„NIET VOOR DE POES....
H. VAN STAVEREN
A. J. van der Pigge
Raak's Misère en een blij einde
STADSSCHOUWBURG
Onze 'Brijscou
WELKF BON?
„DE VOORTREKKERS"
Geneeskrachtige Kruiden
HOTEL-PENSION „RUSTHOEK"
ZAADHANDEL JAN R00ZEK
is oerschenen
Vrydag 14 Februari 1941
8
ZONOER TEXTIELPUNTEN
Wegens overweldigenden toeloop geeft'
Tooneelgroep
op Woensdag 19 Februari a.s.,
's avonds om 8 uur
TE HAARLEM
„Vreugde en <Arbeid"
BRANDSTOFFENHANDEL
Van ouds het adres van:
DROGISTERIJ
GIERSTRAAT 3
Zalen voor diners, partijen en vergaderingen
Parklaan 71, Haarlem
Telefoon 14427
FIRMA V. SCHERTZER Z00NEN
HOFLEVERANCIERS - SPEKSTRAAT 5 HAARLEM
van Groente-, Bloem- en Landbouwzaden
Bloembollen, Vaste Planten en Heesters
De Raaks heeft altijd een groote plaats in het
stadsverkeer ingenomen. Vroeger toch waren grach
ten en singels de verkeerswegen voor afvoer naar
en aanvoer van buiten. Maar in 1860 werd de
Raaks, die de Westbuitensingel vanaf de Raaks-
torens met de Oude Gracht verbond, gedempt. Even
wel hebben we de Raaks in de laatste 30 jaar op
nieuw een belangrijke plaats in het verkeer zien in
nemen een plaats sterk afstekend bij die der stille
achterbuurt van 80 jaar geleden met zijn slordige
achterruitjes, zooals arehiefplaten dat toonen. Hoe
kon dat zoo? Nu, om de Zijlstraat en Zijlbrug te
ontlasten, werd in 1914/15 de Raaksbrug gebouwd.
Even na den wereldoorlog werd de Hoogere Han
delsschool, nu H.B.S. A geopend. De derde factor
was de electriselie tram Verwulft— Overveen. Na
opheffing daarvan was het de autobus Bloemendaals
bosch, Groote Markt, Leidsehe Vaart, die regelma
tig verkeer bracht. Om de drukte nog grooter te
maken, kwam daarbij in het voorjaar van 1935 dé
Maandagsclie bloemenmarkt, die later evenwel ver
dween.
Maandenlang is er getob geweest met 't verkeer
door de verbreeding van de Raaks tot 23 Meter, de
diepgaande rioolwerken met aanhang van gas. wa
terleiding en electriciteitswerken.
Nog weken na de verbreeding bleef er het groote
gat voor de uitloozing bij de Raaksburg, waar een-
mswl een waterpoort, ingesloten door de Raaks-
torens was. Nu is evenwel alles in goede orde. De
Oude Gracht n.z. (is) 1.1 December weer als markt
terrein geopend en velen koop(t)en weer de markt-
van boomen en heesters, potplanten en bloemen,
zoo gunstig gelegen voor den aanvoer te water,
daar weer te zien en zagen die ook weer.
Slaan we nu een blik in het naaste v(erleden. Dan
zien we, dat de twee huizen naast het Postkantoor
weg zijn en daar een nieuwe vleugel verrees, vol
komen met het bestaande kantoor verheeld en in
denzelfden geest gebouwd. Aan deze noordzijde was
intusselien in de gevellijn niets veranderd. Wel wa
ren in den loop der jaren sommige huizen vervan
gen door andere. Aan de zuidzijde had de gemeente
heel wat moeilijkheden voor de verbreeding te
doorstaan. Zoo is al minstens 10 jaar geleden op
den hork der Jacobstraat al een huis afgebroken.
