heeft den Egypte
naar er toe gebracht reeds vroeg alles voor de ver
huizing der ziel in gereedheid te brengen.
Met grooten zorg werden de lichamen gebalsemd,
de graven verzorgd en alles in gereedheid gebracht
wat de doode meenemen moest voor het geval
de ziel bij het lichaam zou terugkeeren.
In Egypte kende men aanvankelijk vele plaatse
lijke goden. Wel kwamen er langzamerhand enkele
goden, welke meer algemeene bekendheid ver
wierven.
Niet gaarne veronachtzaamde men echter de
locale goden. -De naam van den zonnegod werd
dan vereenigd met den plaatsnaam. Zoo ontstond
ook de naam Amon-ra. Deze godheid was zeer lan
de belangrijkste.
Een merkwaardig vorst was Amenophis IA
Deze ijverde voor de instelling van één godheid
inplaats van de vele anderen. Hij koos hiervoor
Aton. Aton is niet zoozeer de zon zelve, als wel de
energie, de kracht der zon. Hij veranderde zijn
naam in Ichnaton. De instelling van deze eene
godheid wekte ontevredenheid bij de priesters
van Amon-ra. Deze hebben dan ook steeds ge
tracht, zij het dan niet openlijk, om de andere
godheid, (Amon-ra) de vroegere glorie te geven
Hierin slaagden zij eerst tijdens de regeering van
Ichnaton's schoonzoon Tut-ankh-aton. Onder den
invloed der hooge priesters van Amon-ra, wijzigde
deze zijn naam in Tut-Ankh-amon. Onder dezen
naam is deze overigens onbelangrijke vorst, door
Howard Carters opgravingen van eenige jaren
geleden bekend geworden, toen 'deze teekenaar-
archeoloog 's konings graf ontdekte.
Voor het diploma coupeuse slaagden Mevr. P.
Reuter-Schreis te Bloemendaal, Mevr. Rem-v. d.
Helm en Mej. S. F. van Nierop te Haarlem, allén
leerlingen van de Modevakschool Kinheim, Klever-
laan 87 te Bloemendaal.
o
De Koning der Helderzienden in „Vreeburg".
blZondagavond a.s. komt Dr. P. E. U. Waki
in hotel „Vreeburg". Dr. Waki is niet een medium,
maar een wetenschappelijk man, een para-psycho
loog, die wiskundig berekend wat er in het leven en
verleden der menschen is voorgevallen, terwijl hij
ook in de toekomst een heldere kijk heeft. Voor hen
die belangstellen in de para-psyehologie, belooft het
een bijzondere avond te worden. Men zie voorts de
advertentie in dit nummer.
Opdracht.
blAan den aannemer W. Cassee te Overveen
is door den architect J. A. van Asdonk te Bloemen
daal, namens de Regenten van de stichting „Eben
Haëzer" na onderhandsclie aanbesteding opgedra
gen het verbouwen van 't gebouw „Eben Haëzer"
aan de Zomerzorglaan te Bloemendaal.
Ook de Egyptenaar kende een leven na den dood,
Zij onderscheidden: le. het lichaam; 2e. de kah
wat men zou kunnen vergelijken met een onstoffe
lijke afspiegeling van het lichaam; 3e. de ziel.
Na den dood bleef de kah in betrekkelijk contact
met het lichaam, d.w.z. de kah ging op zwerftocht
en keerde van tijd tot tijd tot het lichaam terug.
Hij had dan behoefte aan rust en voedsel. Het
voedsel werd regelmatig door de priesters bijgezet
Was het lichaam vergaan en vond dus de kah
bij zijn terugkeer het lichaam niet, dan stortte de
ziel in het nirwana, het „niets". Dit wilde de Egyp
tenaar voorkomen. Het lichaam moest dus zoo
lang mogelijk na den'dood bewaard blijven. In ver
band hiermede was de balseming noodzakelijk.
Voor de mogelijkheid, dat er nu toch nog iets met
het lichaam mocht gebeuren, zoodat de kah het
lichaam niet zou terug-herkennen, werden in de
buurt van de sarcophaag (lijkkist) een aantal
beelden opgeborgen, waarbij naar een zoo groot
mogelijke gelijkenis gestreefd was. Om de gevolgen
van verlies of vernieling zooveel mogelijk te ver
mijden, liet men meer dan één z.g. kah-beeld
bijbrengen.
