Vernout
L. POUWER
WEET U AL,
NKER&
RUH
51 boeken
VERRUKKELIJK!!
OESTERS
Kunsthistorie
VANAF HEDEN
sbehoeften
[RBEURTEN
D. J.Jansse
A. G. G. M. GIORGIS Zn.
TOONEEL
Haarl. Elecirische Jalouzieënfabriek
Fa. WILLEMSEN ZOON
Nieuwe Aansluitingen
Rijkstelefoon
GASFORNUIS
September 1938
lL - OVERVEEN
;mend.weg 53 en 255
1 September 1938.
EMENDAAL.
•m. 10 uur, Ds. Ch. de Beus.
9 en n.m. 5 uur, Ds. Joh. C.
lio-uitzending op golflengte
geen dienst.
'opellaan. Kinheimpark, v.m.
gen II. Mis.
n.m. Genezingsdienst en Lof.
cpt., 7.25 v.m. Gesproken
VERVEEN.
n. 10 uur, Ds. J. C. van Dijk.
IDENHOUT.
geen dienst.
NTP00RT.
n. 10 uur, Ds. H. H. Oldeman.
.45 en n.m. 5.30 uur, Cand
n. 10 uur, de heer D. v. d. Plas.
AARLEM.
v.m. 10% uur, Ds. J. G.
Oh., Service et Sermon présidé
ur M. Jospin. 3e collecte pour
m. 10 en n.m. 5 uur, Dr. J. G.
nhoven.
v.m. 10 uur, Kinderdienst.
rsingelkerk), v.m. 10 uur, Ds.
(sil.iK JY'.TG.-ftiertsma, Cath.
2.301.30 uur Openb. school
iek Santpoorterstr.Jongens-
Woensdag 78, idem boven
ag 89; Meisjesclub (tot 12
45.30, idem boven 12 jaar
50; Bibliotheek (voor kind.
ig 78 Bibl. en alle clubs in
4.
tsehap, Bakenessergracht 13.
iet lezing. Spr. de heer D.
p„De Magie van het Chris-
-Sclioterkerk), v.m. 10 uur,
ma.
5. Veenliof. eateeh. Zondag 32.
minakerk), v.m. 10 uur, Ds.
l. M. Boeyinga, cath. Zond. 31.
sterkerk), Ds. A. M. Boeyinga,
osterkerk), v.m. 10 uur, Ds.
L. Hoorweg, eateeh. Zond. 32.
Spiritisten „Harmonia", afd.
ieteits-vereeniging, Zijlweg 1,
Vijdingsmorgen. Spreker: de
\X uit Den Haag. Onderwerp:
Helderziende waarnemingen:
•rs-v. d. Lans.
MUIDEN.
"dstraat), v.m. 10 uur en n.m.
eninga.
NDYOOET.
v.m. 10 uur en n.m. 5 uur,
loed.
Groote keuze Hee-
ren-, Dames- en
Kinder - Parapluies.
HeerenWandelstok-
Parapluies. Dames-
en Heeren-Wandel-
stokken. Opvouw
bare Damestasch-
Parapluies Knirps
en Boy. Dames-
Parapluies 16-baans
vanaf f 1.90.
kT 88 TELEFOON 12464
ze de nieuwste verkeers-
:hriften moet u óók nog de
i ongeYallenoorzaken (roe-
iheid en drankmisbruik!)
n
leiner u den hoek naar links
hoe grooter het ongeluk,
in past.('t Is veel minder
om in alle bochten
rechts te houden).
SCHOORSTEENVEGERS
RIDDERSTRAAT 18A ZWART
HAARLEM - TELEFOON 13310
Het Jubileumstuk „1813" in den Stadsschouwburg
te Haarlem, door het Residentie-tooneel, dir. D.
Verbeek. Onder regie van Mevr. Ranncci-Beekman
en Johan de Meester.
