ABDIJSIROOP
T00NEEL
VAN DE LEESTAFEL
AGENDA.
s Werelds
Hoest-siroop
AKKER'S
vesistèrdcte
Onbekend maakt onbe
mind
Vrijdag 6 Januari 1939
is ongetwijfeld AKKER's Abdijsi
roop, bevattende een twintigtal
kruiden, alle heilzaam voor de adem
halingsorganen, in de juiste ver
menging en samenstelling. De wer
king is krachtig en snel. Kruiden
hebben geen nadeelen voor de
andere lichaamsorganen. Daarom
komt den laatsten tijd de medische
wereld weer veel van chemische op
plantaardige middelen terug. De
reeds zoo krachtige werking van
Abdijsiroop is thans bovendien nog
versterkt o.a. door het toevoegen
van „codeïne", de sterkste hoestbe-
dwingende stof. Gebruikt daarom
DROSERA
SERPYlll
[OS
Eenige der
20 kruiden
tegen hoest, griep, bronchitis, asthma
Flacon 90 ct.. f 1.50. t 2.40. f 4.20. Alom verkrijgbaar
TOONEEL TE AMSTERDAM.
„Susan en 'n betere wereld", door Rachel Crothers
bij „Het Nederiandsch Tooneel". (Regie Cor
v. d. Lugt-Melsert.)
Susan Trexel is een soeiety-dame. Zij speelde
haar rolletje daar, zooals allen daar spelen. Totdat
zij op zekeren dag een dame ontmoette, die het
hoofd was der Beweging. Welke Beweging? Ik
meen zoo dat de schrijfster van het stuk 'n loopje
heeft genomen met de Oxford-beweging: Biechten
in het openhaar en de rest. Vanaf dien dag is
Susan hekeerd. Maar dwaze dames doen alles
dwaas en zoo is Susan's optreden in haar kring,
waarvan zij alle vrienden en vriendinnen op haar
beurt hervormen wil, zeer naar den blijspel-kant.
Zij doet het met allerlei tierelantijntjes, met allerlei
maniertjes en maakt met haar theorieën, met haar
dwaze doordrijverij vele menschen uit die omgeving
doodongelukkig. Zij schopt liefdesgeschiedenissen
uit elkaar, maakt de dames en heeren „bewust"
en leert hen hoe hunne levenshouding behoort te
zijn. Haar eigen man, die aan den drank is en haar
zielig dochtertje, dat op een kostschool kwijnt,
verwaarloost zij. De vader en het dochtertje
klampen zich aan elkaar vast. Totdat het tusschen
den man en de vrouw tot een uiteenzetting komt.
(Jok hem wil zij bekeeren en hij laat zich vangen
Hij zal nooit meer drinken en zij zal zijn kameraad
zijn, want meer dan kameraadschap kan zij, die
voor de Beweging strijdt, niet geven. Totdat hij
tot wanhoop gedreven, zich op zekeren dag weer
bedrinkt en nu is er een vrouw, die hem in stilte
bemint, op zijn weg gekomen. Zij verzorgt hem
in den dronken nacht als een moeder, en ofschoon
hij niet zoo heel veel van haar houdt, besluit hij
van zijn vrouw te scheiden, hetgeen ook haar
vurigen wensch altijd was geweest. Maar, zooals
het veel gaat in het leven, bedenkt zij zich nog
eens een keertje en zij verzoenen zich met elkaar
weer en beiden zullen zij nu inderdaad betere
menschen worden: Zij een goede echtgenoote en
moeder en hij zal niet meer naar de drankflesch
grijpen, zoodat de Beweging niet geheel en al haar
doel gemist zal hebben.
Fientje de la Mar heeft heel haar geestig talent
aan dezen rol gegeven. Hoe echt bracht zij de
valsche toontjes, die aan dezen rol vastzitten, tot
hun recht, hoe dol waren de rare gebaren, hoe door
en door spiritueel en intelligent was deze geheele
creatie. Zij werd goed ter zijde gestaan door Theo
Frenkel, haar man in het stuk, die in zijn dronken
schap gelukkig niet aanzette en door Myra H ard,
die het zielige kind wij hebben al eens meer
een dergelijke creatie van haar gezien zielig
speelde. De overigen, dames en heeren van de
society (vooral Mies Elout) waren eveneens wel
goed.