Al bleef van deze beelden maar één bewaard,
dan stortte de ziel niet in het nirwana, waarmee
dus het doel bereikt was..
Helmbrand.
blDe Bloemendaalsche brandweer werd Vrij.
dagavond gealarmeerd voor een helmbrand langs
den spoorlijn HaarlemZandvoort, ter hoogte van
de Zanderijvaart. De oorzaak moet vermoedelijk
gezocht worden in een uit den trein geworpen
brandend sigarettenpeukje, dat het droge helm
heeft aangetast. De brand werd met zand gebluscht.
ALWEER DE RACEBAAN BIJ HET
KOPJE.
blMaandagmiddag reed de 35-jarige mevrouw
F. R. wonende te IJmuiden, met haar 4-jarig kindje
achter op het rijwiel de gevaarlijke helling van het
Kopje af, in de richting Zomerzorgerlaan.
Behalve dat het aldaar verboden is naar
beneden te rijden en zulks door borden bekend ge
maakt wordt, was zij bovendien nog door het pu
bliek gewaarschuwd. De gevolgen bleven niet uit.
Door de groote snelheid raakte zij de macht over
haar stuur kwijt en in de bocht kwam zij tegen het
ijzeren hek terecht en smakte op den weg. Zij
kreeg schaafwonden aan hoofd, beenen en hand.
Het kind kreeg eveneens snijwonden aan hoofd,
armen en beenen. Zij werden door een agent van
politie verbonden, waarna zij met een autobus naar
hun woning werden vervoerd. Het rijwiel was ern
stig beschadigd.
SCHOORSTEENVEGERS
RIDDERSTRAAT 18 A ZWART
HAARLEM - TELEFOON 13310
Lijk aangespoeld.
blNabij kilometerpaal 61 is Vrijdagavond het
lijk aangespoeld van den 24-jarigeri F. de R., uit
IJmuiden die den Dinsdag d.a.v. bij het baden in
zee onder de gemeente Velsen verdronk. Het lijk
werd naar de Algemeene Begraafplaats te Bloe
mendaal overgebracht.
Been gebroken.
blOp den Duinlustweg werd een wielrenner,
de 23-jarige J. de W. uit Haarlem, gegrepen door
een hem tegemoetkomende auto die naar links uit
week om eenige wielrijders te kunnen passeeren.
De W. werd tegen den grond geworpen, en brak zijn
linkerbovenbeen en kreeg eenige schaafwonden aan
hoofd en armen. Nadat hij door Dr. Bos verbonden
was, werd hij per ziekenauto naar het Sint Elisa-
betsgasthuis te Haarlem vervoerd.
Nieuwe brievenbus te Overveen.
blDinsdag j.l. is op de Recifelaan te Overveen
een brievenbus geplaatst. De lichtingen zullen
plaats hebben op werkdagen om: 7.45,12.45,15.30,
20 en 22.30 uur. Op Zon- en Feestdagen 18.30 uur.
Daar gaan de nieuwe plaatjes.
blHet nieuwe belastingmerk heeft nog slechts
enkele dagen zijn intrede gedaanniettemin hebben
gauwdieven alreeds kans gezien om enkele van de
blinkende blikjes te gappen; drie aangiften van
vermissing werden in de eerste dagen dezer weck
op het politiebureau gedaan.
bl— Gevonden en terug te bekomen bij: Blan
kevoort, Kortelaan 14 te Aerdenliout een kanarie;
Bersee, Hooge Duin en Daalscheweg 7 te Bloemen
daal een actetasch met inhoud; Concierge Jeugd
huis, Donkerelaan, Bloemendaal een oud heeren
rijwiel; Spronk, Zuider Stationsweg 13 te Bloemen
daal een oud damesrijwiel; H. Halderman, Lui-
tensteeg 37, Haarlem een keeshond: Bersee, Hooge-
Duin en Daalscheweg 7, Bloemendaal een dames-
taseh met inhoud; R. Kathmann, Oude Raamstr.