Bloemendaal heeft op voorname wijze de vorste
lijke feestelijkheden ingeleid. Heel Nederland zou
in rep en roer komen. Maar eerst zou het open
luchtspel: „Eenheid door Oranje", artistiek,
kleurrijk, prachtig verlicht in het lommer- en
waterrijke Elswout, deftig en toch, ik wil zeggen
juist-daarom eenvoudig, het karakter aangeven
van de feestweken waarin wij Nederlanders leven.
Deze weken behooren tot het schoonste wat wij
na 1914 hebben beleefd. Stad en land zijn één, rood
en blauw zijn één, het wit en het paars omlijsten
fijn en beschaafd het sterk sprekende oranje. De
film zal alles vastleggen en weer uitrollen, ook in
kleuren,
Als wij de bindende kracht, die van deze feest
dagen uitgaat tot ons staatkundig en huiselijk
leven-van-straks, mochten dreigen te verliezen.
Het Jubileum-stuk heet „1813" en is bedoeld als
hulde aan het Huis van Oranje, dat onder leiding
van Gijsbert Karei van Hogendorp en Adam van
der Duijn van Maasdam ons land weer is binnen
gekomen en daar onder groeiende populariteit is
gebleven en blijven zal. Het stuk kon ook „Gijsbert
Karei van Hogendorp" heeten. Als het stuk geen
gelegenheidsstuk was en niet bepaald historische
episoden maar algemeen menschelijke gegevens er
dramatisch in waren verbeeld, zou men kunnen
zeggen dat Dirk Verbeek, die de hoofdrol ver
vulde, daarin klassiek werk deed. Hij, de oranje
gezinde regent van den goeden stempel, kwam op
als en bleef den geheelen avond de Koning, die
alles wist, allen doorzag, en in alles den doorslag
gaf. Om hem draaiden vrouw en kinderen, zijn
tegenstanders en zijn tweetal vrienden, van hem
splitsten zich af al die half-zachte, egoistische, sluwe
bange of ijdele landgenooten, „regenten en nota
belen, zoowel patriotten als oranje-gezinden", die
zich in de vergadering (het 3e bedrijf) laten kennen
als Holland-op-z'n-smalst-en-z'n-malst. Hij, de
regent als een leeuw, zij de kramers en kooplui en
ijdeltuiten met de hazenharten.
Tot een buitenlander of een Nederlander die zijn
Vaderlandsche geschiedenis niet kent, zegt het
gesproken woord in dit stuk niet veel, en het is
daarom te begrijpen dat sommigen de redevoerin
gen in het 3e-bedrijf vooral wat langdradig vonden.
Maar voor wie met zijn volk meevoelt en de kaart
ook van zijn tegenwoordig land kent, was dit be
drijf juist de geestigste episode in het stuk (de
aardige Molière figuren door La Chapelle en Bob
de Lange verbeeld daargelaten.) Het was de parodie
op alle vergaderingen, voorheen en thans, van
Nederlanders, die tezamen komen om zich op
offeringen te getroosten, gevaren te trotseeren, en
een daad te doen. Tot zoo iets komen Nederlanders
te zamen, om onder allerlei betuigingen en strijka
ges uit elkaar te spatten. Zoo verlieten onder hoon
gelach der zaal de opgeroepen regenten en nota
belen één voor één of bij bosjes de tuinkamer van
Van Hogendorp, die er met zijn twee deftige mede
revolutie-helden overbleef om gedrieën, leunende
op het gewone volk, een tijdje Nederland te zijn.
Met de komst van den Prins in levenden lijve in
Van Hogendorp's huis is het tooneelspel uit.
De bedoeling van den samensteller van dit histo
risch goed-gedocumentcerde spel is, dat dan de
werkelijkheid begint, waarvan wij in deze dagen
zulk een warme en fleurige ontplooiing beleven.
