ioordeeiig'etandzeep
SUCCES-EVERCLEAN
1 CnDQIXQGA
D. J. JANSSE
Maakt Uw tanden blinkend
wit en verfrischt
Uw mond met
Vrijdag 30 Juni 1939
Op de grens van Weiden
en Duinen.
llllllllllllllllllllllll!!!
n VUURKORVEN - OPEN HAARDEN g
Uit Bloemendaal's Historie.
VAN DE LEESTAFEL
Haarlemsche Diner-Vereeniging
KUNST
AGENDA
Bijna verborgen bouwvallen.
Weinigen vermoeden dat in de onmiddellijke
omgeving van het uiterlijk goed geconserveerde
slot Assumburg bij Heemskerk zich de bouw
vallen bevinden van een ander kasteel.
Wel is den laatsten tijd in verschillende kranten
bericht, dat er naar de resten van het bedoelde
kasteel, het slot Oud-Haerlem, waarschijnlijk
opgravingen zullen worden gedaan, maar thans
is er van die restanten maar zoo weinig te zien,
dat deze berichten maar tot de verbeelding van
enkelen spreken.
Ook voor wie wel weet, dat er aan de Hoflaan,
die met den Hoogdorperwég, de Gerrit van Assen-
delftstraat en den Tolweg een viersprong vormt,
een hofstede Oud-Haerlem staat, zal 't niet dadelijk
helder Zijn, waar eventueel gegraven zal worden.
Is de opmerkzaamheid eenmaal gaande gemaakt,
dan kan men uit den trein komende van Heemskerk
en ook vlak bij de Hofstede Oud-Haerlem, waar
de Hoflaan een bocht maakt, in een weiland eenige
voor deze omgeving abnormale terreinverhoogin-
gen waarnemen.
Ze zijn bedekt door dezelfde prachtige gesloten
zode als de overige weide. De koeien grazen er
naar hartelust, staan bij voorkeur op de terrein-
verhoogingen of liggen er rustig te herkauwen.
Tegenover de thans aan Mevr. Wed. J. Hooge-
werf-Kramer behoorende hofstede Oud-Haerlam
ligt een uit oude, kleine steentjes opgetrokken
woning. Bij de hofttede Zelf troffen we eenige
maanden geleden een partij groote steenen, z.g.
kloostermopppen, aan, waarvan een stal was
gebouwd. De kloostermoppen werden uit de
ruïnes van het slot opgedolven en nog onlangs Zijn
voor de herstellingen aan het kasteel Radboud
bij Medemblik een aantal van deze steenen uit
Heemskerk aangewend. Het is wel frappant, hoe
weinig er van de ruïne te zien is en hoe geheel alles
door het gras is overwoekerd.
Mogelijk vindt dit zijn oorzaak in het gemak
kelijk verweren van de kloostermoppen, zoodat
zich spoedig eenige humus op de overblijfselen
vormde. De steenen van den koestal werden door
de uitwasemingen van de koeien tenminste ook
zoo aangetast, dat een andere stal moest worden
gebouwd.
De tijd, waarin het kasteel gebouwd werd, is
nog niet met zekerheid bekend, maar .liet is zeer
wel mogelijk, dat de bouw in het begin der zesde
eeuw is verricht. Het zal duidelijk zijn, dat door
uitgebreide opgravingen dus allerlei vondsten
kunnen worden gedaan, te meer daar het slot
d "jor de Noormannen verscheidene malen moet
zijn belegerd. Ook in de nu gevulde beddingen van
de voormalige dubbele grachten is mogelijk van
allerlei verborgen.
Verschillende waarschijnlijk op waarheid be
rustende legenden zijn er aan deze oude vesting
verbonden. De gemeentesecretaris van Heemskerk,
de heer van Benthem, verhaalt in de Gids voor
Heemskerk daarvan het volgende:
„Een overlevering verhaalt, dat, toen de burcht
eens belegerd werd en de burgers daarvan met den
hongerdood werden bedreigd, een dienstmaagd
de laatste visch, uit den Rijn gevangen, als teeken
van overvloed uit een der torenvensters wierp.