„Het sprookje der rechtvaardigheid" door Ladislaas
Fodor bij het Gezelschap Saalborn Parset. (Regie
Louis Saalborn).
Wat hebben wij een goed tooneelseizoen. Het
eene belangrijke stuk voor, het andere na. Natuur
lijk is er veel onbenulligs ook, maar nu weer dit
belangrijke „Sprookje der Rechtvaardigheid" van
den belangrijken schrijver Fodor.
Niki (Ko van Dijk Jr.) is de slampamper van
een zoon van een rechtschapen Graaf, Georg v.
Geszty (Louis Saalborn), bekend oud politicus,
die Genève en de politiek vaarwel heeft gezegd,
omdat hij rechtvaardigheid belangrijker vindt
dan het recht in meer beperkten zin. Wij zien den
zoon stomdronken in café Turesany te Boedapest,
waar een aardige vestiaire is (Carla de Raet). Zij is
een zeer fatsoenlijk meisje, zeer beleefd voor de
gasten van het café. Ook dus tegenover hem. Kr
zijn ook minder fatsoenlijke meisjes in het café.
In zijn dronkenschap strooit de jonge graaf met
bankbiljetten. Zij rapen ze op. Mizzv van de
garderobe, die ik vestiaire noemde, biedt hij een
gouden cigarettenkoker aan met een kroontje
erop. Dien heeft hij ten geschenke gekregen van
prinses Lydia Montevecchio, zijne vriendin. Mizzi
wil den cigarettenkoker aanvankelijk niet, maar
hij dringt er op aan, totdat zij zich ten slotte laat
overhalen. Bovendien was hij droevig in zijn
dronkenschap en hij had haar gezegd, dat zij de
oogen van zijn moeder had. Zij ijlt met den koker
naar de Bank van Leening, want zij is arm. Daar
ontmoet zij een gesjochten advocaat (Bob van
n), die er iets komt beleenen. Zij raken in
^•nsura),
gesprek met elkaar en zij bevallen elkander. De
baas van de Bank van Leening of beter gezegd de
taxateur (Lou Ezerman) vertrouwt het zaakje
van den kostbaren cigarettenkoker niet, Iaat een
rechercheur komen, die het meisje wegleidt. De
advocaat, dien zij zooeven ontmoette, zal haar
verdedigen, zal alles voor haar doen, wat lüj kan,
De jonge graaf herinnert zich niets van het geval,
of doet alsof uit angst voor de prinses en de advocaat
gaat naar den vader, naar den ouden graaf, Georg
van Geszty. Deze wil hem eerst niet ontvangen
Er staan te veel eompromitcerende dingen in de
krant, waarschijnlijk door een advocaat geïnspi
reerd, over hem en zijn zoon. Maar ten slotte
ontvangt de Graaf hem toch. De jonge advocaat
pleit, speculeert op zijn beter Ik en ten slotte
stemt hij toe, het meisje te willen spreken. Zij
komt bij hem, vergezeld van den rechercheur,
en de oude Graaf, die een mensclienkenner is
bemerkt al spoedig, dat het meisje volkomen
onschuldig is aan diefstal. Hij Iaat zijn zoon komen
en al spoedig komt de waarheid aan het licht
Maar het recht moet zijn beloop hebben. Mizzy
komt voor de rechtbank. De advocaat verdedigt
haar nogal onhandig. Maar dan komt de oude
Graaf von Geszty, die vroeger ook advocaat was
geweest, hem vervangen. Hij houdt een vurig
pleidooi voor het meisje en de jury spreekt het
onschuldig uit. De jonge Graaf bekent nu alles
De oude vraagt hem, of hij den kostbaren koker
aan den advocaat wil schenken. Hij doet dat en
de advocaat loopt hard weg, Mizzy, thans zijn
verloofde, achterna.