Deze slotscène moet daarom indrukwekkender
gemaakt worden. Hier moet de oude leeuw Van
Hogendorp terugtreden voor den jongeren Neder-
landschen leeuw, den toekomstigen Souvereinen
vorst der wederom vereenigde Nederlanden. De
door Engeland gesteunde Oranje, onze latere
Koning Willem I, was ook toen geen jongeling
meer, zijn ambitieus karakter waarin de wil domi
neerde over het verstand en het gemoed, zal oolc
toen hem niet met de vroegere „Tegenten en nota
belen" in één rij, of achter hen hebben geplaatst
om samen het „Wilhelmus" te zingen.
Of heeft de samensteller van het stuk ook in dit
opzicht de overlevering omtrent het uiterlijk ge-
chiedkundig gebeuren te getrouw nagebootst?
Het tooneel verlangt dramatiseering der geschie
denis. Hier was plaats geweest voor een manifesta
tie van het gewone volk. Door de gehate conscriptie,
de grootmoeder onzer tegenwoordige Dienstplicht
wet, was veel meer dan het gezin van Van Hogen
dorp, het uolk in breede lagen diep verwond. Daar
om en om de bureaucratie van Napoleon haatte
het de Fransehen, daarom wilde het noch hen
boven zich behouden, noch wilde het de regenten
en notabelen terug, daarom riep het om een nieuwe
Oranje om later maar wat er later is ge
schied, hoeveel lijden ons volk opnieuw heeft moeten
doorleven om eindelijk tot een waarlijk demokra-
tisch staatsbeeld op te klimmen, daar gaat het in
dit stuk niet om. Het zijn de feestdagen zelf die ons
daarvan getuigen. Daarom hulde aan de Historie,
maar leve het Heden.
De Schouwburg was tot aan de engelenbak, die
leeg was, geheel gevuld, op den eereavond met al
wat avondtoilet draagt in Haarlem e. o. De ver-
eeniging „Koninginnedag" te Haarlem en de
Nieuwe Haarlemsehe Kunstkring kunnen beide met
voldoening ook op deze praestatie terugzien.
door
PIET NIEUWD0RP.
PRAE-HELLEENSCH.
Naast de Egyptische en de Chaldeeuwsche
cultuur heeft de grijze oudheid nog een derde
beschaving gekend, een voorhistorische bescha
ving, wier welvaart, macht en pracht wedijvert met
die der groote Oostersche dynastieën.
Het centrum van deze cultuur was Kreta, het
schoone eiland in de Aegeïsche zeesporen van de
zelfde kunst en cultuur vinden we over de geheele
Archipel in de Aegeïsche zee verspreid, voorts
langs de kust van Klein-Azië, waar Troje, en op
het vasteland van Griekenland waar Mycene het
middelpunt dezer beschaving was.
De geschiedenis dezer wonderbare wereldmacht
lag onvermoed verborgen onder het stof der tijden
en de groote beteekenis hiervan kwam eerst tot
zijn recht toen Prof. Schliemann pl.m. 1875 zijn
opgravingeiï begon. Schliemann heeft ons de wer
kelijke beschavingstoestand, die in de verzen der
Ilias beschreven wordt, geopenbaard. Het is een
merkwaardig feit dat de nabijheid der Aegeïsche
Zee, met haar Grieksche Archipel altijd de baker
mat van rassen is geweest, die, hoog ontwikkeld,
artistieke vermogens hadden boven het gemiddelde
van hun tij d.
Schliemann vermoedde, dat het oude 'Troje onder
de heuvel van Hissarlik gestaan had. Hij ontdekte
zes lagen, telkens overblijfselen van een oudere
cultuur bevattend. Er waren opgravingen bij Troje,
bij Mycene en op Kreta ondernomen.
De oudste vondsten komen uit Kreta en de
sporen van een volk uit den steentijd worden bij
Knossos gevonden.
De wapenen en werktuigen waren van been en
obsidiaan, een steensoort uit Melos, vervaardigd.
Langzamerhand leerde men ook het koper bewer
ken en toen dit met tin vermengd werd, kreeg men
het brons.
De bronstijd pl.m. 3000 jaar v. Chr. is de bloei
periode in de cultuurgeschiedenis van Kreta.