Voor den vijand werd dit aanleiding om van zijn
plan tot uithongering af te zien, waarna hij ver
trok".
Maar meer nog zou het slot zijn glorie bewaard
hebben in het verhaal van Junius, dat het eens het
tooneel was van kloeke huwelijkstrouw. Een der
burchtheeren was zeer gehaat door zijn wreedheid.
Zijn vijanden belegerden het slot en hadden alles
er op gezet om hem in handen te krijgen, hoewel
de overige bewoners het Slot konden verlaten.
Door gebrek aan voedsel besloot de Slotheer zich
op ongenade over te geven, doch zijn trouwe gade
vist hem van een vissen dood te redden. Zij stelde
zich in verbinding met de belegeraars en verzocht
hun het kasteel te mogen verlaten met die goederen
welke zij het meest lief had en welke zij in één keer
zou kunnen dragen. Dit werd haar toegestaan.
De burchtvrouwe sloot daarna haar gemaal in een
koffer en droeg hem met behulp van een dienst
maagd over de valbrug naar buiten. Rustig schreed
zij met haar beminden last voort langs de Hoflaan,
zonder door één woord gekrenkt te worden. Langs
de Gerrit van Assendelftstraat komende, vond zij
in een van den weg afgelegen boschje een toe
vluchtsoord, waar de Slotheer uit zijn benauwden
toestand werd bevrijd en door zijn trouwe gade
werd aangespoord tot de vlucht. Zóó werd de
vijand door deze liefdevolle vrouwe gefopt. En
nog is de plaats, waar de burchtheer bevrijd werd,
bekend onder den eeuwenouden naam Foppen
burg of Vrijburg. Nog heden ten dage heet de
boerenhofstede, bewoond door den heer Antoon
Dijkman, „Vrijburg". En een feit is, dat het land
gelegen langs Hoflaan en Gerrit van Assendelft
straat, waarlangs de vrouwe moet zijn gegaan,
toen zij haar gemaal redde, tot aan „Vrijburg",
steeds tiendvrij is geweest.
Een schoone geschiedenis, die in deze landelijke
omgeving ook nu nog tot ons spreekt. Slot Assum
burg verheft hier nog zijn sterke muren; het huis
Marquette bezit nog veel van haar oude, roman
tische schoonheid en de oer-oude kerken van
Beverwijk en Heemskerk domineeren nog in dit
historierijke landschap.
Hopelijk wordt door opgraving nog veel tot de
kennis van de rijke geschiedenis van Kennemerland
bijgedragen.
o
TIMMERMAN EN AANNEMER
JAARLEM, TELEFOON 12464
Zonneschermen- en Marquizen-
fabriek. Prijsopgaaf zonder ver
plichting. Marquizen nieuw be-
kleeden, in 1 dag retour.
Verkoop en vakkundig plaatsen
van IÏALTKX Zonrolgordijnen.
GEN. CRONJESTRAAT 88.
Groote keuze Tuinparasols. Tuin-
MHHnHnilni meubels. Strandtenten, enz, enz.
(Enorm„Succes"doorde ,,EvercIean"service)
Basisprijs-systeem Abonnementen
Vraagt inlichtingen
STOOMERIJ LORENTZKADE 56
HAARLEM TELEFOON 27029
VAN ONZE ADVERTEERDERS.
Men schrijft ons:
Wij mogen de aandacht vestigen van onze
lezers en lezeressen op een nieuw bedrijf, dat in
den korten tijd van zijn bestaan, bewezen heeft
in een veelvuldig gevoelde behoefte te voorzien.
Het is de Chemische Wassclierij „Sueces-Ever-
elean", gevestigd Lorentzkade 56, Haarlem, welk
bedrijf zijn bijzonder karakter ontleent aan de
nieuw ontworpen prijs- en abonnementssystemen
voor het stoomen van dames- en heerenkleeding.