Saalborn maakte een prachttype, zoowel wat
grime, zeer aristocratisch, als wat gang, oud en
toch vitaal, als wat gebaar, waardig, als wat stem
welluidend, betrof. Een pracht-creatie. Carla de
Raet als Mizzy heeft zich zelve overtroffen. Zeer
goed: ietwat coquet, maar niet te coquet. Ook
Ko van Dijk Jr. zeer goed, vooral zijn opkomst
als hij dronken is. Ezerman ook zeer goed in zijn
dubbele rollen van den taxateur en den president
van de rechtbank. Eveneens Bob van Leersum
als de advocaat.
„Scrooge en Marley", een verhaal van Charles
Dickens (A Christmas Carol), voor het tooneel
bewerkt door Eduard Veterman bij „De Nederland-
sche Tooneelgroep". (Regie Cruys Voorbergh)
Men kent het verhaal van den ouden vrekkigen
en gierigen Scrooge, die op zekeren avond in slaap
valt en in zijn droom den geest van zijn compagnon
Marley ziét verschijnen, die in het leven van zijn
soort was. Marley laat zien, dat hij het in het
hiernamaals niet goed zal hebben. Nu ziet men
het leven van Scrooge voorbij rollen. Eerst een
lief knaapje tot en met een verbitterden ouden
man. Die droom maakt zoo'n indruk op Scrooge
dat hij daarna een goed mensch is geworden.
Wij leven snel en zijn zulke lieve sprookjes
eigenlijk te boven, hetgeen jammer is.
De vertooning was niet kwaad. Het leven van
Scrooge zagen wij in een lijst als die van een
schilderij. Het succes van den avond was voor
Gerard Hartkamp, die Scrooge was, terwijl de geest
van Marley behoorlijk griezelig door Cruys Voor
bergh werd gespeeld. Een goede huishoudster
van Rika Hopper en ook wel aardig spel van de
anderen.
Erratum. Daar ik een duiveltje, dat van de
drukfouten, door mijn slecht handschrift nog al
eens plaag, wreekt het zich soms ter dege. Het gaat
den laatsten tijd beter, maar toch staan er in mijn
vorig artikel nog drukfouten. Zoo is de naam van
de actrice in „Soubrette", die ik niet zeer goed
vond tot haar geluk verbasterd. Loudi
Nijhoff (in Thompson Brothers) was niet eene
geheimzinnige vrouw, die geheimzinnig speelde,
maar een fijnzinnige vrouw, die fijnzinnig speelde.
EDMOND VISSER.
„Menschen van onzen stand".
Het Nederiandsch Tooneel, directeur Cor van
der Lugt Melsert, artistieke leiding: Cor van der
Lugt Melsert, Albert van Dalsum, A. Defresne,
geeft Zaterdag- en Zondagmiddag en -avond 7
en 8 Januari a.s. in den Stadsschouwburg een voor
stelling voor Amsterdam van „Menschen van
onzen stand", blijspel in drie bedrijven door St,
John Ervine.
Naar aanleiding van de première op Donderdag
j.l., schrijft men ons:
Het leven verwordt en groeit weer op in bloeiende
kracht bij generaties. Dit is een wet, die het be
houd en den voortgang van het leven regelt in al
zijne verschijningen, zoowel in de wereld der ma
terie als in de natuur bij den mensch. Het afster
vende leven kenmerkt zich ten opzichte van het
opbloeiende door behoudzucht, die in wezen niet
anders is dan eene poging tot zelfverdediging.
Dit is het thema, dat in „Menschen van onzen
stand" behandeld wordt. Wij hebben dit thema
hierboven zwaarwichtig omschreven, de schrijver
echter behandelt het op lichte satyrieke wijze. Hij
heeft zijn thema de gestalte gegeven niet alleen
van den strijd tusschen de oude en de jonge
generatie, maar ook van het gevecht tusschen een
ondergaande en opkomende sociale stand.