Knossos komt tot macht en de koningen lieten
geweldige paleizen bouwen, met schilderwerk en
fresco's versierd. Vooral de koningsburcht, van
meer dan twee hectaren grootte, was overweldi
gend. Deze voorhistorische cultuur van Kreta
„de minoïsche" genaamd, duurde tot ongeveer
1400 j. v. Chr.
Wat Mycene betreft: een ommuurde citadel
binnen een dito stad. Deze muren zijn van cyclo
pisch metselwerk, groote vierkante, veelhoekig-
en driehoekig gehouwen blokken, prachtig in
elkaar passend om een massieven verdedigings
muur te vormen. Behalve een kleine uitvalpoort
aan den Noordelijken kant is er in dezen ondoor-
dringbaren muur slechts één poort, bekend als
de Leeuwenpoort.
Met een heraldische afbeelding van twee klim
mende leeuwen is de driehoekige platte steen die
den grooten kalf bekroont, nu gebeeldhouwd. De
leeuwen ondersteunen een zuil. Deze voorstelling
doet ons de Myceensche beschaving in verband
brengen met de Phrygisehe. Dit is een der verst
verspreide Arische voorstellingen; de boom of zuil
tusschen twee dieren, in later tijd tusschen twee
menschen in, bestaatdooralle eeuwen heen. De oor
spronkelijke beteekenis ervan is echter vergeten.
De Myceensche kunstenaars hadden niet alleen
aardewerk om te beschilderen, zij sneden en gra
veerden in invoor, been, harde en zachte steen en
hout, en zij bewerkten metaal, goud, zilver, lood,
koper en brons.
Als in koning Salomo's dagen was zilver minder
in gebruik dan goud.
Hun beeldjes werden het meest uitgevoerd in
brons. De twee uitgebeelde menschtypen zijn: de
vrouwfiguur met een gespleten rok met strooken
en het haar in vlechten als de Assyriërs, de man-
figuur naakt op lendedoek na.
Het hoogtepunt dezer beschaving valt samen met
de achttiende Dynastie van de Pharao's in Egypte
pl.m. 1600 v. Clrr. Het eind dezer periode komt in
487 v. Chr. toen de Myceeners door hongersnood
gedreven de stad aan de mannen van Argos over-
gavèn.
We zagen, dat op Kreta bij Knossos, Phaistos
en Hagia Triada overblijfselen gevonden zijn van
paleizen, die in tegenstelling met de burchten te
versterkt zijn. De con-
BART DE LICT.
paleizen, die in tegensieumg
Mycene en te Troje, niet versterkt zijn. De con-
struetie's in Troje en Mycene zijn vrij primitief.
hmit. loopen van
structie's in iroje en mjmn
De zuilen en pijlers zijn van hout, loopen van
onderen puntig toe en waren met rijk lijnenorna-
ment versierd. Resten van dergelijke zuilen vinden
we te Knossos.
Eerst in de Middel-Mynoïsche periode neemt de
vazen-kunst op Kreta een hooge vlucht. Deze
vazen werden eerst gevonden te Kamares, vandaar
dat we ze Kamares-vazen noemen. Het meerendeel
heeft een smal voetstuk en buigt naar boven toe
breed uit.
De naturalistische motieven van planten en zee
dieren die de vazen als een spinneweb ongeven
getuigen van een merkwaardige vastheid van tee-
kening.
De menschelijke figuur ontbreekt.
Naast een zwart- komt ook een rood-oranje
fond voor. Aan het eind der Middel-Mynoïsche
periode wordt het karakter der vazen streng-déco-
ratief (z.g. Paleisstijl).
De paleizen waren van binnen levendig met
fresco's beschilderd, een beschildering die uitmunt
door de vlotte, impressionistische manier van weer
gave van dieren, bloemen en planten.
Zoo leert ons de Krétenzer-Myceensche kunst
voor het eerst de bewegelijke rank van planten
kennen, de rank, die later in de Grieksche kunst
zoo'n groote rol zou spelen.