Speciaal diegenen, die de uiterste netheid be
trachten op hun kleeding en dus dikwijls laten
stoomen, Zal het interesseeren, dat het basis-
prijssysteem voor hen een belangrijke besparing
op hun „stoom"-rekening beoogt.
De bedrijfsleiding gaat Zeer terecht van het
standpunt uit, dat minder vuile kleedirg ook
met minder kosten kan worden gereinigd.
Behalve bovengenoemd basisprijssysteem is
voor de heerenkleeding een onderhoud-abor ne-
ment ontworpen, omvattend het reinigen, bij
persen en repareeren van één costuum per week,
een nieuw snufje, dat Zeker bij vele heeren in den
smaak zal vallen.
L'it alles blijkt, dat deze stooming zich werke
lijk dienstbaar wil maken aan het publiek en met
moderne behoeften ten volle rekening wil houden.
Nemen we verder in aanmerking, dat de leiding-
zeer wetenschappelijk en vakkundig is, dan ge-
looven wij ons niet te vergissen, als wij deze zaak
een grooten bloei voorspellen.
klUNST* SlQQ6AAQDQI2rb' jj
jg| GED. OUDE GRACHT 19 - TEL. 14811 =g
De heer Leonard A. Springer, tuinarchitect te
Haarlem, schrijft ons:
Toevallig kreeg ik het boekje „Help U zelf" in
handen en vond daarin een stuk over „de drie
kasteelen van Bloemendaal", dat mij zeer inte
resseerde. Ik vind daarin niets vermeld omtrent
Saxenburg, dat zijn naam heeft ontleend aan
Petronella van Saxen, gemalin van Floris II.
Men vindt in de omgeving nog planten, die
hier niet thuis behooren, maar denkelijk uit
Duitschland geïmporteerd zijn te harer genoe
gen.
Ook Maximiliaan van Oostenrijk, graaf van
Holland, heeft op Aelbrechtsberg gewoond of dit
in bezit gehad. Ik vond enkele jaren geleden in
het overbosch van Caprera een tweetal steenen
palen, georneerd met gothische versiering (wa
penschilden). Een dezer schilden geeft nog dui
delijk te zien, de koppen van den dubbelen ade
laar van het Oostenrijksehe wapen. Deze palen
hebben denkelijk gediend tot scheiding-palen
der bezittingen van Brederode en van Holland.
Ik heb deze palen uit het bosch gehaald en doen
plaatsen aan den ingang van het buiten aan den
Bredero'schen weg, waar men ze zien kan. Van
het kasteel Tetterode heb ik tot nog toe nooit
iets gezien op eenige afbeelding*).
Wel heb ik een afbeelding van Overveen, ge
graveerd door Izaak van den Vinne omstreeks
1670. Het was een armelijk dorp. Op de plaats
waar nu het Hotel „Van Ouds 't Raadhuis"
staat, stond toen een armelijke herberg, en waar
het thans gesloopte gemeentehuis stond, waren
een paar eenvoudige boerderijtjes en verder dui
nen.
Aan den weg HaarlemOverveen stond hal
verwege ook een zeer eenvoudige herberg, ver
der niets, en zag men de Overveensche duinen
in het verschiet.
Deze weg was toen een gewone landweg, zon
der eenige verharding. Van eenige luxe was
toen nog niets te vinden, die is pas van lateren
tijd.
't Is eigenaardig dat ik in I. Ampsing's Be-
schrijvinge ende Lof der Stad Haerlem (1628)
niets over Tetterode of Overveen vermeld vind;
wel over Aelberts- of Aelbrechtsberg, over Bre
derode, Berkerode en Vogelenzang.
Ik heb zelf bijgedragen tot veranderingen te
Overveen. De geheele Westzijde van den Over
veenBloemendaalschen weg heb ik geheel
veranderd tot 't Kweekduin ontgonnen werd.
De buitens langs de oostzijde zijn niet zoo heel
oud. De buitens van Warnsink, de Nachtegaal
(nu Raadhuis) enz. zijn ook zoo heel oud niet,
zoowat uit de eerste helft der 19e eeuw. Het ter
rein tegenover Belvédère heb ik nog als wei
land gekend".