Deze tegenstellingen bepalen in het bijzonder de
verhouding tusschen Sheila en haar ouders, terwijl
tusschen deze beide polen van het conflict de
andere kinderen met hunne vrienden en kennissen
leven als loten van een stam, die door gebrek aan
levenskracht dreigen te verworden in nutteloos
heid. De ouders vertegenwoordigen den leeftijd
en de klas, die voor de maatschappij en het leven
hunne plicht gedaan hebben, terwijl de jonge
dochter het element vertegenwoordigt, dat in de
toekomst die opgave over te nemen heeft.
Zonder zelfverdediging van de zijde van het
ouder-leven gaat dit natuurlijk niet, voorai niet
van de zijde van den vader, die veel meer dan de
moeder verstard is in de begrippen en meeningen
van zijn tijd. De vader is van een komische eigen
wijsheid en norsche eigenzinnigheid. De moeder
heeft veel meer begrip, maar is tocli te eng ver
bonden aan eigen tijd. Tot welke verwikkelingen
de strijd tusschen oude en nieuwe generatie aan
leiding is, zullen wij niet verhalen. Het conflict,
dat het stuk behandelt, kan men dagelijks in on
telbare nuances en in oneindige verscheidenheid
van vorm in het leven waarnemen, een eigenschap,
die het stuk waarde geeft.
TOURNEE DARJA COLLIN.
Na een lange afwezigheid zal de bekende Hol
landsche danseres Darja Collin op 12 Januari a.s,
een dansavond geven in de Stadsschouwburg te
Haarlem.
Darja Collin is in haar vaderland geen onbe
kende; reeds meerdeTe malen trad zij, zoowel in
Den Haag als in Amsterdam voor uitverkochte
zalen op. In het afgeloopen jaar heeft zij een tour
nee door Nederlandscli-Indië gemaakt, die buiten
gewoon succesvol is geweest. Sedert dien woont
zij te Parijs, waar baar optreden eveneens een
groot succes was, evenals de dansavond, welke
zij in November 1938 in de Koninklijke Schouw
burg te Den Haag gegeven heeft.
In de Stadsschouwburg zal zij optreden met een
geheel nieuw programma, waaraan zullen mede
werken Edmee Monod de Froideville en Mile
Yovanovitch, terwijl zij begeleid wordt door The
van der Pas. Het programma bestaat uit dansen
op muziek van Chopin, Beethoven, Ravel, De
bussy, Satie, Casella, e.d.
TOONEEL TE HAARLEM.
Trudy Schoop-Ensemble. Zondagmiddag In den
Stadsschouwburg.
Trudy Schoop (spreek uit Sjoop) is een schat.
Ho, dames en heeren, er is hier geen sprake van
vriendelijkheden te uiten aan het adres eener hoog
begaafde kunstenares; Trudy Schoop is een schat,
een mijn, een bloemtuil, een berg van kunstenaars
gaven, die in veelzijdigheid haar weergave nauwe
lijks ergens vindt. Opzet, uitvoering, regie, li
chaamsbeweging, ja, acrobatiek, grime, mimiek,
opbouw van een schoone plastiek, alles is bij haar,
nog meer, bij geheel haar ensemble, als van den
eersten rang. Het was de 2e voorstelling van
Fridolin en van De blonde Marie. Bij de le was de
Stadsschouwburg uitverkocht geweest.
Denken wij ons de ietwat eentonige muziek,
veelal in dezelfde toonsoort gehouden, als een nood
zakelijken rythmischen grijzen achtergrond, waar
tegen zich de levendige kleurige pantomimen af
spelen, dan geven wij verre de voorkeur aan Fri
dolin boven het andere stuk, niet alleen omdat
deze schepping ook ernstige levenswijsheid inhoudt,
maar vooral omdat het pantomime-karakter daar
in volkomen is bewaard. Wij hopen hartelijk op
haar terugkomst en Haarlem in het volgend sei
zoen. Het ensemble, de medespelers en -speelsters,
waren allen even voortreffelijk; zij zijn één voor
één kunstenaars van de bovenste plank, zoo zelfs
dat zij in sommige opzichten hun leermeesteres
haast overtreffen. Dank, heil en tot wederziens,
Trudy! T.