Wijlen dr. Proot kocht in 1881 het heerenhuis
Oude Gracht hoek Raaks. Dat huis is al jaren lang
door de Stad gekocht en werd ingericht voor „Be
volking". Toen evenwel deze stadsafdeeling zomer
1935 verplaatst werd naar de Zijlstraat, begon al
spoedig de afbraak. Evenwel het lange gebouw,
waarin eenmaal straat voor straat de bevolkings-
kaarten werden bewaard, staat er nog in het restant
van Dokterstuin. Jammer dat nu die gewezen tus-
schenmuren bloot kwamen. Maar op den kweek
tuin staan wel enkele hooge popels, door wat op
gaand struiken voor met wat bloemen en de lee-
lijke gevels zijn gemaskeerd. Maar schreven we in
1935Het is nog niet zeker of de verbreeding spoe
dig zal tot stand komen, jarenlang ook hebben een
viertal huizen aan de Raaks gestaan, waarvan een
met een trapgevel. Maar dan was er nog een, dat
gemeenteeigendom moest worden. Augustus 1934
schreven B. en W. dat het gewenscht was de per-
ceelen Raaks 24B, 26 en 26rood te doen sloopen.
Zoolang de voorgenomen verbreeding van de Raaks
nog niet tot stand werd gebracht, kon het vrij
komende terrein bij het ter plaatse aanwezige ge
meente-erf worden gevoegd. In verband hiermede
moesten de genoemde perceclen per 1 Augustus
1934 uit het gemeentelijk woningbedrijf worden
teruggenomen. Dat zou kunnen tot een bedrag van
f 1.570.60. Intusselien zat het Gemeentebestuur
niet stil. Het Raadsbesluit van 80 October 1935 tot
vaststelling van een voorgevelrooilijn van de Raaks
z.z. werd 11 December 1935 door Gedeputeerde
Staten goedgekeurd. Toen was er nog een huis
waarop de Gemeente wachtte. Op grond van de
Onteigeningswet werd dit daarop onteigend, nadat
B. en W. van den Raad de goedkeuring hadden ont
vangen. In dien geest schreven wij 8 Maart 1936.
Eindelijk vertelt de pers van 17 September 1935,
dat het huis van Dokter Proot zou worden gesloopt
en dat de stad al de huizen van de Raaks aan dien
kant in eigendom had. De Raaks zou een breedte
krijgen van 22,meter, een flinke verkeersweg ver
geleken bij de Kleverlaan, die er 20 meet. Als de
bestaande gebouwen gesloopt waren, zou er nog
ruimte over blijven om ter plaatse neuwe panden
te zetten, maar aan de Gedempte Oude Gracht zou
het nieuwe pand slechts 4 meter voorgevelbreedte
Rijgen. Nu is alles afgebroken, op en in den grond
Balles in orde, maar ons lijkt toe, dat er aan
«Sizenbouw' Raaks Z.Z. niet meer gtdacht is.
De Raaks was in vroeger tijden ook van belang
in een ander opzicht en wel ten opzichte van ver
dediging (watcrwallen, singels met den Raaks-
toren) en bier- en lakenindustrie. Wat dat <;us
betreft, kreeg eeuwen terug de Raaks het frissche
duinwater via Brouwerskolk en -vaart uit de eerste
hand. Later tot in de helft der vorige eeuw werd het
water uit de kolk per waterschuit aangevoeTd en
was de kolk door een waterkeering (nu nog) on
gesloten. Toen zagen de Raaksbewoners dagelijks
de leege waterschuiten gaan en de volle komen.