Noot v. d. Redactie. Ook wij niet; als er
sprake is van een kasteel in de banne van Tet
terode, zal bedoeld zijn het huis te Ramp of
Rolland.
Uit Grootmoeder's tijd
We moeten toeh werkelijk eerst even naar den
datum kijken, als we het Juli-nummer van „Beyer's
Mode für Alle" inbladeren, om ons te overtuigen,
dat het een modeblad van 1939 is, en niet een uit
Grootmoeder's tijd. Want aan die langvoorbije
dagen doen zoowel de beide modellen op het titel
blad als de avondjaponnen binnenin, met de ge
decolleteerde schouders, de keursjes en de heel
Wijde, aan de taille gerimpelde rokken, onmiddel
lijk denken.
Doch We vergissen ons niet! De mode heeft
teruggegrepen naar het tijdperk van de Fransehe
keizerin Eugénie, wier mooie schouders en slanke
taille beroemd Waren en wier invloed op de mode
enorm groot Was. Eenige modellen geven inderdaad
den indruk, zóó uit een schilderij te zijn Weggestapt.
We vinden vele aardige ideeën, b.v. japons van
taftzijde en kant, die overmoedig ritselend, heel
eventjes onder de jurkjes uit komen kijken.
Op bidz. 6 en 7 wordt reeds een tipje opgelicht
van den sluier, welke over de herfstmode ligt.
Overigens staat natuurlijk het geheele nummer
in het teeken van zomer, strand en vacantie.
Menig model leent zich er uitstekend toe om van
een aardig couponnetje of een overgeschoten lapje
gemaakt te worden. Met den uitverkoop in het
vooruitzicht doet iedere vrouw er verstandig aan,
zich tijdig van „Beyer's Mode für Alle" te voorzien.
„Beyer's Mode für Alle" met de 3 gratis rader
bladen is overal in den boekhandel, of bij N.V.
Wereldmode, Amsterdam-C., verkrijgbaar a f 1.50
per kwartaal (3 nummers). Een abonnement kan
ten zeerste Worden aangeraden.
„Focus" no. 13 van 24 Juni 1939.
Dit ,,FocUs"-nummer staat vanzelfsprekend
in het teeken van den Zomer. Na het redactioneele
praatje volgt een artikel met vele waardevolle
wenken omtrent de keuze van de film in de vacantie
voor den bezitter van een kit inbeeldcamera. „Foto
grafie in de duinen" is ook een onderwerp, dat op
het oogenblik veel belangstelling heeft, al is het
gebied, Waar het publiek toegang heeft, de laatste
jaren steeds kleiner geworden. Het eerste van een
serie artikelen over „Fotografie en de verlofganger"
van de hand van den schrijver van het bekende
hoek „Fotografie in de Tropen", E. J. G. Sehermer-
horn, zal menigeen, die ook op fotografisch gebied
aan de tropenzon gewend is, van groot nut zijn.
De foto als kunstwerk is een probleem, waar men
nooit over uitgepraat komt. Joh. J. Fahrenfort
wijdt er hier een interessante beschouwing aan.
Een achttal platen uit de „Focus" prijsvragen,
geven een indruk van het hooge peil, waarop de
amateur-fotografie in ons land staat. In de vaste
eritiek- en beginnersrubrieken wordt ditmaal het
fotografeeren van vogels, bloemen en planten
behandeld, terwijl twee artikelen, „De kunst
schilder als leermeester van den ldeuren-fotograaf
en „Fotografisch zien", Weer een anderen kant
van het fotografeeren belichten. De laatste nieuw
tjes uit handel en industrie, „Raad en daad" aan
lezers die moeilijkheden hadden en een boek
bespreking, vormen den verderen inhoud van
dit nummer.
De „Holland", Zaandijk—New York v.v.
Wij ontvingen het boekwerk De „Holland",
Zaandijk—New York v.v., waarin de heer J.