10, zwart, Haarlem een beige damestaseh met in
houd en papieren ten name van G. J. van Andel,
Nieuwpoort, Zomerzorgerlaan 38, Bloemendaal
een zilveren broche; Kaars Sijpesteijn, Leeuweriken
laan 14, Aerdenliout een herdershond; J. Th.
Westmann, van 't Hoffstraat 145, Haarlem een
dop van een benzinetank; Kesseler, Bosch en
Duinlaan 26, Bloemendaal een kindercape; Ar-
bouw, Ramplaan 28, Haarlem een sleutelbos;
D. Schild, Midden Tuindorplaan 62 een porte-
monnaie met inhoud; van der Linden, van Twisk-
plein 10, Haarlem een portemonnaie inhoudende
enkele centen; M. Rentenaar, Lage Duin 'ten Daal
scheweg 1, Bloemendaal een sjaal; W. Voermsfn.
Kinheimweg 23, Bloemendaal een collier; J;
Uiterwijk, Parklaan 66 rood een belastingmerk
W. Haverman, Scheperstraat 30 rood, Haarlem
een paar damesschoenen;
Aan het Bureau van Politie te Overveen (alleen
op werkdagen op 1012 uur v.m.): een speldje,
een damesschoen, een ceintuur, een wieldop van
een auto, een mantelceintuur, een portemonnaie.
Aan de politiepost Aerdenhout: een portemonnaie
met inhoud, een ring, met sleutels. Aan de politie
post Zeeweg: een belastingmerk, eenige sleutels,
een kindersehoentje, een bril, een slobkous, een
paar sleutels aan een touwtje, een schepje, ver
schillende ceintuurs, twee sokjes, een paar dames
schoenen, een knipmes, een schoen, een etui voor
fototoestel, een paar sportkousen, een badmuts,
een manchetknoop, een paar heeren handschoe
nen, een parapluie, een sleutel aan ring, een rozen
krans, een kinderbril, een defect dameshorloge,
een kinderschoentje, een dop van een tank.
REGENTESSELAAN 40 HAARLEM
TELEFOON 13466 na 5.30 uur 16262
OPMAAKWASCH31 cent
PERSWASCH26 cent
GEMANGELD21 cent
DR00GWASCH (Platgoed geman
geld) 18 cent
Abonnementswasch - Zeer voordeelig Tarief
Het gebruik der oude Egyptenarcn om de
lichamen hunne dooden voor bederf te vrijwaren,
heeft eeuwenlang de verbazing der mensehheid
gewekt. De begrippen omtrent de heiligheid der
dooden dreven den Egyptenaar ertoe om te trach
ten het lichaam te conserveeren. Gedurende hon
derden jaren gingen gruwelijke proefnemingen
hieraan vooraf en eerst na twee milennia zagen de
Egyptens "en hun pogingen met eenig succes be
kroond, ofschoon de omstandigheden in het land
gelegen om den Nijl, meewerkten als nergens.
De gewoonte om kleinodiën met de dooden te
begraven leidde indirect tot het verkrijgen van de
kennis voor de kunstmatige conserveering, die wij
mummifieeeren noemen,
Er kwamen n.l. plunderaars opdagen, die het
op de schatten voorzien hadden. Dit plunderen nu
had zeer belangrijke gevolgen. Het deed zelfs de
vroegste Egyptenaren bet feit beseffen dat de
lichamen hunner dooden niet altijd aan bederf on
derhevig waren.
Het heete droge zand deed in vele gevallen de
lichamen opdrogen, zoodat bij sommige mummie s
de huid, het vleesch, haar en oogen volledig be
waard gebleven zijn. Men vroeg zich dus af, of
misschien het in stand houden van het lichaam een
verlenging van het leven beteekende en men voor
zag de graven dus van voedsel, kleeren en andere
zaken, die ze misschien noodig mochten hebben
op de reis naar amenti, het rijk van welks drempel
nog nimmer iemand terugkeerde.
Nu bleek alras dat de lichamen in de groote
graven minder goed bewaard waren dan in contact
met het heete droge zand.
De eerste mummie's dateeren pl.m. 3400 voor
Ghr.
Men gebruikte gew'oon zout, natron baden en
harssoorten. Oogen en snor werden door groene
en bruine verf aangegeven. De bovenste windsels
werden in hars of gipspap gedrenkt. Soms het li
chaam, soms het hoofd.