Ook vond men hier de florissante bierbrouwerij
„De Oranjeboom", die later werd verbouwd tot
leerlooierij en touwerij. Nog later kwamen er
burgerwoningen. Uit de vele gegevens over die
brouwerij verzameld, wil ik u van mijn oudste en
laatste aanteekeningen vertellen. Uit Velsen's
archief d.d. 23 Augustus 1629 teekenen wij aan:
Claes Gerritsz. Wiltsehut, waard en buurman te
Velsen, man en voogd van Geert Jans, de dochter
van zaliger Jan Luytsz. Groen, Schout en over
zulks zijnde hij en zij erfgenamen en dragen in de
voorsz. qualiteit over op Claes Pietersz., brouwer
,tot Haarlem in de Oranjeboom, een seeckcr huys,
erft' en werve, bestaendc zoo in woonhuis, schuur
mitsgaders een nieuwe kamer met de kelder
daarop en ommestaande in Santpoort aan den
Heereweg en alles zoo 't de voornoemde brouwer
alreeds in passessie gebruikt en aangenomen heeft.
Dan was er nog een dwangnering aan verbonden,
want de betaling der koopsom van f 2100.was
aldus geregeld. Met de conditie, dat de helft van
voorsz. geld nu gehaalt en gelcveTd zal worden en
d' ander helft aan geld betaald worden telkens te
halen 't voorsz. bier tot Claes Gerritsz. believen.
Het laatste gegeven vonden we in de Opr. Ilaarl,
Courant van 20 September 1770.
Men zal Maandag 24 September 1770, 's morgens
op de ordinaire tijd te Haarlem in de Brouwerij
d' Oranjeboom publiek verkoopen alle de voor
handen zijnde goede bieren, de tarwe, haver, hop
en kooien en verder materialen en congrcdiënten,
het vaatwerk, alle de losse gereedschappen, twee
waterschuiten, vischwant, nieuw timmerhout en
wat meer zal worden vertoond. Een iegelijk wordt
verzocht de ledige vaten ten spoedigste aan de
Brouwerij te bezorgen, alsmede hunne betalingen
te doen en die iets te pretendeeren hebben, hunne
pretentiën op te geven ten kantore van Notaris
Nicolaas Gallé in de Smedestraat. Dit was het
einde der brouwerij. G. J. BETTINK.
d.d. 14 Februari 1941.
BROOD.
Serie 1 van 3 t.m. 9 Febr. Extra tot 16 Febr.
Serie 2 van 10 t.m. 16 Febr. Extra tot 23 Febr.
Serie 03 van 17 t.m. 23 Febr. Extra tot 2 Maart
BLOEMKAART
Serie 4 van 27 Jan. t.m. 23 Febr.
BOTER- OF VETKAART.
Bon 28 van 1 t.m. 9 Febr. Extra tot 16 Febr.
Bon 03 van 10 t.m. 16 Febr. Extra tot 23 Febr.
Bon 02 van 17 t.m. 23 Febr. Extra tot 2 Maart
VLEESCH.
Serie 01 van 6 Febr. t.m. 16 Febr. Extra tot
19 Februari.
Serie 02 van 17 t.m. 26 Febr. Extra tot 2 Maart
ALGEMEEN DISTRIBUTIEBOEKJE
Eieren, (één)
Bon 03 van 3 t.m. 9 Febr. Extra tot 16 Febr.
Bon 04 van 10 t.m. 16 Febr. Extra tot 23 Febr.
Bon 05 van 17 t.m. 23 Febr. Extra tot 2 Maart
Gort, gortmout of grutten (een half pond).
Bon 44 van 28 Dee. t.m. 21 Febr.
Kaas (één ons per bon).
Bonnen 19, 32, 45 en 58 van 27 Jan. t.m. 23
Februari.
Peulvruchten (1 pond)
Bon 102 van 27 Jan. t.m. 16 Febr.
Rijst, rijstemeel, rijstebloem, rijstgries of
gruttenmeel (een half pond).
Bon 92 van 25 Jan. t.m. 21 Febr.
Havermout, havervlokken, haverbloem, aard-
•ppelmeelvlokken. gort, gortmout of grutten
(een half pond).
Bon 57 van 28 Dec. t.m. 21 Febr.
Koffie (l'/i ons) of Thee C/2 ons).