G. Kuyt het verhaal geeft van zijn zeereis met
z'n kleine zeilboot de „Holland", over den
grooten Atlantische.n Oceaan.
Piet Bakker schrijft in zijn inleiding:
Als schipper Kuyt in de zestiende eeuw had
geleefd, dan zou hij op een goeden dag met
zijn scheepskist op den schouder en een hui
lende vrouw met twee nieuwsgierige bengels
achter zich aan naar den Buitenkant zijn ge
wandeld. Bij den Schreyerstoren had hij zijn
familie omarmd en hij was scheep gegaan om
of niet, of met „den buidel vol tot aan den
rand" weer te keeren. En misschien had hij
zich onderscheiden, bijvoorbeeld het comman
do over zoo'n avonturiersschuit op zich ge
nomen, als driekwart van de bemanning mits
gaders de gezagvoerder aan scheurbuik of
Bandaneezen was overleden. Dan was er een
Jacobus Kuytstraat geweest en we hadden ge
zegd: „Kranen van kerels waren die ouwe
Hollanders toch! Ze vertrouwden zich toe aan
hun kleine schepen en bevoeren onbekende
zeëen, voorzien van navigatiemiddelen, waar
mee we nu niet naar de Lemmer zouden durven
zeilen. Die dappere zeelui hebben ons land
toch maar groot gemaakt."
Maar schipper Kuyt heeft een groote fout in
zijn leven gemaakt. Hij is minstens drie eeuwen
te laat geboren. Hij is geen man om in een ge
rationaliseerde maatschappij te leven met
collectieve contracten, Taylor-systeem, as
phalt, radio en te hoogen bloeddruk. Efficiency
en het gyro-kompas wekken een natuurlijken
weerzin in hem op. De moderne mensch met
zijn kwaaltjes snelheidswaanzin en vouw-in-
de-pantalon ligt hem niet. Schipper Kuyt is
een ouderwetsch man, die bij bakers, de kat
met zeven staarten en een lik teer op een
gewond been zweert.
'n Wonder dat hij zich onwennig in dit leven
voelt! In dezen man sluimert de oude avontu
riersgeest van den zeventiende-eeuwschen
Hollander. En waar er van de Schreyerstoren
geen Oostinjevaarders meer vertrekken om
kruidnagelen en peper uit het verre land te
halen; omdat het verzakelijkte leven het avon
tuur als vorm van ondernemingsgeest niet
meer kent (de luchtvaart misschien uitgezon
derd) is Kuyt ertoe gekomen om met zijn
„Holland" het hachelijke onbekende in te
zeilen.
Een tweedehandsch, neen misschien derde-
handsch Noorsche loodsjol, die hij de „Hol
land" doopte, is zijn bezit geworden en met
aat scheepje van vier ton heeft de onverschrok
ken zeiler, bijgestaan door een eenkoppige
bemanning (op den terugreis met een meer)
zijn avontuurlijken en stoutmoedigen tocht
volbracht: twee maal den Oceaan over! Zijn
reisverhaal geschreven met zijn eigen woor
den, in onopgesmukten trant, is een relaas
geworden van doorzetten en niet versagen in
storm en ontij, in stilte en verlatenheid, in de
onweerstaanbare verlokking van het wiide
water. J
(Uitgave P. N. van Kampen en Zn. N.V. A'dam).
Tel. 14393 - Babenessergracht 27 - Haarlem.
Vleesch, groente, aardappelen f 0,90
Idem met soep of toespijsf 1,05
Idem met soep en toespijs f 1,20
(Omzetbelasting en bezorgloon Inbegrepen).
Dagelijks keuze uit minstens 3 menu's
Alleen le kwaliteiten en roomboter.
HET ITALIAANSCH BELCANTO.
Zómertournêe van de Opera Italians.
Naar aanleiding van de aanstaande zomer-
tournee der Italiaansche Opera is het welicht
niet geheel overbodig nog eens te wijzen op de
uitzonderlijke schoonheid van het Italiaansch
belcanto, zooals ons dat tegenklinkt uit de vele
meesterwerken van de operacomponisten, die
het zuidelijk land in zoo overvloedige mate
heeft aan te wijzen.