Het eerste der „Vaderlandsche Jaarboeken".
De N.V. Uitgeverij „De Torentrans" te Zeist
specialiseert zich op het gebied van jaarboeken.
Van haar Wereldgeschiedenis-jaarboeken ver
schenen reeds 7 jaargangen, welke werden bewerkt
door dr. J. Romein, dr. M. van Blankenstein en
den heer L. Cohen.
Thans ligt voor ons het eerste „Vaderlandsche
Jaarboek", loopende over 1937. Redacteur is de
heer F. J. W. Drion. Hij vond medewerking bij de
hoogleeraren van Gelderen, Geyl en Barnouw en
bij Jan Engelman. De wijze waarop de heer Drion
(oud-2e Kamerlid, historicus en letterkundige) zijn
taak heeft opgevat is zeer degelijk, zijne tenuitvoer
legging zeer bijzonder. De titels der inleidende
hoofdstukken luiden: Onze bedoeling, De jaren
vooraf, De verloving van Prinses Juliana, De kring
om Oranje gesloten en De devaluatie. De hoofd
stukken waar het voor 1937 op aankomt zijn:
Staat en Volk, Gebeurtenissen uit het Kunstleven,
Nederland en Azië, Uitbreiding en vervloeiing
(der bevolking), Onze band met Zuid-Afrika,
Albert Verweij's heengaan en de Vondelherden
king. Een chronologische lijst der besproken ge
beurtenissen, Aanteekeningen met verwijzing naar
de literatuur en een uitvoerig register van personen
en zaken besluiten het ruim 300 bladzijden be
slaande werk. Het is een geducht goed boek.
Geducht door zijn streng wetenschappelijk karak
ter, goed doordat nimmer de vlotte verslagtoon
wordt verlaten. Het bevat geschiedenis en be
schouwing in eenen. De heer Drion, die het boek
voor verreweg 't grootste gedeelte schreef, heeft
den pregnanten stijl van den echten btterkundige,
die meer is dan gewoon verslaggever of journalist,
welke laatste zich in de eerste plaats bedient van
woorden die Jan-en-Alleman verstaan. Men leze
wat hij schreef met aandacht en nadruk op ieder
woord. En dan heeft men er veel aan, ook al kan
men zijne beschouwingen niet altijd deelen. De
21 onderdeelen van het hoofdstuk: Staat en Volk
alle te noemen, zou hier te ver voeren, de ver
schillende politieke partijen, de N.S.B. inbegrepen,
het Maaswater-proces, de Oxford-groep-beweging,
de Wereld-Jamboree, de economische toestand
en het vierde ministerie-Colijn, staan er karakteris
tiek en ten voeten uitgebeeld vredig naast elkaar.
Tegenover een Groot-Nederland, als waarvan
i
Haarlemsche Diner-Vereeniging
Tel. 14393, Bakenessergracht 27 Haarlem
Vleesch, groente, aardappelen f 0.90
Idem met soep of toespijs f 1.05
Idem met soep en toespijs f 1.20
(Omzetbelasting en bezorgloon inbegrepen)
Dagelijks keuze uit minstens 3 menu's.
/Alleen le kwaliteiten en roomboter.
vroeger onder aanvuring van het Alg. Nederl.
Verbond nog wel eens sprake was, komt in dit boek
Cultureel Nederland ter sprake.
Citaten kunnen wij uit den aard der zaak hier
niet geven; maar wij raden in de eerste plaats de
hoofden onzer scholen aan, het boek voor de
leeraarskamer aan te schaffen. Zij ontvangen hier
cultureel Nederland in een notendop.
Wordt deze uitgave aldus voortgezet, dan zal
ieder ontwikkeld Nederlander, die het bekostigen
kan, zich dit werk moeten aanschaffen. Laat,
waarde lezeres en lezer, het u in ieder geval door
uw boekhandelaar voorleggen. T.
KALENDER VAN DRUKKERIJ JACOBSON.
Geteekend door Rein Stuurman.
