Historie (zie de plattegronden uit 1930 en 1941)
Veiling te Santpoort
Uit oude kaarten is gebleken dat het
Broekbergenplein in 1940 werd aangelegd en
in 1958 compleet heringericht werd. Vóór
1928 was de Rijks(straat)weg of Hoofdstraat
de doorgaande hoofdverbinding tussen
Haarlem en Alkmaar. Op de Hoofdstraat ter
hoogte van het tegenwoordige plein kwamen
slechts twee zijwegen uit nl. de Hagelinger-
weg en de Voorplaats. In het begin van deze
eeuw was de Hagelinger- of Puinweg in het
midden voorzien van een smalle strook van
klinkers. Ter weerszijde van deze strook
bestond de weg uit puin vol met gaten en
kuilen, zodat het geen pretje geweest zal zijn
als men met de ketkar of tilbury naar de kerk
in Driehuis ging. Voordat de Anemonen-
straat in 1935 werd aangelegd, liep de
Voorplaats langs café Donselaar (nu café
Bartje) en tussen de boerderij van Braam (nr.
4) en de huisjes van Schipper en weduwe
Kamkes (resp. huis nr. 1-3 en 5 als turf- of
kolenschuur van de brandstoffenhandelaar
Schipper) door tot op de huidige Voorplaats.
In de volksmond werd de Voorplaats ook wel
Zandlaan en later Zwarteweg vanwege het
gemorst kolengruis genoemd.
Behalve de kolenhandel van Schipper
(mogelijk een filiaal van de Haarlemse firma
W. H. van Staveren) was er vlak om de hoek
aan de Hagelingerweg nog een cokes en
kolenhandel. Eerst was deze kolenhandel van
F. W. Kochx, daarna voor enkele jaren van
G. J. Witteman en in het begin van de oorlog
zou hier C. N. Böhm van de Voorplaats een
kolenhandel beginnen. Gelijktijdig kwam
daar ook de aardappelenhandel van zijn zoon
J. A. Böhm (Hoofdstraat 130).
Gerardus J. Witteman was van 1922 tot 1925
steenkolenhandelaar aan de Hagelingerweg 3
(later wordt het adres plotseling Hoofdstraat
128) naast de bierbottelarij. Volgens over
levering zou Gerardus zijn zaak de rug
toegekeerd hebben, nadat zijn handel in de
brand was gevlogen. Op 14 januari 1925
verscheen er dan ook een advertentie in de
IJmuider Courant, waarin een veiling van
zijn materieel werd aangekondigd (zie
advertentie). Het huis ging over op zijn
ouders en zij bleven daar wonen tot zijn
moeder, inmiddels weduwe van
Bartholomeus, in 1939 overleed. Het huisje
nr. 408 aan de Hoofdstraat gehuurd door
P. P. J. Heeremans, hoek Hoofdstraat/ Hage
lingerweg v.h. van Johannes Vermeulen
houder van brood depot "Santpoort", werd
samen met het huisje ernaast van zuivel-
monteur Joh. Menet (Hagelingerweg 2) al in
1931 in opdracht van de gemeente Velsen
gesloopt.
Ten behoeve van het doortrekken van de
Broekbergenlaan nl. het tot stand brengen
van de verbinding Broekbergenlaan -
Hoofdstraat en aanleg van het plein werd in
1939 de woning van aannemer Holleman
gesloopt. Dit huis werd in 1905 gesticht door
de bierbottelier Johannes Donselaar recht
tegenover het café van zijn moeder. Het
huisje even ten noorden van Holleman van
een handelaar in muziek-instrumenten,
Bartholomeus Rijbroek, werd een jaar eerder
gesloopt. Naast Holleman was de
kruidenierswinkel van Sluiters, waar
Molenkamp later houder van het hulp
postkantoor zou zijn. Daarnaast was de
slagerij van Kees Halff (opgevolgd door Nol)
gevestigd. Beide huizen zijn gesloopt of
verbouwd ten behoeve van de Algemene Bank
Nederland.
Resumerend kan gezegd worden dat met
bovenstaande activiteiten en de aanleg van
de Velserbroekstraat eind dertiger jaren, het
(verkeers-)plein in 1940 is ontstaan.
De tweede auto van Jan A. Böhm in de Gladiolenstraat
begin vijftiger jaren. Als venter van aardappelen ging Jan
langs de deur (foto J. Ruijgvoorn).
IJmuider Courant 14 januari 1925.
Behalve dat Gerrit Witteman een
kolenhandelaar was, blijkt uit de
advertentie dat hij ook boer was.
Phots. I». «sss. «.stort... Hoek Straatweg naar Velsen. SANTPOORT.
Hoek Hoofdstraat/Hagelingerweg rond 1900. Rechts depot maatschappij Haarlemsche brood
meelfabriek van Johannes Vermeulen. In het midden van de briefkaart ziet men café de Tuinman aan
de Puin- of Hagelingerweg. Geheel links is de hooiberg van Adrianus Duineveld zichtbaar.
Alle afgebeelde gebouwen zijn gesloopt.
op Donderdag 15! Januari 1925,
voorm. 10 uur bij den heer O. J.
Witteman, Hagelingerweg 3 van
2 beste werkpaarden, 2 platte wa
gens, 1 luxe dogkar', 1 hittenkar,
1 eenpaards grasmanimachlne
„Cormick",
bascule, tuigen, gereedschappen,
planken, beddings, brandhout, enz.
Voorts: 3 varkens en 14 kippen
(6 {3arnev. en 8 Hamb. zilverlaken,
broed '24.)
Daags ttvoran te bezichtigen.
Makeiaar D. Bus, te Velsen.