Er wordt vooral in het licht van moderne
invloeden en tendenzen nog al eens lichtelijk
smalend afgegeven op die ouderwetsche opera,
waar men als bijvoorbeeld in de Lucia di
Lammermoor, scenarisch inderdaad wel van
erg dik hout planken zaagt, maar daar staat
tegenover, dat componisten als Donizetti, Bellini
en ook Verdi in zijn jongere werken, het bel
canto tegengif zóó sterk wisten in te spuiten
onder de oude opperhuid van thans geheel uit-
dentijdsche teksten, dat men met eenigen goe
den wil toch nog muzikaal veel, ook van die
werken genieten kan. Waar is er bijvoorbeeld
een muzikale schoonheid aan te wijzen als in
het beroemde sextet, soms gereduceerd tot
kwartet, van de opera Lucia di Lammermoor.
Zegt het niet zeer veel, dat niemand minder
dan Arturo Toscanini, de beroemde dirigent,
wanneer hij terneergeslagen was, zich aan de
piano zette en de prachtige aria „Casta Diva"
uit Bellini's Norma speelde? Met welk een
meesterhand wist Rossini in heel eenvoudige
muziek het onweer te illustreeren in de opera
De Barbier van Siviglia.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden, die ons
op het oogenblik voor den geest willen komen.
Wij zouden nog kunnen wijzen op het meester
werk, dat de Rigoletto van Verdi, dat toeh
altijd weer een 80 jaren oud telt, van het be
gin tot het einde is. Men geve zich de moeite
deze muziek eens aan de piano door te nemen,
om dan te ontwaren hoe diep menschelijk deze
muziek is, hoe geniaal zij alle gemoedsbewe
gingen van de personen en de situatie illustreert.
En dan bedenke men, hoe Verdi dit meesterwerk
in nauwelijks veertig dagen schiep en neer
schreef.
Het is een feit, dat de Italiaansche meesters
wisten te schrijven naar het hart meer dan
naar het hoofd, in dien zin dus dat hun mu
ziek de diepere roerselen van 's rnenschen ge
moed raakt en daardoor universeeler kon zijn
en blijven.
Welke muziek wordt trouwens het meest
door gramofoon en radio ten gehoore gebracht?
Is het niet de muziek van de door ons genoem
de meesterwerken van de groote Italiaansche
operacomponisten? Dat feit is niet te loochenen
en het zou een frappant resultaat opleveren,
indien men eens een statistiek kon aanleggen van
de oplaag aan gramofoonplaten uit die wer
ken, die er in ons land circuleeren.
o
INBREKER GEARRESTEERD.
bl Een ongenoode gast had kans gezien, in
een tijdelijk onbewoonde villa te Aerdenhout aan
den Boekenroodeweg, een bezoek te brengen op het
moment dat de tuinman, die des nachts het huis
bewaakte, even naar huis was om te eten. Toen
de tuinman terug kwam, werd de inbreker ge
stoord en nam de vlucht. Des middags ontdekte de
recherche in eep tuin aan den Parkweg een persoon
die vrijwel aan het signalement van den inbreker
beantwoordde. Het bleek dat ook daar een poging
tot inbraak Was gepleegd, en de inbreker, die bleek
te Zijn de 46-jarige C. V. uit Sassenheim, Werd ge
arresteerd. Hij legde een volledige bekentenis af.
Rembrandt-Theater: „Accord Final" (Om 30.000
Dollar), met Kathe von Nagy en Georges Rigaud.
Cinema Palace: le film: „Luchtduivels der
Marine", met Georg Brent, Olivia de Havilland en
John Payne; 2e film: „Paniek in Hollywood",
met Le Tracy.
Luxor Sound Theater: „Ik eisch Gerechtigheid",
met Edward G. Robinson, Barbara O' Neil en
John Beal.
Frans Hals Theater: „Alaska", met Hans
Albers.
ESQ S98 ?50 AUI