Bon 02 van 3 Febr. t.m. 16 Mrt.
Macaroni, vermicel.i of spaghetti (1 ons).
Bon 31 van 28 Dec. t.m. 21 Febr.
Suiker (2 pond).
Bon 91 van 18 Jan, t.m. 14 Febr.
Bon 06 van 17 Febr. t.m. 16 Maart.
Maizena, griesmeel, sago, aardappelmeel, pud
dingpoeder of puddingsauspoeder met 100
gram zetmeel (1 ons).
Bon 87 var. 28 Dec. t.m. 21 Febr.
en toch direct leverbaar
WEGWERPLUIERS
Hygiënisch, voordeelig en zeepbesparend.
Verder alle artikelen voor een goede baby
verzorging. G Daams, Bloemendaalsche-
weg 123b, Telefoon 23170. Opticien, diploma
V.V.O., Gediplomeerd Drogist A. N. D B
Zeep
Bon 01 van 1 t.m. 28 Febr.
SCHEERZEEP.
Bon 117 van de losse bij de textielkaart uitge
reikte bonnen van 1 Jan. t.m. 30 April.
BRANDSTOFFEN.
Haarden en Kachels.
Bon 08, 09 en 10 van 15 Deh. t.m. 14 Febr.
Bon 11, 12 en 13 van 25 Jan, t.m. 28 Febr.
Centrale Verwarming.
Bonnen 15 t.m. 24 van 15 Dec. t.m. 14 Febr.
Bonnen 25 t.m. 32 van 25 Jan. t.m. 28 Febr.
PETROLEUM
Verwarming (2 liter).
Zegels „Periode 8" tot 23 Febr.
Verlichting (2 Liter).
Zegels „Periode D" van 20 Jan. t.m. 23 Febr.
HONDEN- EN KATTENBROOD.
Bon 15 van t.m. 28 Febr.
IN DE
EEN HERHALING VAN DE VOORSTELLING VAN 28 JAN.
j.l. ONDER AUSPICIËN VAN DE WERKGEMEENSCHAP
VAN HET N.V.V.
f*
EEN BLIJSPEL UIT HET VOLKSLEVEN.
HET SUCCESSTUK VAN HET SEIZOEN.
Medewerkenden zijn o.a.:
MINNY ERFMANN MIEN VAN DER LUGT—MELSERT
ADRI DOZY KO VAN SPRINKHUYZEN PIET RIENKS
LOU VAN DOMMELEN KAREL BAARS HENRI
MENNING.
Spelleiding: ADRIAAN VAN HEES.
Bewerking: JAAP VAN KERSBERGEN.
Toegangskaarten: 36 ct. per persoon (Belasting inbegrepen).
Verkrijgbaar dagelijks van 104 uur bij: Handels- en Kantoor-
bediendenbond, Brouwerskade 49; Metaalbewerkersbord, Frans
Halsstraat 13; Arbeiderspers, Kruisstraat 17; Bouwarbeiders-
bond, Gaelstraat 2; Transportarbeidersbond, Turfmarkt 12;
H.B.B., Alexanderstraat 3 en 's avonds aan de zaal.
Gratis plaatsbespreking 17, 18 en 19 Februari a.s. aan
den Stadsschouwburg van 103 uur.
TELEF. 10497
Koudenhorn 10, Gasthuislaan 54, Veiserstraat 31 a, Kant. Zakstraat 8
PRIMA ENG. en BELG. ANTRAC., GIET- en BRECH-
COKESVOOR CENTR VERWARMING*
TELEF. 10497
CAFé-RESTAURANT - BI. OEM ENDAAL
TELEFOON 2 2 7 0 8
Zorg voo al in dezen tiju vooi
de juiste voeding van U en Uw
kinderen.
WIJ HEBBEN NOG EEN KEUR
VAN VOEDINGSMIDDELEN.
en wordt op aanvraag gaarne toegezonden