Laat nu Uw Markiezen opnieuw
overtrekken, zonder prijsverhooging.
Bakenessergracht 12 Telefoon 15957
blBij het ter perse gaan van dit nummer, be
richt men ons, dat de urn met de asch van de
Ligt's stoffelijk overschot, dat te Parijs werd ge
cremeerd, Zaterdag 10 dezer te half drie n.m. op
„Westerveld" zal worden bijgezet.
Bart de Ligt dankt zijn bekendheid als actief
pacifist hier en in het buitenland, o.a. aan zijn
verzamelwerk: „Vrede als Daad". In 1914 is hij
als predikant uit Brabant verbannen, dit ge
schiede om zijne preeken, die sterk insloegen bij
militairen van alle rangen, en door wie hij vaak
's avonds in de pastorie werd bezocht.
De Ligt had een sterke profetische natuur, vooral
tal van jongeren uit eenvoudige kringen die ver
langen behalve opheffing van druk, verlichting
van geest, vereeren hem, gelijk zij het de dichteres
Henriette Roland Holst doen. De Lugt werkte
vooral voor arbeiders en intellectueelen. Het kostte
hem moeite steeds te gelooven aan de goede trouw
van de machtigen der aarde. O der de arbeider
heeft de Lugt fel gestreden, zoowel tegen Rusland
en het Bolsjewisme als tegen eiken vorm van
socialisme, die naast stoffelijke vooruitgang, niet
tevens vecht voor geestelijke ontwikkeling.
Wij vestigen er de aandacht op, dat voor
SANTPOORT, Advertentiën en Kruidnooten
voor ons blad, behalve aan ons bureau te
Bloemendaal, eveneens bezorgd kunnen wor
den bij den heer
Bruno Klauwersstraat 16, Santpoort Station
dat ons blad ook hier thans huis aan huis
bezorgd wordt?
23806 Accountants (Centraal) Belastingadvies en
Adm.kantoor C. M. J. v. d. Heuvel, Dir.,
Lio Grandelaan 41, Overveen.
22763 Balkom, A. J. van, leeraar Amsterd. Ly
ceum, Vrijburglaan 38, Overveen.
21007 Beem, J. van, ziekenverpleger, Tetterode
straat 40 zwart.
21205 Boer, P., vleeschwarenbedrijf, Préanger-
straat 8.
29730 Bonneterie, Wol en Tricotage's, P. A. Over-
duin, Binnenweg 116, Heemstede.
27315 Bouwer, Ernst G„ Zandvoorterweg 25,
Bentveld.
22731 Cate, H. ten, Heussenstraat 12.
21106 Cramer, H. G„ Borneostraat 7.
21104 Engelgeer, A„ accountant N. I. v. Ace.,
hoofd van het Bureau Rijksacc. dienst,
Haarlem, lid gemeenteraad Bestevaerstr.12.
21307 Etalage-Service, Etalage- en verpakkings
materialen, Atelier voor reclame, Kruis
weg 43.
21306 Faber, A., Kleverparkweg 84.
29639 Kleeblad, P. J. A., Lanckhorstlaan 87,
Heemstede.
29726 Kneijnsberg, J. M„ Binnenweg 21, Heem
stede.
29724 Krijger, H. J„ Hendrik de Keijserlaan 4,
Heemstede.
22782 Kuhlmeyer-Hijlkema, C. F. H„ Vrijburg
laan 25, Overveen.
21105 Instituut voor Handelswetenschappen, Dis
trictsbureau Haarlem, Raamvest 37 zw.
13897 Vischhandel Jan Rienstra, Bloemend, weg
339, Overveen.
21405 Vos, A„ Jordenstraat 2.
21108 Overbeek en G. Hotz, A., Kleverparkweg
no. 224.
29723 Schmeink, J. E. C., Meer en Boschlaan 14,
Heemstede.
22684 Trautwein, Fr. I. M. Th., handelsagent, Jan
Luyekenstraat 105.