Het doel was tweeledig: primo: het in stand
houden van het lichaam: secundo: het verkrijgen
van een blijvende afbeelding van den overledene.
(De kah keerde toch van tijd tot tijd naar het li
chaam terug en moest dit herkennen.)
Eerst heeft men getracht de ingewikkelde
mummie zelf in het beeld van den overledene te
veranderen.
Het balsemen bereikte in Egypte zip hoogtepunt
tusschen de jaren 1580945 voor Chr.
Toen de Egyptenaar zdg, hoe weinig de gelijkenis
bewaard bleef, poogde men door kunstmiddelen
de behulpzame hand te bieden. Onder de huid werd
modder, ook wel pluksel aangebracht en het liehaam
gemodelleerd, opdat het niet ineen zou schrom
pelen. Door middel van wasplaten behielden neus,
mond, ooren en oogen hun vorm.
Kunstoogen aanbrengende en het geheele gelaat
beschilderend, meende de balsemer nu zijn doel
bereikt te hebben.
Vier organen werden apart uit het lichaam
genomen en in vazen, na eerst gebalsemd te zijn,
bijgezet, te weten: lever, maag, longen en in
gewanden, onder bescherming der vier zonen van
den God Horus.
Deze vazen hadden vier verschillende deksels;
een mensehenhoofd voor de lever, een bavianenkop
oor de longen, jakhals- en havikskop voor resp.
maag en ingewanden.
Ilart en nieren bleven op hun plaats.
Het zou te ver voeren in dit kort bestek deze
zaken in extenso te behandelen.
Ten slotte is het mummifieeeren te niet gegaan
door het krachtdadig optreden van de volgelingen
der Islam na de Arabische overwinning op Egypte.
Het mummifieeeren aldus een einde in Egypte
nemende, handhaafde zich echter en verspreidde
zich langs de geheele Noord-Afrikaansclie kust,
komt dan in zwang in Nubië, Soedan, Kongo, enz.,
Rhodesië en Madagaskar. Doch in later eeuwen
verspreidt het gebruik zich ook in Engelseli-Indië,
Indische Archipel, Nieuw-Guinea, Australië, Peru
en Midden-Amerika. Hier vinden we liet onmisken
bare bewijs van den invloed die Egypte cultureel
uitoefende en tevens een bevestiging van Wegener's
contingenten theorie 1
We merken op, dat de kunst der Egyptenaren
een huiselijk karakter draagt, hetgeen uit de reliefs
duidelijk lilijkt. b.v. voorstellingen van het drijven
an ezeltjes, het voeren van ganzen en eenden.
(IV or dl vervolgd.)
De „Lutine" gaf honderd jaar gelden ook reeds
kogels.
In een oud blad uit Meimaand 1843 lees ik:
In den aanvang dezer maand is opnieuw eene
poging begonnen tot het weder boven water bren
gen der lading van het Engelsche Fregat „Lutine",
hetwelk een aanmerkelijken schat aan goud en
zilver in staven en gemunt geld aan boord hebbende,
den jare 1799 in het IJzergat bij Terschelling
gezonken was. Vruchteloos was dit herhaalde malen
beproefd; doch de heeren Van Geuns en Co. te
Haarlem, het duikertoestel, met welk men onder
water werkzaam kan zijn verbeterd hebbende,
hebben een contract gesloten met de commissie
die zich op het eiland Terschelling gevormd had.
Dinsdag, den 2en Mei, hebben tengevolge hiervan
de heeren Rotgans, Echausier en van Geuns zich
op het punt begeven, waar men vermoedde,
dat het wTak zich bevond en met steker en tangen
onderzoek doende heeft men inderdaad een stuk
het binnenbekleedsel eener geschutpoort,
waarop eenige platen roest en ettelijke vastgeroeste
geweerkogels zaten, naar boven gebracht, zoodat
geen twijfel is, of men heeft de ware plaats, waar
het oorlogsschip ligt, gevonden en tevens de ont
dekking gedaan, dat het niet te diep in het zand
bedolven ligt. Men mag alzoo van deze belangrijke
onderneming den besten uitslag beloven.
G. J. BETTINK.