Men moet eigenlijk zelf kunstenaar zijn. om naar
waarde de kalender van Drukkerij M. A. Jacobson
te Haarlem, te recenseeren.
De teekenaar Rein Stuurman van Koog aan de
Zaan, die door het zoo goed ontvangen vogeldeter-
mineerboek „Zien is kennen", door zijn illustraties
en reclamcteekeningen terecht steeds meer bekend
heid geniet, vervaardigde een zestal gekleurde tee-
keningen van tropische vogels, die op deze twee-
maands kalender werden gereproduceerd.
Drie platen, No. 1, 4, 6, vertoonen elk een kaka-
toe. De donzige witte veerenpakjes met teere rose
of gele nuancen doen het goed tegen de grijzige
achtergronden. De geestige oogen en de karakteris
tieke houdingen laten zien. dat de kunstenaar zijn
objecten door en door kent.
De drie andere platen vertoonen kleuriger beel
den. Paradijs-weduwvoge!, oranje wevervogel en
kraproenvinkjes fleuren Maart-April op; de brutale
toekan met zijn felle zwart-rood-gele kleuren en
zwaren snavel zal Mei-Juni aan den wand pronken;
een vijftal rijstvogeltjes is kunstzinnig verdeeld over
plaat 5 en ook deze vogeltjes, die in de warme
landen wel zoo talrijk zijn als bij ons de musschen.
doen het, door hun aardige tinten en doordat ze zoo
fijn in de plaat gezet zijn, bijzonder goed.
De offsetdruk van Jacobson is af, en het gebezigde
materiaal draagt er toe bij, dat de kalender een
sieraad is, waar we heel blij mee zijn.
Agenda Stadsschouwburg.
Zaterdag 7 Jan, 8.15 uur: Gijsbert Japicx,
Beits en Lech ris an. Na afloop bal tot 2 uur.
Zondag 8 Januari, 8 uur: Haarl. Operett Gez.,
Gri gri. Na afloop bal tot 2 uur.
Maandag 9 Januari, 8.15 uur: Ned. Tooneel,
De Thompson Brothers. (4e Abonn. voorst.
Serie I).
Woensdag 11 Januari, 2.15 uur: Hermas'
Poppenkast, Sneeuwwitje en de zeven dwergen.
8.15 uur: Ned. Tooneel, Pater Malachius'
Mirakel.
Donderdag 12 Januari, 8.15 uur: Darja Collin,
Dansavond.
Luxor Sound Theater: „Drie Kameraden" (Van
Erich Maria Remarque), met Robert Taylor,
Margar-Sullavan, Franehot Tone, Robert Young.
Rembrandt-Theater: „Wapenzusters" met
Jeanne Sully en Josette Day. Zondagmorgen 11
films van Sovjet-Rusland 1938.
Cinema-Palace: „Tusschen twee vrouwen" met
Franehot Tone, Maureen O'Sullivan en Virginia
Bruce. „Ruzie Drie-hoog Achter" met Henny
Porten, Else Ester, Gerhard Bienert.
Frans Hals-Theater prolongeert „De Bak-
visch" met Deanna Durbin, Melvyn Douglas en
Jackie Cooper. Zondagmorgen 11.30 uur „Het
Balboekje".
o
Kapelaansbenoeming.
blDe Bisschop van Haarlem heeft benoemd
tot kapelaan te Overveen, den weleerw. heer
Th. G. Drost.
daarom moet U eens een stokvisch-
gerecht klaar maken (volgens een
van de vele recepten die opgenomen
staan In het boekje, dat wij U
GRATIS VERSTREKKEN! U komt
erop terug! Dat staat vast! Stok-
visch, verkrijgbaar geweekt in rol
letjes of droog om zelf te weeken.
Bovendien vestigen wij Uw aan
dacht op onze groote verscheiden
heid versche zeevisch. Zoo uit zee.
Vischconserven, gerookte visch of
zoetwatervisch.
U WEET TOCH:
BALM'S VISCH, DE
FIJNSTE DIE ER IS!
i
V