121005 Veldt, Jac., automatiek, Kruisstraat 18.
Daar is maar één roep over
Balm's visch:
verrukkelijk, wat U ook neemt:
zeevlsch, zoetvvatervisch, visch-
conserven, de gebakken, ge
rookte of uitgesneden soorten
't is allemaal even fijn.
Overtuigt U zich. Wat mogen
wij U bezorgen?
BRIDGECLUB.
Ikaaógd
blKort na de oprichting van onze Buurtver-
eeniging gingen er van verschillende leden stemmen
op, of wij niet spoedig konden geraken tot de op
richting van een Bridge-clubje. Dit is inderdaad
gebeurd, alhoewel we helaas niet mogen zeggen dat
dit spoedig het geval was.
Gepoogd werd, om door middel van een oproep
aan de leden van de Buurtver. in „Huis aan Huis",
bridgers bij elkaar te krijgen. Aan deze oproep
werd echter door enkele leden gehoor gegeven.
Omdat het niet mogelijk is met een paar mensehen
een bridge-club te vormen, verliep weer geruimen
tijd alvorens een tweede poging werd gewaagd.
De enkele bridgers die zich bij eerste oproep
hadden aangemeld, hebben niet stil gezeten, en
het spreekwoord „De aanhouder wint", bleek ook
hier waar te zijn, want de tweede poging had
succes.
Bedoeld succes bleek helaas niet bij de eerste
opkomst, dat bleek in het geheel geen succes. Aan
wezig waren 7 personen, n.l. de dames Besse,Link,
en de lieeren Burk, v. d. Belle, Polderman, Stevens
en Kuling, de laatste zelfs niet als bridger, doeli
als secr. der Buurtvereenging, die bij de oprichting
van een bridge-clubje aanwezig moest zijn. Dus rest
6 personen, waarlijk geen succes.
Het succes kwam echter pas later, want het
ledental nam met de week toe. Dit kwam het
beste tot uiting op onze laatste drive, we konden
ons toen verheugen in de deelneming van pl.m.
20 leden.
Enkele leden moesten zich !n den loop van het
speelseizoen terugtrekken, aangezien werkzaam
heden hun beletten langer lid te blijven. Deze
leden hopen we echter wederom in ons midden
te zullen zien, zoo gauw de werkzaamheden dit
toelaten.
In het. afgeloopen seizoen zijn drie drives ge
houden, z.g. wilde drives, waarvoor werkelijk veel
animo was. Een echte prettige stemming was onder
de leden gelukkig altijd aanwezig, zoodat eventueelc
op of aanmerkingen, die op zeer bescheiden toon
werden geuit, op het geleverde spel, zonder meer ter
harte werden genomen.
Jammer was, dat we niet altijd in dezelfde zaa
konden spelen, dat veranderde helaas nog wel
eens, doch dat neemt niet weg dat we onzen dank
verschuldigd zijn aan den heer A. J. v. Schoot ei
eigenaai van café Rest. „RoozendaaV'. die on.
iederen Maandagavond geheel kostloos één zijnet
zalen afstond.
Aangezien de Buurtver. ons nog niet in de ge
tegenheid kan stellen van een eigen lokaliteit, ver
trouwen wij dat de heer v. Schooten ons ook di.
[jaar terwille zal zijn.
Aan bet programma voor bet a.s. speelseizoen
wordt hard gewerkt. De bedoeling is, om, zooal
reeds het vorige seizoen met de leden was bespro
ken, een competitie te houden.
De eersten avond, dat wij bij elkaar komei
wordt Maadag 12 September, om pl.m. 8 uur in
bovengenoemd Café Rest. Dan zal er niet alleen
gebridged, doch er zal tevens het een en ander be
sproken worden, o.a. „houden wij de Maandag
avond aan, of is het meerendeel voor een anderen
avond?"
k U11U
Tevens bestaat er dien avond gelegenheid om
zich als nieuw lid voor de bridge club op te geve».
